1. ¿Tunten mu doy küdawngeafuy taiñ poyeafiel ta Jewba?

¿TUNTEN mu doy küdawngeafuy poyeafiel ta Jewba? ¿Küme rupalen mu kam weda rupalen mu? Weda dungu rupan mu, müchay müten ngillatukefiyiñ ta Jewba taiñ kelluaetew. Welu kümelkalen mu, famentuafuiñ taiñ serfiniefiel ta Jewba. Kuyfi, Jewba feypifi pu israelche ñi kuñiwtukuwal feytachi dungu mu (Deut. 6:⁠10-12).

2. ¿Chemu inayentufali ta Asa?

² Asa kom piwke mu maneluwi Jewba mu, feymu inayentufali. Poyefi ta Jewba küme rupalen mu kam weda rupalen mu. “Asa kom ñi mongen mew poyefi ta Jewba kom tañi piwke mu” (1 Rey. 15:⁠14). Feymu apümkafi tati koylake religion müleyelu Juda mapu mu. Feymu Biblia feypi Asa apümkafi ti mülewe chew ñi poyengekeel pu koylake dios, watrokafi tati pu poyekeelchi orkon, ka katrüfi pu poyengekeelchi mamüll (2 Crón. 14:⁠3, 5). Ka famentufi ñi kuku ñi ülmen domongenoal. ¿Chemu am? Feytachi domo feypikefi ti pu che ñi poyeafiel engün kiñe koyla dios (1 Rey. 15:⁠11-13).

3. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

³ Feley llemay, Asa apümkafi tati koylake religion, welu  ka femngechi kellufi tati pu israelche ñi wiño poyetuafiel ta Jewba. Feymu Jewba kümelkafi ta Asa ka tati pu israelche. Elufi ñi weychangenoal engün. Petu ngünenielu Asa, mari tripantu weychangelayngün (2 Crón. 14:⁠1, 4, 6). Feytachi chillkatun mu ngüneduamaiñ ñi chumün Asa feychi tripantu. Eluwi ñi kümeke dungu femal petu tañi weychamekengenon. Ka femngechi kimaiñ ñi chumün tati pu wünenke cristiano. Kidu engün ka femingün kümeke dungu petu tañi inantukungenon mu. Ka femngechi ngüneduamaiñ chumngechi kümelkamekeafuiñ poyefiliyiñ ta Jewba petu taiñ tüngkülen mu.

4. Ñi feypin 2 Crónicas 14:⁠2, 6, 7, ¿chumi Asa petu ñi weychangenon mu?

⁴ Biblia feypi: “Asa femi chem ñi ayükeel ta Jewba, tañi Chaw Ngünechen. Mülenolu am weychan, Asa dewmafi waria fütrake kura malal nielu. Jewba elufi ta Asa ñi ürkütual, feymu weychangelay kiñeke tripantu. Asa feypifi ta Juda: ‘Dewmayaiñ kiñeke waria, walloñmayafiyiñ fütrake kura malal mu, fütrake torre mu, puerta mu ka barra ñi cerrayam. Iñchiñ serfiniefiyiñ taiñ Chaw Ngünechen Jewba, feymu petu ta ngen-ngeiñ tüfachi mapu mu. Iñchiñ serfiniefiyiñ, feymu elueiñmu taiñ tüngküleal fill püle’. Fey küme tripay tañi dewmameken” (2 Crónicas 14:⁠2, 6, 7). Asa feypifi tati pu che Jewba ñi eluetew engün tañi “tüngküleal fill püle”. Asa rakiduamlay “fewla ürkütuan, küme rupalean müten” pilay. Doy may dewmay kiñeke waria, fütrake kura malal, fütrake torre ka puerta. Asa feypifi pu israelche: “Petu ta ngen-ngeiñ tüfachi mapu mu”. ¿Chem pin am tüfa? Kidu engün lifrelen mu miyawkefuyngün feychi mapu mu ñi eluetew Chaw Dios, ka eluwingün ñi dewmayal fillke  dungu petu tañi weychangenon mu engün. Feymu Asa feypifi engün ñi kümeke dungu femal petu tañi tüngkülen mu.

5. Asa, ¿chemu doy pepikakünuy tañi trokiñche ñi weychayal?

⁵ Petu ñi weychangenon mu, Asa pepikay tañi trokiñche akurumefule ta weychan (2 Crón. 14:⁠8). ¿Feypipeafuiñ may Asa ñi maneluwkülenon Jewba mu? Femlay llemay. Asa kimniefuy tañi reyngen mu mülefuy ñi pepikayafiel ta che wedake dungu akurumefule. Asa küme kimniefuy ñi fenteñma tañi tüngkülenoal ta dungu.

6. Pu wünenke cristiano, ¿chumingün petu tañi inantukungenon mu?

⁶ Tati pu wünenke cristiano inantukungefuyngün, welu kiñeke mu tüngkülen poyekefingün ta Jewba engün. Inantukungenolu engün, kom tañi newen mu eluwingün ñi amuldungucheal. Jewba kümelkaeyew engün tañi küdaw mu, feymu doy alün-ngerpuyngün (Hecho 9:⁠26-31).

7, 8. ¿Chumingün Pablo ka kakelu cristiano?

⁷ Pu wünenke cristiano doy eluwingün ñi amuldungucheal. Pablo ngüneduami ñi amuldunguafiel pütrüken che Efeso waria mu, feymu mülenagi tañi femal (1 Kor. 16:⁠8, 9).

⁸ Feychi 49 tripantu mu, tati pu cristiano kimtukuyngün ñi duamfalngenon tañi circuncidangeal engün. Feychi mu Pablo ka kakelu cristiano eluwingün ñi amuldungulelafiel doy fentren che judio tuwün-ngenolu (Hecho 15:⁠23-29). Pu trawünche feypingelu ñi duamfalngenon ti circuncision, kom eluwingün ñi doy amuldungucheal (Hecho 15:⁠30-35). Feymu ‘doy küme inay engün ñi feyentun ka femngechi kake antü doy alün-ngerputuyngün’ (Hecho 16:⁠4, 5).

9. 1) ¿Chem elungekeiñ taiñ femal fentren mapu mu? 2) Femngechi feleliyiñ, ¿chem ramtuwafuiñ?

⁹ Famülke mu, fentren mapu mu katrütungekelaiñ taiñ amuldungual. Femngechi felele dungu taiñ mapu mu, ramtuwafuiñ: “¿Kümelkamekepen may tañi tüngkülen mu?”. Feytachi pichilewechi antü mu, Jewba tañi pu che ngen rume amuldunguchekeiñ. Turpu fente femngekelafuy (Mar. 13:⁠10). Müley fentren küdaw taiñ femal Jewba tañi trokiñche mu.

10. ¿Chem feypieiñmu taiñ femal 2 Timotew 4:⁠2?

¹⁰ Petu taiñ inantukungenon, ¿chumafuiñ? (Papeltunge 2 Timotew 4:⁠2). Ramtuwafuiñ chumngechi taiñ doy amuldungucheal iñchiñ kam kiñe taiñ pu che. Rakiduamafuiñ chi taiñ wüneleal amuldungun mu kam kakelu dungu taiñ femal. Welu eluwlayaiñ taiñ ricu ngerpual. Akule am tati fütra kutrankawün, ti plata ka ti falinke fillem faliwelayay turpu (Prov. 11:⁠4; Mat. 6:⁠31-33; 1 Juan 2:⁠15-17).

11. Famülke mu, ¿chumkey fentren taiñ pu peñi ka lamngen?

¹¹ Fentren taiñ pu peñi ka pu lamngen kimürpuyngün kiñe we kewün dungu tañi doy amuldungucheal. Jewba tañi trokiñche entuy kimeltun fentren kake kewün dungu mu, femngechi ñi doy amuldungungeal che kidu tañi kewün dungu mu. Rakiduamnge tüfachi dungu: 2010 tripantu mu, mülefuy fillke kimeltun 500 kewün dungu mu. Welu fewla müley doy 1.000 kewün dungu mu.

12. ¿Chumkey pu che allkütulu kidu ñi kewün dungu mu Jewba tañi kümeke dungu? ¿Chem pi kiñe lamngen?

¹² Pu che allkütukefilu Chaw Dios ñi dungu kidu tañi kewün dungu mu, ¿chumkey? Taiñ wiñoldungual, ngüneduamaiñ chem ñi rupan kiñe lamngen. Kidu mülepuy Estados Unidos  mapu mu, welu ka mapu tuwün-ngey, feymu dungukefuy ruandes kewün dungu. Fey amuy kiñe fütra trawün dewmangelu kidu tañi kewün dungu mu. Tüfachi lamngen feypi: “17 tripantu ñi mülepan Estados Unidos mapu mu, welu fewla müten adümfiñ kom ti fütra trawün”. Kimfali llemay, feytachi lamngen allkütufilu ti fütra trawün kidu tañi kewün dungu mu, kom puwi tañi piwke mu. ¿Inchiñ kay? ¿Adümürpupeafuiñ may kiñe we kewün dungu taiñ kelluafiel pu che? Chew taiñ mülen iñchiñ, ¿mülepey may che duamnielu ñi allkütual Jewba ñi dungu kidu tañi kewün mu? Ka kewün dungu kimürpulmi, rume ayüwküleaymi.

13. Petu ñi inantukungenon pu peñi, pu lamngen Rusia mapu, ¿chumingün?

¹³ Kiñeke peñi ka kiñeke lamngen katrütungekey ñi amuldungucheal. Kiñeke pais mu, pu gobierno katrütukeeyew engün. Rakiduamnge chem ñi rupan Rusia mapu mu. Rume katrütungekefuyngün ñi amuldungual. Welu marzo 1991 tripantu mu, femngewelayngün. Feychi mu, 16.000 che amuldungukefuy Rusia mapu mu. Rupalu epu mari tripantu, 160.000 amuldungukelu mülerpuy. Feymu feypiafuiñ feychi epu mari tripantu ñi inantukungenon engün, rume newentu küdawingün ñi amuldungucheal engün. Pichiñmay tañi tüngkülen engün. Fewla wiño inantukungetuyngün, welu chumkeyngün rume ñi serfinieafiel ta Jewba.

14, 15. Jewba, ¿chumngechi kellufi ta Asa?

¹⁴ Asa ñi antü mu, akuy antü ñi wiño weychangetual engün. Fentren etiope weychafe weychapafingün ta Asa. Doy kiñe millon weychafe ngefuyngün. Ti longkolechi soltau Zérah pingelu, rakiduamkefuy ñi wewafiel  tati pu israelche. Welu Asa maneluwküley Jewba mu, feymu feypifi: “Kellumuiñ, awem taiñ Chaw Ngünechen Jewba, eymi mew maneluwküleiñ, ka tami üy mu chaftupapefiyiñ tüfachi pu che” (2 Crón. 14:⁠11).

¹⁵ Pu etiope weychafe doy alün-ngeyngün, Asa ñi pu weychafe müte ngelafuy. Welu Asa maneluwkülefuy Jewba ñi newen mu, fey tañi montulaetew engün. Jewba kidukünulafi ta Asa ka tañi pu weychafe. Feymu pu etiope wewngeyngün (2 Crón. 14:⁠8-13).

16. ¿Chumngelu rüf kimnieiñ taiñ inantukungeal?

¹⁶ Inchiñ küme kimlaiñ taiñ chumlerpual kiduke iñchiñ küpalechi antü mu, welu küme kimnieiñ may taiñ inantukungeal. Jesus feypi afaelchi antü mu rume tañi üdeñmangeal tañi pu inanieetew (Mat. 24:⁠9). Ka femngechi Pablo feypi ñi inantukungeal kom pu ayünielu ñi poyeafiel ta Jewba (2 Tim. 3:⁠12, TNM). Tati Weküfü am rume fütra lladkülelu, feymu turpu moll-layaeiñmew (Apok. 12:⁠12).

17. Küpalechi antü mu, ¿chem dungu mu rupayafuiñ chi?

¹⁷ Pichiñma mu, kom iñchiñ inantukungeaiñ taiñ famentuafiel ta Jewba. Müleay “rume fütra kutrankawün. Chumkawnorume mülekelay femngechi kutrankawün ka turpu mülewelayay rume” pi ta Jesus (Mat. 24:⁠21). Feychi mu taiñ pu familia kayñetuafeiñmu ka tati autoridad katrütuafeiñmu taiñ amuldunguwenoal. ¿Inayentupeafiyiñ may ta Asa? ¿Maneluwpeaiñ may Jewba taiñ kelluaetew? (Mat. 10:⁠35, 36).

18. Ñi feypin Ebrew 10:⁠38, 39, inantukungeliyiñ, ¿chem kelluaeiñmu taiñ pepikawküleal?

¹⁸ Jewba pepikaniekeeiñmu taiñ doy maneluwküleal ta fey mu akurumefule wedake dungu. Chaw Jewba adniefi ti “kim manelfal kona”, esclavo fiel y prudente pingelu, taiñ kimeltuaetew puwchi antü mu, femngechi taiñ doy maneluwküleal Jewba mu (Mat. 24:⁠45, TNM). Welu kiduke iñchiñ müley taiñ rume küdawkonküleal taiñ küme maneluwküleal Jewba mu (papeltunge Ebrew 10:⁠38, 39).

19, 20. 1) Ñi feypin 1 Crónicas 28:⁠9, ¿chem dungu mülefuy taiñ ramtuwal? 2) ¿Chumngelu kümeafuy taiñ ramtuwal feychi dungu?

¹⁹ Asa reke müley taiñ serfinieafiel ta Jewba (2 Crón. 14:⁠4; 15:⁠1, 2). Taiñ femürpual,  eluwiyiñ taiñ kimafiel ta Jewba ka taiñ fautizawal. Ka femaiñ chem dungu rume taiñ doy piwkeyerpuafiel ta Jewba. Feymu kümeafuy taiñ ramtuwal: “¿Amukepen may fillke trawün mu?”. Trawün mu iñchiñ, Jewba newentukukeeiñmu taiñ poyenieafiel ka yafültukukeeiñmu taiñ pu peñi ka lamngen (Mat. 11:⁠28). Ka kümeafuy taiñ ramtuwal: “¿Estudiakepen may ta Biblia? Fill semana, ¿estudiakepen may Biblia taiñ pu che iñchiñ? Nienoli familia, ¿elantükünukepen may ñi küme ngüneduamal Biblia fill semana? Kom tañi newen mu, ¿eluwkepen may ñi kimeltucheal ka amuldungucheal?”.

²⁰ ¿Chumngelu mülefuy taiñ ramtuwal tüfachi dungu? Jewba ngüneduamüñmakeeiñmu taiñ rakiduam ka taiñ piwke. Feymu ka femngechi müley taiñ ngüneduamuwal iñchiñ. Biblia feypi: “Eymi kay, tañi fotüm Salomon, kimfinge tami chaw ñi Ngünechen, ka poyefinge kom piwke mu ka ayüwün mu eluwkülenge, Jewba am ngüneduamkefilu kom pu piwke ka inaduamkefi pu che ñi rakiduam ka ñi ayükeel. Kintufilmi, eluway tami peafiel, welu elkünufilmi, kidu famentuaeymu rumel mu” (1 Crónicas 28:⁠9). Duamfalngele taiñ küme elkünutuafiel chem taiñ ayükeel ka chem taiñ rakiduamkeel, llellipuafiyiñ ta Jewba taiñ kelluaetew. Fewla llemay müley taiñ pepikawal akurumele wedake dungu. Feymu petu katrütungenoliyiñ taiñ poyeafiel ta Jewba, eluwaiñ taiñ kümelkamekeal.