Pu judio yengelu Babilonia mu, ¿cüme felefuingün chumngechi feipilei Biblia?
Doi 2.600 tripantu cuifi mu, pu judio hueungeingün ca yengeingün Babilonia mu. Fei 70 tripantu mu mülenagingün feichi mapu mu. Petu ñi yengenon, Jehová feipicünui chumngechi mongen yenieafuingün feichi mapu mu. Biblia mu, Chau Dios ta feipi: “Deumayaimün ruca ca fei mu müleaimün. Anümaimün anümca ca iafimün ñi fün. Cureyeafimün domo ca nieaimün fotüm ca ñahue. [...] Quintumequeaimün ñi cüme feleal tati huaria cheu tamün yengen” (Jeremías 29:1, 4-7). Huelu ¿femngechi mongen yeniequefui mai pu judio Babilonia mu?
Quiñeque pu cientifico ngüneduamfingün doi 100 hudün traflalelu reque, tüfa ta nielu cuifique huirintucun. Tüfa ta Babilonia mu peno deumangeingün cam inafül ti huaria mu, ca huirintucungepelaingün 572 tripantu puulu 477 tripantu petu ñi mülepanon Jesús. Tati huirintucun mu mülei ñi feipicünuel pu alquilafilu ruca cam mapu, pu negociaquelu ca pu arerquelu plata. ¿Chem pengeli tüfachi cuifique huirintucun? Pu judio allcütuquefuingün pu autoridad Babilonia meu mülelu, huelu amulngefui müten engün tañi huimtun ca tañi religion. Quiñe lifru feipi: “Tüfachi cuifique huirin pengeli chumngechi mongen yeniefui pu judio lelfün meu mülelu. Cüdauquefuingün ta mapu, deumarucaquefuingün, culliquefuingün impuesto ca cüdahuelquefuingün tati lonco ülmen”.
Cafei tüfachi cuifique huirintucun pengeli ñi mülequefel fentren judio quiñe huaria mu Al-Yahudu pingelu. Tüfachi üi feipi “Judá huaria”. Huirintucungen mu tripai ñi üi 4 rupan cüpanche judio tuhun-ngelu, quiñeque üi hurintucungei chumngechi ñi huirintucuquefel pu cuifique judio. Petu pengenolu tüfachi cuifique huirintucun, nehue quimngequelafui chumngechi ñi mongelefel pu judio Babilonia huaria mu. Quiñe huentru cüdauquelu cheu ñi trapümngequen cuifique chemcün judio tuhun-ngelu feipi: “Cümei ñi pengen tüfachi cuifique huirintucun, femngechi doi cüme quimfiyiñ feichi cuifique pu judio. Quimüñmafiyiñ tañi üi, chumngechi tañi mongelefel, cheu ñi mülefel ca chem tañi femquefel engün”.
Pu judio yengelu Babilonia mu presulelafuingün, elungequefui ñi dullial cheu tañi müleal ca chem tañi femal. Tati huentru taiñ nütramcapeel feipi pu judio mülelafuingün Al-Yahudu huaria mu müten, ca mülepuingün caquelu huaria mu. Quiñeque judio quimürpuingün caquerume cüdau, fei huiñotulu engün Jerusalén mu, cüdahuingün ñi cüme elcünutuafiel ti huaria (Nehemías 3:8, 31, 32). Huelu chumngechi pengeli tati cuifique huirintucun, quiñeque judio mülenagingün Babilonia huaria mu. ¿Chem pengeli tüfa? Pu judio cüme felequefuingün Babilonia mu chumngechi feipicünuel Biblia.