1. David reke, ¿chem rakiduamafuiñ?

KOM iñchiñ ayünieiñ taiñ küme duamküleal taiñ mongen mu. Iney no rume ayükelay ñi fill rakiduamküleal, welu kiñeke mu fillke dungu rume rakiduamelafeiñmu. Kiñeke mu, fente taiñ weda duamkülen mu rakiduamafuiñ David reke. David feypifi ta Jewba: “¿Tunteñmayay tañi fill rakiduamküleken ka tañi weda duamkülen? Fill antü weñangkülekey tañi piwke, ¿afpeay may kiñe antü?” (Sal. 13:⁠2).

2. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi trokiñ mu?

² Kom iñchiñ kiñeke mu rume rakiduamkülekeiñ, welu kiñeke dungu femafuiñ taiñ doy tüngduamtual. Tüfachi trokiñ mu peaiñ kiñeke dungu taiñ rakiduamelafetew. Ka ngüneduamaiñ kayu dungu taiñ tüngduamelafetew rupan mu wedake dungu.

3. ¿Chem dungu fente rakiduamelafeiñmu? ¿Pepi katrütupeafuiñ may?

³ Fill dungu rume rakiduamelafeiñmu. Kiñeke feychi dungu rupakey müten, katrütulayafuiñ. Fill tripantu doy falilerpuy nieal ruka, iyael ka fillke chemkün. Iñchiñ katrütulayafuiñ ñi doy falilerpual. Ka femngechi rakiduamelafeiñmu ñi chumken taiñ pu compañ küdaw mu ka colegio mu. Kiñeke mu ngüchaltukuafeiñmu engün taiñ femal norngenochi dungu ka podngechi dungu. Iñchiñ katrütulayafuiñ taiñ ngüchaltukunoaetew engün. Kafey katrütulayafuiñ pu che ñi femal wedake dungu taiñ lof mu.  Fentren che yamkelafi Biblia ñi ngülam, feymu rupakey tüfachi wedake dungu. Ka tüfachi Mapu ngünenieeyew tati Weküfü. Fey kimniey kiñeke che ñi poyenoafiel ta Jewba fente tañi fill rakiduamkülen mu (Mat. 13:⁠22; 1 Juan 5:⁠19). Feymu lle müley fentren wedake dungu, fill rakiduamküley che.

4. Rume rakiduamküleliyiñ fillke dungu mu, ¿chumlerpuafuiñ?

⁴ Fente taiñ rakiduamkülen wedake dungu mu ñi rupan, pepi rakiduamlayafuiñ kakelu dungu mu. Rume rakiduamküleafuiñ taiñ fente nienoal plata taiñ ngillayal duamnieelchi chemkün. Ka rakiduamküleafuiñ taiñ kutranal, taiñ pepi küdawnoal ka taiñ niewetunoal ta küdaw. Kafey rakiduamküleafuiñ ngüchaltukungeliyiñ taiñ weda femal. Ka rakiduamküleafuiñ taiñ chumafel puwle chi antü taiñ wedalkayaetew Weküfü ñi pu inanieetew. Feymu ramtuwafuiñ chi: “¿Wedalkakepen may ñi fente rakiduamküleal feytachi dungu mu?”.

5. Jesus feypilu “fill rakiduamkülekilmün”, ¿chem pifel?

⁵ Jesus feypifi tañi pu inanieetew: “Fill rakiduamkülekilmün” (Mat. 6:⁠25). ¿Feypipey may Jesus taiñ fill rakiduamelnoaetew chem dungu no rume? ¡Femlay tati! Kuyfi mu kiñeke poyekefilu ta Jewba ka rume rakiduamkülefuyngün kiñeke mu, welu Jewba weni trokinieeyew engün (1 Rey. 19:⁠4; Sal. 6:⁠3).⁠ * Feymu Jesus feypilu “fill rakiduamkülekilmün”, ayüfuy taiñ yafültukuaetew. Jesus ayüfuy taiñ doyümafiel Chaw Ngünechen ñi dungu. Feymu ngülamtueiñmu taiñ fill rakiduamkülenoal chem taiñ iyal, chem taiñ pütokoal ka chem taiñ tukutuwal. Fewla peafiyiñ chem chumafuiñ fill rakiduamküleliyiñ (inaduamnge ti wichulechi dungu “ ¿Chumngechi femürpuafuiñ?”).

6. Ñi feypin Filipense 4:⁠6, 7, ¿chumngechi tüngkületuafuiñ?

⁶ 1) Rumel ngillatuleaiñ. Rume rakiduamküleliyiñ taiñ rupan mu kiñe weda dungu, ngillatuafuiñ ta Jewba taiñ kelluaetew (1 Ped. 5:⁠7). Fey Chaw Jewba eluaeiñmu “tañi küme tüngün, fey tüfachi fütra küme tüngün ta doy kümey che ta pepil-layafuy ñi nieal ta küme tüngün” (papeltunge Filipense 4:⁠6, 7). Jewba tañi newen kelluaeiñmu taiñ tüngkületual (Gal. 5:⁠22, TNM).

7. ¿Chumngechi müley taiñ llellipuafiel ta Chaw Jewba?

⁷ Llellipufiliyiñ ta Jewba, feypiafiyiñ kom ñi mülen taiñ piwke mu. Feypiafiyiñ chem dungu rume rakiduamelkeeiñmu, fey feypiafiyiñ taiñ chum duamkülen. Llellipuafiyiñ ta Jewba taiñ eluaetew kimün ka newen taiñ küme elkünutuafiel ti weda dungu taiñ kontuetew. Welu pepi chumnoliyiñ rume taiñ küme elkünutuafiel, “kelluen tañi fente rakiduamnoal tüfachi weda dungu mu” piafuiñ ta Jewba. Küme feypifiliyiñ ta Jewba chem dungu taiñ rupan ka chem taiñ rakiduamkülen, doy küme ngüneduamafiyiñ chumngechi taiñ wiñoldunguaetew. Pürüm wiñoldungunoeliyiñmu Jewba, müley taiñ amuleal taiñ llellipun mu. Jewba ayüniey taiñ llellipuafiel kom taiñ piwke mu. Welu ka ayüniey taiñ rumel llellipuafiel (Luka 11:⁠8-10).

8. ¿Ka chem piafuiñ llellipun mu?

⁸ Llellipun mu feypifiliyiñ ta Jewba taiñ fill rakiduamkülen, ka kümeafuy taiñ  mañumtuafiel. Rupaliyiñ rume wedake dungu, kümey taiñ longkontukual kom tati kümeke dungu taiñ nieel. Kiñeke mu kimlayafuiñ chumngechi feypiafiel ta Jewba chem taiñ rakiduamkülen. Welu longkontukuaiñ, “kelluen” pifiliyiñ rume, Jewba allkütuaeiñmu (2 Crón. 18:⁠31; Rom. 8:⁠26).

9. Llükaleliyiñ, ¿chem chumafuiñ?

⁹ 2) Maneluwlayaiñ kidu taiñ kimün mu, doy may Jewba mu. Isaia ñi antü mu pu judio llükalefuy ñi lefkontuaetew pu asirio. Pu judio pilafuy ñi malokontuaetew pu asirio, feymu feypimefingün pu egipcio ñi kelluaetew (Is. 30:⁠1, 2). Chaw Jewba feypifi pu judio ñi weda tripayal engün maneluwfule pu egipcio mu (Is. 30:⁠7, 12, 13). Jewba adniefi ta Isaia ñi feypiafiel pu judio chumngechi ñi newentual. Chaw Jewba feypi: “Tüngkülelmün ka maneluwkülelmün ta iñche mew newentuleaymün” (Is. 30:⁠15b).

10. ¿Chem dungu mu rupale maneluwafuiñ Jewba mu?

¹⁰ ¿Chem dungu mu maneluwafuiñ ta Jewba mu? Peafiyiñ kiñeke dungu ñi rupayafel. Elungerumeliyiñ kiñe küdaw chew taiñ doy kullingeal, welu mülefuy doy alüñma küdawal, feymu fente küdawel-layafuiñ ta Jewba. Ka kiñe dungu rupayafuy, kiñe compañ küdaw dakelkantueliyiñmu fautizawkülenolu. Kangelu dungu, kiñeke tami familia pinole tami serfiafiel ta Jewba “‘familia’ piwelayaeyu” piafeymu. Femngechi dungu rupale, küdawngeafuy taiñ küme dullial, welu Jewba kelluaeiñmu ka ngülamtuaeiñmu taiñ femal (Mat. 6:⁠33; 10:⁠37; 1 Kor. 7:⁠39). Welu kümeafuy kiduke iñchiñ taiñ ramtuwal: “¿Maneluwpean may Jewba mu ka inayafiñ tañi ngülam?”.

11. Kayñetungeliyiñ, ¿chem rupan Biblia mu mülelu tüngduamelafeiñmu?

¹¹ 3) Inayentuafiyiñ pu küme femlu, inayentulayafiyiñ pu weda femlu. Biblia mu müley fentren rupan dungu, pengelkey fente ñi falin-ngen tüngküleal ka maneluwküleal Jewba mu. Ngüneduamliyiñ feytachi rupan dungu, rakiduamaiñ chem kellueyew Jewba tañi pu che ñi tüngküleal kayñetungelu engün rume. Kiñe kuyfi rupan dungu, pu longkolechi judio feypifingün pu apostol tañi amuldunguwenoal engün, welu fey engün llükalayngün. Doy may newen piwke mu feypingün: ‘Iñchiñ feley taiñ doy allkütuafiel ta Ngünechen ta che mew’ (Hecho 5:⁠29). Wülelkangefuy rume, pu apostol llükalayngün. ¿Chumngelu llükalayngün? Pu apostol kimniefuy Jewba tañi kellumekeetew. Ñi femün mu ayüwülfingün ta Jewba, feymu amuley ñi amuldungufiel ti küme dungu (Hecho 5:⁠40-42). Ka femngechi Esteban epe puwlu tañi langümngeal, rume tüngkülefuy. Feymu tañi ange kiñe küme püllü ñi ange reke felefuy (Hecho 6:⁠12-15). ¿Chumngelu am? Esteban rüf maneluwkülefuy ñi ayüwülfiel ta Jewba.

12. Ñi feypin 1 Pedro 3:⁠14 ka 4:⁠14, ¿chumngelu ayüwküleafuiñ inantukungeliyiñ rume?

¹² Pu apostol küme kimnieyngün Jewba tañi kellukeetew engün. Jewba elueyew newen ñi femal afmatun dungu (Hecho 5:⁠12-16; 6:⁠8). Famülke mu Jewba elukelaeiñmu taiñ femngechi femal. Welu Biblia mu Jewba feypikeeiñmu kutrankangeliyiñ taiñ serfikefiel mu, ayüwülafiyiñ ka eluaeiñmu tañi newen (papeltunge 1 Pedro 3:⁠14). Biblia feypi: ‘Eymün ayüwün nieymün, chem che rume weda pielmünmew Kristo tañi duam. Ayüwün  nieymün Ngünechen tañi newen am rumel mülekelu eymün mew’ (1 Pedro 4:⁠14). Feymu rume rakiduamlayaiñ taiñ chumafel inantukungeliyiñ küpalechi antü mu. Doy may eluwaiñ taiñ doy maneluwal Jewba mu taiñ kelluaetew ka taiñ montulaetew. Chumngechi ñi femün pu wünenke cristiano, iñchiñ ka maneluwaiñ Jesus tañi feypin mu. Feypikünuy: “Iñche ta eluwayiñ fentren kimün chumngechi tamün dungual, femngechi ta kiñe rume tami pu kayñe notukadungulayaeymünmew ka chem pilayaeymünmew rume”. Jesus ka feypikünueiñmu: ‘¡Fentekünukilnge tami maneluwküleal iñche mew, femngechi ta peaymün montun!’ (Luka 21:⁠12-19). Ka longkontukuaiñ, lan mu tañi pu poyekeetew Jewba acordaniey ñi chumngekefel fey ñi wiñomongeltuafiel.

13. Ngüneduamliyiñ ñi rupan pu maneluwnolu Jewba mu, ¿chumngechi kelluafeiñmu?

¹³ Ngüneduamliyiñ ñi chumlerpun pu maneluwnolu Jewba mu, falinke kimeltun enturpuafuiñ. Ngüneduamfiliyiñ ñi wedake femün engün, kelluaeiñmu taiñ inayentunoafiel engün. Peafiyiñ kiñe kuyfi rupan dungu. Asa rey ngerpulu, weychapaeyew kiñe fütra trokiñ weychafe. Maneluwi Jewba mu, feymu wewtripay (2 Crón. 14:⁠9-12). Welu rupachi antü mu, ka kiñe trokiñ weychafe kontupaeyew ta Asa. Doy pichin ngefuy rume, maneluwlay Jewba mu tañi montulaetew. Doy may kullifi pu sirio tañi kelluaetew (2 Crón. 16:⁠1-3). Rupachi antü mu, rume kutrani ta Asa. Pichilewefuy ñi mongen, welu maneluwlay Jewba mu (2 Crón. 16:⁠12).

14. Ñi weda dulliel ta Asa, ¿chem kimeltukeeiñmu?

¹⁴ We reykünungelu ta Asa, kintukefuy ta Jewba ñi kelluaetew rupan mu ta wedake dungu. Welu rupachi antü mu, maneluwlay Jewba mu tañi kelluaetew. Doy may kidu tañi rakiduam müten inafi. Feymu kullifi pu sirio ñi kelluaetew ti weychan mu. Küme tripayalu ñi dungu trokiwpelay ta Asa, welu küme triparpulay llemay. Kiñe profeta feypieyew ta Asa: “Maneluwimi Siria ñi longko ülmen mu ka maneluwlaymi tami Chaw Ngünechen Jewba mu, feymu tati pu weychafe ñi nieel Siria ñi longko ülmen lefmawingün eymi mu” (2 Crón. 16:⁠7). Ka femngechi iñchiñ rupaliyiñ wedake dungu mu, kidu maneluwlayaiñ. Doy may kintuaiñ Jewba tañi ngülam Biblia mu. Kiñeke mu müley taiñ pürüm müten dullial taiñ chem chumal, welu ka femngechi tüngküleaiñ ka maneluwküleaiñ Jewba mu. Femngechi küme dulliaiñ.

15. Papeltun mu iñchiñ ta Biblia, ¿chumafuiñ?

¹⁵ 4) Longkontukunieaiñ fillke versiculo Biblia mu. Papeltufiel mu iñchiñ ta Biblia, pekeiñ kiñeke texto taiñ tüngduameletew ka kellukeetew maneluwal Jewba mu, fey longkontukunieafiyiñ. ¿Chem kelluafeiñmu taiñ longkontukunieafiel? Newentu dungun mu papeltuafuiñ feychi versiculo ka wirintukuafuiñ taiñ wiño papeltuafiel. Josue feypingey ñi papeltuafiel ti ley dungu ñochi dungun mu, fey ñi kim chengerpual. Feytachi ley dungu ka kellueyew ñi llükanoal, fey ñi küme adnieafiel tati pu israelita (Jos. 1:⁠8, 9). Biblia ñi feypin kelluafeiñmu taiñ tüngküleal rupaliyiñ rume wedake dungu mu (Sal. 27:⁠1-3; Prov. 3:⁠25, 26).

16. ¿Chumngechi yafültukuafeiñmu taiñ pu peñi ka pu lamngen?

¹⁶ 5) Kiñentrür müleaiñ Chaw Jewba tañi pu che mu. Jewba adniekefi pu peñi ka pu lamngen, femngechi kellukeeiñmu taiñ tüngküleal ka maneluwküleal fey mu. Trawün  mu iñchiñ kellukeeiñmu fillke wewpin, pu trawülelu ñi wiñoldungun ka taiñ nütramkawün pu peñi ka pu lamngen iñchiñ (Eb. 10:⁠24, 25). Kafey nütramkayafuiñ taiñ pu weni chem taiñ rakiduamelnieetew, femngechi yafülduamngekeiñ. Taiñ pu weni küme nütramkayafeiñmu, fey taiñ tüngkületual (Prov. 12:⁠25).

17. Ñi feypin Ebrew 6:⁠19, ¿chumngechi tüngduamelafeiñmu taiñ maneluwün?

¹⁷ 6) Küme foliluwkülepe taiñ maneluwün. Rume falin-ngey taiñ maneluwküleal Chaw Jewba tañi feypikünuel mu. Feyta kellukeeiñmu taiñ tüngküleal rupaliyiñ rume wedake dungu mu ka fill rakiduamküleliyiñ rume (papeltunge Ebrew 6:⁠19). Rakiduamtukuaiñ kom taiñ feypikünuetew ta Jewba. Küpalechi antü mu, fill rakiduamkülelayaiñ chem dungu mew no rume (Is. 65:⁠17). Amupe taiñ rakiduam feychi mu, chem weda dungu no rume ngewelayay (Miq. 4:⁠4). Ka femngechi nütramkayafiyiñ ta kakelu che taiñ maneluwün mu, femngechi doy foliluway iñchiñ mu. Chumaiñ rume taiñ amuldunguafiel ta che ka kelluafiel engün ñi discipulo ngerpual. Femliyiñ, küme foliluwküleay taiñ maneluwün (Eb. 6:⁠11).

18. 1) ¿Chem rupayafuy famülke mu? 2) ¿Chumngechi chaftuafuiñ?

¹⁸ Fülkülepay ñi afal Weküfü ñi ngünenieel. Feymu doy müleay wedake dungu taiñ rakiduamelaetew. Ti texto taiñ longkontukunieal tüfachi tripantu 2021 kelluaeiñmu taiñ maneluwküleal Jewba mu, femngechi tüngküleaiñ rupaliyiñ rume wedake dungu mu. Feymu kom tüfachi tripantu pengelaiñ taiñ maneluwkülen Jewba mu. Fey ta feypikünueiñmu: “Tüngkülelmün ka maneluwkülelmün ta iñche mew newentuleaymün” (Is. 30:⁠15).