1, 2. ¿Chumngechi inanieafuiñ ñi feypin Proverbios 4:⁠25?

RAKIDUAMNGE tüfachi küla ejemplo mu. Kiñe putrem lamngen rakiduamkefuy ñi femün mu petu ñi üllchangen. Fewla rume küdawngey ñi mongen, welu amuley ñi küdawelafiel Jewba kom tañi newen mu (1 Kor. 15:⁠58). Fill antü peyeniekefi ti we Mapu mu chew ñi müleal kom tañi pu che ka tañi pu weni engün. Kangelu lamngen acorday ñi weda femetew kiñe lamngen trawünche mu, feymu weda duameleyew. Welu kidu dulli ñi rakiduamyenienoafiel feychi dungu (Kol. 3:⁠13). Kiñe peñi kimtukuniefuy ñi weda femkefel, welu eluwkey ñi femal Jewba tañi ayükeel müten (Sal. 51:⁠10).

² Ti peñi ka ti epu lamngen rakiduamyenielayngün ñi fillke rupan mu. Doy may adkintuniefingün reke küpalechi antü. Biblia feypi: “Puwkintulenge müten, kañpüle leliyawkilnge” (Proverbios 4:⁠25).

3. ¿Chumngelu fente falin-ngey adkintuafiel ti küpalechi antü?

³ Kiñe che wiño kintumekelu küme amulayafuy ñi trekan, ka femngechi rupayafuiñ iñchiñ Jewba tañi pu che ngen. Rume rakiduamyeniefiliyiñ taiñ rupan mu, pepi küme küdawel-layafuiñ ta Jewba kom taiñ newen mu. Feymu rume falin-ngey taiñ adkintunieafiel reke küpalechi antü (Luka 9:⁠62).

4. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi trokiñ mu?

⁴ Tüfachi trokiñ mu peaiñ küla dungu taiñ rume rakiduamelafetew taiñ rupan kuyfi mu: 1) Rakiduamafuiñ ñi doy kümekefel taiñ mongen kuyfi. 2) Lladkütunieafuiñ kiñe che.  3) Amuleafuy taiñ culpatuwün. Kake kiñeke tüfachi küla dungu mu, ngüneduamaiñ Biblia kelluaeiñmu taiñ rakiduamyenienoafiel kom dungu taiñ rupan. Doy kümey taiñ rakiduamyenieafiel kümeke dungu küpalechi antü mu (Filip. 3:⁠13).

5. Ñi feypin Eclesiastés 7:⁠10, ¿chem ngelay taiñ femal?

⁵ Biblia feypi: “Feypikilnge: ‘¿Chumngelu am kuyfike antü doy kümekefuy ta famülke mu?’. Pengelkelu am nienon kimün tami ramtuel tüfa” (Eclesiastés 7:⁠10). Jewba elueiñmu taiñ acordanieafiel kümeke dungu taiñ rupan, feymu kümey taiñ femngechi femal. Welu, kümelayafuy taiñ ramtuwmekeal: “¿Chumngelu am kuyfike antü doy kümekefuy ta famülke mu?”. Feymu kuñiwtukuwaiñ, trürümlayafiyiñ tañi chumngekefel taiñ mongen kuyfi ka chumngetun famülke mu. Fey rakiduamlayaiñ kom dungu ñi doy wedalkalerpun.

6. 1) ¿Chumngelu ngelay taiñ rakiduamküleal ñi doy kümekefel taiñ mongen kuyfi? 2) ¿Chumngechi adentuley tüfa ñi rupan pu israelita?

⁶ ¿Chumngelu ngelay taiñ rakiduamküleal ñi doy kümekefel taiñ mongen kuyfi? Femfuliyiñ, acordayafuiñ re kümeke dungu müten taiñ rupan, welu ngoymanentuafuiñ ti wedake dungu. Femngechi dungu mu rupay pu kuyfike israelita. Tripalu Egipto mu, ngoymafemtuyngün ñi chumngefel ñi mongen üyew. Doy may rakiduamyeniefingün ti iyael ñi elkünuel Egipto mu. Pu israelita feypingün: “¡Müna duamtuniefuiñ taiñ ikefel Egipto mu! Ti challwa, aju, cefolla, santilla, puerro ka pepino”. Pu israelita “refalta ikefuiñ ti iyael” pingün (Núm. 11:⁠5). Welu, ¿refalta ikefuyngün? ¡Femlafuy llemay! Doy may kutrankangekefuyngün ñi küdawal, feymu kutrankawün ikefuyngün (Éx. 1:⁠13, 14; 3:⁠6-9). Welu ngoymanentufingün ñi weda rupafel, feymu ayüfuy ñi wiñotual engün. Ngoymayngün chumngechi ñi rupan Egipto mu, welu duamlafingün fewla Jewba ñi  kümelkamekeetew engün. Jewba ayülay ñi weda femün engün (Núm. 11:⁠10).

7. ¿Chem kellueyew kiñe lamngen ñi re rakiduamkülenoal ñi rupan mu kuyfi?

⁷ ¿Chem chumafuiñ taiñ re rakiduamkülenoal chumngekefel taiñ mongen? Peaiñ ñi rupan kiñe lamngen. Koni ñi küdawal Betel mu 1945 tripantu Estados Unidos mapu mu. Kiñeke tripantu mu, niewingu kiñe peñi engu ka küdawkülelu Betel mu. Fentren tripantu kiñentrür küdawingu Jewba tañi küdaw mu. Welu feyti 1976, kutrani tañi füta. Tañi füta kimlu tañi layal, ngülamtufi tañi domo ñi chumal kidulewele. Fey tañi füta feypieyew: “Ayüwün kurewen-ngefuyu. Müte fentren kurewen ngelay femngechi ayüwün tayu niekefiel. Acordanienge tayu femün kümeke dungu. Welu feychi dungu mu müten rakiduamkülelayaymi. Rupalele antü, fente weñangkülelayaymi. Doy may yafüluwküleaymi. Ayüwün nieaymi fente tayu kiñentrür küdawelfiel ta Jewba. [...] Chaw Dios llemay elunieeiñmu taiñ acordayal kümeke dungu” pingey taiñ lamngen. ¡Feyta rume küme ngülam!

8. Taiñ lamngen, ¿chumngechi kümelkaeyew ñi ngülametew ñi füta?

⁸ Taiñ lamngen femi ñi chem pietew tañi füta. Nor piwke mu küdawelfi ta Jewba tunte puwlu ñi mongen. Lay nielu 92 tripantu. Kiñeke tripantu petu tañi lanon, taiñ lamngen feypi: “Dew yenien doy 63 tripantu ñi küdawelfiel ta Jewba, rüf ayüwün mongen nieken”. ¿Chumngelu am? Taiñ lamngen ka feypi: “Koneltuleiñ kiñe fütra lamngenwen wall Mapu püle mülelu. Feymu rüf ayüwküleiñ ka maneluwküleiñ ñi müleal taiñ pu lamngen mu ti we Mapu mu. Fey kiñentrür poyenieafiyiñ taiñ Fütra Chaw Jewba” pi.⁠ * Feytachi lamngen rakiduamyeniekefi Jewba tañi feypikünuel, feymu inayentufali llemay.

9. Ñi feypin Levítico 19:⁠18, ¿chumngelu kiñeke mu doy küdawtuafuiñ taiñ perdonayal?

⁹ Biblia feypi: “Kayñetukefilmün ka üdekefilmün tami chafche, piwkeyefinge tami chafche chumngechi piwkeyeniewimi ta eymi” (Levítico 19:⁠18). Kiñe peñi, kiñe lamngen, kiñe weni kam kiñe pariente wedalkaeliyiñmu, doy küdawtuafuiñ taiñ perdonayafiel. Kiñe lamngen pürameldungungey ñi weñen ta plata, welu ti lamngen ñi pürameldunguetew ngüneduami ñi welulkawün, fey “perdonaen” pifi. Welu taiñ lamngen weda duamkülewey. Rakiduamkülewefuy ñi pürameldungungen mu. Iñchiñ femngechi dungu mu rupakelaiñ chi. Welu wedalkangeliyiñ lladküleweafuiñ, fey perdonalayafuiñ chi.

10. ¿Chem kelluafeiñmu weda duamelngeliyiñ?

¹⁰ ¿Chem kelluafeiñmu femngechi weda duamün mu? Müley taiñ acordayal Jewba ñi kom penieel. Jewba kimniey chem dungu mu taiñ rupaken kom iñchiñ. Feymu wedalkangeliyiñ, ka kimniey (Eb. 4:⁠13). Jewba weda duamkey kutrankawiyüm ta iñchiñ (Is. 63:⁠9). Kafey feypikünuy ñi apümafiel chem dungu rume taiñ weda duamelkeetew (Apok. 21:⁠3, 4).

11. ¿Chumngechi kümelkakeeiñmu perdonafiel mu ta che?

¹¹ Ka müley taiñ acordayal, perdonan mu doy küme duamkeiñ. Tüfa kimtukuy taiñ lamngen, weñelu plata pingelu. Rupachi antü mu, tüfachi lamngen perdonafi ti lamngen ñi dallukaetew, femngechi rupay ñi lladkün. Taiñ lamngen acorday perdonafiliyiñ kakelu, Jewba ka perdonaeiñmu (Mat. 6:⁠14). Taiñ lamngen kimniefuy ñi wedalkan tati lamngen, welu rulpakünuy ñi weda femngefel. Feymu taiñ lamngen ayüwkületuy ka amuley müten ñi küdawküleal Jewba ñi küdaw mu.

12. ¿Chem kimeltueiñmu 1 Juan 3:⁠19, 20?

¹² (Papeltunge 1 Juan 3:⁠19, 20). Kiñeke peñi, lamngen weda duamelkeeyew ñi weda femün petu ñi kimnofiel ti rüf dungu. Kakelu kay, weda duamelkeeyew ñi femün dew fautizawkülelu. Kom iñchiñ femngechi duamküleafuiñ kiñeke mu (Rom. 3:⁠23). Ayünieiñ taiñ femal Jewba tañi ayükeel, welu ‘kom iñchiñ ta rume culpakeiñ’ (Sant. 3:⁠2; Rom. 7:⁠21-23). Küme duamelkelaeiñmu taiñ culpatuwal. Welu kelluafeiñmu taiñ kümekünutual taiñ mongen, fey eluwaiñ taiñ weda femwenoal (Eb. 12:⁠12, 13).

13. ¿Chumngelu ngelay taiñ fente weda duamküleal taiñ femün mu?

¹³ Kiñeke mu arrepentiwtuliyiñ rume, perdonaeliyiñmu rume ta Jewba, amuleafuy taiñ culpatuwün. Wedalkayafeiñmu feychi culpatuwün (Sal. 31:⁠10; 38:⁠3, 4). ¿Chumngelu am? Taiñ wiñoldungual, peafiyiñ ñi rupan kiñe lamngen. Rume weda duamelnieeyew ñi kuyfike culpan mu. Feymu feypi: “Fente tañi weda femün, Jewba montul-layafenew chi. Feymu falilay ñi fente küdawelafiel” pi. Fentreken iñchiñ ka femngechi duamnagafuiñ chi. Welu ngelay taiñ fente weda duamküleal taiñ femün mu. ¿Chumngelu? Amulele taiñ weda duamkülen, fentekünuafuiñ taiñ serfiafiel ta Jewba, fey Weküfü rume ayüwafuy (ka ngüneduamafuymi 2 Korintio 2:⁠5-7, 11).

14. ¿Chumngelu maneluwküleafuiñ Jewba ñi eluwkülen taiñ perdonayaetew?

¹⁴ Felefule rume, ramtuwafuiñ: “¿Chumngelu maneluwküleafun Jewba ñi eluwkülen tañi perdonayaetew?”. Femngechi ramtuwülmi, kimfali tami arrepentiwkülen, feymu Jewba perdonayafeymu llemay. Kuyfi mu, Ti Werken feypi: “Fentren rupa, re femngechi  culpalerpuafuiñ ka küdawtuafuiñ taiñ elkünual kiñe weda wimtun taiñ niekefel petu taiñ kimnofiel ta Jewba. Welu yafüluwkülenge müten. Chumkawnorume rakiduamkilnge tami perdonanoaetew ta Jewba. Weküfü mu llemay küpay feychi weda rakiduam. Weda duamkülelmi tami welulkan mu, tüfa pengelkey tami küme chengen ka tami perdonayafetew Jewba. Amulepe tami ñom piwkengen. Llellipuniefinge ta Jewba tami perdonayaetew, tami lif rakiduam nieal ka tami welulkawmekenoal. Kiñe pichi wentru mufüke rupa duamniefule ñi kellungeal, amukey müten tañi chaw mu tañi kelluaetew. Ka femngechi eymi, amulepe tami llellipufiel ta Jewba, fey kelluaeymu tañi fütra kutranpiwkeyechen mu”.

15, 16. ¿Chumngechi duamkey kiñeke peñi ka lamngen ngüneduamlu Chaw Jewba ñi perdonanieetew?

¹⁵ Fentren peñi ka lamngen kimfiel mu Jewba ñi eluwkülen tañi perdonayaetew, doy yafültukuwingün. Kiñeke tripantu kuyfi, tüfachi revista mu nütramkangey ñi rupan kiñe lamngen. “Rupan fentren wedake dungu tañi mongen mu, feymu rakiduamkefun Jewba ñi piwkeyenoaetew iñche” pi taiñ lamngen. Femngechi rakiduami fentren tripantu, fautizawlu rume. Welu rakiduamlu Jewba ñi werküfiel tañi Fotüm ñi lapayal kom iñchiñ mu, taiñ lamngen kimtukuy ñi rüf piwkeyenieetew ta Jewba.⁠ *

¹⁶ Ñi rupan feychi lamngen, ¿chumngechi kellufi kiñe peñi? Taiñ peñi feypi: “Feychi wechengelu, adkintukefun pornografia. Küdawtulu rume, fentekünun feychi weda wimtun. Welu pichiñma mu, ka wiño adkintufiñ pornografia. Feypifiñ pu longkolelu ñi kelluaetew, femngechi ñi femwenoafiel ti weda femün. Pu longkolelu kelluenew ñi ngüneduamal Jewba tañi piwkeyenieetew ka ñi perdonayaetew. Welu kiñeke mu falinolu trokiwken. ‘Jewba turpu piwkeyelayaenew’ pikefun. Papeltulu iñche taiñ lamngen ñi rupan, rume kellukeenew. Feypin mu iñche ‘Jewba turpu perdonalayaenew’, feypikan reke fente ñi falin-ngenon Jesus tañi lan, iñche ñi perdonangeal. Rakiduamün  mu iñche Jewba tañi piwkeyenienoetew, wiño papeltuken ka rakiduamken ñi feypin tüfachi revista mu”.

17. ¿Chem kellueyew Pablo ñi rume culpatuwnoal?

¹⁷ Femngechi ñi rupan tüfachi peñi ka lamngen, ka rakiduameleiñmu chem dungu mu ñi rupan ta Pablo. Petu ñi cristiano ngenon, femi rume fentren wedake dungu. Pablo kimniefuy chem wedake dungu ñi femün, welu fente rakiduamyeniekelafuy (1 Tim. 1:⁠12-15). Pablo feyentukefuy Jewba ñi perdonaetew tañi culpan Jesus ñi lan mu (Gal. 2:⁠20, TNM). Femngechi Pablo culpatuwkülewelay, doy may eluwi ñi küme küdawelafiel ta Jewba.

18. ¿Chem kimürpuiñ tüfachi trokiñ mu?

¹⁸ ¿Chem falinke dungu ngüneduamiyiñ feytachi trokiñ mu? 1) Jewba elueiñmu taiñ acordanieal fillke dungu taiñ rupan. Welu chumlefule rume taiñ mongen kuyfi, doy küme mongen nietuaiñ küpalechi antü mu. 2) Kakelu che weda duamelafeiñmu, welu perdonayafiyiñ taiñ ayüwünkechi küdawelafiel ta Jewba. 3) Rume culpatuwliyiñ taiñ welulkan mu, ayüwünkechi serfilayafuiñ ta Jewba. Feymu Pablo reke, müley taiñ rüf maneluwal taiñ perdonakeetew Jewba.

19. ¿Chumngelu kimnieiñ küpalechi antü mu ngewelayay weñangkün?

¹⁹ Maneluwküleiñ ñi afnoal taiñ mongen. Müleliyiñ ti we Mapu mu, ngewelayay weñangkün. Biblia feypi: “Tati kuyfike rupan dungu ngoymakünungeay” (Is. 65:⁠17). Kiñeke iñchiñ kom taiñ mongen mu küdawelfiyiñ ta Jewba, feymu dew füchalerpuiñ chi. Welu küpalechi antü mu kom wechengetuaiñ (Job 33:⁠25). Feymu llemay rakiduamyenieafiyiñ küpalechi antü ka kom taiñ chumal famülke mu, fey taiñ mülepual ti we Mapu mu.