Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

¿Leliniepefiyiñ may ta Jewba?

¿Leliniepefiyiñ may ta Jewba?

“Pürakintunieeyu, eymi tati longko ülmenkülelu ti fütra wenu mew” (SALMO 123:1).

ÜLKANTUN: 143 KA 124

1, 2. ¿Chumngechi leliniefiyiñ reke ta Jewba?

FAMÜLKE MU, müley ta fentren “kuñiwünngechi dungu” (2 Timotew 3:1). Ka doyelkülerpuay ti dungu, petu akunole chi antü Jewba ñi apümkayafiel ti wedake dungu, fey ñi küme feleal ti Mapu. Feymu, müna kümeafuy tami ramtuwal: “¿Iney leliniefiñ reke tañi kelluaetew ka ingkañpeaetew?”. “Jewba llemay” feypilmi, küme entuymi tami feypin.

2 ¿Chumngechi leliniefiyiñ reke ta Jewba? Ka, rupaliyiñ wedake dungu mu, ¿chumafuiñ ñi amuleal taiñ leliniefiel? Fütra kuyfi mu, kiñe wirintukulu Biblia kimeltuy ñi fente duamfalngen taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, fey taiñ kelluaetew taiñ wedake rupan mew. Biblia feypi: “Pürakintunieeyu, eymi tati longko ülmenkülelu ti fütra wenu mew. Pu küdawfe wentru lelinieñmafi tañi kuwü tañi ngen ruka, kafey ti küdawfe domo lelinieñmafi tañi kuwü tañi domo ñi küdawülkefiel. Ka femngechi iñchiñ pürakintuniefiyiñ taiñ Chaw Ngünechen Jewba, puwle wüla chi antü taiñ füreneaetew. Müna illamkangeiñ, feymu fürenemuiñ Chaw Jewba, fürenemuiñ may. Rumeñma ayentukeeiñmew pu kimkawün-ngelu, ka rumeñma illamkakeeiñmew pu mallmangelu” (Salmo 123:1-4). ¿Chumngelu (chemu) trürümfalngeiñ kiñe küdawfe reke? Tüfa maneluwkey ñi ileltuaetew ka ñi ingkañpeaetew tati ngen ruka. Welu ka upewtulekey ñi kimal chem ñi ayükeel tati ngen ruka, fey ñi pürüm femafiel. Ka femngechi feleiñ iñchiñ. Duamfali taiñ papeltufiel Biblia fill antü, fey taiñ kimal ñi chem ayükeel Jewba ka taiñ pürüm femafiel. Femngechi müten Jewba eluaeiñmew taiñ duamnieelchi kellu (Efesio 5:17).

3. ¿Chem katrütuafeiñmew taiñ leliwenoafiel ta Jewba?

3 Kimnieiñ ñi fente duamfalngen taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, welu kiñeke mu weluduamküleafuiñ. Femngechi femi Marta, Jesus tañi küme weni. Biblia feypi tüfachi domo “ñi duamngemeken fentren küdaw mew” (Luka 10:40-42). Rakiduamnge, Marta weluduamkülefuy, nor piwkengefulu rume ka mülefulu Jesus engu. Feymu ka femngechi rupayafuiñ iñchiñ. Fey, ¿chem katrütuafeiñmew taiñ leliwenoafiel ta Jewba? Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ chumngechi weluduamelafeiñmew kakelu che ñi femken ka chem kelluaeiñmew taiñ lelinieafiel reke ta Jewba.

NOR PIWKEYEFILU RUME TA JEWBA, LLOWLAY TAÑI KÜMELKAN

4. Moyse ñi kon-non ti Feypikünuelchi Mapu mew, ¿chumngelu afmatuafeiñmew?

4 Moyse küme leliniefi reke ta Jewba tañi adnieaetew. Biblia feypi Moyse “yafüluwi ñi femael ñi ayünieelchi dungu peniefilu reke ti pekenoelchi Ngünechen” (papeltunge Ebrew 11:24-27). Ka feypiley ñi ngewenon “Israel mew kiñe pelon wentru Moyse reke, Jewba küme kimniefilu kay ta kidu” (Deuteronomio 34:10). Feley, Moyse küme weniyefi ta Jewba. Feymu afmatuafeiñmew Jewba ñi feypilelfiel: ‘Konlayaymi tati Feypikünuelchi Mapu mew’ (Números 20:12). ¿Chumngelu am femngechi feypingey?

5-7. Pichiñma ñi tripan pu israelche Egipto mu, ¿chem chumingün? Welu ¿chem chumi Moyse?

5 Fütra weda dungu rupay epe epu küyen rupalu ñi tripan pu israelche Egipto mu ka petu ñi akunon Sinay wingkul mew. Pu israelche nienolu ko, eluwingün ñi dallual tañi dungu. Weda dunguyefingün ta Moyse ka müna illkuyngün, feymu “Moyse llellipufi ta Jewba: ‘¿Chumafun kay tüfachi pu che mew? ¡Epekechi kuratuenew!’” (Éxodo 17:4). Jewba küme feypifi ta Moyse ñi chumal: ‘Tami retrü mew trawawnakümfinge ti lil fütra kura Oreb mu’. Femngechi femi Moyse itrokom pu longkolelu ñi adkiñ mew. Fey pütrün ko tripay ñi pütokoal itrokom pu israelche. Femngechi fentepuy ti dungu (Éxodo 17:5, 6).

6 Biblia feypi Moyse ñi üytukulelfiel Masah feychi lof, tüfa “chaftuwün” ñi feypin ürke, kafey Meriba pintukulelfi, tüfa “illkun” feypilu am. ¿Chumngelu femi tüfa? “Tati pu israelche am illkulu ka chaftufilu ta Jewba feypilen mew: ‘¿Mülepey may Jewba rangiñ iñchiñ mu?’” (Éxodo 17:7).

7 Ñi rupan Meriba mew, ¿chum duami Jewba? Kidu rakiduamlay pu israelche ñi chaftufiel ta Moyse müten, doy may chaftufingün ta Jewba ka küpa llowlafingün ñi ngünenieaetew, femngentufi Jewba. Biblia feypi: “Yafükünukefilmün tamün piwke, chumngechi ñi rupan Meriba mew, ka feychi antü reke Masah mu wellin mapu mew, feychi mu tamün kuyfike che yem tañi chaftuetew; kidu engün notukaenew, pefilu engün rume ñi femken” (Salmo 95:8, 9). Müna weda femingün pu israelche, welu Moyse küme femi. Kidu eluwi tañi adnieaetew Jewba, fey inafi tañi feypietew.

8. Epe aflu pu israelche ñi miyawken wellin mapu mu, ¿chem chumingün?

8 Ka femngechi dungu rupay 40 tripantu wüla, epe aflu pu israelche ñi miyawken wellin mapu mu. Püllelefuyngün Kades waria mu, inafül tati Feypikünuelchi Mapu mew. Üyew pu israelche ka kiñe rupa müna illkuyngün nienon mu ko, feymu feychi lof ka pintukulelngey Meriba * (inaduamnge ti kimal dungu) (Números 20:1-5). Welu fewla, ¡Moyse müna wedalkarkey!

9. Jewba, ¿chem feypifi ta Moyse ñi chumal? Welu, ¿chem chumi kidu? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

9 Pu israelche wiño chaftufilu ta Jewba ka Moyse, ¿chem chumi Moyse? Ka rupa llellipufi ta Jewba tañi adnieaetew. Tüfa mu Jewba feypilaeyew ñi trawawnakümfiel ti lil fütra kura, welu may ñi nüafiel tañi retrü, trapümafiel tati pu che inafül ti kura mu ka dunguafiel tati kura (Números 20:6-8). Welu Moyse femngechi femlay. Kidu weda duamnagi ñi fente weda femken tati pu che, feymu müna illkuy ka wirarelfi pu che: “¡Fewla allkütumuchi apuen, eymün pu kayñetufe! ¿Feley tayu entuleluwafiel ko tüfachi kura mu?”. Fey epu rupa trawawnakümfi ti kura (Números 20:10, 11).

Moyse inalafi ñi chem feypietew Jewba tañi femal

10. Jewba, ¿chumi ñi weda femün mew Moyse?

10 Jewba müna lladkütufi ta Moyse (Deuteronomio 1:37; 3:26). ¿Chumngelu? Küme kimlaiñ, welu Jewba lladkütufi chi Moyse tañi inanofiel mu ñi chem feypietew tañi femal.

11. Moyse trawawnakümfilu ti kura, ¿chumngelu pu israelche rakiduamafuyngün Jewba ñi femnon kiñe afmatun dungu?

11 Ka dungu mu Jewba lladkütufi chi ta Moyse. Müna yafüfuy tati lil kura ñi mülen chew ñi rupan ti wünen afmatun dungu, Meriba mapu mew. Feymu müna trawawnakümngefule rume feychi kura, rakiduamfal-layafuy ñi tripayal ko. Welu femngechi feyngelay tati kura ti kangelu lof mew Meriba ka üytukungelu. Feychi kura caliza pingelu newe yafülay, fey ti ko chaykadrumekey ka ngülkey nagaltu mu. Feymu feychi lof mu, pu che entukefuy ko femngechi kura mew. Fey Moyse dungunofilu feychi lil fütra kura, welu may trawawnakümfilu, pu israelche rakiduampelay chi Jewba ñi femnon feychi afmatun dungu, welu may ñi re tripan müten ti ko * (inaduamnge ti kimal dungu).

MOYSE, ¿CHUMNGECHI CHAFTUFI TA JEWBA?

12. Jewba, ¿ka chem dungu mu chi lladkütufi ta Moyse ka Aaron?

12 Ka kiñe dungu mu Jewba müna lladkütufi chi ta Moyse ka Aaron. Moyse feypifi tati pu che: “¿Feley tayu entuleluwafiel ko tüfachi kura mu?”. Kidu feypilu “tayu entuleluwafiel”, küpa feypipelay kidu ñi femal ti afmatun dungu Aaron engu. Fey Moyse yamlafi ka püramyelafi ta Jewba, tati rüf femlu feychi afmatun dungu. Salmo 106:32, 33 feypi: “Fey engün chaftufi ta [Jewba] Meriba mülechi ko mew, fey tüfa engün ñi duam mu weda tripay Moyse. Kidu engün weda weñangküduameleyew, fey welulkay ñi entual tañi feypin” * (inaduamnge ti kimal dungu) (Números 27:14). Jewba llemay felefuy ñi püramyengeal, welu Moyse püramyelafi. Feymu Jewba feypifi ta Moyse ka Aaron ñi chaftufiel engu tañi werküetew (Números 20:24). ¡Müna weda kulpayngu!

13. ¿Chumngelu kümey ka norngey chumngechi ñi kastigangeel Moyse?

13 Moyse ka Aaron longkolefuyngu pu israelche mew, feymu Jewba doy ayüniefuy ñi inayentufalngeal engu (Luka 12:48). Epe 40 tripantu kuyfi mu, Jewba eluñmalafi ñi konal tati Feypikünuelchi Mapu mu itrokom pu israelche ñi chaftuetew (Números 14:26-30, 34). Feymu Moyse chaftufilu ta Jewba, kümey ka norngey tañi ka femngechi kastigangeal, fey ñi kon-noal tati Feypikünuelchi Mapu mu.

¿CHUMNGELU WELULKAY MOYSE?

14, 15. Moyse, ¿chumngelu chi chaftufi ta Jewba?

14 ¿Chumngelu chi Moyse chaftufi ta Jewba? Ka ngüneduamaiñ Salmo 106:32, 33: “Fey engün chaftufi ta [Jewba] Meriba mülechi ko mew, fey tüfa engün ñi duam mu weda tripay Moyse. Kidu engün weda weñangküduameleyew, fey welulkay ñi entual tañi feypin”. Tati pu israelche chaftulafingün ta Moyse, doy may chaftufingün ta Jewba, welu Moyse illkuy ka weda weñangküduami. Kidu ngünewlay, re entuy ñi feypin, ka rakiduamlay rume ñi chum tripayal ti dungu.

15 Moyse eluwi ñi weluduamelaetew kakelu ñi weda femün, feymu leliwelafi ta Jewba. Ti wünen rupa pu israelche ñi dalluel nienon mu ko, Moyse küme femi tati (Éxodo 7:6). Welu fentreñma mu weda femlu am pu israelche, Moyse afeluwi chi ka weda duamnagi. Fey re rakiduamürpuy chi ñi weda duamkülen, ka longkontukulay tañi püramyeafiel ta Jewba.

Duamfali taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, eluwal taiñ adnieaetew, ka inanieal taiñ feypietew

16. ¿Chumngelu kümeafuy taiñ ngüneduamal Moyse ñi femün?

16 Moyse nor piwkeyefilu rume ta Jewba, weluduamkülefuy ka kulpay, feymu ¿ka femürpunoafulu am iñchiñ? Kidu reke feleiñ: welulkalu Moyse, pichilewefuy ñi konal tati Feypikünuelchi Mapu mu, ka iñchiñ epeke konküleiñ ti we Mapu mew (2 Pedro 3:13). Welu taiñ katrütunoaetew Jewba ñi llownoal tüfachi kümelkan, duamfali taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, eluwal taiñ adnieaetew, ka inanieal taiñ feypietew (1 Juan 2:17). ¿Chem kimürpuafuiñ Moyse ñi femün mu?

WELUDUAMLAYAIÑ KAKELU ÑI FEMÜN MEW

17. Weda duamnagliyiñ, ¿chumafuiñ taiñ ngünewal?

17 Weda duamnagliyiñ, ngünewaiñ. Fentrenkechi ruparupangeafuiñ kiñe weda dungu mu, feymu afeluwafuiñ. Welu Biblia ngülamtukeeiñmu: “Ngelay taiñ afeluwael taiñ femael kümeke dungu, fey afeluwnoliyiñ, kosechayaiñ reke chumngechi ñi adkünuel ta Ngünechen” (Galata 6:9; 2 Tesalonisense 3:13). Feymu weda duamnagliyiñ kam fentren rupa yafkawliyiñ kiñe che iñchiñ, ¿ngünewaiñ taiñ femün ka feypin mu? (Proverbios 10:19; 17:27; Matew 5:22). Weda duameleliyiñmu kiñe che, doy kümeafuy taiñ eluafiel ta Jewba ñi illkutuafiel feychi che (papeltunge Romanu 12:17-21). ¿Chem kimeltuafeiñmew tüfa? Doy kümey taiñ illkunoal, doy may ñochi piwke mu maneluwaiñ Jewba ñi norümal ti dungu, duamfalngelu trokifile kidu. Welu wiñoleltufiliyiñ taiñ weda femetew, fey yamlayafiyiñ ta Jewba, kidu am felelu ñi femal tüfa.

18. Weke dungu werküngeliyiñ, ¿chumaiñ? ¿Chumngelu?

18 Inayafiyiñ weke dungu taiñ werküngeel. ¿Inaniefiyiñ weke dungu ñi feypiel Jewba taiñ femal? ‘Afkentu femngechi femngekelu kay ti dungu, iñche amulean müten tañi femken mu’ feypilayaiñ. Doy may pürüm inayaiñ chem weke dungu taiñ feypietew Jewba kidu tañi adkünuelchi trokiñche mew (Ebrew 13:17). Kafey kuñiwtukuwaiñ taiñ “doy amulkünunoael tati wirilechi dungu mew” (1 Korintio 4:6). Feley llemay, taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, inanieafiyiñ weke dungu taiñ werküetew ñi femal.

Moyse ñi chumün kakelu ñi welulkan mu, ¿chem kimeltueiñmu? (Inaduamnge parrafo 19).

19. Kakelu che ñi welulkan, ¿chumafuiñ taiñ katrütunoaetew taiñ küme weniyefiel Jewba?

19 Kakelu che ñi welulkan, katrütukilpe taiñ küme weniyefiel ta Jewba. Leliniefiliyiñ ta Jewba, elulayaiñ taiñ weda duamelaetew kakelu che ñi welulkan, ka taiñ katrütunoaetew taiñ küme weniyefiel Jewba. Doy duamfali ñi longkontukual tüfa tati pu nielu sakinke küdaw ti trawünche mu. Taiñ montuluwal, kom iñchiñ müley taiñ küme küdawyenieal ka allkütuafiel ta Jewba (Filipense 2:12). Welu Jewba doy ayükey ñi inayentufalngeal tati pu nielu sakinke küdaw (Luka 12:48). Fey rüf piwkeyefiliyiñ ta Jewba, ¡chem no rume welulkalayafeiñmew ka püntünentulayafeiñmew Ngünechen tañi piwkeyechen mew! (Salmo 119:165; Romanu 8:37-39).

20. ¿Chem eluwaiñ taiñ femal?

20 Taiñ mülen antü mu müna küdawngey ti dungu. Feymu müna duamfali taiñ lelinieafiel reke ta Jewba, “fütra wenu mew” mülelu, fey taiñ kimal kidu ñi ayükeel. Feymu kakelu che ñi welulkan, katrütukilpe taiñ küme weniyefiel ta Jewba. Welulkawle kakelu che, illkufemlayaiñ, doy may ngünewaiñ. Moyse ñi rupan küme kimeltueiñmew tüfa. Feymu llemay, eluwaiñ ñi ‘pürakintunieafiel taiñ Chaw Ngünechen Jewba, puwle wüla chi antü taiñ füreneaetew’ (Salmo 123:1, 2).

^ parr. 8 Tüfachi Meriba trürlay feychi lof taiñ nütramkapeel parrafo kayu mu, tüfa ka pingefuy Masah ka püllelefuy Refidim mu. Welu Meriba üytukulelngey tüfachi epu lof, pu israelche am illkulu üyew (inaduamnge tati mapa mülelu ti trokiñ regle tati papil Guía para el estudio de la Palabra de Dios).

^ parr. 11 Kiñe wentru adümuwkelu Biblia dungu mu nütramkay ñi rakiduamken pu kuyfike judiu: “Feychi mu pu israelche dalluntukufilu engün feypingün: ‘Moyse kimniey ñi femngen tüfachi kura, feymu küpa femle kiñe afmatun dungu entulelaeiñmu ko kangelu kura mew’”. Welu tüfa kuyfike judiu ñi feypiken müten.

^ parr. 12 Inaduamnge ti trokiñ “Preguntas de los lectores” mülelu La Atalaya 15 octubre küyen 1987 mu.