1, 2. Ngüneduamuwlu kiñe peñi, ¿chem kimürpuy? Fey, ¿chem chumi?

ROBERT fawtisawi nielu 15 tripantu, welu doyümkelafuy ti rüf dungu tañi mongen mew. Kidu feypi: “Kulpakelafun, welu kom piwke mew poyekelafun ta Jewba. Inakelu Jewba ñi rakiduam trokingefun, trawüluwkefun, ka wünelekefun amuldungun mew kiñeke küyen fill tripantu mu. Welu petu duamniefun kiñeke dungu”.

² Kurengelu wüla, Robert kimürpuy chem ñi duamnieel. Kidu ka tañi domo engu ramtuwkefuyngu kiñeke dungu Biblia mew, femngechi tañi adngelluwal. Tañi domo küme kimniefuy Biblia, feymu wiñoldungufemkefuy. Welu Robert moll kimkelafuy ñi wiñoldungual, feymu yewekefuy. Kidu feypi: “Chem rume kimnolu trokiwfun, feymu feypiwfun: ‘Iñche anükünuwlayan küpa kellufuili ñi domo tañi weniyeafiel ta Jewba’”. Fey eluwi ñi küme elkünutual ti dungu, feymu feypi: “Eluwün ñi küme chillkatual Biblia, fey küme adümurpufiñ ti rüf dungu ka  küme weniyerpufiñ ta Jewba, tüfa doy falin-ngey”.

3. 1) ¿Chem kimeltukeeiñmew Robert ñi rupan? 2) ¿Chem falinke ramtun inaduamaiñ?

³ Robert ñi rupan kimeltukeeiñmew falinke dungu. Kimkeiñ chi kiñeke dungu Biblia mew, ka amukeiñ chi trawün ka amuldungun mu, welu tüfa pengelkelay taiñ küme inakefiel Jewba ñi rakiduam. Kafey rakiduamkeiñ chi taiñ doy küme weniyerpufiel ta Jewba, welu ngüneduamuwliyiñ, inaduamafuiñ ñi duamfalngen taiñ doy küme küdawküleal (2 Timotew 3:14). Feymew tüfachi chillkatun mu, inaduamaiñ küla falinke ramtun: 1) ¿Chumngechi kimafuiñ tunte taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam? 2) ¿Chumafuiñ taiñ doy küme inayal Jewba ñi rakiduam? 3) Tüfa, ¿chumngechi kelluafeiñmu taiñ mongen mew?

4. Ti ngülam mülelu Efesio 4:23, 24 mu, ¿iney ngealu?

⁴ We konlu iñchiñ Jewba ñi trokiñche mew, duamfalngefuy küme elkünutual taiñ mongen. Welu feychi mu müten no. Feymu Biblia feypi: “Feley tamün nietuael we küme rakiduam tamün longko mew, ka tamün piwke mew”. Griegu kewün mu, feypilu “tamün nietuael we küme rakiduam” pengelkey taiñ rumel fem-mekeal tüfa (Efesio 4:23, 24). Kulpafengeiñ, feymu rumel duamnieiñ küme elkünutual taiñ chumngen. Fey fentren tripantu yenieliyiñ rume taiñ küdawülkefiel ta Jewba, kom iñchiñ duamnieiñ ñi yafüluwal taiñ küme weniyeafiel (Filipense 3:12).

5. ¿Chem ramtuwafuiñ?

⁵ Kom duamnieiñ taiñ ngüneduamuwal rüf piwke mew, wechengelu ka fütachengelu rume. Ramtuwafuiñ: “¿Doy küme amuley ñi inakefiel Jewba ñi rakiduam? ¿Doy küme inayentukefiñ Jesus ñi chumngen? Tañi femken mew, ¿pengelken ñi falintukefiel ti trawün? Tañi nütram mu, ¿pengelken ñi rume falintukefiel Jewba ñi dungu? Ngüneduamngefuli chumngechi tañi tukutuwken, tunte ñi chillkatukefiel Biblia, ka chumngechi tañi llowkefiel ñi ngülamtuetew, ¿chem che trokingeafun? ¿Ngünewken ñi femnoal wedake dungu? ¿Küme kristianongerpun?” (1 Korintio 14:20). Tüfachi ramtun kelluaeiñmew ñi kimal tunte taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam.

6. ¿Ka chem duamnieiñ ñi kimal tunte taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam?

 ⁶ Kiñeke mu duamnieiñ taiñ kelluaetew kakelu kristiano taiñ kimal tunte inakefiel Jewba ñi rakiduam. Ti apostol Pablo feypi tati inakenolu Jewba ñi rakiduam ngüneduamkelay tañi ayüwülkenofiel ta Jewba tañi mongen mu. Welu tati inakelu Jewba ñi rakiduam ngüneduamkey Jewba ñi pin. Feymu kimniey Jewba ñi ayükenoel pu che tañi inakeel kiduke ñi ayükeel müten (1 Korintio 2:14-16; 3:1-3). Pu longkolelu rakiduamkeyngün Jesus reke, feymu pürüm ngüneduamkeyngün kiñeke peñi ka lamngen ñi küme inanofiel Jewba ñi rakiduam, ka eluwkeyngün ñi kelluafiel. Fey pu longkolelu küpa kellueliyiñmu, ¿eluwaiñ ñi inayafiel taiñ ngülamtuetew? Femngechi femliyiñ, pengelaiñ taiñ küpa fülkonken Jewba mu (Eclesiastés 7:5, 9).

7. ¿Re duamnieiñ kimafiel Biblia taiñ inayal Jewba ñi rakiduam? ¿Chumngelu (chemu)?

⁷ Taiñ inayal Jewba ñi rakiduam, duamfalngey ñi kimafiel Biblia. Welu feyka müten no. Ti longko ülmen Salomon fentren dungu kimniefuy Jewba mu, fey kiñeke dungu ñi feypiel wirintukuley Biblia mew. Welu rupalu chi antü küme weniyewelafi ta Jewba, fey püntütripay kidu mu (1 Reyes 4:29, 30; 11:4-6). Feymu, ¿ka chem duamnieiñ ñi inayal Jewba tañi rakiduam? Müley taiñ newentuleal ñi yafüluwküleal mupiltun mew ka feyentun mu (Kolosense 2:6, 7). ¿Chumngechi femafuiñ tüfa?

8, 9. 1) ¿Chumngechi inayafuiñ Pablo ñi ngülam? 2) ¿Chumal küpa chillkatuaiñ ka rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

⁸ Wünen siglo mew Pablo feypifi pu kristiano: “Amulepe taiñ doy kimael kiñe fütache reke” (Ebrew 6:1). ¿Chumngechi inayafuiñ tüfachi ngülam? Müna falin-ngey chillkatual ti lifru “Rumel mülemün ta Ngünechen ñi piwkeyechen mew”. Tüfa kimeltukey chumngechi taiñ inayal Biblia ñi ngülam taiñ mongen mew. Dew chillkatuliyiñ tüfachi lifru, inaduamafuiñ kakelu papil taiñ kelluaetew ñi yafüluwküleal mupiltun mew (Kolosense 1:23). Kafey müna falin-ngey rakiduamal taiñ kimürpuel ka ngillatuafiel ta Jewba taiñ kimal chumngechi inayafiel taiñ mongen mu.

⁹ ¿Chumal küpa chillkatuaiñ ka rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu? Tüfa taiñ kelluaetew ñi doy küpa ayüwülafiel ka allkütuafiel ta Jewba (Salmo 40:8; 119:97). Kafey duamfalngey famentual fill dungu taiñ katrütunoaetew küme inafiel Jewba ñi rakiduam (Tito 2:11,12).

10. Pu wechekeche, ¿chumafuyngün tañi doy küme inayal Jewba ñi rakiduam?

¹⁰ Eymi weche, ¿rakiduamkünuymi chem küpa femkeymi tami doy küdawülafiel ta Jewba? Fütrake trawün mew, kiñe peñi küdawkelu Fetel mu, nütramkakey kiñeke wechekeche engu epeke fawtisawlu, ka ramtukefi ñi chem küpa femken tañi doy küdawülafiel ta Jewba. Kimfalkey fentren wechekeche ñi küme rakiduamkünuel tüfa, feymu küpa küdawülkefingün  ta Jewba fill antü, ka küpa wiñamtuyngün chew doy duamniengey amuldungukelu. Welu kiñeke wechekeche kimlay chem wiñoldungual, ¿rakiduamkepeyngün may ñi duamfalngenon rakiduamkünual chumngechi doy küdawülafiel ta Jewba? Feymu eymi weche ramtuwnge: “¿Trawüluwken ka amuldunguken ñi ayüwülafiel müten tañi pu chaw? Kam, ¿rüf weniyekefiñ ta Chaw Dios?”. Kümeafuy kom iñchiñ taiñ rakiduamal chumngechi doy küdawülafiel ta Jewba, tati pu weche ka pu fütache kütu. Tüfa kelluaeiñmew taiñ doy küme inayal Jewba ñi rakiduam (Eclesiastés 12:1, 13).

11. 1) ¿Chem femaiñ taiñ küme inayal Jewba ñi rakiduam? 2) ¿Iney inayentuafiyiñ?

¹¹ Ngüneduamliyiñ ñi duamfalngen küme elkünutual kiñeke dungu taiñ mongen mew, pürüm yafüluwküleaiñ ñi femal, femngechi femliyiñ llowafuiñ chi afnoachi mongen, feymu fente falin-ngey (Romanu 8:6-8). Jewba feypikelaeiñmew taiñ turpu welulkawnoal, doy may elukeeiñmew ñi newen taiñ kelluaetew. Welu iñchiñ müley taiñ küdawküleal ñi küme amuleal. Rakiduamafuiñ ñi feypin taiñ peñi John Barr, koneltulefulu ti Kiñewkülechi Ngünenielu. Kiñe rupa nütramkay Luka 13:24 mu, fey feypi: “Fentren pu peñi ka lamngen chofükeyngün ñi chillkatual ka inayal ti ngülam tañi küme kristianongerpual, feymu konlayayngün ti pichi rupachi wülngiñ mew”. Welu iñchiñ inayentuafiyiñ ta Jakob, kidu weychay kiñe küme püllü engu tañi kümelkayaetew (Génesis 32:26-28). Longkontukuaiñ tüfa: taiñ chillkatufiel Biblia ayüwülafeiñmew, welu felelay kiñe epew reke  taiñ re adngelluwal. Feymu duamfalngey küdawküleal taiñ peal falinke rüf dungu taiñ kelluaetew.

12. 1) ¿Chem kelluaeiñmew taiñ rakiduamal Jesus reke? 2) ¿Chumngechi kelluafeiñmu Pedro ñi rupan?

¹² Küdawliyiñ taiñ doy küme weniyeafiel ta Jewba, Ngünechen ñi newen kelluaeiñmu ñi küme elkünutual taiñ rakiduam. Fey ñochikechi rakiduamürpuaiñ Jesus reke (Filipense 2:5). Ngünechen ñi newen kelluaeiñmew ñi kiñepülekünuafiel taiñ wedake illutukeel, ka kelluaeiñmu taiñ küme chengeal chumngechi ñi ayükeel ta Chaw Ngünechen (Galata 5:16, 22, 23). Feymu afeluwlayaiñ ngüneduamliyiñ taiñ doyümkefiel ti falinke fillem kam küme rupaleal. Doy may, ngillatunieafiyiñ ta Jewba taiñ eluaetew ñi newen, femngechi taiñ doyümafiel kümeke dungu (Luka 11:13). Longkontukuaiñ ñi rupan apostol Pedro. Kiñeke mu kidu rakiduamlay Jesus reke (Matew 16:22, 23; Luka 22:34, 54-62; Galata 2:11-14). Welu kidu afeluwlay, ka Chaw Jewba kellueyew. Feymu Pedro ñochikechi kimürpuy ñi rakiduamal Jesus reke. Iñchiñ ka femafuiñ.

13. 1) Pedro ñi feypin, ¿chumngechi kelluafeiñmu? 2) ¿Chumafuymi tami doy küme weniyeafiel ta Jewba? (Inaduamnge ti wichulechi dungu “ Chumafuiñ taiñ doy küme weniyeafiel ta Jewba”).

¹³ Pedro ka feypi chumngechi chengeal taiñ rakiduamal Jesus reke (papeltunge 2 Pedro 1:5-8). Feymu küme küdawküleaiñ taiñ kim ngüneniewal, yafüluwküleal, piwkeyecheal, ka femal kakelu kümeke dungu. Fill antü ramtuwaiñ: “Iñche tañi chumngen mew, ¿chem mu küdawküleafun tañi doy küme inayal Jewba ñi rakiduam?”.

14. Inakefilu am iñchiñ Jewba ñi rakiduam, ¿chem femkeiñ?

¹⁴ Rakiduamliyiñ Jesus reke, pengelaiñ tüfa taiñ dunguken mu, taiñ dullielchi dungu fill antü, ka taiñ femken küdaw kam kolegio mu. Taiñ dullin mu pengelkeiñ taiñ küpa inayentufiel ta Jesus. Iñchiñ inakeiñ Jewba ñi rakiduam, feymu eluwkelaiñ chem rume taiñ katrütunoaetew taiñ weniyekefiel ta Jewba. Feymu taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam, kellukeeiñmew ñi ngünewal taiñ femnoal wedake dungu. Petu ñi dullinon taiñ chumal, ramtuwafuiñ: “¿Chem ngülam Biblia mu kelluafenew ñi küme dullial? ¿Chumafuy Jesus? Tañi femün mu, ¿ayüwülafiñ ta Jewba?”. Müna kümeafuy wimtuleal taiñ rakiduamal femngechi. Feymu fewla inaduamaiñ kiñeke rupan dungu, ka chumngechi kelluafeiñmu Biblia ñi ngülam.

15. Taiñ rakiduamkeel Jesus reke, ¿chumngechi kelluafeiñmu ñi küme dullial taiñ afkadi?

¹⁵ Dullial taiñ afkadi. Peafuiñ kiñe küme ngülam taiñ kelluaetew 2 Korintio 6:14, 15 mu (papeltunge). Pablo küme pengeli ñi kiñewkülenoal kiñe che inakelu Jewba ñi rakiduam ka kiñe femkenolu. ¿Chumngechi kelluafeiñmu tüfachi ngülam ñi küme dullial taiñ afkadi?

16. Taiñ rakiduamkeel Jesus reke, ¿chumngechi kelluafeiñmu ñi küme dullial taiñ pu weni?

 ¹⁶ Dullial taiñ pu weni. Kiñe küme ngülam taiñ kelluaetew müley 1 Korintio 15:33 mu (papeltunge). Inaliyiñ Jewba ñi rakiduam, weniyelayafiyiñ feychi pu che taiñ katrütuafetew ñi weniyekefiel ta Jewba. Fillke rupa mu inayafuiñ tüfachi ngülam. Ramtuwaiñ: “¿Chumngechi kelluafenew tüfa ñi dullial chumngechi adümafiel redes sociales? ¿Chumngechi kelluafenew tañi kimal tunte ñi weniyeafiel tañi lofche kam karukatu?”.

17. Taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam, ¿chumngechi kelluaeiñmu taiñ famentual fillke dungu taiñ katrütukeetew ñi küme weniyekefiel ta Jewba?

¹⁷ Fillke dungu taiñ katrütukeetew ñi küme weniyekefiel ta Jewba. Müna kelluafeiñmew ti ngülam mülelu Ebrew 6:1 mu (papeltunge). ¿Chem am ‘tati wesake dungu yekelu ta lan dungu mew’? Tüfa ta fillke ngünam dungu taiñ katrütukeetew taiñ doy weniyeafiel ta Jewba. Tüfachi ngülam kelluafeiñmew fillke rupa mu, tüfa ta kiñeke taiñ ramtuwal: “Tüfachi dungu, ¿kümelkakeenew, kam kellukelaenew rume? ¿Konafun tüfachi küdaw mu ñi doy nieal plata? ¿Chumngelu koneltulayafun kiñe trokiñche mu küpa küme elkünutufilu ti Mapu kidu ñi pin mu?”.

18. Taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam, ¿chumngechi kelluaeiñmu ñi dullial chem küpa femal taiñ doy küdawülafiel ta Jewba?

¹⁸ Chem küpa femal taiñ doy küdawülafiel ta Jewba. Jesus wül-lu ñi wewpin ti fütra wingkul mew, küme ngülamtueiñmew taiñ kelluaetew ñi dullial chem femal taiñ mongen mu (Matew 6:33). Tati inakelu Jewba ñi rakiduam, doyümkey Ngünechen ñi Ngünenien tañi mongen mu. Tüfachi ngülam kelluafeiñmu fillke dungu mu, rakiduamafuiñ tüfa: “¿Kümeafuy ñi konal universidad mu? ¿Llowafun tüfachi küdaw?”.

19. Taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam, ¿chumngechi kelluaeiñmu mülele yafkawün?

¹⁹ Mülele yafkawün. Tüfa rupale, müna kelluafeiñmew Pablo ñi ngülam mülelu Romanu 12:18 mu. Iñchiñ inayentukefiyiñ ta Jesus, feymu ‘yafüluwkeiñ taiñ kümelkawküleael itrokom che iñchiñ’. Fey, ramtuwnge: “Mülen mu yafkawün, ¿chumken? ¿Pepilfalngen? ¿Feypiafuy kakelu che iñche ñi yafüluwken tañi kümelkawtual itrokom che engu?” (Santiaw 3:18).

20. ¿Chumngelu ayükeymi doy küme inayal Jewba ñi rakiduam?

²⁰ Kom tüfa pengelkey chumngechi kelluafeiñmew Biblia ñi ngülam ñi küme dullial taiñ chumal, fey kimfalngeay taiñ inakefiel Jewba ñi rakiduam. Tüfa kelluaeiñmew taiñ ayüwküleal. Femngechi femi Robert, taiñ nütramkapeel ellaka mu, kidu feypi: “Küme weniyerpufilu iñche ta Jewba, doy küme fütangerpun ka küme chawngerpun. Fewla rüf ayüwkülen”. Iñchiñ ka femafuiñ eluwliyiñ taiñ doy küme inayafiel Jewba ñi rakiduam. Fey nieafuiñ doy küme mongen famülke mu, ka küpalechi antü mu llowaiñ “tati rüfngechi mongen” (1 Timotew 6:19).