1. ¿Chumngelu doyküley ti piwkeyen Jewba mu küpalu? ¿Chem chumkey tati femngechi piwkeyekelu? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu.)

JEWBA mu küpay ti doykülechi piwkeyen (1 Juan 4:7). ¿Chumngelu (chemu) doyküley? Tati femngechi piwkeyekelu kay inaniekey norngechi rakiduam ñi piwkeyeal. Tüfa agápe pingey griegudungun Biblia mew. Tati femngechi piwkeyekelu duamtuchekey, welu fey ka müten no. Pengelkey ñi piwkeyen kümeke femün mu ñi kümelkayafiel pu che. Feymu eluwkey ñi fürenecheal. Femngechi femliyiñ, ayüwküleaiñ ka ayüfalngechi mongen nieaiñ.

2, 3. Jewba, ¿chumngechi pengeli ñi müna piwkeyefiel pu che?

² Jewba pengeli ñi piwkeyechen petu dewmanofilu rume ta Adan ka Eva. Kidu dewmafi ti Mapu taiñ nieal kom ñi duamniengeel taiñ mongen mu. Welu kafey küme pepikakünufi iñchiñ taiñ rukangeam, femngechi taiñ ayüwküleal. Ñi femün mu tüfa, kidutu kümelkawlay, doy may kümelkaeiñmew ta iñchiñ. Fey dewmafi tati pu che ka elufi ñi rumel mongeleal kiñe küme mülewe kom Mapu mu mülealu.

 ³ Fey wüla Jewba doy küme pengeli taiñ fütra piwkeyeetew. Adan ka Eva kayñetueyew, welu Jewba kimniefuy ñi müleal kiñeke che tañi piwkeyeaetew, feymu elkünuy ñi küpayal tañi Fotüm ñi montulafiel engün (Génesis 3:15; 1 Juan 4:10). Feypikünulu müten tüfa, kimniefuy ñi femtripayal tañi ayünieel. Fey 4.000 tripantu rupalu, wüli ñi sakin Fotüm ñi montulafiel pu che (Juan 3:16). ¡Müna mañumniefiyiñ ta Jewba fente taiñ piwkeyenieetew!

4. Iñchiñ, ¿piwkeyeafuiñ kulpafengelu rume? ¿Chumngelu feypiafuymi tüfa?

⁴ Iñchiñ kay, ¿piwkeyeafuiñ kulpafengelu rume? Femafuiñ llemay. Taiñ dewmaetew Jewba, elueiñmew taiñ inayentuafiel ñi chumngen. Feymu piwkeyeafuiñ, küdawngefule rume taiñ kulpafe chengen mu. Abel pengeli ñi piwkeyefiel Chaw Dios chalintukulelfilu tati doy kümeke ufisa ñi nieel (Génesis 4:3, 4). Noe pengeli ñi piwkeyechen fentren tripantu eluwlu ñi amuldungual, allkütunoetew rume tati pu che (2 Pedro 2:5). Kafey Abraam eluwlu ñi langümafiel tañi sakin fotüm Isaak, pengeli ñi piwkeyefiel ta Jewba chem dungu mu rume (Santiaw 2:21). Tüfachi kümeke wentru reke, iñchiñ ka eluwküleaiñ taiñ pengelal piwkeyen küdawngefule rume.

5. ¿Chumngechi pengelafuiñ rüf piwkeyen?

⁵ ¿Chumngechi pengelafuiñ rüf piwkeyen? Biblia feypi: “Ngelay taiñ piwkeyewael re wenche wün mew müten, welu tañi pengelngeael küme femün mew” (1 Juan 3:18). Ñi feypiel tüfachi versikulo, rakiduamlayaiñ “piwkeyeeyu piwelayan” (1 Tesalonisense 4:18). Doy may, yafüluwaiñ ñi pengelal taiñ piwkeyen kümeke femün mew, kiñeke mu newe falinolu am taiñ re feypial “piwkeyeeyu”. Rakiduamnge, kiñe peñi kam lamngen nienole iyael kam takuwün, duamfal-lay taiñ küme dunguafiel müten (Santiaw 2:15, 16). Ka femngechi, piwkeyekefilu kay iñchiñ ta Jewba ka tati pu che, ngillatukeiñ doy fentren che ñi amuldungual, welu kafey iñchiñ eluwkeiñ taiñ amuldungual (Matew 9:38).

6. ¿Chumngechi piwkeyeafuiñ “lif piwke mew”?

⁶ Kafey müley taiñ piwkeyeal “lif piwke mew” ka “küme kon piwke mew” (Romanu 12:9; 2 Korintio 6:6). Kiñeke mu kiñe che piwkeyekelu femfaluwafuy. Welu, ¿rüf piwkeyekepey may? ¿Küme duam mu piwkeyekepey? Müna weda tati piwkeyekelu epurume piwke mew. Chem falilay rume ñi femken tati rüf piwkeyekenolu.

7. Feypinge kiñeke rüf piwkeyekenolu.

⁷ Ngüneduamaiñ kiñeke rüf piwkeyekenolu. Eden mu, Weküfü dungufilu ta Eva duamtuchekelu femfaluwi, welu tañi femün pengeli ñi weda piwkengen  (Génesis 3:4, 5). Kafey Ahitofel wenifaluwkefuy ti longko ülmen David mu, welu furingünenmafi ñi kidutu kümelkawal (2 Samuel 15:31). Famülke mu, kiñeke che ka pu püntütripalu Jewba mu “küme dungufaluwkey”, femngechi ti trawünche ñi kiñewkülenoal (Romanu 16:17, 18). Taiñ duamtuetew femfaluwkeyngün, welu ayükeyngün ñi kidutu kümelkawal müten.

8. ¿Chem müley taiñ ramtuwal?

⁸ Kiñe che piwkeyekelu femfaluwle, ngünenkayafi ta kakelu, feymu rume wedalkay ñi femün. Ngünenkayafuiñ pu che, welu ngünenkalayafuiñ ta Chaw Jewba. Jesus feypi tati küme piwkefaluwkelu “kutrankangeay, ka kondenangeay” (Matew 24:51). Iñchiñ poyekefilu am ta Jewba, ayükelaiñ taiñ küme piwkefaluwal. Feymu ramtuwaiñ: “¿Piwkeyeken rüf piwke mu? Kam, ¿küme piwkefaluwken kidutu ñi kümelkawal müten?”. Feymu fewla inaduamaiñ aylla dungu taiñ piwkeyeal “lif piwke mew”.

9. Rüf piwkeyefiliyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, ¿chem chumafuiñ?

⁹ Ayüwün mu kelluafiyiñ pu che, ngüneduamnoeliyiñmu rume ta kakelu. Müley taiñ eluwküleal ñi kümelkayafiel taiñ pu peñi ka lamngen, kakelu che kimnole rume taiñ femmeken (papeltunge Matew 6:1-4). Anania ka Safira femngechi femlayngu. Kidu ayüfuyngu kakelu che ñi ngüneduamal kidu engu ñi wülün plata. Kafey koylatuyngu tañi eluelchi plata mu. Feymu Jewba kastigaeyew engu, küme piwkefaluwkelu am (Hecho 5:1-10). Feymu rüf piwkeyefiliyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, ayüwün mu kelluafiyiñ, ka duamlayaiñ ñi ngüneduamngeal taiñ femken. Rakiduamafuiñ ñi femken pu peñi kellukelu ti Kiñewkülechi Ngünenielu ñi wülal Chaw Dios ñi kimün. Kidu engün ayükelayngün tañi sakingeal, ka feypikelayngün chem küdaw ñi femken.

10. ¿Chumngechi pengelaiñ taiñ falintucheken?

¹⁰ Falintucheaiñ (papeltunge Romanu 12:10). Femngechi femi Jesus küchanamunfilu tañi pu apostol (Juan 13:3-5, 12-15). Feychi mu kimtukulayngün chumngechi ñi falintucheal Jesus reke, welu llowlu Ngünechen ñi newen kimürpuyngün (Juan 13:7). Iñchiñ ka müley taiñ yafüluwal ñi ñom chengeal Jesus reke taiñ falintucheal. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa? Chekawün-ngelayaiñ nieliyiñ educacion, fentren falinke fillem kam kiñe elfal küdaw Jewba ñi trokiñche mu (Romanu 12:3). Kafey sakingele kiñe che, ütrirlayafiyiñ, rakiduamliyiñ rume iñchiñ taiñ ka sakingeal feychi dungu mew, doy may ayüwküleaiñ.

11. ¿Chumngelu müley taiñ sakicheal rüf piwke mu?

¹¹ Rüf piwke mu sakicheaiñ. Müley taiñ eluwküleal ñi sakicheal, femngechi  “taiñ welukonkechi kelluwael” (Romanu 14:19). Sakicheaiñ rüf piwke mu, femngechi sakifaluwkantulayafiyiñ ti che ka eluafiyiñ ñi duamnieelchi ngülam (Proverbios 29:5). Sakifiliyiñ ta kiñe che welu fey wüla weda dunguyefiliyiñ, küme chefaluwkelu pingetuaiñ. Ti apostol Pablo piwkeyekefuy rüf piwke mu. Kiñe rupa sakifi tañi pu peñi ka lamngen Korinto mew ñi küme femün engün (1 Korintio 11:2). Welu piwkeyen mu ngülamtufi ka küme feypifi chem dungu ñi welulkaken engün (1 Korintio 11:20-22).

12. Taiñ llowcheken mu, ¿chumngechi pengelafuiñ ñi rüfngen taiñ piwkeyen?

¹² Llowchefengeaiñ. Jewba feypikeeiñmew ñi kelluafiel taiñ pu peñi ka lamngen (papeltunge 1 Juan 3:17). Fey küme duam mu llowcheliyiñ, pengelaiñ ñi rüfngen taiñ piwkeyen. Feymu ramtuwnge: “¿Iney mangelkefiñ tañi ruka mew? ¿Tañi kümeke weni müten, pu falintungelu trawünche mu, ka ti che tañi füreneafetew müten? Kam ¿küme llowkefiñ pu peñi ka lamngen ñi küme kimnofiel ka tañi wiñoleltunoaetew rume?” (Luka 14:12-14). Rakiduamnge tüfa, kiñe peñi kam lamngen weda dullilu (ngümintulu) ñi chumal duamngele ñi kellungeal kam kiñe che taiñ mangelkefiel turpu mañumtunoeliyiñmu, ¿chumafuiñ? Inayafiyiñ tüfachi ngülam: “Welukonkechi witrankontuwkeaymün tamün ruka mew, ka mülekilpe chem nentuüñfiluwün no rume [küme duamkechi femaymün tüfa, Traducción del Nuevo Mundo (TNM)]” (1 Pedro 4:9). Feymew küme duam mu kellufiliyiñ ta kakelu, rüf ayüwküleaiñ (Hecho [Femyefel] 20:35, Ngünechen ñi Neyüntükumuyümchi Chillka [NCH]).

13. 1) ¿Chem dungu mu müley taiñ ñochi duamngeal? 2) ¿Chumngechi kelluafuiñ pu ngañwadkülelu?

¹³ Kelluafiyiñ pu ngañwadkülelu ñi weniyefiel ta Jewba. Biblia feypikeeiñmew taiñ ‘kelluafiel tati yafüduamkülenolu ka taiñ ñochi duamngeal itrokom che mew’ (1 Tesalonisense 5:14). Taiñ femal tüfa duamfalngey pengelal ñi rüfngen taiñ piwkeyen. Fentren pu peñi ka lamngen yafüduamkülenofulu, küme weniyetufingün ta Jewba. Welu kakelu petu duamnieyngün taiñ kellukefiel piwkeyen mu ka taiñ ñochi duamngeal kidu engün mu. Feymu, ¿chumngechi kelluafuiñ? Papeltulelafuiñ Biblia ñi yafültukuafiel, mangelafuiñ taiñ trür  amuldungual kam allkütuafuiñ müten ñi chum duamkülen. Kafey “tüfa ta newenküley” kam “ngañwadküley” feypilayaiñ taiñ pu peñi ka lamngen mu. Welu may longkontukuaiñ tüfa: kom iñchiñ newenküleiñ kiñeke dungu mew, welu kafey newenkülelaiñ kakelu dungu mu. Ti apostol Pablo kütu feypi ñi ngañwadkülen kiñeke dungu mu (2 Korintio 12:9, 10). Kom iñchiñ duamnieiñ taiñ kellungeal ka yafültukungeal.

14. ¿Chem chumaiñ ñi kümelkawküleal taiñ pu peñi ka lamngen iñchiñ?

¹⁴ Kümelkawküleaiñ pu che iñchiñ. Müna falin-ngey ñi kümelkawküleal taiñ pu peñi ka lamngen iñchiñ. Kiñeke mu rakiduamafuiñ ti che taiñ femetew norngenochi dungu kam taiñ pepilnoetew, “wedalkalu trokienew” piafuiñ. Welu müley taiñ yafüluwal ñi kümelkawküleal kidu engu (papeltunge Romanu 12:17, 18). Kafey weda duamelfiliyiñ ta kiñe che, rüf piwke mew “wiñoduamtuen” piafiyiñ. Rakiduamnge, newe kümelayafuy tami feypiafiel “müna weda tami femngechi duamkülen”, doy kümeafuy tami feypial “weda duameleyu, rume weñangkülen”, femngechi entudunguaymi tami welulkan. Kafey müna falin-ngey ñi kümelkawküleal ti kurewen. Kiñe kurewen piwkeyewkelu femfaluwafuy pu che ñi adkiñ mu, welu ruka mu dunguw-wenole, lukatuwle, kam wülelkawle, müna wedalkayafuy tüfa.

15. ¿Chem chumafuiñ taiñ rüf wiñoduamatual?

¹⁵ Eluwaiñ taiñ wiñoduamatucheal. Kiñe che weda duameleliyiñmu, wiñoduamatuafiyiñ ka piwkentukuwelayafiyiñ taiñ weda femetew. Femaiñ tüfa ti che ngüneduamnole rume taiñ weda duameletew. Fey müley taiñ ‘welukonke küme duamtuniewal ta piwkeyewün mew’, ka ‘kiñewküleaiñ, Ngünechen  tañi newen ñi kellun mew ka taiñ dew elunieetewchi küme tüngün mew’ (Efesio 4:2, 3). Taiñ rüf wiñoduamatual, rakiduamnielayaiñ ti che ñi welulkan mu, tati piwkeyekelu am “kañmatuchekelay rume” (1 Korintio 13:4, 5). Lladkütufiliyiñ ti che taiñ piwke mu, küme yewlayaiñ kidu engu ka küme weniyewelayaeiñmew ta Chaw Jewba (Matew 6:14, 15). Kafey pengelaiñ taiñ rüf wiñoduamatufiel ti che, ngillatuliyiñ kidu mu (Luka 6:27, 28).

16. ¿Chem rakiduamkeiñ taiñ elfalkünuelchi küdaw mu?

¹⁶ Doyümafiyiñ kakelu che ñi kümelkaleal. Llowliyiñ kiñe elfal küdaw Jewba ñi trokiñche mew, inayaiñ tüfachi ngülam: “Ngelay ñi kintungeael ta kiñe che müten ñi kümelkaleael, welu may tañi kümelkaleael ta kakelu kay”, femngechi pengelaiñ ñi rüfngen taiñ piwkeyen (1 Korintio 10:24). Rakiduamnge ñi chumün pu adkünuchekelu taiñ fütrake trawün mew, kidu engün wünelu konkeyngün chew ñi femngeal ti trawün, fey ayüafuyngün chi ñi dullial tati doy kümeke wangku ñi anüal kidu ka tañi pu che. Welu epe kom engün femngechi femkelayngün, doy may chew ñi küdawkülen kintukeyngün wangku, müte ayüfalngenofule rume. Femngechi pengelkeyngün ñi ayükenoel tañi kidutu kümelkawal. ¿Chumngechi inayentuafuymi ñi femkeel engün?

17. Kiñe peñi kam lamngen weda kulpale, ¿chumngechi pengelay ñi rüfngen tañi piwkeyen?

¹⁷ Entudunguaiñ taiñ kulpan ka femwelayaiñ. Kiñeke peñi kam lamngen weda kulpayngün, ka ellkalkefingün ñi weda femün, rume yewelelu am engün kam ayünolu am ñi weñangkülafiel ta che (Proverbios 28:13). Welu tati femngechi femkelu pengelkey ñi rüf piwkeyenon, ñi femün mu tüfa kidutu wedalkawkey ka wedalkakefi ta kakelu. ¿Chumngechi kay? Jewba elulayafuy chi tañi newen ti trawünche mew ka ti trawünche küme felelayafuy (Efesio 4:30). Feymu kiñe peñi kam lamngen weda kulpale, müley ñi nütramkayafiel pu longkolelu ñi kelluaetew, femngechi pengelay ñi rüfngen tañi piwkeyen (Santiaw 5:14, 15).

18. ¿Tunte falin-ngey ti piwkeyen?

¹⁸ Iñchiñ mu doy falin-ngey pengelal piwkeyen chem dungu mu rume (1 Korintio 13:13). Nieliyiñ piwkeyen, pu che ngüneduamay taiñ rüf inaniefiel ta Jesus ka taiñ inayentufiel ta Jewba, kidu mu kay küpalu ti piwkeyen (Efesio 5:1, 2, TNM). Pablo feypi: “Nienoli ta piwkeyechen, chem falilay rume ñi femkeel” (1 Korintio 13:2). Feymu llemay, piwkeyewlayaiñ “re wenche wün mew müten”, doy may pengelaiñ taiñ rüf piwkeyewken “küme femün mew”.