ˈE la bɛn nɛn ze

ˈE la bɛn nɛn ze

ˈEWƐN ˈKƐNWUN ˈKÖ

ˈˈƝan -kɛ fɛn man ˈfɛ ˈkɛ -e -sɛsɛ e?

ˈˈƝan -kɛ fɛn man ˈfɛ ˈkɛ -e -sɛsɛ e?

1, 2. ˈˈƝan -kɛ bɛn man tsabiɛ -kpe ˈnun -ba ˈbakö biebie?

ˈSÖ -e mën ˈwɔ -kɔɛ ˈkö. Sɛnbi ˈkö -o -wuën -zösɔn ˈkö ˈla, ˈakö -o koko tsabiɛ ˈtu, ˈbatën -ba -wuö ˈe nɛn. Lo ˈkö -e -kuën -bi nɛn ˈkö -ɲɛn ˈo ˈˈve ˈkɛbën ˈba dzhi.

2 Bɛn ˈkɛyɛ ˈnun ˈla, tsabiɛ -kpe ˈnun -ba -munle ˈˈyi gba: “ˈˈƝan -kɛ bɛn -le ˈˈyi e?” ˈBatën -ba ˈba -ye ˈbakö bie: ˈˈƝan -kɛ fɛn man tsabi ˈhɛnda e ˈfɛ ˈkɛ ama -e -sɛ ˈˈman ˈla e? -Mun -kɔfɛn -bie ˈmunkö bɛn ˈkɛyɛ ˈnun e?

3, 4. (a) Bɛn ɲɔn man Abakukë -o biebie Joova? b) Kë man Joova -o -le -sho kɛ ˈmɛn?

3 Biblë -ɛ -yɛ tsa ˈyi ˈkë ˈkun tsabiɛ ˈba ˈwɛn ˈba -nɔn woye hɔn -Zö fɛn, -ba biebie ˈbakö bɛn ˈkɛyɛ ˈnun ˈpɛ. ˈE -kɛnɛnku -ye nɛn, -ketebosɛ Abakukë -o biebie Joova bɛn ˈkɛ ˈˈyi: “ˈˈƝan -kɛ fɛn man -bɔ -le ˈze -mɛn -kɛpuɛn ˈkɛ ˈyi ˈyɛ lele -hën e? Nanmɛ ˈˈɲan -kɛ fɛn man -bɔ ˈe ˈtsɛ ˈze -a tsabiɛ ˈfɛ e? ˈˈƝan -kɛ fɛn man -mɛn -kawɔ ˈle -abɔɛ -man -hën e? Nanmɛ, ˈˈɲan -kɛ fɛn man ˈhö -le ˈkɛ e -kue ˈkɛ ama, -yɛ sɛsɛ e?”Habaqouq 1:3.

4 A sɛ Habaqouq 2:2, 3 ˈla ˈkë, -Zö -o -sho Abakukë ˈmɛn, nanmɛ -o -she kɛ -nda ˈkun ˈo -bë -le ˈze bɛn ˈkɛyɛ ˈe ˈgbɛ. Joova -wɔ tsabiɛ ˈba ˈla -yɛ -kpe ˈnun. Bɛn ˈyi Biblë -ɛ -yɛ dzhuɔ man ˈˈyi: ˈO “ma ˈˈwɔ ˈmu ˈsisa.” (1 Piɛr 5:7) ˈFɛ ˈkɛ ˈyi -a ˈfɛ, -yɛ -Zö sɛn -kpe ˈnun -hën tsa. (Isaïe 55:8, 9) Nɛn, ˈˈɲan -kɛ fɛn man ˈfɛ ˈkɛ -e -sɛ -kpe ˈnun ˈˈman fɛn e? ˈMun -le ˈze -a -hën ˈe bɛn ˈˈyɛ.

ˈˈƝAN -KƐ FƐN MAN ˈFƐ ˈKƐ -E -SƐSƐ?

5. ˈˈƝan -kɛ bɛn man -Zö bɛnkësɔ -kpe ˈnun, -ba dzhudzhuɔ ˈfɛ ˈkɛ ˈe dzhi bɛn -ye nɛn? ˈˈƝan -kɛ man Biblë -ɛ -yɛ ˈkë?

5 ˈEtën nɛn, -pasitɛ ˈba, pɛlu ˈba, nanmɛ -Zö bɛnkësɔ fë ama, -ba ˈe dzhuɔ ˈkun -Zö man kɛ -le ˈze tsabiɛ ˈba mmiɛ ˈfɛ. ˈBatën -ba ˈe dzhuɔ ˈkun bɛn ˈkɛ ˈyi ˈyɛ tsabiɛ -kan ˈkpakpa, -Zö man kɛ boboe -hunlɔ. -A ˈsɛ ˈˈlɔ -kɛ ˈyi e -tshɔ nɛn lëke nɛn. ˈBa fë ˈpɛ ˈba ˈe dzhuɔ ˈkun -Zö kɛ -le ze tsabiɛ -kaka e mmetɛn ama, mmiɛ ˈwuë ɲɔn mmiɛ nɔn ze -kan kɛ -zöfɔn ˈlö. -E man bɛn ˈkɛyɛ, -e ˈˈle dubɛ. Joova -o ˈˈman -le ze -kɛpuɛn -e ˈˈman -le lëke nɛn. ˈE ˈyi Biblë -ɛ -yɛ dzhuɔ man ˈˈyi: “-Anumanhɔɛ -Zö -ɔ, ˈwɔ ˈˈsɛ ˈˈshe ˈe -akunda ˈkun ˈo -le -abɔɛ lëke nɛn. Sɛnhënsɛ -ɔ, wɔ ˈˈsɛ ˈˈshe ˈe -akunda ˈkun ˈo -le -kɛpuɛn.”Job 34:10.

6. ˈˈƝan -kɛ fɛn man tsabiɛ -kpe ˈnun -ba nɔn ˈfɛ ˈkɛ ˈyi ˈe hɔn ˈˈman fɛn -Zö hɔn?

6 Tsabiɛ -kpe ˈnun -ba ˈe ˈbuë ˈkun -Zö ˈbɔa man ˈˈman -e hɔn. ˈEyɛ fɛn, -ba nɔn ˈfɛ ˈkɛ ˈyi ˈe hɔn ˈˈman fɛn -Zö hɔn. -E man kɔ ˈkun -a nɔn hɛɛn ˈEwɛn 3ˈla ˈnun, -Kpën Satan man ˈˈman -e hɔn ˈbɔa gbɛkpo.

7, 8. ˈˈƝan -kɛ fɛn man ˈfɛ ˈkɛ -e -sɛsɛ ˈˈman fɛn?

7 Biblë -ɛ -yɛ tsa ˈyi ˈkë ˈkun “zape fin tsabiɛ ˈˈba -ye -ɛ, -ba -le -abrɔɛsɛn yi -ɔ tsabiɛ.” (1 Jan 5:19) Satan ˈwɛn ˈˈman ˈˈyi -e hɔn ˈbɔa, -wɔ -abɔɛ -le, nanmɛ -o -le ˈo puɛn -sɛsɛ. ˈO ˈwɛn man ˈwɔ “tsabiɛ ˈkpakpa ˈˈla, [ˈze] -ba -kayanyan ˈla tö.” (Apokalis 12:9) Tsabiɛ -kpe ˈnun -ba kɛ shuan. -Kɛ ˈkɛ ˈyi ˈe -le -ze tsabiɛ -ba ˈbakö lala, -ba ˈbakö hɛnda, nanmɛ -ba ˈbakö -abɔɛ -le -kpe ˈnun ˈˈman fɛn, ˈekö man ˈˈyɛ.

8 -Kɛ ˈkɛ ˈyi ˈe -le -ze ˈfɛ ˈkɛ -e -sɛsɛ ˈˈman fɛn, ˈe fë hɔn nɛn ˈpɛ. Adan e Ɛvë -man, -ba -nɔn -le -Zö -tutue dzhi, -ba ˈkiɛ -kaɲanɲanlesɔ. -Ba -nɔn ˈba -kaɲanɲan -tën ˈba ˈˈve ˈba. -Kaɲanɲan ˈˈyɛ fɛnfɔ, tsabiɛ -ba -le ˈze tsabiɛ fë -ba ˈfɛ. ˈEtën nɛn -ba ˈe kö ˈkun ˈba ˈkɔa tsabiɛ fë. -E -le -ze -ba ˈhö lele, -ba -kue kuö, ˈakö -yɛ -le ˈze tsabiɛ -ba ˈfɛ. (Ecclésiaste 4:1; 8:9) ˈEtën nɛn “bɛn ˈkɛ ˈyi -a ˈˈbobo -yɛ tsa -kan,” ˈakö -yɛ -le ze -a ˈfɛ ˈpɛ. (Ecclésiaste 9:11) -Bo ˈyi -a -kpë e -dɔ ˈyi -a tsɛ nɛn ˈe nɛn -kpë -man, -e ˈˈman ˈe gbɛgbɛ -le, ˈakö bɛn -yɛ tsa -kan ˈpɛ.

9. ˈˈƝan -kɛ fɛn man ˈa sɛ ˈye ˈe wo ˈkun -kɛke fɛnfɔ man Joova -wɔ ˈfɛ ˈkɛ ˈtsɛ?

9 Joova -o ˈˈman -le ze -a ˈˈman ˈfɛ lëke nɛn. -Kue ˈkɛ ˈyi ˈyɛ kuö, -abɔɛ ˈkɛ ˈyi -a tsabiɛ lele, nanmɛ tsabi mianmian ˈkɛ ˈyi ˈe hɔn nɛn, -e ˈˈle ˈo ˈwɛn man ˈa nɔn ˈkɛ hɔn. Zapɛn ˈtshe ˈkɛ, -fësɔn ˈkɛ ˈyi ˈyɛ -ka ˈˈwɔ, ˈsö ˈkɛ ˈyi ˈyɛ ˈmën -kɔɛ nɔn, -e ˈˈle -Zö man ˈˈwɔ -le ze -yɛ -le. ˈE man -kpa, a sɛ bie tsakö bɛn ˈˈyi: ‘Joova mikö man ˈo -le Sɛnhënsɛ, ˈˈɲan -kɛ fɛn man -o ˈˈman -kɛ ˈkɛyɛ hɛn kɔ e?’ -Zö -wɔ tsa -akunda dzhi -shɛ -kpe ˈnun, ˈeyɛ fɛn -a -lɔ ˈkun -kɛke fɛnfɔ man -wɔ ˈpa ˈfɛ ˈkɛ ˈtsɛ.1 Jan 4:8.

ˈˈƝAN -KƐ FƐN MAN -ZÖ -WƆ ˈE ˈTSƐ ZE -A ˈFƐ E?

10. Kë man Satan -o -le -nɔn bɛn -kan Joova?

10 Edɛnën ˈlö, -Kpën -ɔn -o lala Adan e Ɛvë -man. Satan -o dzhui ˈkun -Zö kɛ ˈˈle -kɔɛshisɛ gbɔgbɔ. -O dzhui ˈkun -Zö kɛ pö Adan e Ɛvë -man -kɛ gbɛgbɛ lɔ. Satan -o -yɛ ˈla ˈkun ˈo -le ze ˈe -wun mmiɛ hɛn ˈkun ˈo lɔbɛn -shi -kɔɛ ˈhën Joova, nanmɛ ˈo -le ze ˈe -wun mmiɛ hɛn ˈkun mmiɛ ˈˈmian -Zö nɛn.Genèse 3:2-5; ˈmun -tsɛ ˈEnɛntiɛn 27ˈla.

11. Kosa ɲɔn man -e -lëdzhën -ze ˈkun ˈa shu ˈmɛn?

11 Adan e Ɛvë -man, -ba ˈpa ˈˈho Joova, ˈakö -ba -le kɛ -tutue dzhi. -Ba nɛn -buö ˈkun ˈba -pɔn ˈe -bɔsɔ ˈkun ˈba ˈkökögbɛ man ˈba dzhu -kɛ ˈyi ˈe -le -kɛgbɛ, nanmɛ -kɛ ˈyi ˈe -le -kɛpuɛn ze bakö. Kë man Joova ˈo -le ˈkë -ɛ ˈkun -kɛ ˈyi -tutuelesɔ ˈba -ba bobo -e ˈˈle ˈe nɛn, nanmɛ ˈkun ˈo mikö man ˈo -lɔ -kɛ ˈyi ˈe lë tsa?

12, 13. (a) ˈˈƝan -kɛ fɛn man Joova -o ˈˈkuën -tutuelesɔ ˈba? (b) ˈˈƝan -kɛ fɛn man Joova -o -fan ˈˈman -hunlɔ Satan ˈbɔa? Nanmɛ -o -fan tsabiɛ ˈba -hunlɔ ˈkun mmiɛ ˈkɔa mmiɛkö?

12 Joova -o ˈˈkuën Adan e Ɛvë -man ˈehɛnnɛn. -O -le -ze mmiɛ -ho ˈˈve. ˈBa ˈˈve ˈba -ye -ɛ, Joova -o -ze ˈe -bɔsɔ ˈkun mmiɛ nɔn tsabi ˈwɛn mmiɛ -yɛ ˈla ˈze kɛ ˈkɔa mmiɛ. -Kɛ ˈyi Joova -o bobo man ˈe -le ˈkun ˈo -le ze tsabiɛ fɛnfɛn mmiɛ -kpë zapɛn ˈkpakpa fɛn. -Kɛsɛ -Kpën -ɔn ˈo -le ˈe, ˈo -le ˈe, ˈe ˈˈɲan -le kɔ ˈe nɛn kiɛ.Genèse 1:28; Isaïe 55:10, 11.

13 ˈWuënsɔ -akpumun -akpumun -kɛke mi hian man Satan -o -tsɛ -nɔn bɛn -kan Joova. (Job 38:7; Daniel 7:10) ˈEyɛ fɛn, Joova -o -fan Satan -hunlɔ ˈkun kɛ ˈkë -ɛ ˈyɛ ˈe ˈyi kɛ dzhu, ˈe -le dubɛ e. -O kiɛ -fan tsabiɛ ˈba -hunlɔ ˈkun Satan kɛ shunshun mmiɛ nɛn ze mmiɛ ˈkɔa mmiɛkö ˈpɛ, ˈakö ˈa hɛɛn ˈyɛ -Zö -o ˈˈsɛ ˈˈbokan mmiɛ ˈe sɛ -lë ze ˈba dubɛ e.

14. ˈGbömën ˈkɛ ˈyi ˈe -kɔ, ˈˈɲan -kɛ man -e ˈkë?

14 Tsabiɛ ˈba, ˈba ˈkökögbɛ -ba -nɔn -mɔn ˈbakö ˈkɔa fɛn, -e za -kpe ˈnun. ˈE man -ba -le ˈe, -ba -le ˈe, -e ˈˈlë. ˈEyɛ, -e ˈkë -ɛ ˈkun Satan -o -le -zɔkpɛshisɛ dubɛ. Tsabiɛ ˈba, -ba mian ˈe nɛn gbɛkpo ˈkun -Zö kɛ bokan ˈba. -Ketebosɛ Jelemi ˈo bɛn ˈyi -o dzhu ˈe -bɛ, -e -le dubɛ. “Oo Joova e! -Mɛn -lɔɛ gbɛgbɛ ˈnun ˈkun tsabi ˈwɛn -a -nɔn -fɔ -bo, -e ˈˈle ˈo ˈwɛn man ˈo kia ˈokö -bɔsɔ. Tsabi ˈwɛn ˈwɔ nën, -o ˈˈpɔn ˈe -bɔsɔ ˈkun ˈo shunshun ˈokö nɛn.”Jérémie 10:23.

ˈˈƝAN -KƐ FƐN MAN JOOVA -WƆ PA ˈE DUƆ ˈZE -YƐ ˈZA E?

15, 16. (a) ˈˈƝan -kɛ fɛn man Joova -wɔ pa ˈfɛ ˈkɛ ˈtsɛ ˈze -yɛ ˈza e? (b) Bɛn ˈkɛ ˈyi Satan -o -le -ze yɛ tsa -kan, ˈˈɲan -kɛ fɛn man Joova -o ˈˈman ˈkɛ hɛn kɔ e?

15 ˈˈƝan -kɛ fɛn man Joova -wɔ pa ˈfɛ ˈkɛ ˈtsɛ ˈze -yɛ ˈza e? ˈˈƝan -kɛ fɛn man ˈo ˈˈman -kɛpuɛn ˈkɛ ˈyi yɛ lele hɛn kɔ e? ˈA nɔn lɔ ˈkun Satan ˈo -kɔɛshi -ye -ɛ -e ˈˈle ˈe nɛn, -e -lëdzhën -ze ˈkun ˈo -shi -kɔɛ ze ˈe ˈza. Tsabiɛ ˈba, ˈkun ˈba -le -shi -kɔɛ, -ba bobo ˈe kiɛn -kpe ˈnun, ˈe man -e ˈˈlë. Dubɛ, -ba -lɔbɛn lele -kɛ -kpe ˈnun -ze -yɛ tsa bokan. ˈE man -kɛpuɛn ˈkɛ, yashi, tsakun ˈkɛ, nanmɛ -kue ˈkɛ ama, -e -sɛ nanma -hën ˈepɛnnɛn ˈlö -ye ˈkɛ. A sɛ -fan -Zö -hunlɔ ˈakö a sɛ tsakö ˈkɔa, yɛ ˈˈlë ˈˈze tsa lëke nɛn dubɛ.

16 Bɛn ˈkɛ ˈyi Satan -o -le -ze yɛ tsa -kan, Joova -wɔ sɛ pɔn ˈkɛ ˈɲɛn, ˈe ˈkë -ɛ ˈkun -wɔ Satan bokan ze kɛ -kɔɛ -shɛ man. ˈE man Joova wɔ ˈsɛ ˈˈbokan kɛ lëke nɛn. ˈE -nunmën ˈpɛ, ˈe -le ˈze tsabiɛ ˈba ˈba nɛn bu ˈkun ˈba ˈkökögbɛ ˈba sɛ ˈkɔa ˈbakö dubɛ. ˈE man -zɔkpɛ -le ˈe. Joova wɔ ˈˈsɛ ˈˈkɔ mmiɛ -nunmën. Joova -o ˈˈman -zɔkpɛ -shi lëke nɛn.Hebre 6:18.

17, 18. -Kɛ ˈkɛ ˈyi Satan -o -le ze ˈe wɔwɔ ˈkpakpa, ˈˈɲan -kɛ man Joova ˈo -le ˈe nɛn?

17 Satan e tsabiɛ ˈba ama, -tutue ˈyi -ba Joova dzhi -le, -e -le -ze -kɛ -kpe ˈnun -e wɔwɔ. Joova ˈo sɛ dzhɔ lele -kɛ ˈkɛyɛ e? Aan. -Zö -ye -ɛ, ˈo sɛ -le -kɛ ˈkɛ ˈkpakpa. Bɛn ˈkɛ ˈyi Satan -o -ye fɔn -bë ˈkpakpa, ˈe -dɔ ˈyi ˈe tsɛ nɛn ˈgbɛ, Joova -o -lɔɛ. ˈAkö ˈo -le ˈze zapɛn -ɛn ˈe kiɛ paladi kɔ ze ˈe -kui nɛn. ˈBa ˈwɛn ˈba “hun ˈdzhi -piˈa” ˈkpakpa ˈo -bë tan mmiɛ. (Jan 5:28, 29) Tsabiɛ ˈba, ba ˈpa ˈˈlo, nanmɛ ba ˈpa ˈˈwuö. -Kɛ ˈkɛ ˈyi Satan -o -le -ze ˈe wɔwɔ ˈkpakpa, Jesu ˈo dzhɔ lele ˈkɛ. “-Kpë -kayanyan ˈˈyi -o -nɔ- -tshuën ˈe ˈhuinboˈa ˈlö ˈpian -le,” Joova ˈo nɔn Jesu -bë “ˈˈwɔ” ˈkɛ. (1 Jan 3:8) Joova -o ˈˈle ˈe -sën, -wɔ pa ˈe duɔ. ˈE -dɔ ˈˈyɛ, -yɛ -le ze -a ˈo lɔ, nanmɛ -yɛ kiɛ -le ze -a ˈo ˈyi ˈkë ˈkun -a -yɛ ˈla ˈkun ˈo ˈwɛn man ˈo ˈkɔa tsa. ˈEyɛ fɛn, ˈa -lɔ ˈo ˈye dzhi. (-Kë 2 Piɛr 3:9, 10.) -Kɛsɛ ˈa sɛ ˈfɛ bɔbɔ, -wɔ tsa bokan ze -a ˈe -akaan -shɛ.Jan 4:23; -kë 1 Korɛntë 10:13.

18 Joova -o ˈˈman ˈe dzhu ˈkun -kpɛkpɛ ˈo ˈˈɲan ˈkɔa tsa kökö. -O -ze tsa ˈyi -bɔsɔ ˈkun a -le -kɛ ˈyi a ˈla -yɛ. -Bɔsɔ ˈyi -o -ze tsa ˈe -bɔ, -e -lëdzhën -kpe ˈnun. ˈMun -le ze -a -hën ˈkun -e -tsɛ -ba.

-KƐ ˈYI -ZÖ -O -ZE TSA -BƆSƆ, ˈˈƝAN -KƐ MAN ˈMUN NƆN ˈMUN -YE -Ɛ -LE?

19. -Kɛ gbɛgbɛ ɲɔn man Joova -o -ze tsa? ˈˈƝan -kɛ fɛn man -e bie ˈkun a lɔ ˈo ˈye dzhi e?

19 Joova -o -ze tsa -bɔsɔ ˈkun a -le -kɛ ˈyi a ˈla -yɛ. ˈEyɛ, -e -le -kɛ gbɛgbɛ -kpe ˈkö. -E -le -ze -a ˈˈba kɔ nannan ˈba ˈnun. ˈBa -ye -ɛ, ˈkun -Zö -o -le -bo mmiɛ, ˈe nɛn man -ba -le -kɛ kɔ. ˈE man tsa -ye -ɛ, ˈkun ˈa -le -le tsa -kɛ ˈkɛ, tsa ˈkökögbɛ ˈa sɛ dzhui. Nanmɛ a sɛ -yɛ ˈla ˈkun Joova ˈo -yɛ tsa ˈla, tsa -shɔ ˈlö man -e -ba. (Proverbes 30:24) ˈE -nunmën ˈpɛ, -a ˈˈba kɔ -manshi ˈyi yɛ -kɛ ˈyi -a -kpë fɛn -le ˈe mikö -le ˈnun. -Kɛ ˈyi -a -yɛ ˈla ˈkun ˈa kiɛ, -kɛ ˈyi -a -yɛ ˈla ˈkun ˈa -le, nanmɛ tsabi ˈwɛn -a -yɛ ˈla ˈkun ˈa nɔn -le kɛ, tsa ˈkökögbɛ ˈlö man -e -ba. Joova -o -yɛ ˈla ˈkun -kɛ ˈkɛ ˈyi a -le, ˈa -kan ˈe nɛn dzhilë.

20, 21. ˈˈƝan -kɛ man -e -lëdzhën -ze ˈkun ˈmun -le -dɔ ˈˈyi ˈla?

20 Joova -o -yɛ ˈla ˈkun ˈa -yɛ ˈo ˈla. (Matie 22:37, 38) -O -ba kɔ yi ˈwɛn ˈo biɛn ˈkökögbɛ -o sɛ -she kɛ -nda ˈkun “-baba -mɛn bu ˈla -yɛ,” dzhi -yɛ lë ˈnun. Joova -o -ze tsa ˈyi -bɔsɔ ˈkun ˈa sɛ -yɛ ˈla a -sɔn ˈo, a ˈˈsɛ ˈˈyɛ ˈla a ˈˈman ˈo ˈsɔn. Satan, Adan, nanmɛ Ɛvë ˈba -ye -ɛ, -ba ˈˈyɛ Joova ˈla. Nɛn ˈmun e? -Bɔsɔ ˈyi -Zö -o -ze ˈkun a -le -kɛ ˈyi -a ˈla -yɛ, ˈˈɲan -kɛ man ˈmun nɔn ˈmun -ye -ɛ -le e?

21 ˈMun -nɔn ˈmun -ye -ɛ ˈsɔn Joova. Tsabiɛ -akpumun -akpumun -kɛke mi -ba -tshe -ɲɛn Satan -nunmën, ˈakö -ba -le -ze -Zö kɛ ˈba ˈla -yɛ. (Proverbes 27:11) -Dɔ ˈˈyi ˈla, ˈˈɲan -kɛ man ˈmun -le ɲɔn, -Zö -o sɛ -pɔn ˈfɛ ˈkɛ ˈkpakpa -ɲɛn, ˈmun nɔn -kpë ˈmun -ye ˈˈman pɔpɔɛ -ɛ ˈla e? ˈEwɛn ˈyi yɛ -bë ˈla, ˈa shu kosa ˈˈyɛ ˈmɛn.