1, 2. 1) Kom iñchiñ duamnieiñ taiñ yafültukungeal ka femngechi taiñ yafültukuafiel ta kakelu che, ¿chem pengeli tüfa? 2) ¿Chumngechi wedalkangekey kiñeke pichikeche?

KOM iñchiñ taiñ pu chengen, duamnieiñ taiñ yafültukungeal ka femngechi taiñ yafültukuafiel ta kakelu che. Rakiduamaiñ kiñe dungu, petu awkantumekelu kiñe pichi wentru tranle ka allfüle tañi luku, ngümalen puwafuy tañi ñuke mu. Kidu tremoltulayafeyew, welu yafültukuafeyew. “¿Chumimi am?” ramtupelayafi tati pichi wentru. Liftuñmangeafuy tañi külleñu, pangkongeafuy ka ñawfulngeafuy, kafey liftuñmangeafuy tañi allfen. Pichin mu müten, ngümawelayay ti pichi wentru ka amuleay tañi awkantuleal. Rupale ta antü, ti pichi wentru tremoletuay ñi allfen.

² Welu kiñeke mu ti pichikeche rume weda dungu mew rupakey wedalkangelu kay. Kiñeke engün nüntukangekey ka femngekey kakelu podngechi dungu. Femngechi rupayafuy kiñe rupachi kam fentren rupachi. Tañi weda femngen mu, pu pichikeche rume kutrankawkey ka weda duamkülekey fentren tripantu. Kiñeke che femkefilu podngechi dungu pu pichikeche jusgangey ka püresuntukungey. Welu kakelu tüfa engün jusgangelay. Chumngechi femfule rume, pu pichikeche rupalu tüfachi dungu mu rume weda duamküleafuy rupale rume fentren tripantu.

3. 1) Tañi feypilen 2 Korintio 1:3, 4, ¿chem ayüniey Jewba tañi femngeal tañi pu che? 2) ¿Chem ramtun ngüneduamaiñ?

³ Pu peñi ka lamngen femngelu podngechi dungu petu pichikalu engün, ¿iney yafültukuafeyew ñi doy küme duamtual? (Papeltunge 2 Korintio 1:3, 4). Feley llemay, Jewba ayüniey tañi pu che ñi fente küme piwkeyengeal ka yafültukungeal. Fewla ngüneduamaiñ küla ramtun: 1) Pu femngekelu podngechi dungu tañi pichikan mu, ¿chumngelu duamniey tañi yafültukungeal? 2) ¿Iney yafültukuafeyew engün? 3) Iñchiñ kay, ¿chumngechi yafültukuafuiñ?

4. Pu pichikeche trürlay ta pu doy tripantu nielu, ¿chumngelu falin-ngey kimtukunieal tüfa?

⁴ Pu pichikeche trürlay ta pu doy tripantu nielu. ¿Chumngelu falin-ngey kimtukunieal tüfa? Femngechi kimaiñ chumngelu pu femngelu podngechi dungu ñi pichikan mu duamniey ñi yafültukungeal rupalu rume fentren tripantu. Pu tremche femngelu wedake dungu kutrankawkey, welu trürlay tañi fente kutrankawken pu pichikeche nüntukangelu ka femngelu podngechi dungu. Fewla ngüneduamaiñ chumngelu fente kutrankawkey pu pichikeche.

5. Pu pichikeche femngelu podngechi dungu, ¿chem küdawtuafuy ñi femal?

⁵ Pu pichikeche duamniey tañi maneluwal kakelu che mu. Kidu engün feley ñi fülmawküleal feychi pu che mu tañi tremümkeetew. Femngechi pu pichikeche doy küme duamkey ka maneluwkey feychi che tañi piwkeyenieetew. Welu kiñeke rupa mu, kiñeke tañi pu che kam kiñeke tañi weni ñi nieel tañi pu che femafuy podngechi dungu tati pu pichikeche. Kidu ñi ruka mu chi femngey feytachi weda dungu, ¡müna weda! Rupan mu tüfa, pu pichikeche küdawtuafuy ñi maneluwürpual kakelu che mu rupale rume fentren tripantu.

6. Pu pichikeche femngelu podngechi dungu, ¿chumngelu fente wedalkangekey?

⁶ Pu pichikeche kim ingkañpewkelay. Feymu rume wedalkakey pu femkelu podngechi dungu. Pu pichikeche nielay tripantu ñi konal kudumuwün dungu mu, feymu doy wedalkangeafuy dikümtukungele (fülümtukungele) ñi femal podngechi dungu. Tañi femngen mu tüfa, pu pichikeche weluletuafuy ñi rakiduam kudumuwün dungu mu, kidu falintuw-welayafuy ka maneluw-welayafuy kakelu che mu.

7. 1) Pu wedake che, ¿chumngelu küdawtulayafuy ñi ngünenkayafiel pu pichikeche? 2) ¿Chumngechi ngünenkakefingün? 3) Pu pichikeche koylatungekelu, ¿chem rakiduam nierpuafuy?

⁷ Pu wedake che küdawtulayafuy ñi ngünenkayafiel pu pichikeche, fey ñi nüntukayafiel ka femafiel podngechi dungu. ¿Chumngelu? Pu pichikeche rakiduamkelay pu doy tripantu nielu reke, feymu doy küdawtukey ñi kimtukuafiel ka famentuafiel kuñiwün dungu (1 Kor. 13:11). Tati pu wedake che koylatulelkefi pu pichikeche ñi ngünenkayafiel. Kiñeke pichikeche feypingekey kidu tañi duam mu femngey podngechi dungu ka ñi feypinoal ñi rupan ta iney no rume. Kakelu pichikeche feypingekey: “Nütramkalmi tami femngen podngechi dungu, iney no rume feyentulayaeymu ka kellulayaeymu rume”. Ka feypingekey: “Feyta ta weda dungu no tati, kom che femngechi ayükakefi ta pichikeche, femngechi pengeleluwkey ñi piwkeyewün”. Kom tüfa koyla dungu llemay. Pu pichikeche koylatungelu, küdawtuafuy ñi ngüneduamal ñi koylangerken tañi feypingeel fentren tripantu rupalu rume. Feymu rakiduamürpuafuy ñi küme yewkülenoal iney engu no rume, kafey ñi weniyerpunoafiel ta Chaw Ngünechen no rume. Feytachi pu pichikeche rakiduamürpuafuy kidu tañi duam mu femngey podngechi dungu.

8. ¿Chumngelu maneluwafuiñ Jewba ñi yafültukukefiel pu wedalkangelu?

⁸ Kom tüfa pengelkeeiñmu fente ñi kutrankawken pu nüntukangelu ka femngelu podngechi dungu. Wall Mapu püle pu che femkey feytachi weda dungu, fey müna wedalkakefi pu pichikeche. Famülke mu tati pu che ‘kutranpiwkeyechekelay rume’ ka “tati wesake piwkengelu ka tati ngünenkachekelu” amuley “tañi doy wesalkalen”, femngechi kimtukukeiñ taiñ mülen tati afaelchi antü mu (2 Tim. 3:1-5, 13). Tati Weküfü adümkey ñi ngünenkacheal, feymu fentren che femkey chem ñi ayükeel kidu. Welu Chaw Jewba doy newen-ngey Weküfü mu ka pu femkelu ñi ayünieel. Kidu kimniey chumkey Weküfü ñi ngünenkacheal. Feymu lle maneluwafuiñ may, Chaw Ngünechen kimniey tunte taiñ kutrankawmeken ka fente küme yafültukuafeiñmu. Müna ayüwülkeeiñmu poyekefiel taiñ Chaw Ngünechen, “kisu ta yafülkeeiñmew kom taiñ kutrankawün mew, fey chumngechi Chaw Ngünechen yafülkeeiñmew ta iñchiñ,  ka femngechi pepi yafültukuafiyiñ kakelu che kutrankawkülelu” (2 Kor. 1:3, 4). Welu Jewba, ¿iney adniekefi ñi yafültukuafiel pu kutrankawkülelu?

9. David ñi feypin mülelu Salmo 27:10, ¿chumafi Jewba pu che kidukünungelu?

⁹ Kiñeke pu pichikeche müte duamnielaeyew tañi chaw kam ñuke, fey podngechi dungu femngerpuy. Feymu duamnieyngün ñi yafültukungeal rupale rume fentren tripantu. Kafey pu pichikeche maneluwlu feyti che tañi weda femetew ka duamniey tañi kellungeal tremfule rume. Kidu engün maneluwafuy Jewba mu, kidu ta rumel yafültukukeeiñmu chumngechi ñi feypin David. Biblia feypi: “Tañi chaw ka ñuke kidukünuelimew, Jewba ta kidukünulayaenew” (papeltunge Salmo 27:10). David maneluwkefuy Jewba mu, Chaw Dios fotüm ka ñawe reke trokiniekefi iney rume ñi kidukünuetew tañi pu che. Ñi femal tüfa, Chaw Jewba adniekefi tañi pu poyekeetew. Femngechi familia reke trokiniekefiyiñ taiñ pu peñi ka lamngen. Longkontukuaiñ ñi feypin Jesus. Pu kiñewlu kidu engu ñi poyeafiel ta Jewba, “iñche ñi ñuke reke feley, ñi lamngen ka ñi pu peñi ka müten” pifi (Mat. 12:48-50).

10. Pablo, ¿chem feypi tañi longkolen mu?

¹⁰ Fewla ngüneduamaiñ chumngechi tati trawünche kiñe fütra familia reke feleafuy. Ti apostol Pablo longkolekefuy, küme femkefuy ñi küdaw ka inayentufalngefuy. Feymu Chaw Dios tañi duam mu Pablo ngülamtufi pu kristiano ñi inayentuaetew, “chumngechi ta iñche inanien Cristo tañi inayentufal küme dungu” pi (1 Kor. 11:1). Longkontukuaiñ ñi chem pin Pablo tañi longkolen mu, kidu feypi: “Pichikeche reke femyawiyiñ eymün mew. Chumngechi kiñe ñuke dapikey ñi pu püñeñ femngechi femiyiñ eymün mew” (1 Tes. 2:7). Ka femngechi famülke mu, pu longkolelu ayüfal entuafuy ñi feypin, femngechi Biblia mu ñi yafültukuafiel pu kutrankawkülelu.

11. Pu longkolelu müten yafültukulayafi pu wedalkangelu, ¿chumngelu kimnieiñ tüfa?

¹¹ ¿Pu longkolelu müten pemay yafültukuafi pu wedalkangelu? Femlay tati. Doy may kom iñchiñ müley taiñ welukonkechi yafültukuwal (1 Tes. 4:18). Taiñ pu lamngen küme weniyefilu ta Jewba rume yafültukuafuy ta kakelu lamngen. Feymu Chaw Ngünechen trürümuwi ta kiñe ñuke mu yafültukukefilu  tañi pu püñeñ (Is. 66:13). Kafey Biblia mu wirikonküley ñi femün kiñeke domo, tüfa engün yafültukufingün pu weda rupamekelu (Job 42:11). Ka femngechi famülke mu, taiñ pu lamngen yafültukukefi pu ñaña kutrankawmekelu, ¡müna ayüwmapelay Jewba tañi peetew engün! Kiñeke longkolelu wichu nütramkakefi kiñe lamngen küme weniyefilu ta Jewba, femngechi kidu tañi kelluafiel kakelu lamngen wedalkangelu. *

12. ¿Chem femlayaiñ?

¹² Ayünieiñ kelluafiel taiñ pu peñi ka lamngen, welu kintukadungulayafiyiñ engün (1 Tes. 4:11). Feymu, ¿chumngechi kelluafuiñ ka yafültukuafuiñ pu wedalkangelu? Ngüneduamaiñ kechu dungu ñi kimeltuel Biblia taiñ yafültukuafiel kakelu che.

13. 1) Tañi feypilen 1 Reyes 19:5-8, ¿chumi ti küme püllü ñi kelluafiel ta Elia? 2) ¿Chumngechi inayentuafuiñ iñchiñ?

¹³ Duamfalchi dungu femaiñ taiñ kellual. Lefmawkiyawlu Elia tañi langümngenoal, müna weda duamkülefuy ka ayülefuy tañi layal. Feymu Chaw Jewba werküy kiñe newen-ngechi püllü ñi pemeafiel ta Elia. Feytachi püllü rume küme kellufi. Biblia feypi: “Fey Elia tranakünuwi tañi umawtuñmual miñche ti anümka mu. Welu küparumey kiñe küme püllü, fey topafi ka feypifi: ‘Witrapürange ka iñmunge’. Elia nepelu, ngüneduami inafül tañi longko mew mülerkey kiñe kofke wente eñumkülechi kura mu ka pey kiñe metawe nielu ko. Kidu iy ka pütokoy, fey ka wiño tranakünuwtuy. Fey wüla ka wiño küpay Jewba ñi küme püllü ka feypifi: ‘Witrapürange ka iñmunge, fey eymi tami newen mu müten puwlayafuymi fente kamapu tami amual’. Feymu Elia witrapüray, iñmuy ka pütokoy. Fey newentukuetew kay feychi iyael, miyawi 40 antü ka 40 pun. Femngechi puwi ti rüf Ngünechen ñi fütra wingkul mu, Oreb pingelu” (1 Reyes 19:5-8). Tüfachi nütram kimeltukeeiñmu kiñe falin dungu. Pichike dungu mu rume kellufiliyiñ, fütra kümelkayafuiñ pu weda rupamekelu. ¿Chem duamfalchi dungu femafuiñ? Pemeafuiñ, yelelafuiñ iyael ka chem ñi duamnieel ka mütrümafuiñ engün, femngechi pengelelafiyiñ taiñ piwkeyefiel ka duamniefiel. Pu peñi ka lamngen feypieliyiñmu tañi weda rupan, küdawtuafuiñ nütramkayal feychi dungu mu, welu femafuiñ feytachi duamfalchi dungu taiñ kelluafiel.

14. Elia ñi rupan, ¿chem kimeltukeeiñmu?

¹⁴ Küme duamelafiyiñ pu kutrankawkelu ka tüngduamelafiyiñ. Elia ñi rupan ka dungu kimeltukeeiñmu. Afmatun dungu mu, Jewba elufi tüfachi pelon wentru ñi puwal fütra kamapu, Oreb wingkul mu. Fütra kuyfi, Jewba eldungukünufi tañi pu che feychi wingkul mu, feymu küme duampelay Elia ñi mülen üye mu. “Fewla fütra kamapulen kom tañi pu küpa langümnieetew, fey chumngelayan rume” rakiduami chi Elia. ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa? Taiñ kelluafiel pu wedalkangelu, wüne müley taiñ küme duamelafiel ka kelluafiel ñi tüngduamküleal. Rakiduamaiñ kiñe dungu, pu longkolelu müley ñi kimtukunieal chem ayülen pu lamngen podngechi dungu femngelu kuyfi. Kiñeke engün müte ayülayafuy chi nütramkayal chem ñi rupan Trawünwe Ruka mu, fey doyümafuy ñi nütramkayal petu ñi matetumeken tañi ruka mu. Welu kakelu lamngen ayüafuy chi ñi nütramkayal ñi rupan Trawünwe Ruka mu.

15. Pu kim allkütukelu, ¿chumkey?

¹⁵ Kim allkütuaiñ. Biblia ngülamtukeeiñmu: “Kom eymün, müley tamün wüne allkütuael, welu müley tamün pürümkawnoael tamün dunguael” (Sant. 1:19). ¿Chumkey pu kim allkütukelu? Rakiduamafuiñ pu kim allkütukelu müley ñi küme lelinieafiel tati nütramkamekelu ka katrütunoafiel ñi dungu. Welu fey ka müten no. Ka nütramkayaiñ ñi rupan ta Elia. Kidu feypifi ta Jewba fente tañi weda duamkülen, fey kidu rüf allkütueyew. ¿Chumngechi pengeli tüfa? Chaw Jewba kimtukuy ñi llükalen ta Elia, kafey kidulelu trokiwkefuy ka “ngünam küdawkülen” pilefuy. Feymu Jewba piwkeyenkechi kellufi ta Elia kom tañi weda rakiduamkülen mu (1 Rey. 19:9-11, 15-18).

16. Pu kim allkütukelu, ¿chumngechi pengelelafuy ñi duamtucheken ka piwkeyecheken?

 ¹⁶ Allkütufiliyiñ taiñ pu peñi ka lamngen wedalkangelu kuyfi, ¿chumngechi pengelelafuiñ taiñ duamniefiel ka piwkeyeniefiel? Küme piwke mu rakiduamafuiñ chem taiñ wiñoldungulelafiel, femngechi piwkeyen mu entuaiñ taiñ feypin. “Müna weda dungu tami rupan pichikalu eymi” piafuiñ, “pu pichikeche felelay ñi femngechi weda rupayal”. Kafey kiñe kam epu ramtun piafuiñ, femngechi doy küme kimtukual ñi chem pimeken taiñ pu peñi ka lamngen kutrankawkülelu ñi weda rupan mu. Müte pepilnofiliyiñ ñi nütram, “¿chem küpa feypimi?” piafuiñ. Allkütulmi wüla tañi nütram, feypiafuymi chem tami adümürpuel, fey ramtuafuymi: “¿Feyngepey may tañi ngüneduamfiel?”. Feypiliyiñ femngechi dungu piwkeyen mu, pengelelafiyiñ taiñ peñi ka lamngen taiñ rüf allkütuniefiel ka taiñ küpa kimtukun ñi chum duamkülen (1 Kor. 13:4, 7).

17. ¿Chumngelu pürümkawlayaiñ taiñ dungual?

¹⁷ Welu longkontukuaiñ tüfachi ngülam: “Müley tamün pürümkawnoael tamün dunguael”. Feymu nütramkamekele taiñ peñi kam lamngen, ngülamtufemlayaiñ ka norümtufemlayaiñ ñi rakiduam, femngechi katrütulayafiyiñ ñi nütram. Kafey ñochi piwkengeaiñ. Elia feypifilu ta Jewba tañi chum duamkülen, fey tañi weñangkülen mew nütramkafi. Feymu kidu yafültukueyew tañi doy maneluwküleal, welu Elia ka wiño dungufi ta Jewba tañi fütra weñangkülen mew (1 Rey. 19:9, 10, 13, 14). ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa? Pu che kutrankawmekelu duamniey fentren rupa ñi nütramkayal tañi chum duamkülen. Feymu inayentuafiyiñ ta Jewba, fey ñochi piwke mu allkütuaiñ. Nütramkamekele taiñ peñi kam lamngen, feypilayafiyiñ chumngechi norümtuafiel ñi rakiduam, doy may pengelelafiyiñ taiñ duamniefiel ka piwkeyeniefiel ta kidu (1 Ped. 3:8).

18. Taiñ ngillatun mu, ¿chumngechi yafültukuafuiñ pu wedalkangelu?

¹⁸ Kom taiñ piwke mu trür ngillatuaiñ tati kutrankawmekelu mu. Feychi pu peñi ka lamngen rume weñangkülelu rakiduamafuy tañi pepi ngillatukenon. Fey fente ñi falintuwkenon, “Jewba weniyelayafenew” piafuy. Feymu taiñ yafültukuafiel engün, kiñentrür ngillatuaiñ kidu mu, fey üytuafiyiñ feychi peñi kam lamngen tachi ngillatun  mu. Fey feypiafuiñ ta Jewba fente taiñ piwkeyefiel feychi che kutrankawmekelu, ka fente ñi piwkeyeetew tati trawünche. Ngillatuafuiñ ta Jewba ñi füshküduamelafiel tañi piwke ka yafültukuafiel feychi peñi kam lamngen kutrankawmekelu. Femngechi ngillatuliyiñ, rume yafültukuafiyiñ pu wedalkangelu (Sant. 5:16).

19. Ñi yafültukuafiel ta kakelu pu che taiñ feypin mu, ¿chem kelluaeiñmu?

¹⁹ Yafültukuafiyiñ engün taiñ dungun mu. Küme rakiduamaiñ chem taiñ feypial. Küme dullinoliyiñ taiñ dungun, doy weñangkülelafuiñ tüfachi che ñi weda rupameken. Welu ayüfal dungu entuliyiñ, müna kümelkayafuiñ (Prov. 12:18). Feymu rume falin-ngey ngillatuafiel ta Jewba taiñ kelluaetew, femngechi yafültukuafiyiñ ka küme duamelafiyiñ pu kutrankawkülelu. Kafey longkontukuaiñ, Biblia mu peafuiñ ti doy kümeke feypin ñi yafültukuafiel taiñ pu peñi ka lamngen (Eb. 4:12).

20. 1) Kiñeke peñi ka lamngen weda femngelu, ¿chem rakiduamafuy? 2) ¿Chem feypiafiyiñ engün?

²⁰ Taiñ pu peñi ka lamngen nüntukangelu ka femngelu podngechi dungu tañi pichikan mu falintuwlayafuy, che trokiwlayafuy ka “iney no rume piwkeyelaenew” piafuy. Welu, ¡femngechi felelafuy tañi rakiduamal engün! Feymu Biblia ñi feypin mu feypiafiyiñ Jewba ñi rume falintukeetew engün (inaduamnge ti wichulechi dungu “ ¿Chem texto yafültukuafeiñmu?”). Longkontukuaiñ ñi rupan ti pelon wentru Daniel. Kidu rume weda duamkülefuy, fey küpay kiñe küme püllü ñi yafültukuaetew. Chaw Jewba ayüniefuy Daniel ñi kimal fente ñi falintufiel (Dan. 10:2, 11, 19). Ka femngechi famülke mu, Jewba rume falintukefi taiñ pu peñi ka lamngen kutrankawmekelu.

21. 1) Pu wedalkalu wiñorakiduamtunole, ¿chumlerputuay? 2) Petu ñi akunon feychi antü, ¿chumaiñ?

²¹ Yafültukufiliyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, kelluafiyiñ ñi longkontukual Jewba tañi piwkeyenieetew. Kafey longkontukuaiñ, taiñ Chaw Ngünechen kom kimniey ka ayükey ñi müleal nor dungu. Kidu kimniey feychi pu che ñi nüntukangen ka tañi femngen podngechi dungu, feymu kom pu wedalkalu wiñorakiduamtunole, fey apümkangeay (Núm. 14:18). Welu petu ñi akunon feychi antü, duamnieafiyiñ ka yafültukuafiyiñ kom pu wedalkangelu ñi pichikan mu. Küpalechi antü mu, Chaw Jewba norümtuafi kom dungu, fey weda duamkülewelayay kom feychi che ñi wedalkaetew Weküfü ka tañi ngünenieel, ¡müna ayüwülkeeiñmu kimfiel tüfa! Fey taiñ piwke mu ngewelayay kom feychi wedake dungu taiñ weñangkülkeetew (Is. 65:17).