1, 2. 1) Kiñeke peñi ka lamngen, ¿chem wedake dungu rupakeyngün? 2) Rupaliyiñ wedake dungu mu, ¿chum duamküleafuiñ?

RAKIDUAMNGE tüfachi küla dungu mew. Kiñe peñi wechengelu, tañi doctor feypieyew ñi rume weda kutrankülen, “rupale chi antü doy ngañwadkülerpuaymi” pingey. Kangelu peñi nielu doy 50 tripantu kechangey tañi küdaw mu. Rume küdawtuy ñi kintual küdaw, welu pelay rume. Kiñe kuse lamngen fentren tripantu yeniey ñi poyekefiel ta Ngünechen, welu fewla pepi küdawelkelafi ta Jewba chumngechi ñi femkefel kuyfi.

² Rupamekelmi feychi pu peñi ka lamngen reke, falinolu trokiwafuymi. Fey ayüwkülelayafuymi, che trokiwlayafuymi ka küme yewlayafuymi kakelu che engün.

3. Satana ka tañi pu inaniekeetew, ¿chumngechi trokikefingün tati pu che ñi mongen?

³ Tati Weküfü afkentu falintukelafi rume tati pu che. Kidu kimniefuy rume Eva ñi larpual feyentunofile ta Ngünechen, welu tañi wedañmangen mu feypifi ñi doy küme mongen nietual. Satana ngüneniekefi ti negosian dungu, politico dungu ka ti koylake religion mülelu tüfachi Mapu mu. Feymu tüfa engün falintukelafingün rume pu che ñi mongen ka chumngechi ñi duamküleal engün, femngechi inakefingün tati Weküfü ñi rakiduam.

4. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

⁴ Jewba trürlay tati Weküfü mew, feymu ayüniey taiñ falintuwal ka taiñ che trokiwal rupaliyiñ wedake dungu mu (Sal. 136:⁠23; Rom. 12:⁠3). Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ  chumngelu (chemu) maneluwküleafuiñ kiduke iñchiñ taiñ rume falintunieetew Jewba. Ka kimaiñ chumngechi kellukeeiñmu Jewba rupaliyiñ tüfachi wedake dungu mu: 1) nieliyiñ kiñe weda kutran, 2) küdawngele nieal taiñ duamnieelchi plata, ka 3) trokiwliyiñ taiñ puw-wenon femal chem no rume taiñ poyeafiel ta Jewba, taiñ füchan mu.

5. ¿Chem pengeleiñmu taiñ falintunieetew Chaw Ngünechen?

⁵ Dewmangeiñ rume trufür mapu mew, iñchiñ doy faliyiñ kiñe runa trufür mew (Gén. 2:⁠7). ¿Chumngelu kimnieiñ taiñ rume falintunieetew Jewba? Ngüneduamaiñ kiñeke dungu müten. Jewba dewmafilu pu che, elufi tañi inayentuaetew ñi chumngen (Gén. 1:⁠27). Femngechi femlu Jewba, elueiñmu taiñ doyküleal itrokom ñi dewmael Mapu mu, fey elfalkünueiñmu taiñ ngüneduamafiel ti Mapu ka tati pu kulliñ (Sal. 8:⁠4-8).

6. ¿Ka chem dungu mew kimeltukeeiñmu taiñ falintunieetew Chaw Ngünechen?

⁶ Dew culpalu Adan, Jewba amuley ñi che trokiniefiel tati pu che. Fente taiñ falintukeetew Chaw Ngünechen, wüli tañi poyen Fotüm Jesus, taiñ montulaetew taiñ culpan mu (1 Juan 4:⁠9, 10). Jesus tañi lan mu, Jewba wiñomongeltuafi pu larpulu Adan tañi culpan mu, feymu wiñomongetuay “pu norngechi che ka pu norngenochi che” (Hecho 24:⁠15, TNM). Biblia feypi Jewba taiñ falintukeetew kom iñchiñ, kutranküleliyiñ rume, pofreleliyiñ rume kam füchaleliyiñ rume (Hecho 10:⁠34, 35).

7. ¿Ka chem dungu pengelkey Jewba ñi falintukefiel tañi pu che?

⁷ Feley llemay, fentren dungu pengelkeeiñmu taiñ falintunieetew Chaw Jewba. Kidu ngüneduami chumngechi taiñ llowfiel tati amuldungun, feymu püllentukukeeiñmu kidu mew (Juan 6:⁠44). Eluwlu iñchiñ taiñ doy fülkonal Jewba mu, kidu doy fülkontueiñmu (Sant. 4:⁠8). Kafey Jewba kimniey taiñ chem chengen, welu ka kimniey chem chengerpuafuiñ. Feymu yafüluwkey ka elantükünukey taiñ kimeltuaetew, femngechi pengelkey tunte taiñ duamtuetew. Kafey Chaw Ngünechen norümkeeiñmu fente taiñ piwkeyenieetew (Prov. 3:⁠11, 12). ¡Müna küme kimfalküley tunte taiñ duamtuetew ta Jewba!

8. Rupaliyiñ wedake dungu mu, ¿chumngechi kelluafeiñmu ñi feypin Salmo 18:⁠27-29?

⁸ Rakiduamaiñ ñi rupan tati longko ülmen David. Kidu illamkan che trokikefeyew kiñeke che, welu David kimniefuy ñi piwkeyeetew ka kelluetew Jewba. Feymu küme duam mu chaftufi ti weda dungu (2 Sam. 16:⁠5-7). Ka femngechi iñchiñ weñangküleliyiñ ka rupaliyiñ wedake dungu mu, Chaw Jewba kelluafeiñmu taiñ chaftuafiel ti weda dungu küme duam mew. Biblia feypi: “Montulkefimi pu ñom piwkengelu, welu illamkakefimi tati pu mallma piwkengelu. Eymi awem Jewba, pelontukeen. Tañi Ngünechen, pelontukeen chem tañi dumiñmanieetew. Tami kellun mew chaftukefiñ kiñe trokiñ kayñe. Tami newen mu püraken kiñe fütra kura malal” (Salmo 18:⁠27-29). Jewba tañi kellun mew, chem no rume katrütulayafeiñmu taiñ ayüwküleal (Rom. 8:⁠31). Rupaliyiñ kiñeke wedake dungu mu, müley taiñ doy longkontukual Jewba taiñ piwkeyenieetew ka falintunieetew. Fewla ngüneduamaiñ küla feychi wedake dungu.

9. Kutranküleliyiñ, ¿chem dungu rakiduamafuiñ?

⁹ Kutranküleliyiñ, ngañwadafuiñ, feymu rakiduamafuiñ iney no rume taiñ falintunienoetew. Yeweafuiñ taiñ peaetew kakelu che taiñ kutrankülen, ka yewentukuwafuiñ taiñ feypiafiel kakelu che taiñ kelluaetew. Kafey  kiñeke che kimlayafuy taiñ kutrankülen, welu ka weñangküafuiñ taiñ pepi femwenon taiñ femkefel. Femngechi dungu rupaliyiñ, Chaw Jewba yafültukuafeiñmu. ¿Chumngechi?

10. Ñi feypin Proverbios 12:⁠25, ¿chem kelluafeiñmu kutranküleliyiñ?

¹⁰ Kutranküleliyiñ, kiñe “küme dungun” yafültukuafeiñmu. Biblia feypi: “Ñi fill rakiduamkülen kiñe wentru ñi piwke, weda duamelkeeyew, welu kiñe küme dungun mew yafülduamkey” (Proverbios 12:⁠25). Biblia mu Jewba feypikeeiñmu fentren kümeke dungu, femngechi taiñ longkontukual fente taiñ falintunieetew kutranküleliyiñ rume (Sal. 31:⁠19; 41:⁠3). Papeltuliyiñ ka wiño papeltuliyiñ ti Biblia, Jewba kelluaeiñmu taiñ fente weda duamkülenoal taiñ kutrankülen mu.

11. Kiñe peñi, ¿chumngechi newentukueyew Jewba?

¹¹ Rakiduamnge ñi rupan taiñ peñi Jorge. Weche wentrungelu, tueyew kiñe weda kutran. Pichin antü mu müten doy weda kutrankülerpuy, fey che trokiwkelafuy. Kidu feypi: “Rakiduamkelafun rume fente ñi wedalkaleal ka weñangküleal tañi kutran mu. Kafey yewekefun kom che ñi lelikeetew tañi kutrankülen. Doy weda kutrankülerpulu iñche, rakiduamün ñi chumlerputual tañi mongen. Feymu rume weda duamnagün, fey ngillatufiñ ta Jewba ñi kelluaetew”. ¿Chumngechi newentukueyew Jewba? Taiñ peñi ka feypi: “Küdawtukefun ñi longkontukual tañi papeltukeel, feymu papeltukefun pichin versiculo ti lifru Salmos, tüfa pengelkefenew chumngechi ñi duamtukeel Jewba tañi pu che. Fill antü papeltukefun feychi pichin versiculo, femngechi doy yafüluwtun. Rupalu chi antü, kakelu pu che ngüneduamingün iñche tañi doy ayeletun. Ka feypienew engün iñche tañi ayüwkületun doy küme duamelkefeyew. ¡Kimtukun may Jewba ñi wiñoldungukeetew tañi ngillatun! Chaw Jewba kelluenew tañi che trokiwtual. Rakiduamürpun  tati Biblia ñi feypilen chumngechi che trokikeenew Jewba kutranküleli rume”.

12. Kutrankülelmi, ¿chem femafuymi tami kelluaetew Jewba?

¹² Eymi kutrankülefulmi, piwkentukunienge Jewba doy küme kimniey chem tami rupameken. Ngillatufinge ta Jewba tami kelluaetew, femngechi tami küme rakiduam nieal kutrankülelmi rume. Kafey kintunge Biblia mu chumngechi tami yafültukuaetew Jewba. Longkontukuniefinge feychi versiculo feypilu fente ñi falintukefiel Jewba tañi pu che. Femülmi, peaymi Jewba ñi fürenekefiel kom tañi pu che ñi poyekeetew nor piwke mu (Sal. 84:⁠11).

13. Kiñe peñi kechangele tañi küdaw mu, ¿chum duamküleafuy?

¹³ Kiduke tati ngen familia ayüniey ñi eluafiel tañi pu che chem tañi duamnieel. Rakiduamnge tüfachi dungu rupafule, kiñe peñi kechangey küdaw mu, chem weda dungu no rume ñi femnon. Kidu yafüluwi ñi kintual kiñe we küdaw, welu chem no rume pelay tañi küdawam. Feymu faliwenochi wentru reke trokiwkületuafuy taiñ peñi. Feymu llemay Jewba ñi feypikünuelchi dungu, ¿chumngechi kelluafeyew taiñ peñi?

14. ¿Chumngelu Jewba rumel femtripakey tañi feypikünuel?

¹⁴ Jewba rumel femtripakey tañi feypikünuel (Jos. 21:⁠45; 23:⁠14). ¿Chumngelu femngechi femkey Jewba? Wünelu mew, ñi weda dunguyengenoal tañi üy. Jewba feypikünuy tañi kuñiwtukuafiel tañi pu norngechi che, feymu rüf eluwküley ñi femürpual tañi feypikünuel (Sal. 31:⁠1-3). Kafey Jewba tañi pu che ngen mu iñchiñ, kidu kimniey fente taiñ weda duamküleafel duamtunoeliyiñmu. Feley llemay, Jewba feypikünuy taiñ eluaetew kom taiñ duamnieel, fey taiñ mongeluwam ka  taiñ poyenieafiel. Fey Jewba chem no rume katrütulayaeyew ñi femürpual tañi feypikünuel (Mat. 6:⁠30-33; 24:⁠45, TNM).

15. 1) ¿Chem dungu mew rupayngün tati pu wünenke cristiano? 2) ¿Chem maneluwün elukeeiñmu Salmo 37:⁠18, 19?

¹⁵ Kimfiel mu iñchiñ chumngelu femtripakey Jewba tañi feypikünuel, maneluwafuiñ kidu mew taiñ kelluaetew, küdawtuliyiñ rume nieal chem taiñ duamnieel. Ngüneduamaiñ chem ñi rupan tati pu wünenke cristiano. Kidu engün ñi antü mu, kayñetungey pu cristiano mülelu Jerusalen waria mu, fey ‘kom püdüwi engün, welu ti pu apostol femlay’ (Hecho 8:⁠1). Tati pu cristiano elkünupetulayngün tañi ruka ka tañi küdaw, feymu filla dungu mu rupapelayngün. Welu Jewba kidukünukelaeyew engün, feymu amuleyngün tañi ayüwkülen (Hecho 8:⁠4; Eb. 13:⁠5, 6; Sant. 1:⁠2, 3). Jewba kellufi tati pu wünenke cristiano, ka femngechi femaeiñmu ta iñchiñ. Biblia feypi: “Jewba kimniey chem ñi rupameken pu norngechi che, ka rumel ngen-ngeayngün ñi koneltulen. Rupale engün wedake dungu mu yewentukuwlayayngün. Ka mülele filla, nieayngün fentren iyael” (Salmo 37:⁠18, 19).

16. ¿Chumngelu rakiduamafuiñ taiñ pichin müten küdawelkefiel ta Jewba?

¹⁶ Füchalerpuliyiñ, rakiduamürpuafuiñ taiñ pichin müten küdawelkefiel ta Jewba. Tati longko ülmen David ka femngechi dungu rakiduampelay amulerpulu tañi füchalen (Sal. 71:⁠9). Femngechi rakiduamliyiñ taiñ füchan mu, ¿chumngechi kelluafeiñmu Jewba?

17. ¿Chem kimeltukeeiñmu ñi rupan kiñe lamngen?

¹⁷ Rakiduamaiñ ñi rupan taiñ lamngen Jheri pingelu. Kiñe antü femngey kiñe trawün ñi pepikangeal ti trawünche chumngechi ñi küme elkünutuafiel fillke ruka chew ñi poyengeken ta Jewba. Taiñ lamngen mangelngey  ñi amual, welu kidu küpa amulelafuy. Kidu feypi: “Iñche rume kusen, lantu domo iñche, chummeafun tati trawün mu. Iñche falintuwkelan turpu”. Kiñe pun petu ñi femngenon ti trawün, taiñ lamngen feypifi ta Jewba kom ñi mülen tañi piwke mu. Ka antü amukay ti trawün mu, welu rakiduamkülefuy: “¿Kümepey may tañi küpan?”. Petu mülepulu taiñ lamngen trawün mu, kiñe wewpife feypi: “Eluwküleal taiñ kimeltuaetew Jewba, doy falin-ngey chem adümuwün mu rume”. Taiñ lamngen ka feypi: “Iñche rakiduamün: ‘Iñche eluwkülen llemay tañi kimeltungeal’. Fey kimürpun Jewba ñi wiñoldungumekeetew tañi ngillatun, feymu ngümatripan. Jewba feypimekefenew reke chem dungu mu ñi kelluntukual, feymu eluwkülefuy tañi kimeltuaetew tañi femal kiñe falin küdaw. Puwlu iñche trawün mu, müllmüllkülefun ka weda duamkülefun. Welu küpaletulu, doy yafüluwtun ka doy falintuwtun”.

18. ¿Chumngechi pengelkey tati Biblia füchaleliyiñ rume Jewba falintukey taiñ femken?

¹⁸ Füchalerpuliyiñ rume, maneluwafuiñ Jewba mu taiñ nielaetew küdaw (Sal. 92:⁠12-15). Jesus kimeltueiñmu pichin adümuwün nieliyiñ rume ka falinolu rume trokifiliyiñ taiñ küdaw, Jewba falintukefi chem rume taiñ femken ñi küdawelafiel (Luka 21:⁠2-4). Feymu longkontukunienge chem tami femafel: nütramkalelafuymi ta kakelu che Jewba tañi dungu, ngillatuafuymi pu peñi ka pu lamngen mu, kafey yafültukuafuymi ta kakelu cristiano ñi püntütripanoal Jewba mew. Jewba duamtukelay tami pepikawkülen müten, doy may ngüneduamkey tami feyentukefiel kom piwke mu, feymu trokitukeeymu tami chaf küdawfe reke (1 Kor. 3:⁠5-8; 3:⁠9, TNM).

19. ¿Chem maneluwün elueiñmu Romanu 8:⁠38, 39?

¹⁹ Chaw Ngünechen rüf falintukefi kom tañi pu poyekeetew, feymu rume mañumküleiñ taiñ poyefiel. Kidu ta dewmaeiñmu ñi poyeafiel. Femngechi femliyiñ, rüf ayüwküleaiñ taiñ mongen mew (Apok. 4:⁠11). Tati pu che poyekenofilu ta Jewba che trokilayafeiñmu rume, welu Jewba rüf falintukeeiñmu (Eb. 11:⁠16, 38). Weda duamküleliyiñ kiñe kutran mu, ka nienoliyiñ küdaw kam füchaleliyiñ, rakiduamtukuaiñ chem no rume püntünentulayafeiñmu taiñ Fütra Chaw Ngünechen mew (papeltunge Romanu 8:⁠38, 39).