1. Fentren che kidutu duamuwkey, fey ¿chem rakiduamafuiñ?

MÜNA küdawngey inanieal kom taiñ kimürpuel Biblia mu. ¿Chumngelu am (chemu)? Taiñ femal Chaw Dios ñi ayükeel duamfali taiñ ñom piwkengeal. Welu famülke mu müleiñ afaelchi antü mu, fey fentren che kidutu kimkawün-ngey, rume diñmatukefi ta plata, mallmangeyngün, re kidu falintuniey ñi dungu ka pepi ngünewkelay ñi ayütukeelchi wedake dungu mew, feymu may küdawngey ñom piwkengeal (2 Timotew 3:1-3). Iñchiñ Chaw Dios tañi pu chengen, küpa inayentukelafiyiñ ñi weda femkeel pu che, welu rakiduamürpuafuiñ ñi küme tripaken engün ka ñi ayüwünchengen engün (Salmo 37:1; 73:3). Fey ramtuwafuiñ: “¿Rüf kümelkakepen may doyümfili kakelu che ñi kümelkaleal? Ñom piwkengeli kay, ¿rüf yamnieaenew pu che?” (Luka 9:48). Rakiduamnieliyiñ pu che reke kidutu duamuwkelu ka famentunoliyiñ, küme yewkülewelayafuiñ taiñ pu peñi ka lamngen iñchiñ ka küme yenielayafuiñ taiñ kristianongen. Welu ngüneduamliyiñ Biblia mu ñi femün Chaw Ngünechen tañi pu che ka inayentufiliyiñ ñi ñom piwkengen engün, fey küme triparpuaiñ.

2. Ngüneduamliyiñ ñi femün Chaw Dios ñi pu che kuyfi, ¿chem kimürpuafuiñ?

 ² Pu poyekefilu ta Jewba kuyfi, ¿chem kellueyew ñi weniyerpuafiel? ¿Chumngechi ayüwülfingün? ¿Chem newentukueyew ñi femal Chaw Dios tañi ayükeel? Papeltuliyiñ Biblia mu ñi femün Jewba tañi pu che ka rakiduamliyiñ tüfa mu, doy küme feyenturpuaiñ Chaw Jewba mu.

3, 4. 1) ¿Chumngechi kimeltukeeiñmu Jewba? 2) ¿Chumngelu am re kimürpulayaiñ müten fentren dungu?

³ Chaw Jewba elukeeiñmu kom taiñ duamnieel ñi küme feyentuleal. Llowkeiñ fentren kümeke ngülam ka kimeltun tripalu ta Biblia mu, taiñ fillke papil, jw.org, JW Broadcasting, taiñ trawün ka fütrake trawün mu. Welu re kimürpulayaiñ müten fentren dungu, doy may inayentuafiyiñ ta Jesus feypilu: “Iñche tañi iyael reke feley tañi femael ñi Chaw ñi werküetewchi dungu” (Juan 4:34).

⁴ Feley llemay, Jesus iyael reke trokikefuy ñi femal Chaw Dios tañi ayükeel. Rakiduamaiñ, iñmual küme iyael kelluaeiñmu taiñ küme duamküleal ka doy külfün chengeal, ka femngechi femal Chaw Dios ñi ayükeel kelluaeiñmu taiñ küme duamküleal ka doy feyentuleal. Kiñeke mu weda duamkülen mu tripakeiñ amuldungual, welu rume ayüwkülen ka newenkülen wiñotukeiñ taiñ ruka mu, ¿felelay?

5. ¿Chumngechi tripakey pu kimchengelu?

⁵ Inaliyiñ Jewba tañi kimeltun, doy kimchengerpuaiñ (Salmo 107:43). Rüfkünu may, pu kimchengelu niey fentren kümeke dungu. Biblia feypi chem no rume trürlay ta kimün mu, doy may pu kimchengelu alün mongen nieay ka ayüwküleay (Proverbios 3:13-18). Kafey Jesus feypi: “Kimfilmün tüfachi dungu, fey inaniefilmün rüf ayüwküleaymün” (Juan 13:17, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]). Feymu ñi rüf ayüwküleal pu disipulu, mülefuy ñi fill antü femal chem tañi werküetew Jesus ka inayentuafiel ñi femün.

6. ¿Chumngelu fill antü inayaiñ Jewba tañi kimeltun?

⁶ Ka femngechi iñchiñ fill antü inayaiñ taiñ kimürpukeel. Rakiduamaiñ tüfa: kiñe ngürefe niey ti ngürewe, witral, füw ka kimün tañi ngürekayal. Welu, ¿re niekefi müten? Femlay tati, müley tañi küme pepilal kom tañi nieelchi chemkün tañi küdawal. Fey fentren tripantu yeniele rume tañi küdaw mu, müley ñi inayal kom tañi kimürpuel tañi doy küme ngürefengerpual. Ka femngechi iñchiñ, we inaniefilu taiñ papeltuel Biblia mu müna ayüwiyiñ. Welu duamfali taiñ fill antü inayal Jewba tañi kimeltun, femngechi taiñ rumel ayüwküleal.

7. Taiñ kimürpual ñi femün Jewba ñi pu che kuyfi, ¿chem femaiñ?

⁷ Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ chem dungu mu küdawngeafuy taiñ ñom piwkengeal. Ka kimürpuaiñ ñi femün Jewba ñi pu che kuyfi tañi ñom piwkengeal. Welu re papeltulayaiñ müten fillke dungu, doy may küme rakiduamaiñ chumngechi inanieafiel taiñ mongen mu.

8, 9. Hecho 14:8-15, ¿chumngechi pengelkünuy Pablo ñi ñom piwkengen? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

⁸ Chaw Ngünechen ayüniey “kom che tañi montuael ka tañi kimürpuafiel engün tati rüfngechi dungu” (1 Timotew 2:4). Ramtuwaiñ: “¿Chumngentukefiñ kom pu che petu kimnofilu ta Jewba?”. Apostol  Pablo amuldungulelfi kiñeke judiu pichi kimkefilu ta Ngünechen, welu ka amuldungulelfi pu poyekefilu koylake dios. Kiñe rupa, tañi femetew pu che Pablo mallmawafuy. ¿Chumngechifel tüfa?

⁹ Ti wünen rupa amuldunguyawlu Pablo, amuy ta Listra Bernabe engu. Pu che mülelu Likaonia trokiñ mapu mu femngechi trokifi ta Pablo ka Bernabe: ‘Taiñ pu dios Seus ka Ermes che reke nagpayngu iñchiñ mew’ pingün. ¿Sakiwpeyngu may Pablo ka Bernabe? ‘Rume kayñetungekefuyu epu waria mu, fey yamngetuyu wüla’ ¿pipeyngu may? ¿Rakiduampeyngu may ñi doy küme allkütuaetew pu che? ¡Femlay tati! Doy may katrütudungufingu ka wiraringu: “¿Chem mew anta femngechi femimün? Iñchiw ta ka femngechi wentru, eymün reke” (Hecho 14:8-15).

10. Pablo ka Bernabe, ¿chumngelu am doykülelu pu likaoniache mu trokiwkelafuyngu?

¹⁰ Pablo ka Bernabe feypikünuyngu ñi kulpafe chengen, welu feypilayngu ñi poyekefiel koylake dios feychi pu che reke mülelu ta Likaonia mu. Doy may, Chaw Dios werküfi ta Pablo ka Bernabe ñi amuldungual (Hecho 13:2). Kidu ñi newen mu Chaw Dios dullifi engu ñi mülepual wenu mu, welu doykülelu kakelu che trokiwkelafuyngu. Doy may Pablo ka Bernabe kimniefuy pu che mülelu ta Likaonia ka mülepuafuy wenu mu, küme allkütule Chaw Dios ñi küme dungu.

11. Amuldunguliyiñ, ¿chumngechi inayentuafuiñ Pablo ñi ñom piwkengen?

¹¹ ¿Chumngechi inayentuafuiñ Pablo ñi ñom piwkengen? Iñchiñ ka amuldungukefiyiñ ta che ka femkeiñ falinke dungu Jewba tañi kellun mu, welu doykülelu kakelu che mu trokiwlayaiñ tati. Ramtuwaiñ: “¿Chumngentukefiñ pu che tañi amuldungukeel? ¿Küme trokikelafiñ kiñeke che chew tañi mülen?”. Wall Mapu püle Chaw Dios tañi trokiñche kintukefi kom pu che ayülu ñi allkütual Chaw Dios ñi dungu. Kiñeke peñi ka lamngen adümüñmakefi ñi kewün ka wimtun dungu ñi nieel kiñeke che illamkangekelu, welu doykülelu feychi che mu trokiwkelayngün. Doy may rakiduamkey chem ñi duamnieel kake kiñeke che, femngechi ñi puwal tañi piwke mu Chaw Dios ñi kümeke dungu.

12. Epafra, ¿chumngechi pengeli ñi duamniefiel kakelu che?

¹² Ñom piwkengeliyiñ, ¿ka chem chumaiñ? Ngillatuafiyiñ taiñ pu peñi ka lamngen mu “elungelu ñi feyentuael iñchiñ reke” (2 Pedro 1:1). Femngechi femi ta Epafra, tripalu tañi üy Biblia mu kechu rupa müten. Pablo püresulelu tañi ruka Roma mu, wirintukulelfi pu kristiano mülelu ta Korinto ka feypi Epafra “rumel llellipulekey tamün ngillatuñmanieaetew ta eymün” (Kolosense 4:12). Epafra küme kimniefuy pu peñi ka lamngen ka rume duamniekefuy engün. Biblia feypi Epafra ‘mülefuy ta karsel mew’ Pablo engu, feymu kidu ka rupakefuy wedake dungu (Filemon 23). Welu wedake dungu mu rupafule rume, Epafra ngüneduamkefuy chem ñi duamnieel ta kakelu ka eluwkefuy ñi kelluafiel engün, fey ngillatukefuy kidu engün mu. Iñchiñ ka ngillatuafuiñ taiñ pu peñi ka lamngen mew, fey üytuafuiñ engün. Femal tüfa rüf kelluchekey llemay (2 Korintio 1:11; Santiaw 5:16).

13. Ngillatuliyiñ, ¿chumngechi inayentuafuiñ Epafra?

¹³ Rakiduamaiñ iney üytuafiel ngillatun mu. Ngillatuafuiñ taiñ pu peñi ka lamngen mu kam kiñeke familia rupamekelu  wedake dungu. Kintukaduamngekey chi kam duamniey chi dullial küdawngechi dungu. Kafey ngillatuafuiñ pu peñi ka lamngen mu wirikonkülelu ñi üy tachi trokiñ “Testigos de Jehová presos por sus creencias” mülelu jw.org wingkadungun mu (amunge ta PRENSA > ASUNTOS LEGALES). Kafey ngillatuafuiñ pu layeluwlu mu, pu fillañmalelu, pu mongetripalu weychan (awkan), nüyün, fütrake mawün ka femngechi dungu. Rüfkünu may fentren peñi ka lamngen duamniey taiñ ngillatual kidu engün mu. Femngechi femliyiñ pengelaiñ taiñ kidutu duamuwkenon, doy may ayükeiñ kakelu ñi küme feleal engün (Filipense 2:4). ¡Chaw Jewba allkütukey llemay kom feychi ngillatun!

14. Chaw Jewba, ¿chumngechi doy eluwküley ñi allkütuafiel ta kakelu?

¹⁴ Ñom piwkengeliyiñ, ¿ka chem femaiñ? Allkütuafiyiñ kakelu che. Santiaw 1:19 feypi taiñ “wüne allkütuael”. Jewba llemay doy eluwküley ñi allkütuafiel ta kakelu (Génesis 18:32; Josué 10:14). Ngüneduamaiñ kiñe nütram. Biblia feypi: “Fey Moyse llellipufi tañi Ngünechen Jewba, ka feypifi: ‘Awem Jewba, ¿chumngelu müley tami fente illkutunieafiel tami pu che dew tami nentufiel Egipto mapu mew fütra newen mu ka pepiluwün kuwü mew? ¿Chumngelu eluñmayafimi ñi feypial tati pu egiptoche, “weda duam mu montulfi engün. Kidu küpa langümfi tati wingkul mu ka küpa apümkafi ñi mülewenoal engün Mapu mew”? Wiñolnge tami fütra illkun mu ka rakiduamtunge tami küpalelnoafiel tüfachi kutrankawün tami pu che. Rakiduamniefinge tami pu poyekeetew Abraam, Isaak, ka Israel tami eldungukünulelfiel eymi tami üy mew, ka feypifimi: “Iñche eluafiñ ñi rume fentren-ngeal tami yomel pu che ti kallfü wenu ñi wangülen reke, fey eluafiñ itrokom tüfachi mapu iñche ñi elkünuel tami pu yomel ngealu ñi rumel ngen-ngeal engün”’. Fey Jewba eluwi ñi wiñorakiduamtual tañi küpalelnoafiel tati pu che ti weda dungu ñi feypiel”  (Éxodo 32:11-14). Duamfalngelafuy Jewba ñi allkütuafiel ta Moyse, welu elufi ñi feypiaetew tañi chem duamkülen. Rakiduamnge, ¿allkütupeafuymi may kiñe che welulkawlu kuyfi ka inayafuymi ñi feypin? Chaw Jewba ñochi piwke mu allkütukey kom ñi pu ngillatukeetew maneluwün mu.

15. ¿Chumngechi inayentuafuiñ Jewba ñi femün?

¹⁵ Ramtuwaiñ: “Fente tañi ñom piwkengen Jewba allkütufi ta Abraam, Rakel, Moyse, Josue, Manoa, Elia, Esekia ka fentren che, ¿chumngechi femnoafulu iñche? ¿Doy falintupeafun may kom pu peñi ka lamngen, fey allkütuafun ka inayafun ñi feypin engün? Tañi trawünche kam tañi familia, ¿iney doy duamniey ñi allkütungeal? ¿Chumngechi am kelluafun?” (Génesis 30:6; Jueces 13:9; 1 Reyes 17:22; 2 Crónicas 30:20).

16. David, ¿chem chumi wedalkangelu?

¹⁶ Ñom piwkengeliyiñ, ¿ka chem chumaiñ? Wedalkangeliyiñ, kim ngüneniewaiñ (Efesio 4:2). Inayentufali David ñi femün wirikonkülelu 2 Samuel 16:5-13. Kiñe wentru Simei pingelu parienteyekefuy ti longko ülmen Saul, fey weda pifi ka wedalkafi David ka tañi pu kona. Pifule David katrütuafuy ta Simei, welu doyümi ñi ngünewal fey chumlafi rume ta Simei. ¿Chem kellueyew ta David ñi kim ngüneniewal? Ngüneduamliyiñ Salmo 3 kimürpuaiñ tüfa.

17. 1) ¿Chem kellueyew ta David ñi kim ngüneniewal? 2) ¿Chumngechi inayentuafuiñ?

¹⁷ David wirintukuy Salmo 3 feychi mu ñi küpa langümetew tañi fotüm Absalon. Simei wedalkafi ta David feychi mu, welu kidu eluwi ñi tüngküleal. ¿Chumngechi femi tüfa? Salmo 3:4 David feypi: “Iñche newentu ngillatuafiñ ta Jewba, fey kidu wiñoldunguaenew tañi fütra wingkul mu”. Ka femngechi iñchiñ wedalkangeliyiñ, ngillatuaiñ David reke. Femngechi Jewba eluaeiñmu ñi newen taiñ yafüluwküleal. Kümeafuy taiñ ramtuwal: “Wedalkangeli, ¿chumngechi doy kim ngüneniewafun? ¿Chumngechi doy wiñoduamtuafun? ¿Rüf maneluwkülen Jewba mu, kidu kimniey tañi weda rupameken fey kidu kelluaenew?”.

18. ¿Chumngechi kümelkayaeiñmu femal Jewba ñi ayükeel?

¹⁸ Femliyiñ Jewba tañi ayükeel, kimchengerpuaiñ ka kidu kümelkayaeiñmu. Proverbios 4:7 Biblia feypi: “Tati kimün, fey tati doy falin dungu”. Rüfkünu may pu kimchengelu adümniekey fentren dungu. Welu fey ka müten no. Doy may pu kimchengelu küme dullikey tañi chem chumal. Rakiduamaiñ ñi chumken tati kollella. Tüfa trapümkey tañi iyael tañi küme rulpayal pukem, feymu kimün nielu reke feley (Proverbios 30:24, 25). Jesus niey “Ngünechen ñi fütra kimün”, fey rumel femkey tañi Chaw ñi ayükeelchi dungu (1 Korintio 1:24; Juan 8:29). Fey ñom piwkengeliyiñ ka kimün mu femliyiñ Chaw Jewba ñi ayükeelchi dungu, kidu kümelkayaeiñmu llemay (papeltunge Matew 7:21-23). Feymu kelluntukuafiyiñ taiñ trawünche, femngechi kom iñchiñ ñom piwke mu küdawelafiyiñ ta Jewba. Küdawngey femal Jewba ñi ayükeel, feymu duamfalngey taiñ ñochi duamngeal. Welu femliyiñ pengelkünuaiñ taiñ ñom piwkengen, fey ayüwküleaiñ fewla ka rumel mongen mu.