1, 2. 1) Jesus ñi feypietew Pedro ñi kidutu duamuwal, ¿chem pi? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu). 2) ¿Chumngelu (chemu) femngechi feypi ta Jesus?

AFMATULEWEY Jesus tañi pu inanieetew. Fey engün rakiduamkefuy Jesus ñi ngünenieal Israel mu, welu kidu feypi pichin mu tañi kutrankawal ka tañi layal. Fey Pedro feypifi ta Jesus: “Ñidol, kutranpiwkeyewnge; eymi rupalayaymi tüfachi dungu mu”. Fey Jesus wiñoldungueyew: “¡Püntütripange ta iñche mew, weküfü! ¡Katrülkaduammekeen ta iñche! Eymi ngüneduamkelafimi Ngünechen tañi dungu. Rakiduamküleymi re che ñi dungu mew müten” (Matew 16:21, 23; 16:22, TNM; Hecho 1:6).

² Femngechi Jesus pengelkünuy ñi trürnon Jewba tañi rakiduam ka ti rakiduam tüfachi Mapu mu tuwlu Weküfü ñi ngünenieetew (1 Juan 5:19). Pedro ngüchaltukufi ta Jesus ñi kidutu duamuwal kakelu che reke. Welu Jesus kimniey femngechi rakiduamkülenon ta Jewba, doy may tañi Chaw ayüniey kidu ñi pepikawal fülkülepalu kay ñi kutrankawal ka layal. Jesus ñi feypin müna küme pengeli ñi  inaniefiel Jewba tañi rakiduam ka ñi famentufiel pu che tañi rakiduam.

3. Küdawngey inayal Jewba tañi rakiduam ka famentuafiel pu che ñi rakiduam, ¿chumngelu am?

³ ¿Iñchiñ kay? ¿Inakefiyiñ Chaw Dios tañi rakiduam kam pu che tañi rakiduam? Iñchiñ pu kristianongen eluwkeiñ ñi femal Chaw Dios tañi ayükeel. Welu, ¿taiñ rakiduam kay? ¿Newentukukeiñ taiñ inayentuafiel chem ñi rakiduamkeel Jewba fillke dungu mu? Duamfalngey küdawal taiñ femürpual tüfa. Welu küdawngelay rakiduamürpual tüfachi Mapu mülechi pu che reke, wall püle mülelu kay kidu engün ñi rakiduam (Efesio 2:2). Kafey pu che kidutu duamuwkey müten, feymu ayünieafuiñ ka femngechi femürpual. Feley llemay, küdawngey inayal Jewba tañi rakiduam, welu küdawngelay rakiduamal pu che reke.

4. 1) Eluwliyiñ taiñ rakiduamelaetew pu che, ¿chumürpuafuiñ? 2) ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

⁴ Eluwliyiñ taiñ rakiduamelaetew pu poyekenofilu ta Jewba, kidutu duamuwafuiñ ka ayürpuafuiñ kidu dullial chem ñi kümen ka kümenon (Marku 7:21, 22). Feymu rume falin-ngey rakiduamal “Ngünechen tañi dungu”, fey rakiduamnoal “re che ñi dungu mew müten”. Tüfachi chillkatun kelluaeiñmu ñi femürpual tüfa. Ngüneduamaiñ chumngelu inayal chem ñi rakiduamkeel Jewba fillke dungu mu katrütukelay taiñ mongen, doy may kümelkakeeiñmu. Ka ngüneduamaiñ chumafuiñ taiñ welurakiduamelnoaetew pu poyekenofilu ta Jewba. Küpalechi chillkatun mu ngüneduamaiñ chumngechi inayafuiñ Jewba tañi rakiduam fillke dungu mu.

5. Kiñeke che, ¿chumngelu ayükelay ñi feypingeal chem tañi rakiduamal?

⁵ Kiñeke che ayülay iney no rume ñi feypiaetew chem tañi rakiduamal. Fey “iñche müten ngüneken ñi rakiduam” pikeyngün. ¿Chem piley tüfa? Fey engün ayükepelay kidutu dullial chem chumal, “weda dungu no tati” pikeyngün. Fey ayükelay ñi ngüneniengeal ka pikelay ñi inayentual kakelu che ñi chumngen * (inaduamnge ti kimal dungu).

6. 1) ¿Chem elueiñmu Jewba? 2) ¿Elungepeiñ may ñi dullial chem rume taiñ ayünieel?

⁶ Welu inaliyiñ rume Jewba tañi rakiduam, iñchiñ ka dulliafuiñ chem rakiduamal. Biblia ta feypi: “Chew ñi mülen Jewba tañi newen, fey müley lifrelen” (2 Korintio 3:17, TNM). Jewba eli taiñ dullial chem chengeal. Feymu lifreleiñ dullial chem taiñ ayükeel ka duamniekeel. Femngechi dewmaeiñmu ta Jewba. Welu tüfa feypilay taiñ dullial chem rume taiñ ayünieel (papeltunge 1 Pedro 2:16). Jewba ayükey taiñ ngüneduamafiel ta Biblia, femngechi kimaiñ ñi kümen kam kümenon kiñe dungu. ¿Rume katrütukeeiñmu tüfa kam kümelkakeeiñmu?

7, 8. ¿Katrütukeeiñmu inayal Jewba tañi rakiduam? Feypinge kiñe pengelün dungu.

 ⁷ Peaiñ kiñe pengelün dungu. Pu chaw ka ñuke elukefi kümeke ngülam ñi pichikeche. Kimeltukefi ñi küme chengeal engün, küdawfengeal ka duamtuafiel kakelu che. Welu rume katrütukelafi. Doy may, pu chaw ka ñuke kimeltukefi tañi küme amuleal engün mongen mu. Fey doy tremle pu pichikeche ka tripale ruka mu, fey engün dulliay chem tañi chumal. Inale tañi pu fütakeche ñi ngülam, küme dulliafuy, fey famentuafuyngün wedake dungu ka weñangkün.

⁸ Ka femngechi, taiñ küme Chaw Jewba ayüniey tañi pu fotüm ka ñawe ñi küme amuleal mongen mu (Isaías 48:17, 18). Feymu elukeeiñmu kümeke ngülam, femngechi taiñ küme yenieal taiñ mongen ka kümelkayafiel kakelu che. Fey feypikeeiñmu taiñ kimürpual kidu tañi rakiduam ka inayafiel taiñ mongen mu. Tüfa katrütukelaeiñmu. Doy may, kellukeeiñmu taiñ kimchengeal ka doy küme dullial (Salmo 92:5; Proverbios 2:1-5; Isaías 55:9). Feymu dikümtukungekelaiñ taiñ trürümuwal kakelu che mu, welu may dullikeiñ kümeke dungu taiñ ayüwülkeetew (Salmo 1:2, 3). Feley, inayal Jewba tañi rakiduam, ¡müna kümelkakeeiñmu llemay!

9, 10. Jewba tañi rakiduam doyküley pu che tañi rakiduam mu, ¿chumngechi pengelkünungey tüfa?

⁹ Ka dungu müley taiñ inayafiel Jewba tañi rakiduam. Kidu tañi rakiduam doyküley pu che tañi rakiduam mu. Tüfachi Mapu mu ngülamtungekeiñ chumngechi yenieal taiñ mongen, chumngechi ayüwküleal taiñ pu che engün, chumngechi küme tripayal küdaw mu ka kakelu dungu. Welu fentren tüfachi ngülam chaftukefi Jewba tañi rakiduam. Rakiduamaiñ, pu che feypikeeiñmu taiñ kidutu duamuwal müten. Kafey kümelkalu trokikefi pu konlu pekan kudumuwün mu. Pu kurewen feypingekey ñi pekan wüdawal, femngechi tañi doy ayüwküleal engün. Kom tüfachi ngülam chaftukey Biblia ñi kimeltukeel. Famülke mu, pu che ñi ngülam ¿doy kümepeafuy may Biblia ñi ngülam mu?

¹⁰ Jesus feypi: “Kom kümeke anümka wülkey kümeke fün, welu tati wesake anümka wesake fün wülkey” (Matew 7:17). Mapu mu pu che doy küme pepilkey ta teknologia, welu pepi apümlay fütra wedake dungu taiñ kutrankakeetew, kiñeke tüfa ta weychan (awkan), üdewün ka weñen dungu. Kafey pu che kümelu trokikefi ti pekan kudumuwün. ¿Chumngechi tripakey tüfa? Doy wedalkangekey pu familia, kutrankey pu che ka doy wedake dungu tripakey. Welu pu kristiano inakefilu Jewba tañi rakiduam doy ayüwküley tañi pu che engün, doy tremolekey ka küme yewkey kom pu peñi ka lamngen engün wall Mapu püle (Isaías 2:4; Hecho 10:34, 35; 1 Korintio 6:9-11). Femngechi küme pengelkünungey, Jewba tañi rakiduam doyküley pu che tañi rakiduam mu.

11. Moyse, ¿iney ñi rakiduam inafi? ¿Chum tripay ñi femün?

¹¹ Jewba tañi pu che kuyfi mu ka  kimniefuy ñi doykülen Jewba tañi rakiduam. Nütramkayaiñ ñi femün ta Moyse. Kidu kimeltulelngey “pu egiptoche tañi kimün”, welu kimniefuy ti rüf kimün ñi küpan Jewba mu (Hecho 7:22; Salmo 90:12). Feymu ngillatufi ta Jewba ñi kimelaetew tañi rüpü (Éxodo 33:13). Moyse eluwi ñi inayal Jewba tañi rakiduam, feymu kidu elfalkünueyew falinke küdaw ñi femürpual tañi ayükeel. Kafey Biblia mu rume sakingey ta Moyse, feymu feypi kidu fütra feyentukerkefuy Ngünechen mu (Ebrew 11:24-27).

12. Dullilu Pablo, ¿chem ngüneduamkefuy?

¹² Apostol Pablo pepiluwün wentrungefuy, fentren kimün niefuy ka kim dungukefuy ebrew ka griegu kewün (Hecho 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Welu kidu reküluwkelafuy pu che ñi kimün mu, doy may ngüneduamkefuy Ngünechen ñi Dungu tañi küme dullial (papeltunge Hecho 17:2; 1 Korintio 2:6, 7, 13). Feymu rume küme tripakey Pablo tañi amuldungun ka maneluwkey ñi llowal rumel mongen (2 Timotew 4:8).

13. ¿Iney müley taiñ adkünuaetew taiñ rakiduam?

¹³ Feley llemay, Chaw Dios tañi rakiduam doyküley pu che tañi rakiduam mu. Inaliyiñ Jewba tañi ngülam, rüf ayüwküleaiñ ka küme amuleay taiñ mongen. Welu Jewba dikümtukukelaeiñmu taiñ inayafiel tañi rakiduam. Ka femngechi femlayafuy ti “kim manelfal kona” ka pu longkolelu no rume (Matew 24:45, TNM; 2 Korintio 1:24). Kiduke iñchiñ müley taiñ adkünual taiñ rakiduam chumngechi rakiduamkey Jewba. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa?

14, 15. 1) Taiñ inanierpual Jewba tañi rakiduam, ¿chem rakiduamtukuaiñ? 2) ¿Chumngelu rakiduamtukulayaiñ pu che ñi rakiduam? Feypinge kiñe pengelün dungu.

¹⁴ Romanu 12:2 feypi: “Inakefilmün fantepu mew mülechi maputuwün wimtun. Tamün femafel, we rakiduam ta nietumün femngechi ta nietuaymün kangelu mongen ka femngechi kimaymün Ngünechen tañi ayükeelchi dungu, fey tüfa lle tati kümelu, tati tutelu, ka tati norngelu kom dungu mew”. Feymu iñchiñ adkünuafuiñ taiñ rakiduam chumngechi rakiduamkey Jewba, chem rakiduamfuliyiñ rume petu taiñ kimnofiel ti rüf dungu. Feley, taiñ rupan mongen mu ka chumngechi taiñ dewmangen rakiduamelafeiñmu kakerume dungu, welu doy küme rakiduam nietuafuiñ. ¿Chumngechi kay? Küme dulliaiñ chem taiñ rakiduamtukukeel. Rakiduamliyiñ Jewba tañi dungu mu, kimürpuaiñ ñi welulkakenon Jewba tañi rakiduam. Femngechi küpa inanierpuaiñ Jewba tañi rakiduam.

¹⁵ Welu taiñ we rakiduam nietual, müley taiñ inawenoal pu che tañi rakiduam. Feymu llemay famentuafiyiñ chem dungu rume chaftukefilu Ngünechen tañi rakiduam. Fey kuñiwtukuwaiñ chem taiñ pekeel, papeltukeel ka allkütukeel. ¿Chumngelu fente falin-ngey tüfa? Nütramkayaiñ kiñe pengelün dungu. Kiñe che ayüley tañi doy küme feleal, feymu eluwi tañi iyal kümeke  iyael. Welu refalta femafuy tüfa ifule weda iyael. Ka femngechi iñchiñ eluwkeiñ ñi kimal Jewba tañi rakiduam. Welu refalta femafuiñ tüfa rakiduamtukuliyiñ pu che tañi rakiduam.

16. ¿Chem dungu mu kuñiwtukuwaiñ?

¹⁶ ¿Dullipeafuiñ may pu che ñi feypinoal wedake rakiduam? Femlayafuiñ, iñchiñ müleiñ tüfachi Mapu mu, feymu ka allküafuiñ pu che ñi feypiel ayünoliyiñ rume (1 Korintio 5:9, 10). Amuldungun mu iñchiñ, ka allkütukeiñ pu che ñi feypiel koylake kimeltun. Feley llemay, dullilayafuiñ pu che ñi feypinoal wedake rakiduam, welu dulliafuiñ rakiduamnienoafiel. Inayentuafiyiñ ta Jesus, fey famentufemaiñ wedake rakiduam küpalu Weküfü mu. Feymu tunten taiñ pepilel famentuafiyiñ pu che ñi wedake rakiduam, femngechi kuñiwtukuwaiñ. Biblia feypi: “Kom dungu mu tami kuñiwtukukefiel, doyelchi may kuñiwtukuafimi tami piwke, chem mülele am tami piwke mu elungeaymi kam elungelayaymi mongen” (Proverbios 4:23).

17. Taiñ kimnoal pu che ñi wedake rakiduam, ¿chumaiñ kay?

¹⁷ Biblia küme feypi weniyefiliyiñ pu poyekenofilu ta Jewba, rakiduamürpuaiñ kidu engün reke, feymu küme dulliaiñ taiñ pu weni (Proverbios 13:20; 1 Korintio 15:12, 32, 33). Kafey küme dulliaiñ chumngechi taiñ küme rupayal. Famentuafiyiñ feyti pengelkelu kewan dungu, pekan kudumuwün ka ti evolucion, femngechi podümlayaiñ reke taiñ longko wedake rakiduam mu “katrütukelu ñi kimngeael ta Ngünechen” (2 Korintio 10:5).

18. ¿Chumngelu müley taiñ kuñiwtukuwal taiñ famentuafiel pu che tañi wedake rakiduam? Feypinge kiñeke dungu pengelkelu tüfa.

¹⁸ Müley taiñ kuñiwtukuwal taiñ famentuafiel pu che tañi wedake rakiduam. ¿Chumngelu? Kiñeke mu pengelngekey tüfa, welu müte kimfalngekelay. Rakiduamaiñ, kiñeke noticia  adkünungey ñi kelluntukuafiel kiñeke politiko kimeltun. Kam chem feypiel kakelu reportaje ngüchaltukukefi ta che, femngechi ñi diturpual fütrake dungu ñi afmatuetew kom pu che. Kiñeke pelikula ka lifru rakiduamelkefi ta che ñi kidutu duamuwal kam ñi doyümafiel tañi pu che müten, fey rakiduamelkefi ñi ayüfalngen tüfa. Welu tüfachi rakiduam chaftukefi ta Biblia. Biblia feypi rüf ayüwküleaiñ iñchiñ ka taiñ pu che doy piwkeyefiliyiñ ta Jewba taiñ mongen mu (Matew 22:36-39). Kafey müley fillke nütram dewmalelngelu pu pichikeche, kiñeke tüfa nienolu fütra wedake dungu trokiafuiñ, welu kimfalngenon mu rakiduamelafuy pu pichikeche ñi wedalkanon pod mongen yenieal.

19. ¿Chem kümeafuy taiñ ramtuwal? ¿Chumngelu chi?

¹⁹ Tüfa feypilay ñi wedalkalen küme rupaleal ayüfalchi dungu mu. Welu kümeafuy taiñ ramtuwal: “¿Kimtukunien pengelngelu pu che ñi wedake rakiduam, müte kimfalngenole rume? ¿Kuñiwtukukefiñ tañi pu pichikeche chem tañi pekeel television mu ka tañi papeltukeel? ¿Ka kuñiwtukuwpen may iñche? ¿Kimeltukepefiñ may tañi pu pichikeche Jewba tañi rakiduam, fey ñi inanoafiel engün pu che ñi wedake rakiduam?”. Küme kimnieliyiñ chumngechi ñi trürngenon Jewba ñi rakiduam ka pu che ñi rakiduam, inalayaiñ “fantepu mew mülechi maputuwün wimtun”.

20. ¿Chem rakiduam inanierpuaiñ?

²⁰ Akordayaiñ, epu rume rakiduam müley. Kiñe küpay Jewba mu, kangelu küpay Weküfü ka tañi ngünenieel mu. ¿Iney ñi rakiduam inayaiñ? Inanierpuaiñ feychi rakiduam taiñ doy longkontukukeel. Longkontukuliyiñ pu che ñi rakiduam, inayafiyiñ feychi rakiduam, fey kidutu duamuwafuiñ müten taiñ rakiduam ka taiñ femün mu. Feymu may rume falin-ngey kuñiwtukuwal chem taiñ pekeel, papeltukeel, allkütukeel ka rakiduamkeel.

21. ¿Chem ngüneduamaiñ küpalechi chillkatun mu?

²¹ Dew ngüneduampeiñ, taiñ inayal Jewba tañi rakiduam müley taiñ famentuafiel wedake rakiduam. Ka duamfalngey taiñ rakiduamnieafiel Chaw Dios tañi rakiduam, femngechi nierpuaiñ kidu tañi rakiduam. Küpalechi chillkatun mu kimürpuaiñ chumngechi femürpual tüfa.