Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

Poyekefiyiñ taiñ “ayüwün-ngechi Ngünechen”, feymu ayüwküleiñ

Poyekefiyiñ taiñ “ayüwün-ngechi Ngünechen”, feymu ayüwküleiñ

“¡Ayüwün-ngey tati trokiñche poyekefilu ta Chaw Ngünechen Jewba!” (SALMO 144:15).

ÜLKANTUN: 44 KA 125

1. ¿Chumngelu ayüwün-ngey pu Dungukelu Iney Ngen Jewba? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

AYÜWÜN-NGEY kom pu Dungukelu Iney Ngen Jewba. Chew rume trawüluwle engün, ñi poyeafiel ta Jewba kam ñi küme rupaleal müten, allküngekey ñi küme nütramkan ka ñi ayekawmeken engün. ¿Chumngelu (chemu) fente ayüwün-ngey engün? Kimniefingün ta Jewba, tañi “ayüwün-ngechi Ngünechen”. Fey poyekefingün ka yafüluwkeyngün ñi inayentuafiel tañi femngen (1 Timotew 1:11, TNM; Salmo 16:11). Jewba mu küpay ti ayüwün, feymu ayüniey taiñ ayüwküleal ka elueiñmu fentren dungu taiñ femngechi feleal (Deuteronomio 12:7; Eclesiastés 3:12, 13).

2. ¿Chumkey ti che ayüwün-ngelu?

2 ¿Eymi kay? ¿Ayüwün-ngeymi? Kiñe che ayüwün-ngelu küme duamkülekey ka ayüwmaleyew tañi mongen. Biblia feypi feychi küme weniyefilu ta Jewba müten, rüf ayüwün-ngey engün. Welu famülke mew küdawngey taiñ ayüwküleal, ¿chumngelu chi kay?

3. ¿Chumngelu küdawngeafuy taiñ ayüwküleal?

3 Rupaliyiñ wedake dungu mu küdawngeafuy taiñ ayüwküleal, kiñeke tüfa taiñ piwkeyen che lale kam wemünentungele ti trawünche mu, kafey püntüwliyiñ taiñ afkadi mu kam niewenoliyiñ küdaw. Kafey küdawngeafuy taiñ ayüwküleal yafkawliyiñ taiñ pu che iñchiñ, ayentungeliyiñ kolegio kam küdaw mew, kayñetungeliyiñ kam püresuntukungeliyiñ taiñ poyekefiel ta Jewba. Ka femngechi tremolewelayafuiñ chi, fey kontuafeiñmu kiñe weda kutran kam depresion. Welu longkontukuaiñ tüfa, Jesukristo taiñ ayüwün-ngechi Longko Ülmen, ayüniey taiñ yafüduamelaetew ka taiñ ayüwülaetew (Matew 11:28-30; 1 Timotew 6:15). Wewpilu ti fütra wingkul mu, Jesus kimeltueiñmu chem kelluaeiñmu taiñ ayüwküleal, rupaliyiñ rume fentren wedake dungu tüfachi Mapu mu.

WENIYENOFILIYIÑ TA JEWBA, AYÜWKÜLELAYAIÑ

4, 5. ¿Chem femaiñ taiñ ayüwküleal ka taiñ fentekünunoal tüfa?

4 Tati wünen dungu ñi feypiel Jesus müna falin-ngey, fey feypi: “Ayüwün niey tati duamnielu ñi llowael Ngünechen ñi küme dungu, kisu engün ta koneltuley Ngünechen tañi ülmen mülewe mew” (Matew 5:3). Pu duamnielu ñi llowal Ngünechen ñi küme dungu, longkontukukey ñi duamfalngen kimafiel ta Chaw Dios ka eluwal tañi adnieaetew. ¿Chumngechi femürpuafuiñ tüfa? Chillkatuafiyiñ Biblia, inayafiyiñ Chaw Dios ñi feypin ka doyümafiyiñ taiñ poyeniefiel ta Jewba. Femliyiñ kom tüfachi dungu, ayüwküleaiñ ka doy maneluwaiñ pichilewey ta antü tañi rüfngeal Jewba tañi feypikünun. Kafey, ti “ayüwün-ngechi maneluwün” taiñ kimürpuel Biblia mew newentukuaeiñmu (Tito 2:13, TNM).

5 Yafüluwliyiñ doy küme weniyeafiel ta Jewba, fentekünulayaiñ taiñ ayüwküleal chem rupale rume taiñ mongen mew. Ti apostol Pablo wirintukuy: “Rumel ayüwkülekeaymün ta Ñidol [Jewba] mew. Ka wiñome feypian: ¡Ayüwkülemün!” (Filipense 4:4). Taiñ küme weniyeafiel ta Jewba, duamnieiñ nieal kidu tañi kimün. Biblia feypi: “Ayüwün-ngey tati che kimchengerpulu, ka tati che kim ngüneduamürpulu”, ka feypi pu kimchengelu nieay alün mongen (Proverbios 3:13, 18).

6. ¿Ka chem femafuiñ ñi fentekünunoal taiñ ayüwküleal?

6 Welu taiñ fentekünunoal taiñ ayüwküleal, ¿ka chem femafuiñ? Inanieaiñ taiñ kimürpuel Biblia mew. Jesus küme pengeli ñi fente falin-ngen tüfa, feypilu: “Kimfilmün tüfachi dungu, fey inaniefilmün rüf ayüwküleaymün” (Juan 13:17, TNM; papeltunge Santiaw 1:25). Müna falin-ngey femal tüfa taiñ llowal Ngünechen ñi küme dungu ka taiñ ayüwküleal. Welu rupakeiñ fentren dungu taiñ weñangkülkeetew, fey ¿chumngechi ayüwküleafuiñ? Inaduamaiñ ka chem feypi Jesus wewpilu ti fütra wingkul mew.

¿CHEM KELLUAEIÑMU TAIÑ AYÜWKÜLEAL?

7. Pu weñangkülelu, ¿chumngechi ayüwküleafuy?

7 “Ayüwün niey tati pu weñangkülelu, Ngünechen am yafülaetew engün” (Matew 5:4). Welu ramtuwafuiñ: “Pu weñangkülelu, ¿chumngechi ayüwküleafuy?”. Jesus nütramkalay feychi che weñangkülelu fillke dungu mu. Rüfkünu may, tüfachi afaelchi antü mew müley fentren “kuñiwünngechi dungu”, feymu pu wedake che kütu weñangkükey rupalu wedake dungu (2 Timotew 3:1). Welu fey engün kidutu duamuwkelu müten weniyekelafingün ta Jewba, feymu ayüwkülelayngün. Welu Jesus nütramkay feychi pu che duamnielu ñi llowal Ngünechen ñi küme dungu. Fey engün weñangkükeyngün ñi pefiel fentren che famentukefilu ta Chaw Dios. Kafey kimtukuyngün ñi kulpafengen, ka ngüneduamkeyngün fentren wedake dungu ñi rupameken Mapu mu. Jewba duamtukefi feychi che rüf weñangkülelu, fey yafültukukefi engün Biblia mew, ayüwülkefi ka eluafi rumel mongen küpalechi antü mew. Biblia feypi: “‘Feymu, fente ñi rüfngen tañi mongelen’, feypi Ñidol Ngünechen Jewba, ‘kom tami ünufalchi adentun ka kom tami wedake femün, eymi podümfimi iñche tañi tolto ruka, feymu iñche famentuaeyu; kuñill-layaeyu ka kutranduamlayaeyu rume[’]” (Ezequiel 5:11). Ka feypi: “Jewba feypifi: ‘Rangintu waria rupange, rangintu Jerusalen, fey markakünuafimi tol mew kom pu wentru afküduamkülelu ka eyütumekelu fente ñi weda duameletew kom ti wedake dungu ñi femngen waria mew’” (Ezequiel 9:4).

8. ¿Chumngelu pu ñom piwkengelu ayüwküleay?

8 “Ayüwün niey tati ñom piwkengelu, kisu engün am llowalu tati mapu” (Matew 5:5). ¿Chumngelu pu ñom piwkengelu ayüwküleay? Kuyfi mew fentren che illkufengefuy ka kewafengefuy, fey niefuyngün fentren wedake dungu. Welu kimürpulu ti rüf dungu Biblia mew, küme elkünutufingün ñi mongen ka nietuyngün reke “tati we mongen”. Fewla kutranduamyechekey, küme piwkengey, ñom piwkengey, lladküfemkelay ka ñochi duamngeyngün (Kolosense 3:9-12). ¿Chumngechi kellueyew tüfa? Tüngduamküleyngün, küme yewkey kakelu che engün ka ayüwkülekey. Kafey Biblia feypikünuy ñi ‘llowal ti Mapu ñi ngen-ngeal engün’ (Salmo 37:8-10, 29).

9. 1) Pu ñom piwkengelu, ¿chumngechi lloway tati Mapu? 2) ¿Chumngelu ayüwküleay pu “ngüñülelu ka wüywülelu reke ñi femael Ngünechen tañi ayükeelchi dungu”?

9 Pu ñom piwkengelu, ¿chumngechi lloway tati Mapu? Pu dullingelu ñi amual wenu mew, lloway tati Mapu ñi ngünenieafiel Jesus engün ka saserdotengeayngün (Apokalipsi 20:6, TNM). ¿Pu kakelu ufisa kay? Fey lloway tati Mapu elungele engün ñi rumel müleal fey mu. Fey kulpanchengewelayayngün, tüngduamküleayngün ka ayüwküleayngün. Tüfachi epu trokiñche mew, Jesus ka feypi: “Ayüwün niey tati ngüñülelu ka wüywülelu reke ñi femael Ngünechen tañi ayükeelchi dungu” (Matew 5:6). Fey Jewba apümkafile kom ti wedake dungu ñi mülen, kidu engün tuduamküleayngün reke (2 Pedro 3:13). Tati we Mapu mu, pu che nor piwkengelu ayüwküleay ka turpu weñangkülwelayaeyew kom ti wedake dungu ñi femken pu che (Salmo 37:17).

10. ¿Chumkey tati kutranduamyechekelu?

10 “Ayüwün niey tati kutranduamyekefilu ta kakelu che, Ngünechen ta ka femngechi kutranduamyeaeyew ta kisu engün” (Matew 5:7). Kiñe che kutranduamyechekelu, küme piwkengey, poyekefi ka kuñillkefi pu che kutrankawkülelu. Welu tüfa mülekelay müten piwke mu. Biblia kimeltukey tati kutranduamyekefilu ta kakelu, tañi femün mew kellukefi engün.

11. ¿Chem kimeltueiñmu ti nütram tati küme piwkengechi samariache?

11 (Papeltunge Luka 10:30-37). Ti nütram tati küme piwkengechi samariache mew, Jesus küme kimeltueiñmu chem chumkey tati kutranduamyechekelu. Ti samariache pefilu tati wentru ñi kutrankawkülen, kutranduamyefi ka kuñillfi, feymu kellufi. Dew feypilu tüfachi nütram, Jesus feypi: “Amunge, fey eymi ta ka femngechi femafimi tami chafche”. Feymu, ramtuwafuiñ: “Iñche kay, ¿feychi samariache reke femken? Kutrankawle kakelu che, ¿chem femafun ñi kelluafiel engün? Fey, ¿kelluafun pu füchalelu ti trawünche mu, pu lantu domo, pu wechekeche kidulelu ñi poyefiel ta Jewba kam kakelu che? ¿Eluwafun ñi ‘yafülafiel tati ngañwadkülelu’?” (1 Tesalonisense 5:14; Santiaw 1:27).

Eluwliyiñ taiñ kelluafiel ta kakelu, kom ayüwküleaiñ. (Inaduamnge parrafo 12).

12. Kutranduamyecheliyiñ, ¿chumngelu ayüwküleaiñ?

12 ¿Chumngelu ayüwülkeeiñmew kutranduamyecheal? Fürenefiliyiñ ta kakelu, kimfali “doy ayüwün-ngey wülün llowün mew”. Kafey, femngechi ayüwülkefiyiñ ta Jewba (Hecho 20:35, Ngünechen ñi Neyüntükumuyümchi Chillka [NCH]; papeltunge Ebrew 13:16). Ti longko ülmen David feypi pu kutranduamyechekelu, Jewba kuñiwtukuaeyew ka mongelnieaeyew, kafey ayüwün-ngeay engün (Salmo 41:1, 2). Fey kutranduamyefiliyiñ ta kakelu, Jewba ka kutranduamyeaeiñmew ka rumel ayüwküleaiñ (Santiaw 2:13).

¿CHUMNGELU PU “LIF PIWKENGELU” AYÜWKÜLEYNGÜN?

13, 14. ¿Chumngelu falin-ngey ‘lif piwkengeal’?

13 Jesus feypi: “Ayüwün niey tati lif piwkengelu, kisu engün peafi ta Ngünechen” (Matew 5:8). ¿Chumngechi lif piwkengeaiñ? Kom taiñ rakiduamkeel ka ayükeel ka femngechi müley ñi lifngeal. Tüfa müna falin-ngey taiñ poyeafiel ta Jewba chumngechi ñi ayükeel (papeltunge 2 Korintio 4:2; 1 Timotew 1:5).

14 Tati pu lif piwkengelu küme weniyefingün ta Jewba, fey kidu feypi ñi ayüwün-ngen tati “küchayelu ñi tukuluwün [takun] engün” (Apokalipsi 22:14, NCH). ¿Chem adentuley küchael ñi takun? Pu dullingelu ñi amual wenu mew, lifngeyngün Jewba ñi adkiñ mew, fey kidu eluafi engün ñi rumel mongeleal wenu mu ka rumel ayüwküleayngün. ¿Ka tati fentren pu che rumel mülealu Mapu mew? Kidu engün nor chengeyngün Jewba ñi adkiñ mu, feymu fey weniyeeyew. Biblia feypi kidu engün “küchayelu tañi takuwün ka fülangeltufilu reke tañi maneluwün mew tati Korderu ñi wütrulelchi mollfüñ mew” (Apokalipsi 7:9, 13, 14).

15, 16. ¿Chumngechi pu lif piwkengelu “peafi ta Ngünechen”?

15 Jewba feypi: “Kiñe wentru peelimu, mongelelayafuy” (Éxodo 33:20). Fey, ¿chumngechi pu lif piwkengelu “peafi ta Ngünechen”? Tati griegu dungun rulpadungungelu ‘peal’ ka feypiafuy rakiduamal, adümal ka kimal. Feymu taiñ ‘peafiel ta Ngünechen’, kimaiñ ka piwkeyeafiyiñ ñi chumngen ta Chaw Ngünechen (Efesio 1:18). Jesus doy küme inayentufi Chaw Dios ñi chumngen, feymu feypi: “Tañi pekeetew ta iñche, pekefi ta Chaw” (Juan 14:7-9).

16 ¿Ka chem femaiñ ñi peafiel ta Ngünechen? Ngüneduamaiñ chumngechi taiñ kellukeetew mongen mu (Job 42:5). Kafey longkontukuaiñ kom kümeke dungu ñi eluafiel tati pu lif piwkengelu ka pu poyekefilu nor piwkengen mu. Ka pu dullingelu rüf peafingün ta Jewba wiñomongelngetule wenu mew (1 Juan 3:2).

RUPALIYIÑ RUME WEDAKE DUNGU, AYÜWKÜLEAIÑ

17. ¿Chumngelu ayüwün-ngey pu yafüluwkelu ñi kümelkawküleal kakelu che engün?

17 Jesus ka feypi: “Ayüwün-ngey pu yafüluwkelu ñi kümelkawküleal kakelu che engün” (Matew 5:9, TNM). Femngechi femliyiñ, ayüwküleaiñ. Ti disipulu Santiaw wirintukuy: “Feyti ayükelu ñi kümelkawküleael, küme tüngün mew küdawkeyngün femngechi ñi müleael re kümeke dungu müten” (Santiaw 3:18). Yafkawliyiñ kiñe taiñ pu che, kam kiñe peñi kam lamngen ti trawünche mu, ngillatuafuiñ ta Jewba taiñ kelluaetew ñi kümelkawkületual. Fey, Jewba eluaeiñmu tañi newen, tüfa kelluaeiñmu taiñ küme yenieal taiñ kristianongen ka doy ayüwküleal. Jesus küme pengeli fente ñi falin-ngen taiñ yafüluwal ñi kümelkawkületual kakelu iñchiñ, fey feypi: ‘Feymew ka femngechi yealmi tami mañumtun ta ngillatuwe mew, fey akordalmi tami yafkawkülen tami peñi eymu, elkünunge tami mañumtun tati ngillatuwe mew, fey wüne amunge tami kümelkawtuael tami peñi eymu. Fey wüla amuaymi ti ngillatuwe mew tami chalintukuael tami mañumtun’ (Matew 5:23, 24).

Jewba tañi newen kelluaeiñmu taiñ küme yenieal taiñ kristianongen ka doy ayüwküleal

18, 19. Kayñetungeliyiñ rume, ¿chumngelu ayüwküleafuiñ?

18 “Ayüwküleaymün ta eymün, iñche ñi duam fillpikaelmünmew ta pu che ka kutrankangelmün, ka üyawtungelmün epe fill koyla dungu mew”. ¿Chumngelu Jesus feypi tüfa? Fey feypi: “Ayüwküleaymün, lliduamküleaymün, eymün am llowalu kiñe fütra fürenen ta wenu mapu, ka femngechi ta kayñetuyawülngekefuy tati pu pelon wentru tati wüne mülekelu ta eymün mew” (Matew 5:11, 12). Pu apostol wülelkangeyngün ka feypingeyngün ñi amuldunguwenoal, welu kidu engün “tripapatuy rume ayüwkülen”. ¿Chumngelu ayüwkülefuyngün? Ayüwülkelaeyew ñi wülelkangen, welu may “ñi elukünuetew Ngünechen ñi kutrankawael engün Jesus ñi üy mew” (Hecho 5:41).

19 Famülke mu, iñchiñ Jewba ñi pu chengen ka kayñetungekeiñ “Jesus ñi üy mew”, welu ayüwün mu newentuwkeiñ (papeltunge Santiaw 1:2-4). Pu apostol reke, ayüwülkelaeiñmu taiñ kayñetungeel. Welu püntüwnoliyiñ Jewba mew, kidu kelluaeiñmew taiñ newentuleal ka taiñ ayüwküleal. Rakiduamaiñ chem ñi rupan Henryk Dornik ka tañi peñi. Agosto 1944 tripantu mu, kidu engu elkünungey chew ñi küdawken pu püresulelu. Tañi pu püresuntukuetew feypi: “Pepilfalngelayngu, rulpalayafuiñ ñi femal chem no rume. Ayüwülkeeyew ñi awükangen”. Welu Henryk feypi: “Ayükelafun ñi awükangeal, welu küme kimün tañi kutrankawkülen nor piwkeyefilu kay ta Jewba, tüfake ta ayüwülkeenew”. Ka feypi: “Newen mu ngillatukefiñ ta Jewba, fey doy fülmawken kidu mu, rüf kelluenew tunte ñi duamnieel iñche”.

20. ¿Chumngelu ayüwülkeeiñmu poyefiel taiñ “ayüwün-ngechi Ngünechen”?

20 Ayüwülfiliyiñ ta Jewba, taiñ “ayüwün-ngechi Ngünechen”, ayüwküleaiñ llemay chem weda dungu rupaliyiñ rume, kayñetungeliyiñ taiñ feyentun mew, chaftueliyiñmu taiñ pu che, kutranküleliyiñ kam füchaleliyiñ rume (1 Timotew 1:11, TNM). ¿Ka chem ayüwülkeeiñmu? Jewba feypikünueiñmu fentren kümeke dungu, fey kidu “koyladungukelay” (Tito 1:2). Jewba femürpule ñi feypikünuel, akordalayaiñ rume kom ti wedake dungu taiñ nieel famülke mu. Rüfkünu llemay, rakiduamfalngelay tunte taiñ ayüwküleal ka küme feleal ti we Mapu mew. Feley, ‘rüf ayüwküleaiñ ñi mülen fentren tüngün’ (Salmo 37:11).