Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

JUKʼAMPI YATXATAÑATAKI

Banderar yupaychaña, marka apnaqir chhijllir saraña ukat cuartelar saraña

Banderar yupaychaña, marka apnaqir chhijllir saraña ukat cuartelar saraña

Banderar yupaychaña. Qʼuchusin banderar jachʼañchañaxa markaru jan ukax pʼiqtʼirinakapar Diosat sipan yupaychañäkaspas ukhamwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapax uñjtanxa (Isaías 43:11; 1 Corintios 10:14; 1 Juan 5:21). Babilonia marka apnaqir Nabucodonosor jaqiw nayrax ukham jachʼañchayasitayna. Wali yäqat jaqïkaspasa ukat yupaychirïkarakispasa ukhamwa yaqhanakar uñachtʼayasitayna, ukatakix mä jachʼa estatua lurayasitayna, ukatxa qʼuchkasax altʼasipxätaw sasaw taqinir satayna. Ukampis kimsa hebreo waynanakax janiw uka lluchʼitar yupaychañ munapkänti, Sadracampi Mesacampi ukat Abednegompix ninar jaquntasaw jiwayapxäm satasa, janipuniw uka jan walxa lurapkänti (Daniel 3 jalja).

Jichhürunakanxa niya ukhamarakiwa. El nacionalismo: una religión, siski uka qillqatapanxa, akham sasaw “jichha urunakan markanakar yupaychañ” tuqitxa Carlton Hayes chachax parli: “Banderax markan wali wakiskir uñachtʼäwipawa, ukaruw jil yupaychapxi. [...] Jaqinakax sombrersa asaqasipxi, suma arunak parlirinakas uka tuqit muxsa arunak arsupxi, wawanakas qʼuchunak qʼuchupxi ukhamawa” sasa. Ukat marka tuqit saytʼasiñax “santo urunakanirakiwa”, ukhamarakiw “santonakaparusa arxatirinakaparusa” “yupaychañ utanakaparus” uruyapxi sasaw qhanañcharaki. Sañäni, julio phaxsit 4 uru saraqataruw Estados Unidos markanxa, markar uruyapxi. Maysa tuqitxa, Mexico markan utji uka Diario Oficial de la Federación, siski uka qillqataxa akham sarakiwa: “Escudosa, Banderasa ukat Himno Nacionalanakasa markar jachʼañchañatakiwa” ukatwa jaqinakarux “ukanakar yupaychayapxi” sasa. Ukat nayra maranakanxa akham sasaw banderatxa mä qillqatax sarakïna: “Banderax cruzampi sasiwa qullanäkaspas ukhama” sasa (The Encyclopedia Americana).

Uka pachpa qillqataw jichhakix himno nacionalat parlkasax akham saraki: “Kunjamas maynix marka tuqit saytʼasi uk uñachtʼayi, ukat Diosaruw markapar jan ukax irpirinakapar irpañapatakis arxatañapatakis mayipxaraki” sasa. Ukhamasti, banderar jachʼañchañasa jan ukax qʼuchuñasa yupaychäwi tuqir uñtayatawa, ukatwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapax jan ukanak lurañ munktanti. Genio y figura del norteamericano, siski uka libropanxa akham sasaw D. W. Brogan sat yatxattʼat jaqixa, Estados Unidos markankir banderar jan jachʼañchañ muniri ukat markar juramento jan maytʼañ muniri Jehová Diosan Qhanañchirinakapat parli, jupanakax walja taripäwinakanwa uñjasipxatayna, ukat akham sataynawa: “Taripañ jachʼa Utanxa [walja kuti tantachasisaxa] sapüru ukanak luraskañax yupaychäwimpi sasiwa” sasa.

Jiwasax janiw ukanak lurktanti, ukampis Biblian yatichäwinakap pʼakintañäkchisa, yaqhanakax lurasipkaspawa, ukax sapa maynitäxiwa, ukhamwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapax amuytanxa. Jiwasax banderar respettanwa, ukat marka apnaqirinakarus istʼaraktanwa, kunattix jupanakaw ‘autoridadäpxiʼ, ukat taqpachanix ‘Diosarus servipkaspa’ ukhamawa (Romanos 13:1-4). Ukat Bibliax “Diosat mayiñasarakiw marka apnaqirinakatakisa, ukhamarak taqi autoridadanakatakisa” sasaw iwxtʼistu, uksa istʼaraktanwa. Ukampis “samarañana jan llakini jakasiñasataki, Diosar katuyata, ukhamarak taqirus suman uñjasaraki” ukatakiw mayiraptanxa (1 Timoteo 2:2).

Marka apnaqir chhijllir saraña. Yaqhanakax marka apnaqir chhijllirix sarasipkaspawa, ukhamwa chiqa cristianonakax amuytanxa. Janiw chhijllir sarañ tuqitxa kuna jan walsa parlktanti ukatxa khitinakatï marka apnaqirjam uttʼasipki ukanakarus istʼaraktanwa. Ukampis política tuqirux janiw mitisipkiti, janiw maynirus ni maynirus yanaptʼapkiti (Mateo 22:21; 1 Pedro 3:16). Ukampis markasan chhijllirix sarañapunïchi, jan ukax jan saririnakarux uñisipxchi ukhaxa, ¿kun lurañas wakisispa? Ukampis jumatakix walikïskchi ukhaxa uka chhijllañ utarux saraskasmawa. Ukhamwa Sadracampi, Mesacampi ukat Abednegompix lurapxäna, Dura sat chiqanwa uñstapxäna, jiwasax ukhamwa luraraksna. Ukampis cristianjam jan maysaru mitisiñatakix wal amuyasiñasawa, uka tuqit jichhax amuytʼañäni:

  1. Jesusan arkirinakapax ‘janiw akapachankirïktanti’ (Juan 15:19).

  2. Cristianonakax Criston ukat Apnaqäwipan khitatapätanwa (Juan 18:36; 2 Corintios 5:20).

  3. Cristian tamjamaxa, uraqpachanwa pachpa yatichäwinakarjam sarnaqtanxa ukat munasiraktansa (1 Corintios 1:10; Colosenses 3:14).

  4. Chhijllat mä apnaqirix jan walinaka lurani ukhaxa chhijllirinakax juchanirakïniwa (aka qillqatanakanwa kuna jan walinakas utjaspa uk sum amuytʼäta; 1 Samuel 8:5, 10-18 ukat 1 Timoteo 5:22).

  5. Kunapachatï israelitanakax mä jaqi apnaqiritaki mayipxäna ukhaxa, janis Jupampi apnaqayasiñ munapkaspa ukhamwa Jehová Diosax amuyäna (1 Samuel 8:7).

  6. Cristianonakax jan khitin kun kamskañaw kunayman kasta jaqinakar taqi chiqan Diosan Apnaqäwipat sum yatiyañ muntanxa (Mateo 24:14; 28:19, 20, MT; Hebreos 10:35).

Cuartelar saraña. Yaqhip markanakanxa jan cuartelar sarañ munirinakax yaqha kasta luräwinakwa katuqasipxi. ¿Ukhaman mä urux uñjassna ukhax kunsa lursna? Nayraqatxa Jehová Diosar mayisiñasawa ukat sum yatxatañasarakiwa, inas yatxattʼat mä cristianor jisktʼassna. Ukhamatwa jan pantjasis sum amuytʼassna (Proverbios 2:1-5; Filipenses 4:5).

“Marka apnaqirinakaru, jilïr autoridadanakarus istʼa[pxam], ukhamarak kunatix sumäki uk lurañatakis jankʼakï[pxam] ukat “sumankirïpxpan” sasaw Diosan Arupax iwxtʼistu (Tito 3:1, 2). Ukhamasti jan cuartelar sarañ laykux yaqha luräwinak katuqasiñax utjaspa ukhaxa akham jisktʼasiñasawa: “¿Akapacharuti mitisxiristxa jan ukax kʼari yupaychäwiruch mitisiristxa?” (Miqueas 4:3, 5; 2 Corintios 6:16, 17). “¿Kuntï cristianjam lurañajäki ukanak phuqañax wali chʼamäspati, jan ukax janit phuqañjamäkaspa?” (Mateo 28:19, 20, MT; Efesios 6:4; Hebreos 10:24, 25.) “Jan ukax ¿Diosar luqtañatakix tiempox utjaskaspati, ukat sapürjam Diosatak irnaqañatakis tiempox utjaskaspati?” sasa (Hebreos 6:11, 12).

Mä cristianox jan carcelar apayasiñ laykux ukham yaqha lurañanaka katuqasispa ukat chuymapax walikïskaspa ukhaxa, jilat kullakanakax janiw kʼumipxañapäkiti, jan ukasti walikiw sapxañapawa (Romanos 14:10). Ukat ukanak jan lurañ munkani ukhas janirakiw kʼumipxañapäkiti (1 Corintios 10:29; 2 Corintios 1:24).