1-3. 1) ¿Tunte falintukefiyiñ tati rüf dungu mülelu Biblia mew? Feypinge kiñe nütram (inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu). 2) ¿Chem inaduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

TAÑI nieafiel itrofillem, fentren pu che ngillamekey fütrake negosio mu. Welu müte ayünole tañi ngillael kam müte kümenole, fentren engün wiñoltukey tañi ngillael. Feymu “kangelu chemkün elutuen” pintukukeyngün, kam “wiñoleltuen tañi plata” pikeyngün.

² Welu, ¿wiñoltuafuiñ tati rüf dungu taiñ niekeel? Femlayafuiñ llemay, dew kimürpulu iñchiñ ti rüf dungu, ayükelaiñ taiñ elkünutuafiel. Biblia feypi: “Niefinge tati rüf dungu ka elkünulayafimi, kafey nienge ta kimün, norümngen ka adümuwün” (Proverbios 23:23; 1 Timotew 2:4). Chumngechi ngüneduamiyiñ rupachi chillkatun mu, küme küdawyenieiñ taiñ tiempo taiñ kimürpual tati rüf dungu. Famentuiñ chi taiñ ülmen chengeal. Kafey küme yewkülewelaiñ chi kiñeke taiñ pu che kam taiñ weni, küme elkünutukefiyiñ taiñ rakiduam ka femün, kam  famentukefiyiñ fillke wimtun ñi ayükenoel Chaw Dios. Welu küme kimnieiñ tüfa: falin-ngefulu rume taiñ elkünuel, doy falin-ngey ti rüf dungu taiñ kimürpuel ka chumngechi tüfa kümelkakeeiñmu.

³ Kiñe che küpa kimürpufilu ti rüf dungu müna falintukefi. Ñi pengelal tüfa, Jesus nütrami kiñe wentru kintukelu ñi ngillayal küme perla. Fey pefilu kiñe perla rume falilu, müchay müten fendey kom tañi nieel ñi ngillayal ti perla. Feychi perla adentuley tati rüf dungu küpalu Chaw Ngünechen ñi Ngünenien mu (Matew 13:45, 46). We kimürpufilu iñchiñ ti rüf dungu, tüfa tati rüf dungu mülelu Biblia mew ka tati rüf dungu küpalu Chaw Ngünechen ñi Ngünenien mu, müna falintukefiyiñ, feymu famentukefiyiñ fillke dungu, femngechi ñi nieafiel ti rüf dungu. Amulele taiñ falintuniefiel, turpu elkünulayafiyiñ ti rüf dungu. Welu kiñeke poyekefilu ta Jewba falintuwelafingün ti rüf dungu, fey elkünufingün. ¡Turpu ayülayafuiñ ñi femürpual tüfachi dungu! Feymu duamfali inayal tüfachi ngülam Biblia mew, taiñ ‘küme amuleal rüf dungu mew’ (papeltunge 3 Juan 2-4). Taiñ femal tüfa, doyümafiyiñ ti rüf dungu ka pengelaiñ tüfa taiñ mongen mu. Tüfachi chillkatun mu, ngüneduamaiñ tüfachi ramtun: ¿chumngelu kiñe che elkünuafuy ti rüf dungu? ¿Chumngechi femafuy tüfa? ¿Chem kelluaeiñmu taiñ femngechi welulkawnoal? ¿Chumngechi doy eluwaiñ taiñ ‘küme amuleal rüf dungu mew’?

4. Jesus ñi antü mew, ¿chumngelu kiñeke che inawelafingün ti rüf dungu?

⁴ Fütra kuyfi, kiñeke che küme allkütufi ñi chem pietew ta Jesus, welu rupalu chi antü inawelafingün ti rüf dungu. Kiñe rupa, Jesus afmatun dungu femi iltufilu ta fentren che, fey pu che inaeyew Galilea nome lafken mew. Welu weda duameleyew ñi chem pietew Jesus: “Rüf dungu feypiwayiñ eymün ta inofilmün tati Wentrukünuwpalu tañi kuerpu ilo reke ka putuñmanofilmün kisu ñi mollfüñ, nielayaymün ta rumel mongen”. Kidu engün ramtulafingün chem ñi küpa kimeltuetew, doy may feypingün: “Küdawngey tañi llowngeael. ¿Iney am müngeltuafeyew [allkütuafeyew] tatey?”. Feymu “rume fentren tañi inayawülkeetew ta Jesus, elkünutueyew, ka doy miyawelay engün ta kisu mew” (Juan 6:53-66).

5. Famülke mu, ¿chumngelu kiñeke poyekefilu ta Jewba kiñe püle tripayngün ti rüf dungu mew?

⁵ Famülke mu, kiñeke poyekefilu ta Jewba elkünutufingün ti rüf dungu, ¡müna weda! ¿Chumngelu? Kiñeke welulkayngün ngüneduamlu chem ñi feypiel ka femel kiñe peñi küme kimniengelu, kam kimlu chumngechi taiñ doy küme adümniefiel kiñe trokiñ Biblia. Kakelu weda duameleyew tañi ngülamtungeel Biblia mu kam weda yafkawi kiñe peñi kam lamngen engu ti trawünche mu. Kakelu inakefi chem ñi kimeltuel pu püntülechi kristiano kayñetufilu Jewba ñi rüf dungu ka kakelu che feypikelu koylake dungu iñchiñ mu.  Feymu kidu ñi ayün mu dullingün ñi kiñe püle tripayal Jewba mu ka ti trawünche mew (Ebrew 3:12-14). Doy kümeafuy maneluwfule Jesus mu, tati apostol Pedro reke. Feychi weda duamkülelu pu che Jesus ñi feypin mu, Jesus ramtufi tañi disipulu: “¿Eymün ka ayüleymün am tamün amutuael?”. Fey Pedro wiñoldungueyew: “Ñidol, ¿iney mew kay amuafuiñ? Eymi tami dungun ta rumel mongen dungun” (Juan 6:67-69).

6. ¿Chumngechi kiñe che ñochikechi kiñe püle tripayafuy ti rüf dungu mew?

⁶ Welu kakelu ñochikechi kiñe püle tripayngün ti rüf dungu mew, fey ngüneduamlay chi tañi femngechi femün engün. ¿Chumngechi trürümafuiñ tüfa? Kiñe farku reke, ñochikechi kiñe püle tripalu inaltu lewfü mu. Feymu Biblia ngülamtukeeiñmu taiñ kuñiwtukuwal, femngechi taiñ ñochikechi “kiñe püle tripanoael tati küme rüpü mew” (Ebrew 2:1). Fentren rupa, kiñe che ñochikechi kiñe püle tripalu rüf dungu mew, rakiduamkelafuy rume ñi femal. Welu ñochikechi famentuwküley Jewba mu, feymu rupalu chi antü weniyewetulafi. ¿Chumafuiñ taiñ femngechi femnoal iñchiñ?

7. ¿Chem kelluaeiñmu taiñ küme amuleal rüf dungu mew?

⁷ Taiñ küme amuleal rüf dungu mew, müley taiñ llowal ka inayal kom taiñ feypietew Jewba. Müley taiñ doyümafiel ti rüf dungu taiñ mongen mew, ka inayal Biblia ñi ngülam kom taiñ femkeel mu. Ngillatulu ti longko ülmen David, feypikünufi ta Jewba: “Iñche amulean tami rüf dungu mu” (Salmo 86:11). David eluwi ñi küme amuleal ti rüf dungu mu, fey iñchiñ ka femngechi eluwküleaiñ. Femnoliyiñ, rakiduamafuiñ feychi dungu taiñ famentuel ti rüf dungu ñi duam mu, ka ayüafuiñ ñi wiño nietuafiel. Welu iñchiñ dullilayafuiñ inayal kiñeke rüf dungu müten mülelu Biblia mu, fey famentuafiel kakelu. Doy may, müley taiñ küme amuleal “kom rüfngechi dungu” (Juan 16:13). Rupachi chillkatun mu, inaduamiyiñ kechu dungu taiñ famentuel, kimürpulu kay ti rüf dungu ka inarpufilu taiñ mongen mew. Fewla ngüneduamaiñ chumngechi wiñotunoal feychi dungu mu taiñ famentuel (Matew 6:19).

8. Kiñe kristiano küme küdawyenienofile tañi tiempo, ¿chumngechi kiñe püle tripayafuy rüf dungu mu? Feypinge kiñe rupan dungu.

⁸ Tiempo. Taiñ ñochikechi kiñe püle tripanoal rüf dungu mew, ¿chumafuiñ? Küme küdawyenieaiñ taiñ tiempo. Femnoliyiñ tüfa, re ngünamkayafuiñ taiñ tiempo ñi peal television, konal internet mu, femal fillke dungu taiñ küme rupaleal, kam kakelu femngechi dungu. Wedake dungu ngenofule rume, doy pichin tiempo wülafuiñ taiñ chillkatual ka amuldungual. Femngechi dungu rupay Emma * (inaduamnge ti kimal dungu). Pichikalu Emma, rume piwkeyefi pu kawellu. Kidu pürakawellukefuy chew rume ñi pepilfalngeel. Rupalu chi antü, weda duameleyew ñi wülal fentren tiempo tüfachi dungu mu,  fey eluwi ñi doyümafiel ti doy falinke dungu. Emma kümeke dungu entuy Cory Wells ñi rupan mu, kiñe lamngen pürakawellukelu rodeo mu * (inaduamnge ti kimal dungu). Feymu Emma doy tiempo wülkey ñi küdawelafiel ta Jewba, ka doy tiempo niey ñi müleal tañi pu che ka tañi pu weni poyekefilu engün ta Jewba. Emma doy fülkonküley Jewba mu ka doy küme küdawyeniey ñi tiempo, tüfa müna ayüwüleyew.

9. ¿Chumngechi doyümafuiñ ti falinke fillem?

⁹ Tati falinke fillem. Taiñ küme amuleal rüf dungu mu, ngelay taiñ doyümafiel falinke fillem taiñ mongen mew. Kimürpulu iñchiñ ti rüf dungu, doyümfiyiñ poyeafiel ta Jewba, feymu ayüwünkechi famentufiyiñ kiñeke dungu. Welu rupalu chi antü, inaduamkeiñ chi kakelu ñi ngillakefiel tati we tripachi elektroniko chemkün kam ñi küme rupakeel engün tañi nieelchi plata mew. Fey “¿chumngelu chi kay iñche nielan femngechi dungu?”, rakiduamafuiñ. Fey ayüwmawelayafeiñmu taiñ niekeel, feymu doyümwelayafuiñ taiñ poyefiel ta Jewba, femngechi taiñ nieal falinke fillem. Tüfa rakiduamelafeiñmu Dema ñi rupan. Kidu “doy ayütufi tüfachi mapu mew mülechi dungu”, feymu kidukünufi ta Pablo tañi elfal küdaw mu (2 Timotew 4:10). Dema doy ayüturpufi chi falinke fillem, kam ayüwelay chi ñi famentual kiñeke dungu, femngechi ñi amuleal tañi küdaw Pablo engu. ¿Chem kimeltueiñmu tüfachi dungu? Kuyfi mew ayükefuiñ chi falinke fillem. Feymu kuñiwtukuwnoliyiñ, ka wiño ayütuafuiñ falinke fillem, fey fente taiñ ayükefiel, falintuwelayafuiñ ti rüf dungu.

10. ¿Chem dungu elkünulayaiñ taiñ welulkayaetew?

¹⁰ Chumngechi yewküleiñ kakelu che engu. Taiñ küme amuleal ti rüf dungu mew, elkünulayaiñ chem no rume taiñ welulkayaetew ñi poyefiel ta Jewba. Kimürpulu iñchiñ ti rüf dungu, küme yewkülewelaiñ chi taiñ pu che ka taiñ pu weni poyekenofilu ta Jewba. Kiñeke engün yamniey chi taiñ feyentukeel, welu kakelu kayñetuafeiñmu (1 Pedro 4:4). Feley, iñchiñ yafüluwkeiñ taiñ küme yewküleal taiñ pu che mew, ka küme femafiel engün. Welu famentulayafuiñ Jewba ñi werkün dungu, femngechi ñi ayüwülafiel taiñ pu che. Chumngechi ñi feypiel 1 Korintio 15:33, taiñ doy kümeke weni müley ñi poyeafiel ta Jewba.

11. ¿Chem kelluaeiñmu taiñ nienoal wedake rakiduam ka femün?

¹¹ Wedake rakiduam ka femün. Taiñ küme amuleal ti rüf dungu mew, müley taiñ lif chengeal chumngechi ñi ayükeel Jewba (Isaías 35:8; papeltunge 1 Pedro 1:14-16). Kimürpulu iñchiñ ti rüf dungu, küme elkünutufiyiñ kiñeke dungu taiñ mongen mu, femngechi taiñ inayal Biblia ñi ngülam. Kiñeke iñchiñ we mongen reke nietuiñ. Welu kom iñchiñ kuñiwtukuwaiñ ñi turpu elkünunoal taiñ lif chengen, femngechi ñi kon-noal pekan kudumuwün dungu mu. ¿Chem kelluafeiñmu taiñ femngechi femnoal? Rakiduamaiñ chem eli Jewba  taiñ lif chengeal. Kidu wüli tañi sakin Fotüm Jesukristo, ñi lapayal iñchiñ taiñ duam mu (1 Pedro 1:18, 19). Feymu akordanieaiñ fente ñi falin-ngen Jesus ñi lan, femngechi amuleaiñ taiñ lif chengen chumngechi ñi ayükeel Jewba.

12, 13. 1) Fillke wimtun ka fiesta mew, ¿chumngelu müley taiñ rakiduamal Jewba reke? 2) ¿Chem ngüneduamaiñ fewla?

¹² Fillke wimtun ñi ayükenoel Chaw Dios. Taiñ pu che, ka taiñ pu kompañ küdaw mu kam kolegio mu ngüchaltukuafeiñmu taiñ amuleal kidu engün tañi fiesta mu. ¿Chem kelluaeiñmu taiñ famentuafiel fillke wimtun ka fiesta ñi ayükenoel Jewba? Küme longkontukuaiñ chumngelu Jewba ayükelafi feychi fillke fiesta. Ngüneduamafuiñ taiñ fillke papel, fey taiñ akordayal chew ñi küpan feytachi fiesta. Rakiduamliyiñ Biblia ñi feypin mu chumngelu konkelaiñ feychi wimtun mu, küme kimtukuaiñ taiñ femkeel “Ñidol tañi tutekeetewchi dungu” (Efesio 5:10). Maneluwliyiñ Jewba ka tañi Dungu mu, llükalayaiñ chem ñi rakiduamkeel pu che (Proverbios 29:25).

¹³ Iñchiñ ayükeiñ rumel amuleal rüf dungu mew. Feymu, ¿chem kelluaeiñmu taiñ doy eluwküleal ñi femal tüfa? Fewla ngüneduamaiñ küla dungu taiñ femafel.

14. 1) Taiñ chillkatufiel Biblia, ¿chumngechi kelluaeiñmu taiñ elkünunoafiel ti rüf dungu? 2) ¿Chumngelu duamnieiñ kimün, norümngen ka adümuwün?

¹⁴ Wüne, amulepe taiñ chillkatufiel Biblia, ka küme rakiduamaiñ taiñ kimürpuel. Rumel elantükünuaiñ ñi femal tüfa. Doy chillkatuliyiñ, doy piwkeyeafiyiñ ti rüf dungu ka doy eluwaiñ ñi elkünunoafiel. Proverbios 23:23 feypi: “Niefinge tati rüf dungu ka elkünulayafimi”, ka feypi taiñ nieal “kimün, norümngen ka adümuwün”. Feymu re kimlayaiñ ti rüf dungu mülelu Biblia mu. Kafey duamnieiñ inayal tüfa taiñ mongen mu. Doy adümuwliyiñ, trapümafuiñ taiñ kimürpuel ka tati we kimeltun. Nieliyiñ kimün, femaiñ taiñ kimürpuel. Kiñeke mu ti rüf dungu norümkeeiñmu, ¿chumngechi? Kimeltukeeiñmu chem duamfali taiñ küme elkünutual. Tüfa rupale, müchay müten inayaiñ ti ngülam. Femngechi norümngeliyiñ, tüfa doy fali tati plata mew, feypi Biblia (Proverbios 8:10).

15. Ti rüf dungu, ¿chumngechi ingkañpekeeiñmu kiñe trariwe reke?

¹⁵ Epu, eluwaiñ taiñ inayal ti rüf dungu fill antü taiñ mongen mu. Biblia feypi tati rüf dungu kiñe trariwe reke feley ñi nieel kiñe weychafe (awkafe) (Efesio 6:14, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]). Kuyfi mu, tati weychafe ñi trariwe kuñiwtukukefeyew ka ingkañpekefeyew. Welu ti trariwe mülefuy  ñi küme pürokünungeal. Femngechi felenole, kuñiwtukulayaeyew. Ti rüf dungu, ¿chumngechi ingkañpekeeiñmu kiñe trariwe reke? Rumel niefiliyiñ ti rüf dungu, tüfa ingkañpeaeiñmu ñi weda rakiduamnoal ka kelluaeiñmu taiñ küme dullial. Rupaliyiñ wedake dungu mu kam kintukaduamngeliyiñ ñi femal wedake dungu, Biblia ñi rüf dungu kelluaeiñmu taiñ femal Ngünechen ñi ayükeel. Ñi weychayal, kiñe weychafe turpu elkünukelafuy tañi trariwe, ka femngechi iñchiñ turpu elkünulayafuiñ ti rüf dungu. Feymu eluwaiñ ñi inayal Biblia ñi rüf dungu kom taiñ mongen mu. Pu kuyfike weychafe tañi trariwe mew yeniekefuy tañi fütra kuchillu. Inaduamaiñ chumngechi iñchiñ ka femafuiñ tüfa.

16. Kimeltual ti rüf dungu, ¿chumngechi kellukeeiñmu taiñ küme amuleal rüf dungu mew?

¹⁶ Küla, kimeltulelafiyiñ Biblia ñi rüf dungu ta kakelu che tunte taiñ pepilel. Tati Biblia trürümngey kiñe fütra kuchillu mu. Kiñe küme weychafe newen mu nüniekefuy tañi fütra kuchillu, ka femngechi iñchiñ newen mu nünieafiyiñ reke Ngünechen tañi Küme Dungu (Efesio 6:17, TNM). Kom iñchiñ doy küme kimeltuchefengeafuiñ, femngechi küme kimeltuaiñ “ti werken kimelün dungu” (2 Timotew 2:15). Fey Biblia mew kimeltufiliyiñ ta kakelu, doy kimürpuafiyiñ ka piwkeyerpuafiyiñ ti rüf dungu. Ka doy eluwaiñ taiñ küme amuleal rüf dungu mew.

17. Eymi, ¿chumngelu falintukefimi ti rüf dungu?

¹⁷ Jewba elueiñmu ti rüf dungu, kiñe falin regalo reke. Tüfa elueiñmu tati doy falin dungu taiñ mongen mu: taiñ küme weniyeniefiel taiñ Wenu Chaw. Kidu dew kimeltueiñmu fentren kümeke dungu, welu fentepuwlay tüfa, Jewba feypikünueiñmu taiñ rumel kimeltuaetew. Feymu falintuafiyiñ ti rüf dungu kiñe küme perla reke. Amulepe taiñ ‘nieafiel tati rüf dungu ka elkünulayafiyiñ’. Femngechi David reke, femtripayay taiñ feypikünufiel ta Jewba: “Iñche amulean tami rüf dungu mu” (Salmo 86:11).