Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

CAPITULO 5

“Mülei taiñ femal Chau Ngünechen ñi feipin”

“Mülei taiñ femal Chau Ngünechen ñi feipin”

Pu apostol ñi nehuencülen inayentufali

Hechos 5:12–6:7 mu entungei

1-3. 1) ¿Chumngelu juiciantucungei pu apostol? 2) ¿Chem mülefui ñi dullial pu apostol? 3) Ñi femün engün, ¿chumngelu falin-ngei iñchiñ mu?

 TATI Sanedrín illculen juiciantucufi pu apostol. Tati hunen lonco sacerdote, José Caifás pingelu, illculen feipifi pu apostol chumngelu ñi juiciantucungen engün. Feipi: “Cüme feipicünuhuiyiñ tamün quimeltuhuenoal feichi huentru ñi üi meu, huelu com Jerusalén huaria meu quimeltumequeimün. Cüpa culpatumuiñ ñi lan tüfachi huentru”. Fente ñi illculen Caifás feipilai rume Jesús ñi üi (Hech. 5:28). Feipicangeingün reque: “¡Amuldunguquilmün! Femnolmün, rüf huesa tripayaimün”.

2 Jesús huercüfi pu apostol ñi amuldungual, fei Chau Ngünechen elueyu ti autoridad (Mat. 28:18-20). ¿Chumingün cai pu apostol? ¿Llicapeingün mai ñi amuldungual? Cam, ¿com nehuen mu amuldunguingün? Mülefui ñi dullial inei tañi inayafiel, ¿Chau Dios ñi feipin cam pu huentru ñi feipin? Fei pürüm müten Pedro llicanon mu huiñoldungui quisu mu ca com tañi pu compañ mu.

3 Pu apostol ñi femün rume falin-ngei iñchiñ mu, ¿chumngelu? Fei engün cüme chaftuingün tañi huesa rupan. Famülque mu, iñchiñ huercüngeiñ taiñ amuldungucheal, fei ca caiñetungeafuiñ (Mat. 10:22). Cüpa catrütungeafuiñ taiñ amuldunguhuenoal. Femngeliyiñ, rume quelluaiñmu inaduamafiel ñi nehuencülen pu apostol ca chem ñi rupan juiciantucuelumu tati Sanedrín. a

“Chau Jehová ñi cüme püllü nülafi ti carcel” (Hechos 5:12-21)

4, 5. Pu saduceo, ¿chumngelu “rume ütrirfingün” pu apostol?

4 Pedro ca Juan deu feipingefui quiñe rupa ñi amuldunguhuenoal, huelu huiñoldunguingu: “Fentecünulayaiñ taiñ huldungual chem taiñ peel ca chem taiñ allcütuel” (Hech. 4:20). Deu rupalu tüfa, pu apostol amuleingün ñi amuldungual Chau Dios ñi ruca mu. Üye mu, “Salomón pingechi rupapeyüm” mu, trahuquefui fentren judio. Fei pu apostol femingün fütraque afmatun dungu, tremoltufingün pu cutran ca pu conhuecüfülelu. Pedro tañi llaufeñ rume puulu tati pu che mu, tremolngetuqueingün. Fentren che tremoltungelu cüme lloufingün tati cümeque dungu. Femngechi “doi alün-ngerpui tuchi feyentufilu ta Ñidol, alün huentru ca domo” (Hech. 5:12-15).

5 Caifás ca caquelu saduceo “rume ütrirfingün” pu apostol, feimu carceltucufingün (Hech. 5:17, 18). ¿Chumngelu fente illculefuingün? Pu saduceo feyentuquelafui ñi mülen ti huiñomongetun, huelu pu apostol quimeltuquefui Jesús ñi huiñomongetun. Cafei quimeltuchequefuingün ñi maneluhual Jesús mu müten, fei ñi montulngeal engün. Com che maneluule tüfa, pu Roma che eluhuelayafui autoridad pu saduceo ¡llicalefuingün! (Juan 11:48). Feimu llemai ayüfuingün ñi catrütuafiel pu apostol ñi amuldunguhuenoal.

6. 1) ¿Inei engün am caiñetuquefi Jehová tañi pu che? 2) ¿Chumngelu üdefingün ca ütrirfingün pu rüfngechi cristiano?

6 Famülque mu, ca femngechi pu loncolechi religioso dicümtucuquefi pu autoridad ñi caiñetuafiel Jehová tañi pu che. Üdefingün ca ütrirfingün pu rüfngechi cristiano, ayüfuingün ñi catrütuafiel ñi amuldunguhuenoal, ¿chumngelu? Quiñe dungu, quimeltuchequeiñ ñi coila quimeltuqueel pu loncolechi religioso. Cangelu dungu, pu che quimürpulu tati rüf dungu, pepi ngünencangehuelai coilaque quimeltun ca huimtun mu (Juan 8:32).

7, 8. Ñi feipin ti cüme püllü, ¿chum duamelfi pu apostol? Ca, ¿chem ramtuhuafuiñ?

7 Carcelconcülelu pu apostol, ramtuupelaingün: “¿Langümngepelayaiñ?” (Mat. 24:9). Huelu punlu, rupai quiñe afmatun dungu: “Chau Jehová ñi cüme püllü nülafi ti carcel” (Hech. 5:19). b Fei feipifi engün: “Amumün Chau Ngünechen ñi ruca mu, fentecünulayaimün tamün huldungufiel ti pu che” (Hech. 5:20). Ñi rupan tüfa pengelelfi ñi cüme femmequen engün ca ñi feipin ti cüme püllü nehuentucufi engün, fei ñi amuldunguleal chem huesa dungu rupale rume. Pu apostol rüf maneluhuingün Chau Jehová mu, fei nehuencülen mu “hunlu müten conpuingün Chau Ngünechen ñi ruca mu ñi quimeltucheal” (Hech. 5:21).

8 Cümeafui com iñchiñ taiñ ramtuhual: “Caiñetungeli iñche, ¿nehuencülepeafun ñi amuldunguleal?”. Taiñ femal loncontucuaiñ: pu cümeque püllü quelluniequeiñmu taiñ cüme huldungual Chau Dios ñi ngünenietual ta mapu (Hech. 28:23; Apoc. 14:6, 7).

“Hunelu mülei taiñ femal Chau Ngünechen ñi feipin, pu huentru ñi feipin no” (Hechos 5:21-33)

‘Sanedrín mu yengeingün’ (Hechos 5:27).

9-11. 1) Feipingelu ñi amuldunguhuenoal, ¿chem chumingün pu apostol? Ca, ¿chem feipifingün tati Sanedrín? 2) ¿Chumngelu inayentufali ñi femün engün?

9 Caifás ca caquelu juez eluucülefui ñi juiciantucuafiel pu apostol, huelu quimlafuingün chem ñi rupan carcel mu. Huercüfingün pu soltau ñi yemeafiel engün, cüme cerrantuculerquefui ti carcel, “pu soltau llihuatunierquefi ti conhue”. Huelu nülangelu, mülehuelaingün pu apostol. ¿Afmatulehuepelaingün? (Hech. 5:23). Ti huentru adcünuquefilu Chau Dios ñi ruca, müchai müten quimürpui ñi huiño amuldungumequen pu apostol. Presuntucungefuingün tañi amuldungun mu, huelu fentecünulaingün. Fei tati huentru ca tañi pu soltau huiño presuntucumefingün pu apostol, fei ñi juiciantucungeal.

10 Ellaconlu tüfachi capitulo, pu loncolechi religioso illculen feipifingün pu apostol ñi amuldunguhuenoal. Huelu, ¿chem femingün pu apostol? Pedro nehuen piuque mu feipi: “Hunelu mülei taiñ femal Chau Ngünechen ñi feipin, pu huentru ñi feipin no” (Hech. 5:29). Cuifi mu ta fantepu meu, inayentufali ñi cüme femün pu apostol. Chau Jehová feipieiñmu mülei taiñ inayafiel ñi feipin ti “autoridad taiñ ngünenieteu”, huelu nielaingün autoridad taiñ feipiaeteu ‘fentecünumün tamün inayal Chau Dios tañi feipin’ (Rom. 13:1). Feimu, feipieliyiñmu taiñ amuldunguhuenoal, inalayafiyiñ tañi feipin. Doi mai, raquiduamaiñ chumngechi cüme amuldunguaiñ taiñ penoaeteu ti pu autoridad.

11 Pu apostol amuldunguingün com nehuen mu, fei rume illcuingün pu juez, “cüpa langümfingün” (Hech. 5:33). ‘Mongetripalayaiñ’ pipelaingün pu apostol. Turpu raquiduamlaingün chumngechi ñi quelluaeteu Jehová. Peafiyiñ chem rupai.

“Pepi catrütulayafimün” (Hechos 5:34-42)

12, 13. 1) Gamaliel, ¿chem ngülamtufi tati Sanedrín ca chem chumingün? 2) Chau Jehová, ¿chem femafui ñi quelluafiel tañi troquiñche? 3) Cutrancangeliyiñ taiñ nor femquen mu, ¿chem epu dungu loncontucuaiñ?

12 Mülefui quiñe fariseo, Gamaliel pingelu, ‘quimeltuquefui Moisés ñi ley ca com pu che yamquefeyu’, pu juez cafei. c Feimu peno feipilu ñi nentungeal pu apostol huecun pichin mu, femngei tañi feipin (Hech. 5:34). Gamaliel raquiduamelfi tati Sanedrín quiñeque dungu ñi rupan. Cuifi mu quiñeque huentru trapümcheingün tañi inayaeteu, huelu lalu engün tañi troquiñche hudatripai. Femngechi ngülamtufi tati Sanedrín ñi nieal ta paciencia, pichiñma mu lalu ta Jesús. Gamaliel feipi: “Chumlayafimün rume tüfachi pu huentru, lifrecünutufimün. Pu che meu müten cüpale tüfachi cüdau ca tañi quimeltuqueel engün, fentecünuai. Huelu Chau Ngünechen mu cüpale, pepi catrütulayafimün. Chau Ngünechen llemai caiñetuafuimün eimün” (Hech. 5:38, 39). Pu juez cümelu troquifingün ñi feipiel Gamaliel, femlu engün rume hulelcafingün pu apostol ca “feipifingün ñi dunguhuenoal Jesús ñi üi meu, fei lifrecünutufingün” (Hech. 5:40).

13 Famülque mu, Jehová ca adnieafui pu autoridad, Gamaliel reque, ñi quelluafiel tañi troquiñche (Prov. 21:1). Ñi femal tañi ayüqueel, Chau Jehová adnieafui fütraque gobernante, juez ca pu deumaquelu ti ley cütu (Neh. 2:4-8). Huelu quiñeque mu, femün mu rume iñchiñ nor dungu catrütungelayai taiñ cutrancangeal (1 Ped. 3:14). Femngechi rupaliyiñ, loncontucuaiñ epu dungu: 1) Chau Dios quelluaiñmu taiñ nehuentuleal. 2) Jehová ñi pu caiñe pepi catrütulayayu ñi femal tañi ayünieel (Is. 54:17; 1 Cor. 10:13).

14, 15. 1) Hulelcangelu rume pu apostol, ¿chumingün? ¿Chumngelu? 2) Cutrancangeliyiñ rume, ayüucüleafuiñ. Feipinge quiñe rupan dungu.

14 Hulelcangelu engün rume pu apostol huesa duamlaingün ca llicalaingün. “Tripatuingün ti Sanedrín meu”, fei “ayüucületuingün” (Hech. 5:41). Pu apostol ayüfui nor piuqueyeafiel ta Jehová ca inayafiel ta Jesús, feimu cutrancangelu tañi cüme femquen mu, ayühuingün (Mat. 5:11, 12).

15 Famülque mu, ca amuldunguqueiñ tati cümeque dungu, feimu caiñetungequeiñ. Huelu ca ayüucüleiñ pu hunenque cristiano reque (1 Ped. 4:12-14). Ayüquelaiñ taiñ aneltungeal, inantucungeal ca carceltucungeal. Huelu femngeliyiñ, ayüucüleiñ taiñ nor piuqueyefiel mu ta Jehová. Ngüneduamaiñ ñi rupan quiñe peñi, Henryk Dornik pingelu. Quiñe gobierno rume huesalcachequelu müna cutrancafi taiñ peñi quiñeque tripantu. Henryk ca tañi peñi huercüngeingu cheu ñi rume cüdauquen pu presu, agosto 1944 tripantu mu. Tañi pu caiñe feipi: “Turpu obligalayafuiñ ñi femal quiñe dungu tañi ayünoel engün. Ayüqueingün ñi langümngeal”. Huelu taiñ peñi Henryk feipi: “Ayüquelafun ñi langümngeal, huelu cüpa pengelelfiñ ta Chau Jehová ñi nor piuqueyeniefiel. Feimu nehuen piuquecünuhun ca nehuencülequen huesa femngen mu rume. Feimu ayüucülequen” (Sant. 1:2-4).

Pu apostol reque, amuldunguqueiñ “fill ruca püle”

16. 1) Pu apostol, ¿chumingün tañi cüme huldungual? 2) Amuldungun mu, ¿chumngechi inayentuquefiyiñ pu apostol?

16 Müchai müten pu apostol llicaquenon mu “amulei ñi quimeltufiel pu che” ti cümeque dungu nütramcalu ta Jesús meu, “fill antü” Chau Dios ñi ruca meu ca fill ruca püle (Hech. 5:42). d Pu apostol eluucülefuingün ñi cüme huldungual com piuque mu. ¿Ngüneduamimi? Amuquefuingün pu che ñi ruca meu, chumngechi ñi quimeltueteu Jesús (Mat. 10:7, 11-14). Femngechi llemai, com Jerusalén huaria meu quimeltucheingün. Famülque mu, iñchiñ pu testigo quimniengequeiñ taiñ femngechi amuldunguquen. Cüme huldunguqueiñ fill ruca püle, fei com che tañi quimafiel ti cümeque dungu. Chau Jehová, ¿cümelcaquepefi mai tüfachi cüdau? Femquei llemai. Fachantü fentren che cüme allcütuquefi tati cümeque dungu ca fentren engün hunelu mu allcütuingün amuldungungelu tañi ruca mu.

Dullingei quiñeque huentru ñi femal quiñe “falin cüdau” (Hechos 6:1-6)

17-19. ¿Chem cuñihun dungu rupai? Ca, ¿chumngechi cüme elcünungetui?

17 Ca quiñe cuñihun dungu rupai ti hue trahunche mu. ¿Chem rupai? Rüf quiñeucülelafuingün. Chumngechi ngüneduamiyiñ, fentren discipulo hue fautizaulu mülenagingün Jerusalén mu ñi doi quimal, feimu pu discipulo elufingün iyael ca caquelu duamfalchi dungu (Hech. 2:44-46; 4:34-37). Huelu pu lantu domo griegodunguquelu “elungequelai tañi duamnieelchi iyael fill antü”, re elungequefui pu lantu domo hebreodunguquelu ¡Tüfa rume cuñihun-ngefui! Feimu, pu apostol mülefui ñi cüme elcünutuafiel, fei ñi quiñeucüleal ti trahunche (Hech. 6:1). Quiñeque ti pu trahunche dullintuchequefui peno. Dullintuchen mu, yafcauquei pu che.

18 Pu apostol niefuingün fentren cüdau ñi adcünuafiel ti trahunche, feimu feipingün: “Cümelai taiñ elcünual Chau Ngünechen ñi dungu fei taiñ hudamcayal iyael” (Hech. 6:2). Feipifingün pu discipulo ñi dulliafiel regle huentru “nielu quimün, cafei elungelu Chau Ngünechen ñi nehuen”, fei tañi femal engün feichi “falin cüdau” (Hech. 6:3). ¿Chumngelu mülefui ñi femngechi chengeal? Ngelafui tañi re hudamcayal iyael müten, doi mai mülefui ñi cüme adcünual ti plata, ngillacayal ca huirintucual chem tañi femün. Com pu huentru dullingelu griego üi niefuingün, femngechi pu lantu domo griegodunguquelu doi maneluupelaingün fei engün mu. Pu apostol ngüneduamingün inei ñi dullifiel pu discipulo, fei llellipufingün ta Chau Jehová ñi adnieaeteu ca elfalcünufingün pu regle huentru ñi femal feichi “falin cüdau”. e

19 Fütra cüdau tati ñi elfalcünungeel tüfachi regle huentru. Huelu, ¿feipipei mai ñi amuldunguhuenoal engün? Femlai tati. Quiñe huentru dullingelu feita Esteban. Tüfa amuldunguquefui ti cümeque dungu nehuen piuque mu (Hech. 6:8-10). Cangelu, feita Felipe, “tati amuldunguquelu” ca pingelu (Hech. 21:8). Quimfali tüfachi regle huentru amuleingün ñi amuldungual nehuen piuque mu.

20. Jehová tañi troquiñche, ¿chumngechi inaquefi ñi femquefel pu apostol?

20 Pu apostol reque, famülque mu, ca femngechi dullingequei quiñeque peñi ñi femal falinque cüdau trahunche mu. Pu peñi dullingelu ñi loncoleal trahunche mu ca pu dullingelu ñi quelluafiel pu loncolelu mülei ñi raquiduamal Jehová reque ca eluucüleingün ñi adnieaeteu Chau Jehová tañi nehuen. Tati Biblia pengelquei fillque dungu ñi femafel pu peñi ñi loncoleal cam quelluafiel pu loncolelu. Feimu ti Troquiñ Adniechequelu, Cuerpo Gobernante ca pingequelu adcünui ñi dullingeal pu peñi inaniequefilu müten feichi dungu (1 Tim. 3:1-9, 12, 13). f Chau Dios tañi nehuen mu huirintucungei Biblia, feimu feipiafuiñ feichi pu peñi dullingei Chau Ngünechen tañi nehuen mu. Com feichi pu peñi femquei fentren falinque cüdau. Pu loncolelu adcünuquei ñi cüme dapingeal pu chachai ca papai trahunche mu duamnielu quellu (Sant. 1:27). Quiñeque engün quelluntucuqueingün ñi deumangeal fillque ruca ñi poyengeal ta Jehová. Adcünuqueingün ñi femngeal fütraque trahun, ca quiñeque coneltulei ti Comité de Enlace con los Hospitales. Ca femngechi pu loncolelu mülei ñi cüme quimeltuafiel tati trahunche ca quelluquefingün ñi cüme hueniyeafiel Jehová. Feimu, mülei quiñeque peñi ñi quellunieteu, tüfa engün siervo ministerial pingequelu. Femqueingün caquelu duamfalchi cüdau trahunche mu. Com engün, pu loncolelu ca pu quelluquefilu pu loncolelu, mülei ñi cüme entual tañi cüdau engün ca mülei ñi amuldungual tati cümeque dungu (1 Cor. 9:16).

“Huall püle puhui Chau Ngünechen ñi dungu” (Hechos 6:7)

21, 22. Jehová, ¿chumngechi cümelcafi tati hue trahunche?

21 Ti hue trahunche caiñetungei, quiñe rupa müte quiñeucülelafui, huelu quimfali Chau Jehová ñi quellueteu, feimu ‘huall püle puhui Chau Ngünechen ñi dungu, Jerusalén meu doi alün-ngerpui pu inaniefilu ta Jesús. Cafei alün sacerdote feyentuingün’ (Hech. 6:7). Tüfa quiñe cüme dungu müten ñi rupan, doi fentren rupa Jehová cümelcafi ti pu trahunche (Hech. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31). Rume yafültucueiñmu allcütual chum amulei ti amuldungun camapu mu, ¿felei no am? Femquei llemai.

22 Hunen siglo mu, pu loncolechi religioso amulefui ñi caiñetufiel pu hunenque cristiano. Pichiñma mu doi caiñetungeingün, doi mai Esteban huesa femngei. Tüfa peafiyiñ cüpalechi capitulo mu.

a Inaduamnge ti huichulechi dungu: “ Sanedrín, pu judio ñi doi falin tribunal”.

b Hechos lifru doi 20 rupa feipi ti palabra “cüme püllü”. Tüfa tati hunen rupa, huelu Hechos 1, versiculo 10 feipi ‘epu huentru peufaluurumei lig tucutuucülelu’. ¿Fei engu epu püllü peno?

c Inaduamnge ti huichulechi dungu: “ Gamaliel, rume yamfal huentrungefui”.

d Inaduamnge ti huichulechi dungu: “ Huldunguingün ‘fill ruca püle’”.

e Ñi femal feichi “falin cüdau” pu huentru mülefui ñi eluucüleal tañi adnieaeteu Chau Dios tañi nehuen, chumngechi ñi femquen pu loncolelu famülque mu. Huelu tati Biblia feipilai chumül ñi dullingen pu hunenque loncolelu ca pu huitrangepaquelu ti trahunche.

f Hunen siglo mu, mülefui quiñeque peñi elfalcünungelu ñi dullial pu loncolealu (Hech. 14:23; 1 Tim. 5:22; Tito 1:5). Famülque mu, ti Troquiñ Adniechequelu dulliquei inei ñi huitran-ngepaquechi loncolelungeal. Tüfa engün dulliquei inei engün ñi loncoleal fillque trahunche mu ca inei engün ñi quelluafiel pu loncolelu.