1. ¿Chumngelu (chemu) kiñeke peñi kam lamngen küpa chillkatulayngün?

FAMÜLKE mew, fentren che rume küdawtukey tañi wewal duamfalchi dungu ñi mongelnieaetew. Fentren pu peñi ka pu lamngen alün antü küdawkeyngün, femngechi tañi eluafiel tañi pu che chem ñi duamnieel. Kafey kakelu alüntukeyngün ñi puwal tañi küdaw mu ka wiñotual ruka mew. Kakelu kay müna arof tripakey fente ñi küdawken engün fill antü. Aflu chi antü, tüfachi pu peñi ka lamngen ürküleweyngün. Feymu newentuwelayngün ñi chillkatual.

2. Eymi kay, ¿chumngechi elantükünukeymi tami chillkatual?

² Küpa chillkatulelayafuiñ, welu duamfali taiñ elantükünual ñi küme chillkatual tati Biblia ka taiñ fillke papel. ¿Chumngelu duamfali tüfa? Femngechi müten küme weniyeafuiñ ta Jewba ka rumel mongeleafuiñ (1 Tim. 4:15, 16). Kiñeke che fill antü witrakeyngün ñi chillkatual petu dumdumkülen mew, küme umawtulu kay pun mew küme rakiduam niekeyngün ka petu nielay chem no rume ñi katrütuaetew, feymu küme chillkatuafuyngün. Kafey, kakelu dewmalu tañi küdaw nagantü mew eluwkeyngün ñi chillkatual ka rakiduamal Biblia ka taiñ fillke papel mew.

3, 4. 1) Kom taiñ llowkefel ta kuyfi, ¿chumngechi adkünungey fewla? 2) ¿Chumngelu femngey tüfa?

³ “Rume falin-ngey elantükünual taiñ chillkatual” feypipelaymi. Welu ¿chem duamfali taiñ chillkatual? “Pütrüley ti papel, ¿chumngechi papeltuafun itrokom ñi tripakeel?” piafuymi chi. Kiñeke peñi ka lamngen papeltuafuyngün kom taiñ papel, kafey peafuyngün kom tati video ñi tripameken, welu kakelu che pepi femkelayngün. Tati Kiñewkülechi Ngünenielu kimniey tüfa. Feymu dullingün ñi tripawenoal fentren papel nentuwiringefulu ka tripakefulu internet mew.

 ⁴ Rakiduamnge tüfa mew, fewla müley fillke che ñi nütram taiñ yafültukukeetew jw.org^® ka JW Broadcasting^® mu, feymu dewmangewelay tati Anuario de los testigos de Jehová. Kafey tati chillka Ti Werken kom pu che ngealu küla rupa müten tripakey ti tripantu mu, ka femngechi tripakey tati chillka ¡Tami kimafel! Feymu feypilayaiñ “fewlake ta femürpuafun tati duam ñi nieel iñche”. Doy may, tüfa adkünungey taiñ eluwal ñi küme ngüneduamal “tati doy kümechi dungu” (Filip. 1:10). Welu, ¿chem dungu doyümafuiñ taiñ chillkatual? ¿Chumafuiñ taiñ doy kümelkayafetew taiñ chillkatukeel? Fewla ngüneduamaiñ tüfa.

5, 6. ¿Chem dungu eluwaiñ taiñ küme ngüneduamafiel?

⁵ ¿Chem dungu doyümafuiñ taiñ chillkatual? Küme kimnieiñ fill antü müley taiñ chillkatual Chaw Dios ñi Dungu. Trawünche mu fill semana adkünungey taiñ papeltual kiñeke trokiñ Biblia mu. Welu fewla doy pichingetuy. ¿Chumngelu? Taiñ küme rakiduamal taiñ papeltupeel mu ka taiñ doy küme ngüneduamafiel. Re papeltulayafiyiñ tati trokiñ Biblia fill semana ngealu, doy may eluwaiñ ñi puwal taiñ piwke mu ka taiñ kelluaetew ñi doy küme weniyeafiel Jewba (Sal. 19:14).

⁶ ¿Ka chem dungu müley taiñ küme ngüneduamal? Duamnieiñ taiñ küme pepikawal Ti Werken ñi chillkatungeal ka tati Chillkatun Biblia Trawünche mu, kafey müley taiñ papeltual kom ñi ngüneduamngeal trawün mu. Ka papeltuaiñ kom tati tripaelchi chillka Ti Werken, kom pu che ngealu ka ñi chillkatungeal, ka tati chillka ¡Tami kimafel!

7. Pepi ngüneduamnoliyiñ kom ñi tripakeel jw.org ka JW Broadcasting mew, ¿chumngelu weda duamkülelayafuiñ?

⁷ Welu rakiduamafuymi chi: “Feley, chillkatuafun kom feychi dungu. Welu fentreley tati dungu tripakelu jw.org mu ka JW Broadcasting mew, feymu kom ngüneduamlayafun” piafuymi. Feymu rakiduamnge tüfachi pengelün dungu: kiñe restaurante mew wente mesa elngey fentren pepikangeelchi rali iyael. Tati amulu ñi iyael ti restaurante, kom ilayafuy ñi dewmangeel. Doy may dulliafuy kiñeke iyael müten. Ka femngechi pepi ngüneduamnolmi kom ñi tripakeel internet mu, weda duamkülekilnge. Papeltunge ka ngüneduamnge chem tami pepilnieel müten. Fewla ngüneduamaiñ chem femafuiñ taiñ küme chillkatual ka taiñ kümelkayaetew tüfa.

8. 1) Chillkatulmi Ti Werken, ¿chem müley tami femal? 2) Femülmi tüfa, ¿chumngechi kümelkayafeymu?

⁸ Chillkatulu eymi, müley tami küme ngüneduamafiel tami papeltupeel, femngechi kümeke kimeltun entuafuymi. Tami küme chillkatual matu papeltulayaymi ka wirifemlayafimi tati wiñoldungun. Rakiduamnge tüfachi dungu mu. Eluwülmi tami chillkatual Ti Werken, wünelu mew ngüneduamnge tati “¿Chem kimaiñ?” pingechi trokiñ. Papeltunge chum pingey tati chillkatun ka rakiduamnge tüfa mu. Ka femngechi ngüneduamaymi chem piley kake kiñeke subtitulo ka tati wiño inaduamngeelchi ramtun. Fey wüla ñochikechi papeltuaymi ti chillkatun. Kafey fillke parrafo mu müley mufüke dungu feypilelu chem ñi ngüneduamngeal feychi parrafo mu, epe fill rupa, tüfa ta wüneley. Fey kelluaeymu tami kimal chem kimeltuaeymu ti parrafo, feymu müley tami küme ngüneduamafiel. Papeltumekelmi tati chillkatun, rakiduamnge chumngechi fillke parrafo nüwküley tati subtitulo mu ka kom ñi feypin tati chillkatun mu. Newe adümnofilmi kiñe dungu, wirintukunge, fey tami doy küme ngüneduamafiel.

9. 1) Petu chillkatuliyiñ Ti Werken, ¿chumngelu küme ngüneduamaiñ fillke versikulo ñi wiringeel? 2) ¿Chumngechi küme chillkatuafuiñ? 3) Chumngechi ñi feypiel Josué 1:8, ¿re papeltuafiyiñ tati Biblia?

⁹ Chillkatufiel Ti Werken trawün mu, doy  adümkefiyiñ tati Biblia. Feymu küme ngüneduamfinge fillke versikulo ñi wiringeel, doyelchi may tati papeltungealu trawünche mu ka tati versikulo kurükünungelu parrafo mu. Fey ramtuwafuiñ: “Ñi feypilen tüfachi versikulo, ¿chumngechi pengelkey ñi chem kimeltukeel ti parrafo?”. Kafey, petu papeltulmi, küme rakiduamnge fillke versikulo mu ka chumngechi inayafuymi tüfa tami mongen mew. Biblia feypi: “Tüfachi lifru Ley dungu ngelay ñi püntüleal eymi mew, antü ka pun mu müley tami papeltuafiel ñochi dungun mu, femngechi tami küme femal kom tati wirintukulelu fey mew; fey nieaymi küme felen tami rüpü mew ka femngechi kim chengerpuaymi” (Josué 1:8).

10. Ñi feypin Ebrew 5:14, ¿chumngelu tati pu chaw müley ñi kimeltulelafiel tañi pu pichikeche ñi chillkatual ka ñi küme ngüneduamal Jewba ñi dungu?

¹⁰ Fill semana tati pu chaw ayükey tañi pichikeche ñi küme rupaleal trür poyefile engün ta Jewba, tüfa ta kümey. Tati pu chaw feley ñi pepikawal chem ñi chillkatual engün, welu duamfal-lay ñi pepikawal fill semana afmatufalchi dungu ñi femal engün. Fey kiñentrür leliafuyngün ti video fill küyen tripalu JW Broadcasting mu, dewmakantuafuyngün Noe ñi wampo ruka kam kakelu femngechi dungu. Welu ka falin-ngey pu pichikeche ñi kimelelngeal chumngechi ñi chillkatual. Duamfali pu pichikeche ñi kimal chumngechi ñi pepikayafiel ti trawün, ka duamfali ñi kimal chumngechi kidu chillkatual Jewba ñi dungu, fey ñi küme chaftuafiel chem dungu rume kolegio mew (papeltunge Ebrew 5:14). Eluwle engün ñi küme ngüneduamafiel Biblia ñi dungu ruka mew, doy küme adümafuyngün ñi kimeltungekeel trawün mu ka fütrake trawün mew, pengelngenole kiñe video no rume. Kakerumey pu pichikeche ñi chumngen ka tunten tripantu ñi nieel engün, feymu pu chaw dulliafuy ñi tunteñmayal ti chillkatun.

11. ¿Chumngelu falin-ngey adümelelafiel pu chillkatulu Biblia ñi kim chillkatual?

¹¹ Tati pu che taiñ chillkatulelkefiel Biblia ñi dungu ka duamniey engün ñi küme adümelelngeal chumngechi chillkatual. We eluwlu engün ñi chillkatuafiel tati Biblia, wirikünufingün ti wiñoldungun ñi chillkatumeken ka chem ñi chillkatungeal trawün mew, tüfa ayüwün-ngey. Welu ka duamfali taiñ adümelelafiel engün chumngechi kidutu küme ngüneduamal Biblia ñi dungu. Feymu, wedake dungu rupale engün, duamlayayngün ñi ramtuyawal trawünche mu chem ñi chumafel, doy may kimayngün chumngechi chillkatuafiel taiñ papel tañi kümeke ngülam entual.

12. ¿Chumngelu am chillkatukeiñ?

¹² Ayükenolmi tami chillkatual, rakiduamafuymi  chi “turpu ayüwül-layaenew chillkatual tati Biblia”. Welu rüf ayüwülafeymu. Wünelu mew, doy pichike trokiñ chillkatuafuymi, fey wüla ñochikechi amuleaymi tami doy chillkatual. Rakiduamnge chumngelu chillkatukeymi. Femkeiñ tüfa, doyelchi may taiñ doy küme weniyeafiel ta Jewba. Welu ka femngechi chillkatuafuiñ taiñ kimal chumngechi wiñoldungulelafiel ta kiñe che kam kimal chumngechi chaftuafiel kiñe weda dungu taiñ rupamekeel.

13. 1) ¿Chumafuymi tami kimeltual ti rüf dungu kolegio mu? 2) ¿Chumngechi inayafuymi ti ngülam mülelu Kolosense 4:6 mu?

¹³ Rakiduamnge tüfa: wechengelmi kam üllchangelmi, fey kolegio mu kom tami pu kompañ fiestañmakeyngün tañi cumpleaño. Ayüniefuymi chi kimeltulelafiel engün Biblia mu chumngelu koneltukelaymi feychi fiesta mu, welu “pepikawkülelan ñi femal tüfa” rakiduamkeymi. Feymu may duamnieymi chillkatual Jewba ñi dungu. ¿Chumngelu femafuymi tüfa? 1) Tami rüf kimtukual Jewba ñi üdeniefiel ñi fiestañmangeal tati cumpleaño, ka 2) tami doy küme pepikawküleal ñi kimeltucheal tati rüf dungu (Mat. 14:6-11; 1 Ped. 3:15). Wüne müley tami ramtuwal: “¿Chumngelu tañi pu kompañ fiestañmakeyngün tañi cumpleaño?”. Fey wüla, ñochikechi ngüneduamaymi chem pilen taiñ fillke papel tüfachi dungu mu. Ngüneduamafuymi ñi newe küdawngenon kimeltucheal tami feyentukeel. Fentren che fiestañmakey ñi cumpleaño inayentukefilu kay ñi femkeel kakelu che. Fey pefilmi kiñe kam epu dungu rume tami kimeltucheal ñi kümenon tati cumpleaño, kelluafuymi feychi che ayükelu ñi kimal tati rüf dungu (papeltunge Kolosense 4:6).

14, 15. Wünelu mew, ¿chumafuymi tami doy küme kimafiel kiñe lifru Biblia mew tami newe kimnofel?

¹⁴ Rakiduamnge, tati trawünche mew papeltungeay ka ngüneduamngeay tati doy pichingechi lifru Biblia mew nielu pelon dungu, welu eymi newe kimnielafimi chi tüfachi lifru. Wünelu mew müley tami eluwküleal tami doy küme kimafiel tati pelon wentru ñi wirintukufiel feychi lifru. ¿Chumngechi femürpuafuymi tüfa?

¹⁵ Ramtuwnge: “¿Chem dungu kimtukunien tati wirifilu ti lifru? ¿Chem chengefuy? ¿Chew mülekefuy? ¿Chem küdaw femkefuy?”. Doy küme kimfiliyiñ tati wirifilu chi lifru, doy adümürpuafuiñ chumngelu femngechi wirintukuy. Petu papeltuliyiñ ti Biblia, kintuafuiñ chumngechi tati texto pengelkeeiñmu chem chengefuy tati wirifilu ti lifru.

16. 1) ¿Ka chem chumafuymi tami doy küme kimafiel kiñe lifru Biblia mew tami newe kimnofel? 2) Feypinge chumngechi tati pengelngeelchi versikulo kelluafeymu tami doy küme adümafiel ti lifru Amós (inaduamnge ti wichulechi dungu “ Doy küme kimafiyiñ tati pu che ñi nütramkael tati Biblia”).

¹⁶ Fey wüla, kümeafuy tami kimal chem tripantu mu wiringey tüfachi lifru. Femafuymi tüfa ngüneduamülmi ti trokiñ “Tabla de los libros de la Biblia” feypingelu, tüfa müley aflu kom ti lifru tati Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras mew. * Kafey ngüneduamafuymi ti trokiñ “Los profetas y los reyes de Judá e Israel” mülelu Guía para el estudio de la Palabra de Dios, pagina 14 puwlu 17. Pelon dungu niele tati lifru tami chillkatumekeel, kümeafuy tami kimal chum mongen mülekefuy feychi antü mu tañi wiringeel. ¿Chem wedake wimtun niekefuy tati pu che feychi antü mew, femngechi tati pelon wentru kelluafuy ñi femwenoal engün? ¿Iney engün am mongelekefuy feychi antü mew ñi mülekefel tati pelon wentru? Taiñ doy küme adümafiel ti wirintukun, kintuaiñ kakelu lifru mu. Rakiduamnge tami chillkatumeken ti lifru Amós. Fey tami doy küme kimal chem dungu ñi rupameken Amos  ñi antü mew, kintuafuymi 2 Reyes 14:25-28 ka 2 Crónicas 26:1-15. * Kafey chillkatuafuymi chem ñi wirintukuel Oseas, tüfachi wentru mongelekefuy Amos ñi antü mew kay. Kom tüfa kelluaeiñmu taiñ doy küme kimal chum mongen mülekefuy Amos ñi antü mu (Os. 1:1-11; Amós 1:1).

17. Kintual pichike kimeltun, ¿chumngechi kelluaeymu tami doy ayüwelmayaetew chillkatual Biblia? Feypiafuymi chem ñi pengelngeel ti parrafo.

¹⁷ Papeltulmi Biblia, eluwaymi tami doy küpa kimal. Rakiduamnge tüfa, papeltumekeymi tati kapitulo 12 ti lifru Zacarías mu, tüfa feypikünuy ñi layal ti Mesia (Zac. 12:10). Papeltulmi versikulo 12, tüfa feypi Natan ñi pu che rume ngümakayafuy lale ti Mesia. Tami doy küme ngüneduamal tüfachi feypin, ramtuwafuymi: “Natan ñi pu che ka tati Mesia, ¿chumngechi nüwkülefuy engün? ¿Chumngechi doy kimafun?”. Fey eluwaymi tami doy chillkatual. Ngüneduamülmi Zacarías 12:12, chew ñi feypiel Natan ñi ruka müley kiñe pichi letra, tüfa yeaeymu tami ngüneduamal epu versikulo Biblia mu. Tati wünen versikulo fey ta 2 Samuel 5:14, tüfa kimeltukey Natan ta David ñi fotümngey. Kangelu versikulo fey ta Luka 3:31, tüfa pengeli Jesus ñi küpan Natan mew, tañi ñuke feychi tuwün-ngelu kay. * ¡Rume ngüneduamfali tüfa! Eymi kimniefuymi Jesus ñi küparkeafel David ñi trokiñche mew (Mat. 22:42). Welu David nierkefuy doy epu mari fotüm. ¿Afmatufali no am Zacarías ñi feypikünuel Natan ñi pu che ngümarkeafulu Jesus ñi lan?

18. Kintual pichike kimeltun, ¿chumngechi kelluaeymu tami doy ayüwelmayaetew chillkatual Biblia? Feypiafuymi chem ñi pengelngeel ti parrafo kam kiñe dungu eymi tami ngüneduamfiel.

 ¹⁸ Rakiduamnge kangelu dungu. Tati wünen kapitulo Luka ñi lifru mu, feypiley tati küme püllü Gabriel witranmafi ta Maria, fey kimelelfi ñi chumngechingeal tañi püñeñ: “Rume fütra kim wentrungeay, fey fütra pepiluwün niechi Ngünechen ñi Fotüm pingeay. Ka femngechi Ñidol Ngünechen longko ülmenkünuaeyew, kisu ñi kuyfi tuwün em David reke, fey rumel longko ülmenngeay ti Israel trokiñche mew” (Luka 1:32, 33). Re ngüneduamkünuafuymi chi tati wünen dungu ñi feypiel ti küme püllü Gabriel, Jesus ñi “fütra pepiluwün niechi Ngünechen ñi Fotüm” pingeal. Welu Gabriel ka feypikünuy ñi ‘longko ülmenngeal’ ta Jesus. Feymu ramtuafuiñ: “Maria, ¿chem rakiduami ñi küpa feypietew Gabriel? ¿Rakiduampey may Jesus ñi kiñepülekünuafiel tati rey Erode kam kiñe tañi pu che, fey ñi longko ülmenkülerpual Israel mew?”. Femngechi felefule, Maria sakin domongeafuy longko ülmenkülefule tañi püñeñ. Kafey kom tañi pu püñeñ mongeleafuyngün tati ülmen-ngechi ruka mew. Welu tati Biblia feypilelay Maria femngechi dungu ñi feypifiel ta Gabriel. Kafey rakiduamafuymi epu disipulu ñi llellipufiel ta Jesus ñi elungeal kiñe yamfal küdaw Ngünechen ñi Ngünenien mu, welu tati Biblia feypilelay Maria ñi llellipuel tüfa (Mat. 20:20-23). Kom tüfachi dungu taiñ ngüneduampeel pengeleiñmu Maria ñi ñom piwkengen.

19, 20. Chumngechi ñi feypilen Santiaw 1:22-25 ka 4:8, ¿chumngelu ayünieiñ taiñ chillkatual?

¹⁹ Kimtukunienge tüfa: chillkatukeiñ Biblia ka taiñ fillke papel, ayünielu kay iñchiñ doy küme weniyerpuafiel ta Jewba. Kafey ayünieiñ taiñ kimal: “¿Chem chengen iñche? Ka ¿chem dungu mu küme elkünutuafun tañi chumngen, femngechi ñi ayüwülafiel ta Jewba?” (papeltunge Santiaw 1:22-25; 4:8). Feymu fill rupa eluwliyiñ taiñ chillkatual, llellipuafiyiñ ta Jewba taiñ eluaetew kidu ñi newen. Kafey llellipuafiyiñ taiñ kelluaetew ñi doy küme kimtukual taiñ chillkatumekeel, ka taiñ pengelaetew chumngechi doy küme elkünutual taiñ mongen.

²⁰ Salmo 1:2, 3 pengeli ñi chumken tati che poyekefilu ta Chaw Dios, “rume ayüwelkeeyew Jewba ñi ley dungu, antü ka pun mew papeltukey ñi ley ñochi dungun mu. [...] Kom ñi femken küme tripayay”. Eluwaiñ taiñ ka femngechi femal iñchiñ.