1. Taiñ chengen mu, ¿chem duamnieiñ kom iñchiñ?

CHALIFILMI kiñe che tami kimfiel ka yamfiel, welu kidu ngoymañmaeymu tami üy ka kimwetulafeymu kütu, ¿chum duamafuymi? Weda duamafuymi tati. ¿Chumngelu (chemu)? Kom iñchiñ taiñ chengen mu duamnieiñ kakelu taiñ küme llowaetew. Welu ayükelaiñ kakelu pu che taiñ kimnieaetew müten, doy may taiñ falintuaetew taiñ chumngechi chengen ka taiñ kümeke femün mu (Números 11:16; Job 31:6).

2, 3. Duamnielu am iñchiñ taiñ sakingeal, ¿chem rupayafuy kuñiwtukuwnoliyiñ? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

² Welu kuñiwtukuwnoliyiñ, taiñ kulpafengen mu rumeñma ayürpuafuiñ taiñ sakingeal. Kafey tüfachi Mapu tuwün pu che mew illutulafeiñmew taiñ kimniengerpual ka taiñ falin chengerpual. Welu femngechi femfuliyiñ, püramyelayafiyiñ ka poyelayafiyiñ ta Jewba, tati felelu ñi llowal tüfa (Apokalipsi 4:11).

 ³ Mongen mu Jesus Mapu mew, kiñeke longkolechi pu judiu rume kintukefuyngün kakelu che tañi sakiaetew. Feymew Jesus feypifi tañi pu inanieetew: “Kuñiwtukuwmün fey ti pu kimeltukelu mew ta Moyse ñi ley dungu. Tüfa engün ta ayükey ñi tukuael ti alükechi takuwün ka ayükey ñi chalingeael fentren yamün mew tati pülasa mew. Ka kintukey engün doy kümeke wangku ta sinagoga mew, ka chew müley doy kümeke iyael ti mesa mew”. Ka feypi: “Kisu engün ta doy fütra kutrankaway” (Luka 20:46, 47). Welu kiñe pofre lantu domo rakiduamkelay feychi pu longkolelu reke. Kidu wül-lu epu pichike moneda, kintulay kakelu che tañi sakietew. Feymu Jesus ‘kümey tañi femün’ pi (Luka 21:1-4). Femngechi kimeltueiñmu taiñ rumeñma ayünoal taiñ sakingeal, fey taiñ ayüwülafiel ta Jewba. Feymu tüfachi chillkatun kelluaeiñmu taiñ küme rakiduamal tüfachi dungu mu.

4. ¿Iney taiñ kimnieaetew ka sakiaetew doyümaiñ? ¿Chumngelu?

⁴ Pu che chillkatukey universidad mew, ayükey küme tripayal negosian dungu kam famosongerpual, fey tañi sakiaetew kakelu pu che. Welu iñchiñ, ¿ka femngechi kintuafuiñ taiñ sakingeal? Felelay. Pablo feypi iney taiñ sakiaetew müley taiñ doyümafiel: “Eymün kimfimün ta Ngünechen, fey Ngünechen küme kimeymünmew ta eymün” (Galata 4:9, 10). ¡Müna falintukefiyiñ taiñ kimnieetew Chaw Jewba, kidu am kom ngünenielu! Tüfa rume sakin-ngey ta iñchiñ mu. Kidu kimnieeiñmew kiduke iñchiñ, piwkeyenieeiñmew ka ayüniey iñchiñ taiñ weniyeafiel. ¿Feymu no am dewmaeiñmew ta Jewba? (Eclesiastés 12:13, 14).

5. ¿Chumaiñ taiñ weniyeaetew Jewba?

⁵ Kimnieiñ Moyse ñi weniyefiel ta Jewba. Kidu llellipufi ñi kimeltulelaetew tañi rüpü, fey Chaw Dios wiñoldungueyew: “Eymi ayüwülmaen ka kimnieñmaeyu tami üy, feymu iñche ka feman tüfa tami ngillatuel” (Éxodo 33:12-17). Feley llemay, Jewba ka kimnieeiñmew ta iñchiñ, feymu elukeeiñmu fentren kümeke dungu. Welu ¿chumafuiñ taiñ weniyeaetew kidu? Piwkeyeafiyiñ ka wülaiñ taiñ mongen Jewba mu (papeltunge 1 Korintio 8:3).

6, 7. ¿Chumngechi ñochikechi weniyewelayafuiñ ta Jewba?

⁶ Müna falintukefiyiñ taiñ weniyefiel ta Jewba, feymu küpa fentekünukelafiyiñ. Tati pu kristiano reke Galasia mu mülekefulu, duamfali taiñ kuñiwtukuwal taiñ ngüneniewenoaetew fillke “maneluwünngenochi dungu”, kiñeke tüfa taiñ ayünieel ñi küme tripayal ka falin chengerpual tüfachi Mapu mew (Galata 4:9, 10). Feychi pu kristiano küme kimniefuyngün ta Ngünechen, ka kidu kimniefeyew. Welu wiñotuyngün tati “maneluwünngenochi dungu” mu ñi femkefel engün, feymu Pablo ngüfetueyew. Kidu feypilelfi reke: ‘Dew elkünuymün tati wedwedngechi ka ngünamfalngechi dungu, welu fewla wiño fem-mekeymün’.

⁷ ¿Ka femngechi rupayafuiñ iñchiñ? Femafuiñ llemay. Konlu iñchiñ Jewba  tañi pu che mew, Pablo reke famentufiyiñ chi taiñ sakiaetew tüfachi Mapu tuwün pu che (papeltunge Filipense 3:7, 8). Famentufiyiñ chi chillkatual universidad mu, nieal ülmen küdaw kam wewal fentren plata. Adümuwkefuiñ chi musika dungu kam küme deportekefuiñ, fey falin chengerpuafuiñ ka ülmen chengerpuafuiñ. Welu pilaiñ tüfachi dungu (Ebrew 11:24-27). Müna kümey taiñ dulliel ñi famentufiel kom tüfa. Welu kümelayafuy taiñ feypial: ‘Famentukarkenofili nga kom tüfa’. Wedwedngeafuy femngechi rakiduamal. Fey ñochikechi eluwafuiñ taiñ kintual maneluwün-ngenochi dungu taiñ famentufel * (inaduamnge ti kimal dungu).

8. ¿Chem kelluaeiñmu taiñ doyümnieafiel Jewba taiñ sakiaetew?

⁸ Fentekünulayaiñ taiñ doyümkefiel Jewba taiñ sakiaetew ka falintunoafiel taiñ sakiaetew pu che. Welu, ¿chem kelluaeiñmu? Longkontukuaiñ epu dungu. Tüfa ta wüne: Jewba rumel sakikefi tañi pu nor poyekeetew (papeltunge Ebrew 6:10; 11:6). Jewba norngey, feymu müna falintuniekefi itrokom engün ka piwkentukuñmakefi ñi femün. Taiñ Chaw Ngünechen ‘kimniefi kom tati konkülepalu ta kisu mew’ (2 Timotew 2:19). Jewba kimüñmaniefi ñi femken pu küme piwkengelu, ka kimniey chumngechi montulafiel engün (Salmo 1:6; 2 Pedro 2:9).

9. Jewba, ¿chumngechi sakifi ka fürenefi tañi pu che kuyfi mu?

⁹ Afmatufalngey Jewba chumngechi ñi sakifiel ka fürenefiel tañi pu che kiñeke mu (2 Crónicas 20:20, 29). Rakiduamnge chumngechi montulkefi pu israelche ti Kelü Lafken mu kayñetuetew Faraon ka tañi pu weychafe (Éxodo 14:21-30; Salmo 106:9-11). Fente ñi afmatufalngen Jewba ñi femün, nütramkangerkefuy tüfa kom feychi trokiñke mapu püle, rupalu rume 40 tripantu (Josué 2:9-11). Feley, Jewba piwkeyefi tañi pu che, feymu tañi newen mu montulfi engün. Longkontukual tüfa müna yafültukukeeiñmew, pichilewelu am taiñ kayñetuaetew Gog tuwlu Magog mu (Ezequiel 38:8-12). Feychi mu ‘kümekünun ñi kintufiel Jewba tañi sakiaetew, welu pu che tañi sakiaetew no’ feypiaiñ.

10. ¿Ka chem longkontukuaiñ?

¹⁰ Tüfa tati epungechi dungu taiñ longkontukual: rakiduam mu üngümlayafuiñ rume chumngechi taiñ füreneaetew Jewba. Welu Jewba femngechi fürenekelafi tati pu kümeke dungu femkelu ñi sakingeal müten. ¿Chumngelu kay? Feychi pu che sakingelu, dew llowi reke tañi kullitu, chumngechi ñi feypiel Jesus (papeltunge Matew 6:1-5). Welu  Jewba ngüneduamkey ñi femken pu kümelkachekelu, kakelu ñi penoetew ka sakinoetew rume. Fey Jewba sakikefi ka fürenekefi engün. Ka kiñeke mu fürenekefi tañi pu che, tunte kidu engün rakiduam mu üngümkelay rume. Ngüneduamaiñ kiñeke tüfa.

11. Jewba, ¿chumngechi fürenefi ta Maria?

¹¹ Jewba fürenefi ta Maria tunte rakiduam mu üngümkelafuy rume: dullifi (ngümintubi) ñi choyüafiel tañi Fotüm Jesus. Tüfachi üllcha domo pofrengefuy ka mülekefuy ti pichi waria Nasaret, kamapulelu ta Jerusalen mu ka tati elangechi ngillatuwe ruka (papeltunge Luka 1:26-33). Jewba, ¿chumngelu dullifi ta Maria? Kidu rume ayüwülkefuy ta Jewba chumngechi ñi feypietew ti küme püllü Gabriel. Ngüneduamliyiñ chem ñi nütramkalelfiel tañi pariente Isabel (Elisabet), fey kimaiñ Maria tañi küme weniyefiel ta Jewba (Luka 1:46-55). Feley llemay, Jewba dew ngüneduamkefuy Maria ñi femken ka tañi nor piwkeyeetew.

12. Choyüngelu Jesus, ¿chumngechi püramyengey?

¹² Choyüngelu Jesus, Jewba feypilafi tüfa tati pu falinke longkolelu ka tati pu ngünenielu Jerusalen kam Belen mu. Doy may werküfi kiñeke tañi pu püllü ñi feypilelafiel kiñeke ufisakamañfe Jesus tañi choyüngen, tüfa engün llüwatunielu ñi pu ufisa lelfün mew Belen ñi fülpüle (Luka 2:8-14). Fey wüla tati pu ufisakamañ pepufingün ti we pichiche (Luka 2:15-17). Jose ka Maria afmatupelayngu chumngechi tañi püramyengeel tañi pichiche. Iney no rume rakiduam mu üngümkelafuy rume ñi femngechi püramyengeal Jesus. Feley tati, Jewba ñi femkeel trürlay Weküfü ñi femkeel mu. Tüfa werküfi pu kimke wentru ñi pepuafiel ta Jesus ka tañi pu che, fey itrokom che Jerusalen mu kimürpuy ñi choyüngen Jesus, welu müna weda tripay tüfa (Matew 2:3). Fentren pichike wentru langümngey feychi mu (Matew 2:16).

13. Rupalu 40 antü Jesus tañi choyüngen mu, ¿chumngechi püramyengey?

 ¹³ Ti Ley ñi elufiel Jewba pu israelche, werkükefuy pu domo ñi yelelafiel ta Jewba kiñe chalintukun 40 antü rupalu ñi choyüfiel tañi püñeñ. Feymu Maria ka Jose tripayngu Belen mu, ka miyawingu aylla kilometro ñi puwal ta Jerusalen mew (Luka 2:22-24). Petu rüpütulelu Maria ramtuwkefuy chi: ‘Tati saserdote, ¿püramyepeafi may ta Jesus?’. Welu Maria rakiduam mu üngümkelafuy rume chumngechi ñi püramyengeal Jesus. Jewba dullifi kiñe “rume lif piwke wentru”, Simeon pingelu, ka kiñe lantu domo dungukelu Ngünechen ñi üy mew, Ana pingelu, ñi feypial Jesus tañi Mesiangerpual (Luka 2:25-38).

14. Jewba, ¿chumngechi kümelkafi ta Maria?

¹⁴ Maria küme tremümfi ka dapifi ta Jesus, feymu Jewba pengeli ñi fente falintufiel tañi femün Maria. Kidu adkünuy ñi wirintukungeal Biblia mew kiñeke dungu ñi feypiel ka ñi femel Maria. Tüfa kompañlafi chi ta Jesus feychi küla tripantu ka rangin ñi amuldunguyawün. ¿Chumngelu? Maria dew lantupelay, feymu mülenagkefuy chi Nasaret mu. Feymu pelay ka allkütulay fentren kümeke dungu kakelu ñi peel ka allkütuel. Welu lalu Jesus, Maria inafül mülefuy ta kidu mew (Juan 19:26). Kafey mülefuy Jerusalen mu kakelu disipulu engün, feychi llowlu engün Jewba tañi newen Pentekoste mew (Hecho 1:13, 14). Feychi antü Maria dullingepelay kakelu pu apostol engün ñi amual wenu mapu mew. Tüfa elueyew ta Maria ñi rumel müleal Jesus engu. ¡Müna kümelkangey Maria ñi nor poyekefiel ta Jewba!

15. Jewba, ¿chumngechi sakifi tañi Fotüm mülepalu Mapu mew?

¹⁵ Jesus kintulay tañi püramyeaetew pu longkolechi religioso ka pu ngünenielu, welu may tañi sakiaetew Jewba.  Feymu müna yafültukupelaeyew ta Jesus allkütufiel tañi Chaw ñi dungun tañi sakietew küla rupa. Fawtisangelu müten Jordan lewfü mew, tañi Chaw feypi: “Fey tüfa ta iñche ñi sakin Fotüm, ñi fentren manelnieel” (Matew 3:17). Juan ti Fawtisachefe müten allkütupelay feychi dungun. Welu kiñe tripantu petu tañi lanon Jesus, küla tañi pu apostol allküyngün Jewba tañi dungun, feypilu: “Fey tüfa iñche tañi sakin Fotüm, iñche tañi dulliel. Allkütuñmafimün ñi dungu” (Matew 17:5). Ka pichilewelu ñi langümngeal Jesus, ka kiñe rupa nagpay Jewba tañi dungun (Juan 12:28).

16, 17. Jewba, ¿chumngechi püramyefi ta Jesus tunte kidu rakiduam mu üngümkelafuy rume?

¹⁶ Jesus kimniefuy pu che tañi dallukayaetew ñi notukafiel ta Ngünechen ka ñi yewen-ngechi langümngeal. Femngelu rume, llellipufi tañi Chaw: “Felekilpe iñche tañi ayüel”. Welu ka feypifi: “Felepe may eymi tami ayüel” (Matew 26:39, 42). Jesus kintulay tañi sakiaetew pu che, doy may rumel kintuy tañi füreneaetew ñi Chaw, feymu ‘kutrankawi ta orkon mamüll mew, fey duamkünulafi tüfa famngechi lan ñi yewenngen’ (Ebrew 12:2). Feymu, ¿chumngechi füreneeyew Jewba?

¹⁷ Miyawpalu Mapu mew, Jesus ngillatufi tañi Chaw ñi püramyeaetew chumngechi tañi püramyekeetew kuyfi (Juan 17:5). Biblia feypilay Jesus ñi ayüel tañi elungeal kiñe doy falin küdaw ñi niekenofel kuyfi, üngümkelafuy ñi doy sakingeal tañi küme femken Mapu mu. Welu, ¿chem elueyew tañi Chaw? Kidu püramyefi tunte rakiduam mu Jesus üngümkelafuy rume. Dew wiñomongelngetulu Jesus kiñe püllü reke, Jewba “elueyew ti doy küme püramyen” wenu mapu mew. Kafey elueyew tañi chumkawnorume lanoal, ¡iney no rume elungelafuy tañi femngechi feleal! * (Inaduamnge ti kimal dungu) (Filipense 2:9; 1 Timotew 6:16). ¡Afmatufali Jewba chumngechi kümelkafi tañi Fotüm ñi nor piwkeyeetew mew!

18. ¿Chem kelluaeiñmew doyümafiel Jewba taiñ sakiaetew?

¹⁸ ¿Chem kelluaeiñmew taiñ kintuyawnoal taiñ sakiaetew pu che, welu may doyümafiel Jewba taiñ sakiaetew? Longkontukuaiñ Jewba ñi rumel sakikefiel tañi pu nor poyekeetew, ka fentren rupa fürenekefi tunte rakiduam mu üngümkelayngün rume. Feley, rakiduamkelaiñ rume fente taiñ kümelkayaetew Chaw Dios ti we Mapu mew. Welu petu taiñ üngümnieel tüfa, rupayafuiñ fentren wedake dungu taiñ mongen mew, feymu duamfali taiñ longkontukual ñi apümkangeal tüfachi Mapu tuwün pu che ka kom ñi sakikefiel engün (1 Juan 2:17). Kafey maneluwküleiñ taiñ Wenu Chaw Jewba tañi nor piwkengen mew, kidu müna falintukey taiñ femkeelchi dungu ka ti piwkeyewün taiñ pengelelfiel (Ebrew 6:10). Kidu sakiaeiñmew llemay, ka femafuy tüfa ¡tunte rakiduam mu üngümkelaiñ rume!