¿Kimkefuymi tüfa?
¿Chem pengeli ñi rüf esclavo ngerpun pu israelche Egipto mapu mew?
Biblia feypi Jose yengey Egipto mapu mew, fey rupalu chi tripantu Jakob ka tañi pu che Kanaan mapu mew mülelu wiñamtuwingün Egipto mapu mew. Mülenagpuyngün Gosen pingechi mapu mew, chew ñi puwken Nilo lewfü tati lafken mew (Gén. 47:1, 6). Pu israelche fentren-ngerpuyngün ka llükafalngetuyngün. Feymu pu egiptoche llükalu ñi fentren-ngen pu israelche, eluwingün ñi esclavoyeafiel (Éx. 1:7-14).
Famülke mu, kiñeke che ayentukefingün feychi nütram mülelu Biblia mu, “re koylake nütram tati” pikefingün. Welu pengey kiñeke kuyfike chemkün, tüfa kimfalkünuy ñi mülekefel esclavo Egipto mapu mew, Sem ñi pu küpanche ngekefuyngün. *
Egipto ñi pikun (norte) püle, rüngalkülefuy chew ñi mülekefel kiñeke trokiñche. Kiñe adümuwün wentru John Bimson pingelu, feypi feychi mapu mew pengey kuyfi ñi mülekefel 20 trokiñche kam doy chi, kom engün Sem ñi pu küpanche ngefuy engün. Kangelu adümuwün wentru James Hoffmeier pingey, feypi: “1800 tripantu puwlu 1540 tripantu püle petu ñi mülepanon Jesus, fentren trokiñche Sem ñi küpanche ngelu mülepuyngün Egipto mapu mew”. Ka feypi: “Feychi tripantu tañi üytupeel mülepuyngün Egipto mapu mew Abraam, Isaak ka Jakob, chumngechi ñi nütramkael Génesis”.
Egipto ñi waywen (sur) püle, pengey kiñe kuyfi wirin chillka, fey tüfa dewmangey 2000 tripantu puwlu 1600 tripantu peno petu ñi mülepanon Jesus. Feychi wirin chillka mu wirikonküley ñi üy kiñeke esclavo, fey engün küdawkefuy kiñe ruka mu feychi mapu mew mülelu. Feychi wirin chillka mu tripay doy 40 üy, tüfa trüri ta fillke üy ñi tukulelngen Sem ñi pu küpanche. Feychi pu esclavo dewmakefuyngün iyael, ngürekefuyngün ka kakelu küdaw niekefuyngün. Ti adümuwün wentru James ka feypi: ‘Tüfachi ruka mu küdawkefuy doy 40 esclavo Sem ñi küpanche ngelu, feymu kom Egipto püle küdawkepelafuy fentren che feychi küpanche ngelu, doyelchi may chew ñi puwken Nilo lewfü tati lafken mew’.
Kangelu adümuwün wentru David Rohl pingelu, feypi kiñeke üy wirikonkülelu feychi wirin chillka mu trüri tati üy tripalu Biblia mew. Kiñeke tüfachi üy Isaakar, Aser ka Sifrá (Éx. 1:3, 4, 15). Feymu David ka feypi: “Küme kimfalküley tati pu israelche ñi esclavo ngekefel Egipto mapu mew”.
John Bimson taiñ üytupeel ka feypi: “Tati Biblia feypi pu israelche esclavo ngekefuy Egipto mapu mu ka lifreletuyngün rupalu chi tripantu, fey fillke kuyfike dungu taiñ ngüneduamürpun pengeli ñi rüf rupan Biblia ñi nütram”.
^ parr. 4 Noe küla fotüm niekefuy, kiñe tüfa ta Sem. Pu israelche, pu elamita, pu asirio, pu kaldeo, pu sirio ka fillke arabe trokiñche, kom engün peno Sem ñi pu küpanche ngekefuyngün.
