Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

Kiñewküleaiñ, chumngechi ñi kiñewkülen Jewba ka Jesus

Kiñewküleaiñ, chumngechi ñi kiñewkülen Jewba ka Jesus

“Llellipuaeyu [...] ñi fente küme kiñewküleael ta kisu engün” (JUAN 17:20, 21).

ÜLKANTUN: 24 KA 99

1. Ti inan pun, ¿chem ngillatuy Jesus?

RUPAN ikünulu ti inan pun ñi mülen tañi pu disipulu engün, Jesus fill rakiduamkülefuy pu apostol ñi kiñewkülen mu. Feymu trawüluwlu engün, ngillatuy ñi kiñewküleal pu disipulu, chumngechi ñi kiñewkülen kidu ka tañi Chaw (papeltunge Juan 17:20, 21). Pu disipulu ñi kiñewkülen mu, pu che ngüneduamafuy Jewba ñi werküfiel ta Jesus Mapu mu. Kafey welukonke piwkeyewle engün, doy kiñewküleafuyngün, fey kom pu che kimafuy tañi rüf disipulungen (Juan 13:34, 35).

2. Jesus, ¿chumngelu chi (chemu) fentren rupa nütramkay ñi kiñewküleal pu apostol?

2 Feychi pun Jesus ngüneduami pu apostol ñi müte kiñewkülenon, feymu peno fentren rupa nütramkalelfi feychi dungu. Kiñeke rupa pu apostol notukadunguwingün iney “tañi longkoletuael kisu engün mew”, feychi pun ka femingün (Luka 22:24-27; Marku 9:33, 34). Santiaw ka Juan dew feypikünufingu ta Jesus ‘ngünenielmi wenu mapu mew, elumuyu tayu mülepual kiñe tami man püle, kangelu tami wele püle’ (Marku 10:35-40).

3. 1) Pu disipulu, ¿chumngelu müte kiñewkülelafuyngün? 2) ¿Chem küla dungu inaduamaiñ?

3 Pu disipulu küpa niefuyngün doy awtoridad, feymu müte kiñewkülelafuyngün. Welu fey ka müten no. Jesus ñi antü mu, pu che üdekefuy ta kakelu ka illamkachekefuy, feymu kiñewkülelafuy. Jesus ñi pu disipulu ka femkefuyngün chi, welu mülefuy ñi entual feychi wedake rakiduam tañi piwke mu. Feymu tüfachi chillkatun mu inaduamaiñ küla dungu: illamkachekefulu rume pu che Jesus ñi antü mew, ¿chem chumi kidu? ¿Chumngechi kimeltufi tañi pu disipulu ñi illamkachenoal, fey tañi kiñewküleal engün? Jesus ñi femün ka ñi kimeltun, ¿chumngechi kellukeeiñmu ñi kiñewküleal kom pu kristianongen?

ILLAMKANGEKEFUY JESUS KA TAÑI PU DISIPULU

4. ¿Chumngechi illamkangekefuy Jesus?

4 Jesus ka illamkangekefuy. Felipe feypifilu ta Natanael ñi pefiel ti Mesia, Natanael feypi: “¿Chem küme dungu am tripayafuy Nasaret waria mew?” (Juan 1:46). Natanael kimniefuy chi ti Mesia ñi choyüngeal Belen waria mu, femngechi feypilu am Miqueas 5:2. Rakiduamkefuy chi ñi müte falin-ngenon Nasaret waria ñi choyüngeal üye mu ti Mesia. Kafey falinke che Judea mapu mu illamkakefuyngün ta Jesus, tuwlu am Galilea mapu mu (Juan 7:52). Fentren che Judea mu tuwlu falintukelafuyngün tati pu Galilea mu tuwlu. Kafey tati pu che mülelu Judea ka Galilea mapu mu illamkakefuy ka famentukefuy pu samariache (Juan 4:9). Pu samariache trürlafuyngün pu judiu engün tañi tuwün ka religion mu. Feymu kakelu judiu ñi weda piafiel ta Jesus, “eymi kiñe Samaria tuwünchengen” pifingün (Juan 8:48).

5. Pu inaniefilu ta Jesus, ¿chumngechi illamkangekefuyngün?

5 Pu judiu longkolechi religioso ka illamkakefuyngün tati pu inaniefilu ta Jesus. “Rume welulkawküley engün” pikefuy pu farisew (Juan 7:47-49). Feychi mu mülekefuy religioso chillkatuwe, fey pu farisew küme trokikelafuyngün tati pu koneltunolu fey mu, ka tati pu inakenolu ñi wimtun (Hecho 4:13). Kafey pu che mallmawkefuy ñi feyentun mu, ñi ülmen chengen ka ñi mollfüñ mu, feymu illamkakefuyngün ta Jesus ka tañi pu disipulu. Epe kom che femkefulu am tüfa, pu disipulu ka femngechi rakiduamürpuyngün. Welu ñi kiñewküleal engün, mülefuy ñi küme elkünutual tañi rakiduam.

6. Iñchiñ, ¿ka illamkacherpuafuiñ? Feypinge kiñeke che ñi rupan.

6 Famülke mu wall püle ka illamkangekey pu che. Iñchiñ illamkangekeiñ, ka illamkacherpuafuiñ kütu. Australia mew, kiñe lamngen wünelekelu amuldungun mu feypi ñi femkefel kuyfi: “Longkontukufilu iñche ti wedake dungu afkentu ñi femngeken pu mapuche Australia mew tuwlu, iñche doy üderpufiñ pu wingka”. Taiñ lamngen ka femngey wedake dungu, feymu doy üderpufi engün. Kafey kiñe peñi frances dungukelu Canada mu, feypi ñi chumngentuwkefel: “Iñche rakiduamkefun ñi doykülen pu che frances dungukelu”. Feymu tüfachi peñi küpa nütramkakelafuy pu gringu dungukelu engün.

7. Illamkachengekefulu rume pu che Jesus ñi antü mew, ¿chem chumi kidu?

7 Feley tati, müna illamkachengekey ka küdawngey pu che ñi küme elkünutual tañi rakiduam. Ka femngechi rupakefuy Jesus ñi antü mu, welu ¿chem chumi kidu? Turpu illamkachekelafuy ka dullintuchekelafuy (ngümintuchekelabüy), welu may amuldungufi itrofill che: riku, pofre, pu farisew, pu Samaria tuwlu, pu kofrakelu impuestu ka pu weda mongen yenielu. Kafey tañi feypin ka femün mu, Jesus kimeltufi tañi pu disipulu ñi kangentunoafiel ka illamkanoafiel ta kakelu.

ÑI ILLAMKACHEWENOAL, DUAMFALI PIWKEYEN KA ÑOM PIWKE

8. Jesus, ¿chem rüf dungu kimeltuy taiñ kiñewküleal? ¿Chumngelu feyngey piafuiñ?

8 Jesus kimeltuy kiñe rüf dungu taiñ kiñewküleal. Feypifi tañi pu disipulu: “Kom eymün am kiñe reñmawen reke felelu” (papeltunge Matew 23:8, 9). Kom iñchiñ reñmayewkeiñ, kom küpalu am Adan mu (Hecho 17:26). Kafey Jesus feypi ñi peñiwen ka lamngenwen-ngen pu disipulu, kom engün yamkefilu am ta Jewba, tañi wenu mapu mülechi Chaw (Matew 12:50). Kom engün koneltuyngün Chaw Dios ñi reñmawen mu ka kiñewküleyngün tañi piwkeyen ka feyentun mew. Feymu pu apostol wirintukulelfilu karta tati pu kristiano, peñi ka lamngen pifingün (Romanu 1:13; 1 Juan 3:13).

9. Pu judiu, ¿felefuy ñi mallmawal tañi mollfüñ mu? ¿Chumngelu?

9 Jesus feypifilu tañi pu disipulu ñi reñmawen-ngen, küme kimeltulelfi ñi falin-ngen ñom piwkengeal (papeltunge Matew 23:11, 12). Chumngechi kimiyiñ, kiñeke mu pu apostol kiñewkülelafuyngün tañi mallma piwkengen mu. Kafey Jesus ñi antü mu pu che mallmawkefuy tañi mollfüñ mu. Pu judiu küpalu am Abraam mu, fentren engün doy küme che trokiwkefuy ta kakelu mew. Welu, ¿felefuy ñi mallmawal engün? Femlay, feymu Juan ti Fawtisachefe feypifi engün: “Ngünechen tüfachi pu kura femkünuafuy Abraam ñi yomelchengeael” (Luka 3:8).

10. Jesus, ¿chumngechi kimeltuy ñi kümenon tañi mallmawal pu che ñi mollfüñ mu? (Inaduamnge ti adentun 1 ellaka mu mülelu).

10 Jesus kimeltuy ñi kümenon tañi mallmawal pu che ñi mollfüñ mu. Küme pengeli tüfa wiñoldungufilu ta kiñe wentru kimeltukelu Moyse ñi ley dungu. Kidu ramtueyew: “¿Iney am tañi chafche?”. Fey Jesus entuy kiñe nütram. Feypi kiñe mufü weñefe ñi wülelkafiel kiñe judiu ka tranakünufi rüpü mu. Epu judiu rupayngu inafül ti wentru mew, welu kellulafingu. Fey rupay kiñe samaria wentru, kidu kutranpiwkeyefi ka kuydafi. Dewlu ñi nütram, Jesus yafültukufi tati wentru ñi ramtuetew tañi femal ti samaria wentru reke (Luka 10:25-37). Femngechi Jesus kimeltulelfi pu judiu ñi inayentuafiel kiñe samaria wentru, fey ñi rüf piwkeyeafiel tañi pu chafche.

11. 1) Pu disipulu, ¿chumngelu mülefuy ñi illamkachenoal? 2) Jesus, ¿chumngechi kimeltufi engün ñi illamkachenoal?

11 Pichilewelu tañi amutual wenu mapu mew, Jesus feypifi tañi pu disipulu ñi amuldungumeal engün “kom ti lof mülelu Judea mapu mew, ka Samaria trokiñ mapu mew, ka [...] tuntepu ñi mülen ta mapu” (Hecho 1:8). Ñi femal tüfa, pu disipulu mülefuy ñi mallmawnoal ka illamkachenoal. Jesus nütramkay ñi küme chumngen kiñeke katripanche, femngechi pepikafi pu disipulu ñi amuldunguafiel itrokom che. Feymu Jesus sakifi ñi fente feyentulen kiñe Roma tuwchi kapitan (Matew 8:5-10). Kafey Nasaret mu, ti waria chew ñi tremün Jesus, kidu pengeli Jewba ñi kellufiel kiñeke katripanche: tati Sarepta mülechi lantu domo Fenisia mapu mu, Naman tati lepra kutran-ngelu Siria tuwlu, ka kakelu llemay (Luka 4:25-27). Kafey Jesus amuldungufi kiñe Samaria tuwchi domo ka epu antü mülewey pu samaria che mu, tüfa engün am ayülu ñi allkütuafiel (Juan 4:21-24, 40).

PU WÜNENKE KRISTIANO MÜLEFUY ÑI ILLAMKACHEWENOAL

12. Pu apostol ñi pefiel ta Jesus nütramkamekefilu tati samaria domo, ¿chumingün? (Inaduamnge ti adentun 2 ellaka mu mülelu).

12 Pu apostol küdawtuyngün ñi illamkachewenoal. Feychi mu pu judiu longkolechi religioso nütramkakelafuy pu domo engün kakelu che ñi adkiñ mu, ka rakiduamlayafuy rume nütramkayafiel kiñe samaria domo weda üytunchengelu. Feymu peno pu apostol ñi pefiel ta Jesus nütramkamekefilu tati samaria domo müleduamküleweyngün (Juan 4:9, 27). Dew nütramkalu Jesus ti domo engu, pu disipulu feypieyew ñi iyal. Welu Jesus duamkülelafuy rume, müna ayüwületew am nütramkafiel ti domo. Kidu iyael reke trokifi femal Jewba ñi ayükeel, feymu amuldungufi feychi domo, Samaria mu tuwlu rume (Juan 4:31-34).

13. ¿Chumngelu feypiafuiñ Santiaw ka Juan ñi küme kimtukunon Jesus ñi kimeltuetew?

13 Santiaw ka Juan küme kimtukulayngu tüfachi falin dungu. Pu apostol miyawlu Jesus engün Samaria mapu mu, kintuyngün chew ñi umañtual kiñe pichi trokiñ ruka che mew, welu ti pu samariache pilay engün tañi llowaetew. Fey Santiaw ka Juan müna illkuyngu, feymu feypifingu ta Jesus: ‘Pifulmi kay, werküafuymi ñi nagpayael kütral wenu mapu’, femngechi ñi apümkangeal feychi pu che. Welu Jesus norümtufi engu (Luka 9:51-56). Mülefule engün Galilea mapu mu, Santiaw ka Juan müte illkulayafuyngu chi, welu tañi illamkafiel mu peno pu samariache, fente illkuyngu. Welu rupachi antü mu, pu samariache küme llowfingün ta Juan, feymu kidu wiño witrawpelay tañi feypin mu (Hecho 8:14, 25).

14. Illamkachengelu ti trawünche mu, ¿chumngechi küme elkünungetuy?

14 Pichi rupalu Pentekoste 33 tripantu mu, mülefuy kiñe weda dungu ti trawünche mu. Pu peñi elukefuyngün iyael tati lantuke domo, welu elukelafuyngün tati pu lantu domo griegu dungukelu (Hecho 6:1). ¿Chumngelu? Illamkakefuyngün chi tati pu griegu dungukelu. Welu pu apostol küme elkünufemtuyngün tüfachi weda dungu, fey elingün regle peñi adümuwkülelu ñi küme eluafiel ti iyael itrokom tati lantuke domo. Kom feychi pu peñi, griegu üy niekefuyngün, tüfa müna yafültukupelafi tati lantuke lamngen griegu dungukelu.

15. Pedro, ¿chumngechi kimürpuy ñi dullintuchenoal? (Inaduamnge ti adentun 3 ellaka mu mülelu).

15 Puwlu 36 tripantu, pu disipulu eluwingün ñi amuldunguafiel kom che fill tuwün-ngelu. Petu ñi rupanon tüfa, Pedro trawüluwkefuy pu judiu engün müten. Welu Jewba küme pengeleleyew ñi duamfalngen pu kristiano tañi dullintuchenoal, feymu ti apostol kimeltulelfi ti kümeke dungu ta Korneliu, kiñe roma soltaw (papeltunge Hecho 10:28, 34, 35). Fey wüla Pedro trawüluwkefuy ka kiñentrür ikefuy tati pu judiu tuwün-ngenolu engün. Welu kiñeke tripantu rupalu, Antiokia waria mew fentekünuy ñi kiñentrür iyal tati pu judiu tuwün-ngenolu engün (Galata 2:11-14). Feymu Pablo norümtufi, fey Pedro inafi ti ngülam. ¿Chumngelu feypiafuiñ tüfa? Pedro wirintukulelfilu ti wünen karta tati pu kristiano mülelu Asia Menor mu, judiu tuwün-ngelu ka judiu tuwün-ngenolu, feypi ñi fente falin-ngen piwkeyeafiel itrokom pu peñi ka lamngen (1 Pedro 1:1; 3:8).

16. ¿Chem feypingekefuy pu wünenke kristiano mew?

16 Pu apostol ngüneduamlu Jesus ñi femün, kimürpuyngün ñi piwkeyeafiel “kom che” (Juan 12:32; 1 Timotew 4:10). Alüñmayngün ñi femürpual, welu küme elkünutuyngün ñi rakiduam. Feymu pu che kimniefuy pu wünenke kristiano ñi welukonke piwkeyewken. Feychi 200 tripantu püle, kiñe wentru wirintukulu lifru, Tertuliano pingelu, pengeli chem ñi feypingeel pu kristiano mew: “Welukonke piwkeyewkeyngün [...] ka eluwküleyngün kütu ñi layal tañi pu peñi ka lamngen mu”. Feychi pu kristiano küme elkünutuyngün ñi chumngen, feymu inayentufingün Jewba ñi illamkachekenon (Kolosense 3:10, 11).

17. ¿Chumngechi illamkachewelayafuiñ? Feypinge kiñeke che ñi rupan.

17 Famülke mu ka küdawtuafuiñ ñi illamkachewenoal. Kiñe lamngen Francia mu feypi fente ñi küdawtuken. Kidu feypi: “Jewba kimeltuenew chumngechi piwkeyecheal ka misawal, chumngechi rüf piwkeyeafiel itrofill che. Petu newentulen ñi illamkachewenoal, welu kiñeke mu küdawngey. Feymu fente ngillatuken tüfachi dungu mu”. Kafey kiñe lamngen España mu pengeli petu ñi küdawtuken illamkawenoafiel kiñe trokiñche. Kidu feypi: “Epe kom rupa illamtuchekelan, welu petu küdawngey iñche mu. Jewba ñi duam mu, fewla koneltulen kiñe fütra familia mu kiñewkülelu, tüfa ayüwülkeenew”. Kom iñchiñ müley taiñ ngüneduamuwal ka ramtuwal: “¿Petu mülewey tañi piwke mu wedake rakiduam kakelu che mu?”.

MÜLELE PIWKEYEN, NGEWELAYAY ILLAMKACHEN

18. ¿Chumngelu llowafiyiñ itrofill che?

18 Kom iñchiñ wichutripalekefuiñ Chaw Ngünechen mu, kümeafuy taiñ longkontukual tüfa (Efesio 2:12). Welu piwkeyen mu Jewba küpaleiñmu kidu mew (Oseas 11:4; Juan 6:44). Kafey Jesus lloweiñmew. Kidu ñi femün mu, iñchiñ konküleiñ Chaw Ngünechen ñi trokiñche mu (papeltunge Juan 6:37). Kulpafengelu rume iñchiñ, Jesus piwkeyen mu lloweiñmew, feymu ¿chumngelu llownoafilu am iñchiñ ta itrofill che?

Llowkeiñ “Ngünechen mew küpachi kimün”, feymu kiñewküleiñ ka piwkeyewkeiñ. (Inaduamnge parrafo 19).

19. ¿Chumngechi pengelkeiñ taiñ küpa llowkefiel itrofill che?

19 Doy fülkülele ñi apümkangeal ti wedake dungu mapu mew, doyelküleay pu che ñi kiñewkülenon, ñi illamkacheken ka ñi üdecheken (Galata 5:19-21; 2 Timotew 3:13). Welu iñchiñ, Jewba ñi pu chengen, küpa llowkeiñ “Ngünechen mew küpachi kimün”, tüfa kellukeeiñmu taiñ illamkachenoal ka kümelkawküleal kakelu iñchiñ (Santiaw 3:17, 18). Kafey weniyekefiyiñ kake tripanche, kangentukelafiyiñ ñi wimtun ka kimürpukeiñ kütu ñi kewün dungu, femal kom tüfa ayüwülkeeiñmu. Feymu taiñ tüngün “kiñe lewfü reke” feley, ka taiñ nor dungu “tati lafken ñi rew reke” feley (Isaías 48:17, 18).

20. Piwkeyecheliyiñ, ¿chumngechi küme elkünutuaiñ taiñ rakiduam?

20 Parrafo 6 mu ngüneduampeiñ kiñe lamngen Australia mu. Kidu kimürpufilu ti rüf dungu ka eluwlu ñi chillkatuafiel Biblia, ñochikechi illamkachewelay ka üdechewelay. Doy may piwkeyecherpuy, feymu küme elkünutuy ñi rakiduam. Kafey ti peñi frances dungukelu Canada mu, fewla kimniey chumngelu ñi üdewken pu che: tañi küme kimuwkenon mu. Ka rakiduamkey kom pu che ñi küme chengeafel, chem tuwün-ngele rume. ¡Niewi kütu kiñe domo engu gringu dungukelu! Kom tüfa pengelkey tüfachi rüf dungu: mülele piwkeyen, ngewelayay illamkachen. Welukonke piwkeyewliyiñ, doy kiñewküleaiñ ka chem no rume wüdamkalayaeiñmu (Kolosense 3:14).