1. Taiñ cristianongen mu, ¿chem wedake dungu rupayafuiñ?

TAIÑ cristianongen mu, rupamekeiñ wedake dungu mu. Kiñeke peñi, lamngen weda duameleiñmu chi (Sant. 3:⁠2). Taiñ compañ colegio mu kam küdaw mu ayentukeeiñmu chi taiñ testigongen mu (1 Ped. 4:⁠3, 4). Kam kiñeke mu taiñ familia küpa katrütukeeiñmu taiñ amuldungual ka amual trawün mu (Mat. 10:⁠35, 36). Fente taiñ weda rupan, rakiduamafuiñ chi taiñ poyewenoafiel ta Jewba. Welu chem weda dungu rupafuliyiñ rume, maneluwaiñ Jewba taiñ kelluaetew. Eluaeiñmu kimün taiñ küme chumal ka kelluaeiñmu taiñ newenküleal.

2. Ñi feypin Romanu 15:⁠4, ¿chumngelu falin-ngey taiñ papeltual Biblia?

² Jewba wirintukukünuy Biblia mew chumngechi tañi pu poyekeetew chaftufingün wedake dungu. ¿Chumngelu femi tüfa? “Iñchiñ taiñ kimeltungeal”, feypi ti apostol Pablo Jewba ñi duam mu (papeltunge Romanu 15:⁠4). Biblia mew, papeltufiel mu ñi rupan kiñeke che, yafültukukeeiñmu ka kellukeeiñmu taiñ doy maneluwal Chaw Dios mu. Welu ngelay taiñ re papeltual müten. Kafey eluwaiñ taiñ küme elkünutual taiñ rakiduam, fey taiñ piwkentukual taiñ papeltuel. Kimnoliyiñ chem chumal rupan mu wedake dungu, femafuiñ tüfachi meli dungu: 1) llellipuafiyiñ ta Chaw Jewba, 2) penieafiyiñ reke chem ñi rupan taiñ papeltuel mu, 3) küme rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu ka 4) inayaiñ ti ngülam taiñ entuel. Fewla inaduamaiñ chumngechi femafuiñ tüfachi meli  dungu.⁠ * Fey wüla femaiñ feychi meli dungu taiñ ngüneduamal ñi rupan David ka tati apostol Pablo.

3. Petu taiñ papeltunon ti Biblia, ¿chumaiñ? ¿Chumngelu?

³ 1) Llellipuafiyiñ ta Chaw Jewba. Petu taiñ papeltunon ti Biblia, llellipuafiyiñ Jewba taiñ kelluaetew peal falinke ngülam. Rakiduamnge, chaftufilmi kiñe weda dungu tami mongen mu, llellipuafuymi Jewba tami kelluaetew peal kümeke ngülam, femngechi tami kimal chem chumal (Filip. 4:⁠6, 7; Sant. 1:⁠5).

4. ¿Chumafuymi tami doy kümelkayaetew Biblia ñi feypin?

⁴ 2) Penieafiyiñ reke chem ñi rupan taiñ papeltuel mu. Jewba elueiñmu taiñ longko, feymu imaginayafuiñ fillke dungu. Papeltulmi kiñe che ñi rupan Biblia mew mülelu, rakiduamnge ñi chum duamkülen feychi che, chem ñi pen ka chem ñi rupameken. Femngechi penieafimi reke chem ñi rupan. Femülmi tüfa, doy kümelkayaeymu ñi feypin Biblia.

5. 1) ¿Chem dungu mew müley taiñ rakiduamal? 2) ¿Chumngechi femafuiñ?

⁵ 3) Küme rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa? Rakiduamaiñ chem enseñalkeeiñmu taiñ papeltupeel ka chumngechi nüwküley kakelu dungu mu taiñ dew kimürpuel. Femngechi doy küme adümafiyiñ ñi chem pin ti Biblia. Rakiduamnge tüfa: tami dewmayal kofke, re elkünulayafimi mesa mew kom tami duamnieel. Doy may trapümafimi kom tati ingrediente. Ka femngechi, re papeltulaiñ tati Biblia, doy may rakiduamkeiñ taiñ papeltuel mu, femngechi trapümkefiyiñ reke taiñ kimürpuel taiñ longko mew. Taiñ küme rakiduamal taiñ papeltuel mu, ramtuwafuiñ: “Tati che tañi papeltuel, ¿chumi tañi chaftuafiel tañi weda rupan? Jewba, ¿chumngechi kellueyew? Iñche tañi kimürpuel, ¿chumngechi kelluafenew ñi chaftuafiel tañi weda rupan?”.

6. ¿Chumngelu müley taiñ inayal taiñ kimürpuel?

⁶ 4) Inayaiñ ti ngülam taiñ entuel. Inanoliyiñ taiñ kimürpuel Biblia mew, feleafuiñ kiñe wentru reke dewmalu tañi ruka wente kuyüm mew pi Jesus. Feyti wentru ngünam küdawmekey. ¿Chumngelu? Fütra kürüftuku mawünle, ti ruka tranarupayay (Mat. 7:⁠24-27). Ka femngechi iñchiñ ngillatuafuiñ ta Jewba, imaginayafuiñ ka küme rakiduamafuiñ taiñ papeltuel mu. Welu inanoliyiñ taiñ kimürpuel, re ngünam femaiñ müten. Feymu rupaliyiñ wedake dungu kam inakangeliyiñ, müte maneluwlayafuiñ Jewba mu, fey poyewelayafuiñ. Welu inafiliyiñ taiñ kimürpuel, kimaiñ chem chumal, tüngküleaiñ ka doy maneluwaiñ Chaw Jewba mu (Is. 48:⁠17, 18). Fewla femaiñ feytachi meli dungu taiñ ngüneduamal David tañi rupan.

7. ¿Iney ñi rupan inaduamaiñ?

⁷ Kiñe weni kam kiñe taiñ pu che, ¿weda duamelpeeiñmu may? Femngechi dungu rupaliyiñ, müna kelluaeiñmu ngüneduamal ñi rupan tati rey David. Tañi fotüm Absalón furi ngünenkaeyew, femngechi tañi reyngerpual (2 Sam. 15:⁠5-14, 31; 18:⁠6-14).

8. ¿Chumafuiñ taiñ kelluaetew Jewba?

⁸ 1) Llellipuafiyiñ ta Chaw Jewba. Longkontukuaiñ David ñi rupan, fey llellipuafiyiñ ta Jewba ka feypiafiyiñ taiñ chum  duamkülen taiñ weda femngen mu (Sal. 6:⁠6-9). Kafey feypiafiyiñ taiñ kelluaetew peal kümeke ngülam femngechi taiñ kimal chem chumal.

9. ¿Chem dungu mu rupay David?

⁹ 2) Penieafiyiñ reke chem ñi rupan taiñ papeltuel mu. Rakiduamaiñ feychi mongelelu ta David ka chum duamkülefuy. Fentren tripantu mu, Absalón femi fillke dungu ñi piwkeyeaetew pu che (2 Sam. 15:⁠7). Kiñe antü, Absalón werküfi kiñeke espia Israel mapu mew. Feypifingün tati pu israelche ñi kelluntukuafiel ta Absalón, fey ñi reyngerpual. Kafey Ahitofel, küme weniyefulu rume ta David, kelluntukufi ta Absalón. Fey wüla, Absalón kidu feypiwi ñi reyngen ka eluwi ñi inakayafiel ka langümafiel ta David. Feychi mu, David kutrankülepelafuy (Sal. 41:⁠1-9). David feypingelu müten Absalón tañi femmeken, lefmawi. Fey Absalón tañi pu weychafe engün weychafingün David ka tañi pu wentru. Absalón wewngey ka langümngey.

10. Ka chengefule David, ¿chumafuy?

¹⁰ Fewla rakiduamaiñ chum duamkülefuy David. David piwkeyeniefuy tañi fotüm Absalón ka maneluwkefuy tañi weni Ahitofel mu. Welu fey engu furi ngünenkaeyew, weda duameleyew ka küpa langümeyew. Ka chengefule ta David, maneluw-welayafuy kom tañi pu weni mew, “ka furi ngünenkayaenew” piafuy. Kafey re kidutu duamuwafuy ka kidulen lefmawafuy. Kafey rume weñangküleafuy. Welu David femngechi femlay, doy may küme chaftufi tañi weda rupan. ¿Chem kellueyew? Peafiyiñ.

11. David, ¿chumi ñi chaftuafiel tañi weda rupan?

¹¹ 3) Küme rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu. ¿Chem kümeke ngülam entuafuiñ David ñi rupan mu? Ramtuwafuiñ: “¿Chumi David tañi küme chaftuafiel tañi weda rupan?”. David llükalay, anükünuwlay. Doy may küme dulli chem tañi chumal, llellipufi ta Jewba tañi kelluaetew ka femngechi eluwi ñi kelluaetew tañi pu weni. Pürüm femi tañi dulliel. Fente weñangkülefulu rume ta David, üdechekelafuy. Doy may maneluwi Jewba mu ka tañi pu weni mu.

12. Jewba, ¿chumngechi kellufi ta David?

¹² Chaw Jewba, ¿chumngechi kellufi ta David? Küme ngüneduamliyiñ ñi rupan, kimaiñ Jewba kellufi ta David ñi newenküleal (Sal. 3:⁠1-8; wenuntu mew ti versiculo 1). Jewba kümelkafi David tañi femün. Ka kellufi pu ingkañpefilu ta David.

13. Weda femngeliyiñ, ¿chumngechi inayentuafuiñ ta David? (Matew 18:⁠15-17).

¹³ 4) Inayaiñ ti ngülam taiñ entuel. Ramtuwafuiñ: “¿Iñche kay? ¿Chumngechi inayentuafun ta David?”. Weda femngeliyiñ, pürüm eluwaiñ taiñ küme elkünutual ti dungu. Kiñeke mu, müley taiñ inayafiel kake kiñeke dungu ñi feypin Jesus Matew capitulo 18 mu. Welu kakelu rupa, Jesus tañi feypin kelluaeiñmu taiñ küme dullial chem taiñ chumal (papeltunge Matew 18:⁠15-17). Longkontukuaiñ: lladküleliyiñ, pürüm feypilayaiñ taiñ chumal. Doy may, llellipuafiyiñ ta Jewba taiñ tüngduamkületual ka taiñ küme feypial chem taiñ chumal. Maneluwaiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen mu ka eluwküleaiñ taiñ kelluaetew (Prov. 17:⁠17). Doyelchi may, inayaiñ Jewba tañi ngülam (Prov. 3:⁠5, 6).

14. ¿Chem mew kelluafeiñmu ñi feypin 2 Timotew 1:⁠12-16 ka 4:⁠6-11, 17-22?

¹⁴ Kiñeke ta iñchiñ, taiñ familia küpa katrütukeeiñmu taiñ poyenoafiel ta Jewba. Kam ti pais mu chew taiñ mülen, müte elungekelaiñ taiñ amuldungual kam katrütungekeiñ kütu. Femngechi dungu rupaliyiñ,  müna yafültukuaeiñmu ngüneduamal kiñeke dungu ñi wirintukuel Pablo petu carcelkonkülelu (2 Tim. 1:⁠12-16; 4:⁠6-11, 17-22).⁠ *

15. ¿Chem dungu llellipuafuiñ ta Jewba?

¹⁵ 1) Llellipuafiyiñ ta Chaw Jewba. Petu taiñ papeltunofiel Pablo ñi feypin, llellipun mu feypiafuiñ ta Jewba taiñ weda rupameken ka taiñ chum duamkülen. Kafey llellipuafuiñ taiñ kelluaetew peal kümeke ngülam, femngechi taiñ kimal chem chumal.

16. ¿Chumi Pablo?

¹⁶ 2) Penieafiyiñ reke chem ñi rupan taiñ papeltuel mu. Pablo carcelkonküley Roma mew. Kuyfi mu, Pablo ka carceltukungefuy, welu fewla kimniefuy ñi langümngeal. Kiñeke tañi pu compañ kidukünueyew ka yafüngewelay (2 Tim. 1:⁠15). Feymu rakiduamafuiñ: “Pablo reke felefuli, ¿chumngechi duamküleafun?”.

17. Ka chengefule ta Pablo, ¿chumafuy?

¹⁷ Ka chengefule ta Pablo, rakiduamafuy kuyfi mu ñi doy küme felekefel ka “fente amuldungunofuli, lifreleafun” piafuy. Kafey illkutuafuy tañi pu compañ ñi kidukünuetew mu, fey maneluwlayafuy kakelu che mu. Welu Pablo femlay kiñeke tüfachi dungu no rume. ¿Chumngelu Pablo maneluwkülefuy tañi pu weni mu ka Jewba mu? Peafiyiñ.

18. ¿Chumi Pablo ñi chaftuafiel tañi weda rupan?

¹⁸ 3) Küme rakiduamaiñ taiñ papeltuel mu. Ramtuwafuiñ: “¿Chumi Pablo ñi küme chaftuafiel tañi weda rupan?”. Kimniefuy rume ñi langümngeal, welu longkontukuniey ñi doy falin-ngen poyeafiel ta Jewba. Pablo rakiduamniefuy chumngechi ñi yafültukuafiel ta kakelu che. Siempre llellipukefuy ta Jewba ñi kelluaetew (2 Tim. 1:⁠3). Rakiduamyenielay tañi kidukünungen. Doy may, mañumkülefuy tañi kellukeetew mu tañi pu weni. Kafey amuley ñi ngüneduamfiel Chaw Dios ñi Dungu (2 Tim. 3:⁠16, 17; 4:⁠13). Doyelchi may, kimniefuy Jewba ka Jesus tañi piwkeyenieetew, tañi kidukünunoetew ka tañi kümelkayaetew ñi femün mu.

19. Jewba, ¿chumngechi kellufi ta Pablo?

¹⁹ Kuyfi mu, Jewba feypikünufi ta Pablo ñi inakangeal tañi cristianongen mu (Hecho 21:⁠11-13). Welu Jewba, ¿chumngechi kellufi ta Pablo? Jewba newentukufi ka fillke dungu femi ñi pengelelafiel ta Pablo ñi allkütufiel tañi llellipun (2 Tim. 4:⁠17). Jewba feypifi ta Pablo ñi kullingeal reke fente ñi küdawün mu. Ka femngechi Jewba adkünufi Pablo ñi pu weni ñi kelluafiel ta Pablo.

20. Ñi feypin Romanu 8:⁠38, 39, ¿chumngechi inayentuafuiñ ta Pablo?

²⁰ 4) Inayaiñ ti ngülam taiñ entuel. Ramtuwaiñ: “¿Chumngechi inayentuafuiñ ñi femün ta Pablo?”. Iñchiñ ka, Pablo reke, afmatulayaiñ taiñ inakangen mu (Mar. 10:⁠29, 30). Weda rupaliyiñ, ngüneduamaiñ ta Biblia ka llellipunieafiyiñ ta Jewba, femngechi fentekünulayaiñ taiñ serfifiel ta Jewba. Doyelchi may, longkontukunieaiñ ñi doy falin-ngen ñi poyeniengeal ta Jewba. Kom iñchiñ rüf maneluwkeiñ taiñ kidukünunoaetew Jewba. Ngelay chem no rume taiñ püntünentuaetew Chaw Jewba ñi piwkeyen mu (papeltunge Romanu 8:⁠38, 39; Eb. 13:⁠5, 6).

21. ¿Chem kellueyew taiñ lamngen Ayoko ka taiñ peñi Héctor?

²¹ Biblia ñi feypin kelluafeiñmu taiñ newenküleal rupaliyiñ chem weda dungu rume.  Por ejemplo, Ayoko,⁠ * kiñe precursora Japón mapu mu, llükakefuy ñi amuldungucheal chew ñi rupameken fentren che. Welu Jona tañi rupan kellueyew ñi llükawenoal. Indonesia mapu mu, kiñe weche Héctor pingey, tañi familia poyekelafi ta Jewba. Feymu Héctor rume kellueyew Rut tañi rupan ñi poyeafiel ta Jewba.

22. ¿Chumafuiñ taiñ kelluaetew fillke video, audio ka publicacion?

²² Müley fentren publicacion taiñ kimeletew chem ñi rupan pu che Biblia mu tripalu, tüfa rume newentukuafeiñmu. Müley fillke video, Biblia ñi afmatufalchi papeltun ka müley ti trokiñ “Inayentuafiyiñ pu feyentulu Jewba mu”.⁠ * Petu taiñ penofiel kom feytachi dungu, llellipuafuiñ ta Jewba taiñ kelluaetew peal kümeke ngülam taiñ inayafiel. Petu taiñ ngüneduamfiel ñi rupan kiñeke tüfachi pu che, inaduamaiñ ñi femün ka chumngechi kellueyew Jewba. Feymew eluwaiñ taiñ inayentuafiel. Kafey mañumtuafiyiñ ta Jewba taiñ kelluetew mu. ¿Chumngechi? Eluwaiñ taiñ yafültukuafiel ka kelluafiel kakelu che.

23. Ñi feypin Isaías 41:⁠10, 13, ¿chem feypikünueiñmu Jewba?

²³ Weküfü ñi ngünenien mu tüfachi Mapu küdawngeafuy taiñ mongen (2 Tim. 3:⁠1). Kiñeke mu, kimlayafuiñ chem taiñ chumal. Femfule rume, fill rakiduamlayaiñ ka llükalayaiñ. Jewba kimniey chem dungu mew taiñ rupameken. Duamnien mu iñchiñ ta kellu, Chaw Jewba eluwküley taiñ kelluaetew. Chaw Jewba feypieiñmew: “Llükakilnge, iñche am eymi mu mülen. Fill rakiduamkülekilnge, iñche am eymi tami Ngünechen. Iñche ta yafülaeyu, may, iñche ta kelluaeyu; iñche llemay nünieaeyu tañi man kuwü nor dungu mew. Iñche am, Jewba tami Ngünechen, nüñmanieeyu tami man kuwü, feyti tami feypikeetew: ‘Llükalayaymi. Iñche ta kelluaeyu’” (Isaías 41:⁠10, 13). Rüf maneluwküleiñ Jewba taiñ kelluaetew taiñ chaftuafiel chem weda dungu rume. Ka femngechi ngüneduamliyiñ Biblia, newenküleaiñ.