1. Jewba, ¿chem elueiñmu taiñ femal?

JEWBA elueiñmu taiñ dullial chem chumal taiñ mongen mu. Kidu kimeltukeeiñmu taiñ küme dullial. Kafey dulliliyiñ kiñe dungu taiñ ayüwülafiel, kidu kelluaeiñmu taiñ küme tripayal (Sal. 119:⁠173). Feymu inanieliyiñ Biblia ñi kümeke ngülam, doy küme dulliaiñ (Eb. 5:⁠14).

2. Rupan dulliliyiñ kiñe dungu, ¿chem dungu küdawtuafuiñ?

² Küme dulliliyiñ rume chem taiñ femal, küdawngeafuy taiñ femürpual chem taiñ feypikünuel. Rakiduamaiñ kiñeke pengelün dungu: kiñe weche wentru eluwi ñi papeltuafiel kom tati Biblia. Femngechi femfuy, welu kiñeke semana rupalu nga fentekünuy ñi papeltual. Kiñe lamngen ayüniey wüneleal amuldungun mu, welu amuley ñi feypimeken: “Küpalechi küyen keta wünelerpuan amuldungun mu”. Kiñe trawünche mew, kiñe trokiñ longkolelu ayüy ñi doy yafültukumeafiel pu peñi ka pu lamngen, welu rupalechi küyen mu petu femlayngün. Kakerumey ñi dulliel kom tüfa engün, welu petu femlafingün. Fütra kuyfi, pu cristiano Korinto waria mu ka femngechi dungu rupayngün. Ngüneduamaiñ chem kimeltukeeiñmu tañi femün engün.

3. 1) Pu cristiano Korinto waria mu, ¿chem ayüfuyngün ñi femal? 2) ¿Chem dungu rupay rupalu chi antü?

³ Kuyfi mu 55 tripantu püle, pu cristiano mülelu Korinto waria mew ayüyngün ñi femal kiñe falin dungu. Kidu engün kimelelngey ñi weda rupan ka ñi fillalen tañi pu peñi ka pu lamngen Jerusalen ka Judea mapu mu. Ka feypingey kakelu trawünche trapümmekey plata, fey ñi kelluafiel engün. Fente tañi fürenechefengen mu, pu cristiano mülelu Korinto waria mew ayünieyngün ñi kelluntukual tüfachi küdaw mu, feymu ramtufingün ti apostol Pablo chumngechi ñi kelluafel engün. Fey wüla Pablo feypieyew chem ñi chumal engün. Fey elfalkünufi ta Tito ñi kelluafiel feychi pu cristiano ñi trapümal plata (1 Kor. 16:⁠1; 2 Kor. 8:⁠6). Rupalu kiñeke  küyen, Pablo feypingey pu cristiano Korinto waria mew ñi femnon chumngechi tañi feypikünuel. ¿Chumngelu (chemu) kümelay ñi femün engün? Yerpungefule ti plata ñi trapümel kakelu trawünche, pu cristiano Korinto waria mew petu trapümnielayafuy ti plata, feymu puwlafuy Jerusalen waria mew (2 Kor. 9:⁠4, 5).

4. ¿Chem pi 2 Korintio 8:⁠7, 10, 11? ¿Chem ngülamtufi Pablo ñi femal pu cristiano Korinto waria mew?

⁴ Pu cristiano Korinto waria mew ayüyngün ñi femal kiñe küme dungu, feymu Pablo sakieyew fente tañi feyentulen Jesukristo mew ka tañi fürenechefengen mu. Welu ka ngülamtufi tañi femürpual ñi feypikünuel engün (papeltunge 2 Korintio 8:⁠7, 10, 11). Tañi femün engün kimeltukeeiñmu tati pu cristiano rume feyentulelu Ngünechen mu ka küdawtuafuyngün ñi femürpual tañi dulliel engün.

5. Tüfachi chillkatun mu, ¿chem ramtun ngüneduamaiñ?

⁵ Pu cristiano Korinto waria mew reke, iñchiñ ka küdawtuafuiñ femürpual taiñ dulliel. ¿Chumngelu? Culpanchengeiñ, feymu “ka antü wüla feman tañi dulliel” piafuiñ. Kam ruparumeafuy kiñe weda dungu, fey katrütuafeiñmew taiñ femürpunoal chem taiñ feypikünuel (Ecl. 9:⁠11; Rom. 7:⁠18). ¿Chumngechi küme dulliafuiñ taiñ chumal? Duamfalngele taiñ kakünutuafiel taiñ dulliel, ¿chem kelluafeiñmu? Ka, ¿chumngechi femürpuaiñ taiñ feypikünuel?

6. ¿Chumngelu duamfalngeafuy kakünutuafiel taiñ dulliel?

⁶ Turpu kakünutulayafiyiñ kiñeke dungu taiñ dulliel. ¿Chem dungu chi kakünulayafuiñ? Fentekünulayaiñ taiñ poyeafiel ta Jewba llemay. Ka turpu ñiwañpelayafiyiñ taiñ afkadi (Mat. 19:⁠6; Mar. 8:⁠34). Welu kakelu dungu taiñ dulliel duamfalngeafuy taiñ kakünutuafiel. ¿Chumngelu? Kiñeke mu kalerumetukey taiñ mongen. Feymu, ¿chem kelluafeiñmu taiñ küme dullial?

7. ¿Chem ngillatuafiyiñ ta Jewba? Ka, ¿chumngelu?

⁷ “Eluen kimün” piafiyiñ ta Jewba. Chaw Dios ñi pin mu Santiaw wirintukuy: “Fey kiñeke eymün nienolmün Ngünechen ñi kimün, ngillatufimün ta kidu, fey Ngünechen ta eluaeymünmew. Kidu elukefi itrokom che ñi kimael kidu ñi küme dungu” (Sant. 1:⁠5). Kiñeke mu, kimkelaiñ chem taiñ chumal mongen mew. Feymu duamfalngele taiñ dullial kam kakünutual taiñ dew dullikünuel, ngillatuafiyiñ ta Jewba taiñ kelluaetew. Fey Jewba eluaeiñmu llemay ta kimün.

8. Petu taiñ dullinon, ¿chem müley taiñ femal?

⁸ Kintuaiñ kümeke ngülam. ¿Chumngechi femafuiñ? Ngüneduamaiñ Biblia, chillkatuaiñ fillke papel ka lifru ñi entuel Jewba ñi trokiñche ka nütramkayafiyiñ kiñeke weni taiñ ngülamtuaetew (Prov. 20:⁠18). Rume falin-ngey taiñ femngechi femal petu taiñ dullinon falinke dungu. ¿Chem dungu chi? Nietual kangelu küdaw, wiñamtuwal ka dullial chem estudiayal, fey taiñ kintual kiñe küdaw taiñ eluaetew ñi küme amuldungucheal.

9. ¿Chumngelu kümelayafuy rüf piwke mu dullinoliyiñ chem taiñ femal?

⁹ Kidutu ngüneduamuwaiñ. Jewba inaduamkey taiñ femken ka rume falintukey chumngelu taiñ femfiel (Prov. 16:⁠2). Jewba ayüniey taiñ nor chengeal itrokom dungu mu. Fey, dulliliyiñ taiñ femürpual kiñe küme dungu, nor piwke mew ngüneduamuwaiñ chem duam mu femkeiñ feychi dungu, femngechi taiñ ngünenkawnoal ka ngünenkanoafiel ta kakelu pu che. Rüf piwke mu dullinoliyiñ taiñ femal kiñe küme dungu, küdawtupelayafuiñ taiñ femürpuafiel. Rakiduamnge kiñe pengelün dungu mu. Kiñe weche wentru eluwi ñi wünelerpual amuldungun mu. Fey kiñeke küyen rupalu, küdawtuy ñi amuldungual 70 hora, feymu newe ayüwül-laeyew tañi amuldungun. Kidu rakiduami chi: “Wünelerpuan amuldungun mu tañi ayüwülafiel ta Jewba”. Welu, ¿chem pengeli tañi femün?  Kidu rüf ayülefuy chi ñi tuteafiel tañi chaw kam kakelu che ñi yamniefiel.

10. Ayüliyiñ taiñ femal kiñe küme dungu, ¿chem kelluaeiñmu?

¹⁰ Ngüneduamaiñ kangelu pengelün dungu, kiñe wentru kimeltulelngelu Biblia ayüley ñi pütremtuwenoal. Fey küdawtulu rume pütremtuwelay, welu rupalu epu semana wiño pütremtuy. Af mew, famentufi feychi weda wimtun. ¿Chumngelu? Fente piwkeyefilu am ta Jewba ka ayünielu tañi tuteafiel (Kol. 1:⁠10; 3:⁠23).

11. ¿Chumngelu kümey taiñ rakiduamal chem ayünieiñ taiñ femal?

¹¹ Küme rakiduamaiñ chem ayünieiñ taiñ femal. Küme kimnieliyiñ chem ayünieiñ taiñ femal, doy küme wechurpupelayafiyiñ. Rakiduamnge tüfa: eluwülmi tami papeltuafiel Biblia fill antü, welu küme rakiduamnolmi chumül ka chumngechi femürpual, küme tripalayay chi tami feypikünuel.⁠ * Ka femngechi, kiñe trokiñ longkolelu ayüafuy ñi doy yafültukumeafiel pu peñi ka pu lamngen, welu rupan mu ta antü müte femlayngün. Tañi femürpual ñi feypikünuel, kümeafuy pu longkolelu ñi wirintukual iney doy duamniey tañi pemengeal ka ramtuwafuyngün: “¿Elantükünupeiñ may taiñ pemeafiel pu duamtunielu yafülngeal?”.

12. Dullikünuliyiñ kiñe dungu, ¿chem duamfalngeafuy taiñ femal ka chumngelu?

¹² “Kom küme tripayay” pilayaiñ. Kom iñchiñ pepi femkelaiñ kom taiñ ayünieel. ¿Chumngelu? Nielaiñ chi tiempo, newen ka plata. Feymu longkontukuaiñ chem taiñ rüf pepi femafel, fey küme rakiduamaiñ chem taiñ chumal. Kimtukuliyiñ taiñ pepi femürpunon taiñ dulliel, duamfalngeafuy taiñ kakünutuafiel (Ecl. 3:⁠6). Fey femngechi dungu kimtukuliyiñ ka eluwliyiñ taiñ kakünutuafiel taiñ dulliel, “fewlake ta femürpuafiñ” feypiafuiñ. Welu, ¿chem kelluafeiñmu taiñ femal? Inaduamaiñ kechu dungu taiñ kelluaetew.

13. ¿Chumafuiñ taiñ kelluaetew Jewba femal taiñ feypikünuel?

¹³ “Newentukuen” piafiyiñ ta Jewba. Taiñ Wenu Chaw eluaeiñmew newen taiñ femürpual chumngechi taiñ feypikünuel (Filip. 2:⁠13). Feymu “duamnien tami newen” piafiyiñ ta Jewba. Amuleaiñ taiñ ngillatumeken, petu wiñoldungungenoliyiñ trokifiliyiñ rume. Jesus feypi: “Ngillatulemün, fey ta Ngünechen eluaeymünmew [tañi newen]” (Luka 11:⁠9, 13).

14. ¿Chem pi Luka 14:⁠28? ¿Chumngechi kelluafeiñmu ñi femürpual taiñ dulliel?

¹⁴ Küme adkünuaiñ chumngechi femürpuafiel (papeltunge Luka 14:⁠28). Duamfali taiñ küme adkünual chumngechi ñi femürpual taiñ dulliel, femngechi küme tripayay. Fey wüla duamfali inayafiel taiñ adkünuel. Feymu dulliliyiñ kiñe dungu, wirintukuafuiñ kom ñi duamfalngen taiñ femürpual. Nieliyiñ kiñe fütra küdaw, kümeafuy ñi pichiken mu amulnieafiel, femngechi kimaiñ ñi chum amulen. Rakiduamnge chem feypifi Pablo tati pu cristiano Korinto waria mew. ‘Domingo antü mew, kake kiñeke eymün müley tamün wichukünuael pichin plata’ pifi, femngechi ñi trapümngenoal wüla ti plata puwle ta Pablo üye mu (1 Kor. 16:⁠2). ¿Chem kimeltueiñmu tüfachi dungu? Rume kümey pichiken mu amulnieafiel taiñ küdaw. Femngechi femliyiñ, rume rakiduamkülelayaiñ.

15. Fillke duam nieliyiñ, ¿chem femafuiñ?

¹⁵ Wirintukuliyiñ kom tati dungu duamfalngelu taiñ femürpual, doy küdawtulayaiñ ñi femürpuafiel (1 Kor. 14:⁠40). Rakiduamaiñ ñi chumken fillke trokiñ longkolelu. Tüfa engün ngülamtungey ñi elfalkünuafiel kiñe longkolelu ñi wirintukual kom tañi dulliel engün ka fillke küdaw.  Kafey kidu wirintukukey iney femürpuafi ti küdaw ka chumül müley ñi dewmangeal. Pu longkolelu inaniekelu feychi ngülam, doy küme femürpukeyngün ñi küdaw (1 Kor. 9:⁠26). Ka femngechi kom iñchiñ inayafuiñ feychi ngülam. Feymu fillke duam nieliyiñ, ¿chem femafuiñ? Fill antü wirintukuafuiñ kom tati dungu taiñ femal, rakiduamaiñ chuchi doy falin-ngey, fey wüla dulliaiñ ti wünen dungu taiñ femal ka tati inalelu. Femngechi femliyiñ, kelluaeiñmu femürpual taiñ feypikünuel ka doy fentren dungu femürpuafuiñ.

16. ¿Chem pi Romanu 12:⁠11? Taiñ femürpual taiñ dulliel, ¿chem duamfali taiñ femal?

¹⁶ Yafüluwaiñ. Ayüliyiñ taiñ femürpual taiñ dulliel chumngechi taiñ adkünuel, duamfali yafüluwal (papeltunge Romanu 12:⁠11). Pablo feypifi ta Timotew: “Newentulenge tami chillkatuafiel ti trawün che mew tati Wirin Chillka”. Ka feypifi ñi amuleal “küme newen mew”, femngechi ñi doy küme kimeltuchefengeal. Ka femngechi iñchiñ ayüliyiñ taiñ doy küme küdawelafiel ta Jewba, newentuleaiñ ka yafüluwaiñ taiñ wechunenturpuafiel (1 Tim. 4:⁠13, 16).

17. ¿Chem pi Efesio 5:⁠15, 16? ¿Chumngechi kelluafeiñmu femürpual taiñ adkünuel?

¹⁷ Küme adkünuaiñ taiñ tiempo (papeltunge Efesio 5:⁠15, 16). Dulliaiñ chem antü dewam ti küdaw ka kakünutulayafiyiñ. Feypilayaiñ: “Kom küme amulele tañi mongen mu, feyke ta eluwan tañi femürpual tañi dulliel”. Femngechi rakiduamliyiñ, turpu femlayafuiñ chi taiñ dulliel (Ecl. 11:⁠4). Ngünewaiñ taiñ ngünamkanoafiel taiñ tiempo ka eluwlayaiñ chem dungu no rume taiñ katrütunoaetew ñi doyümafiel falinke dungu (Filip. 1:⁠10). Wüne, rakiduamaiñ chem hora mu tüngküleafuiñ, femngechi eluwafuiñ taiñ femal chem taiñ dulliel. Kimelafiyiñ kakelu che taiñ duamngemeken, femngechi taiñ katrütunoaetew engün. Chongümafuiñ taiñ celular, ka konlayaiñ redes sociales mu ka correo electronico mu no rume.⁠ *

18, 19. Küdawtuliyiñ femürpual taiñ dulliel, ¿chem rakiduamtukunieaiñ?

¹⁸ Rakiduamtukunieaiñ ñi chum tripayal taiñ dulliel. Rakiduamnge kiñe pengelün dungu mu: amuleiñ kiñe lof mu, welu ti rüpü mu taiñ amulen katrütuley. Rüf ayüliyiñ taiñ puwal, mülenaglayafuiñ, doy may kintuafuiñ kangelu rüpü taiñ puwam. Ka femngechi, rakiduamtukunieliyiñ ñi chum tripayal taiñ dulliel, eluwlayaiñ chem dungu no rume taiñ katrütuaetew (Gal. 6:⁠9).

¹⁹ Küdawtuafuiñ taiñ küme dullial ka femürpual taiñ dulliel. Welu Jewba kelluaeiñmu llemay, fey eluaeiñmu kimün ka newen ñi femürpual taiñ feypikünuel.