1, 2. ¿Kunsa sapa maynis lurasktanxa, ukat kunatsa sum lurañax wakisispa?

 JUMAX mä utwa jan inaktʼas lurasktaxa. Inas wali jaya tiempo lurasksta, ukampis lurañax utjaskakiwa. Chʼamäkchisa, wali kusisitaw lurasktaxa. Jan jayrasisaw tukuyañkama wali sum lurasktaxa, janiw kunäkipansa ukhamaki jaytjkasmati. Uka utax jakäwimatakisa jan ukax kunjamsa jutïrin jikxatasïta ukatakis wali askipuniwa. Ukat inasa, “¿kuna utatsa parlasktanxa?” sasa jisktʼaschisma. Juma pachpat parlasktanxa.

² Jiwaspachas mä utar uñtat saytʼksna ukham sasaw Judasax qillqatayna. Kuntï cristianonakarux “Diosan munasiñapan jakapxam” siski uka tuqit amuytʼañäni. Diosan munasiñapan jakasiñatakix “qullana iyawsäwinakamanxa chʼaman saytʼasipxam” sasaw säna (Judas 20, 21). Ukampis ¿kunjamatsa iyawsäwin sapa maynis chʼamani saytʼassna? Ukatakix kimsa tuqit amuytʼañäni.

3-5. 1) ¿Supayax kunjamsa Jehová Diosan kamachinakapat pantjasiyañ munistu? 2) Kunjamsa Jehová Diosan kamachinakap uñjañasa ukat ukarjam sarnaqasax kunjamsa jikxatastan uka tuqit mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼma.

³ Nayraqatxa, Diosan kamachinakapar taqi chuym atinisiñatakiw chʼamachasiñasa. Dios nayraqatan kunjam sarnaqañas wakisispa uka tuqitxa, walja kamachinakwa aka libronxa uñjawaytanxa. Ukampis ¿jumax kunjamsa uka aski kamachinakar  uñjta? Jehová Diosan kamachinakapasa, iwxanakapasa jan ukax yatichäwinakapas jarkʼkistaspas jan ukax janis kawkirus unxtaykistaspa ukham amuysna ukhaxa janiw walïkaspati, Supayaw kusisispa. Ukhamatwa Edenanxa jaqinakar sallqjäna, ukat jichhakamas uk luraskakiwa (Génesis 3:1-6). ¿Jumax uka sipitapar jalantañ munasmati? Kunjamxay Diosan kamachinakap uñjstan ukarjamaw walinsa jan walinsa uñjasiñäni.

⁴ Mä suma chʼuxña parkinsa sarnaqasksna ukham amuytʼañäni, ukat jukʼamp suma chiqar jan mantañasataki mä uyux utjaspa, ¿ukhax kamachasmasa? Inas uka uyu uñjasaxa, kunatakis uka jan wali uyu lurapxpacha sas amuysna. Ukampis may uñakipsna, ukat manqʼat awtjat mä leonaki uka manqhan muyuskaspa. Ukhakiw kunatakis uka uyu lurapxatayna ukxa amuysnaxa: jan chijir puriñasatakiw lurapxatayna. Ukampis jichhax jakäwisat parlaskakiñäni. ¿Jiwasar manqʼantañ munir leonat utjpacha? Jïsa, ukatwa Diosan Arupax akham sistu: “Wali amuytʼasirïpxam, jankʼakïpxarakim, jumanakar uñisir Supayasti mä leonar uñtataw warartʼasisa sarnaqaski khitiru manqʼantañatakisa” sasa (1 Pedro 5:8).

⁵ Ukhamasti, uka qhuru leonar uñtat Supayampi jan manqʼantayasiñasatakiw Jehová Diosax kamachinakap churistu, mä arunxa “kʼari arunakapa[mpi]” jan sallqjayasiñasatakiw yatichistu (Efesios 6:11). Ukhamasti Diosan kamachinakapaxa wali askiwa, munasiñatwa alaxpachankir Awkisax ukanak churistu, ukham uñjañasawa. Uka kamachinakarjam sarnaqasaw jan walinakats jarkʼaqasirakiñäni ukat kusisiñsa jikxatarakiñäni. Ukatwa Santiagox akham sasa qillqpachäna: “Khititix [...] Diosan leyipatxa amuytʼasi, kawkïr leyitix qhispiyat sarnaqasiñ churkistu ukarjam sum sarnaqasa, phuqasaraki, uka jaqixa kusisiñaniwa” sasa (Santiago 1:25).

6. ¿Kunjamatsa Jehová Diosan chiqa kamachinakapar ukat yatichäwinakapar taqi chuyma atinissna? Mä uñachtʼäwimpi uk qhanañchtʼma.

⁶ Kamachinak Churir Jehová Diosan yatichäwinakap sum uñjañatakixa ukarjamaw sapüru sarnaqañasa. Ukatsti,  “Criston leyip” phuqañasarakiwa, mä arunxa ‘taqi kuntix Jesusax jiwasar yatichkistu ukanaka phuqañasawa’ (Gálatas 6:2; Mateo 28:19, 20, MT). Ukat Diosan Arupax tantachasipxapunim ukat sum apasipxam sasaw yaticharaki, ukxa cristianonakax istʼaraktanwa (Hebreos 10:24, 25). Maysa tuqitsti, Diosarux taqi chuyma mayisipxapunim sasaw yaticharakistu (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonicenses 5:17). Uka kamachinakarjam sarnaqañäni ukhaxa, jiwasataki wali askïtapwa amuyañäni. Chiqpachansa, uka kamachinakarjam sarnaqasax wali sumaw jikxatastanxa ukat wal kusisiraktanxa, aka jan wali pachanxa janiw ukham sarnaqasiñax utjkiti. Ukhamasti, Diosan kamachinakaparjam sarnaqasin amuytʼastan ukhaxa, taqi chuymaw uka kamachinakar atinistanxa.

7, 8. Khitinakatix pantjasiristwa sas axsarayasipki ukanakaruxa, ¿kunjamsa Diosan Arupax chuymachtʼi?

⁷ Marat maratjam Jehová Diosan kamachinakaparjam sarnaqañax wali chʼamäspaw sasaw yaqhipax amuyasipxi, ukat pantjasiristwa sasaw axsarayasipxi. Ukham axsarayasiñäni ukhaxa, Jehová Diosan aka arunakap amtañasawa, Jupax akham sistuwa: “Nayätwa Tatitu Diosamaxa, nayasti kunatix jumatakix askïki ukwa yatichsma, kawki thakinjamtix sarañamäki ukanjam irparaksma. Nayan arunakaxaru istʼasamäna ukapachax, waltʼañamax mä jawirar uñtataw jilxatasapäna,  atipjañamasa jachʼa qutan mathapinakapar uñtataw jilarakisapäna” sasa (Isaías 48:17, 18). Ukampis ¿uka arunakat lupʼirïtati?

⁸ Ukhamasti, arunakaparjam sarnaqasax pä tuqitwa askinak jikxatsna. Nayraqataxa, waltʼañasax mä jawirar uñtatäspawa: kunjamatix walja uman jawirax jan wañantasa wali sum sarantixa ukhama. Maysa tuqitsti, atipjañax jan ukax aski luräwinakasax qutan uma mathapir uñtasitäspawa. ¿Kunjamatsa? Amuytʼañäni, mä qutanxa uma mathapinakax may mayaw jan saytʼas jutapxi, ukat mä thiyat uk uñchʼuktan ukhaxa, janipunis mathapinakax tukuskaspa ukhamwa amuytanxa. Ukhamasti, atipjañasasa jan ukax Diosan arunakaparjam sarnaqasin aski luräwinakasasa ukham jan tukuskirirakïspawa, ukwa uka jiskʼa tʼaqax uñachtʼayistu. Jehová Diosar chiqa chuymampi luqtañäni ukhaxa, janipuniw aynachtʼkañäniti, Jupaw uñjaskistani (Salmo 55:22). Uka arunakat yatxatañax wali askiwa, ukhamatwa Jehová Diosarus kamachinakaparus jukʼamp atinistanxa.

9, 10. 1) ¿Kunatsa taqinis amuytʼasir cristianor tukuñkama chʼamachasiñasa? 2) ¿Kunjamatsa Dios chuymäñax kusisit sarnaqasiñ yanaptʼistaspa?

⁹ Maysa tuqitsti, kunjamsa iyawsäwin saytʼassna ukax aka arunakanwa qhanañchasiraki: “Nayrar sarantañäni jachʼa jaqir tukuñkama” sasaw Diosan Arupax sistu (Hebreos 6:1). Chiqansa, taqiniw pantjasirïtanxa, ukampis jachʼa jaqir tukuñkamawa, mä arunxa amuytʼasir cristianor tukuñkamawa taqinis nayrar sartsna. Ukat jiltaskakiñäni ukhaxa, jukʼampi kusisitaw Jehová Diosar luqtañäni. ¿Kunatsa?

¹⁰ Amuytʼasir cristianox Dios chuymäñatakiw chʼamachtʼasi, ukatxa kunjamtï Jehová Diosax uñjki ukhamwa taqi kunsa uñjaraki (Juan 4:23). “Khitinakatix janchin munañaparjam jakasipki ukanakaxa akapachan jakañatakwa llakisipxi, ukampis khitinakatix ajayump jakapki ukanakax ajayu tuqin jakañatwa llakisipxaraki” sasaw Pablox säna (Romanos 8:5).  Khitinakatix jañchin munañaparjam jan ukax jaqinakan amuyuparjamaki sarnaqapki ukanakaxa, janiw kusisit jakapkiti; jan sum amuytʼasisaw qullqi chuymaki kunsa jupanakatakiki munapxi. Ukampis amuytʼasir chiqa cristianonakax kunayman tuqitwa wali kusisit sarnaqasipxi, kuna laykutix ‘kusisir’ Jehová Dios chuymaw jakapxi (1 Timoteo 1:11). Juparuw wal kusisiyañ munapxi, ukat yantʼanakansa kusisitakiw jikxatasipxi. ¿Kunatsa ukham lurapxpacha? Diosar taqi chuym luqtasaw Supayan kʼarïtapxa uñachtʼayapxani ukat alaxpachankir Awkiparux wal kusisiyapxani (Proverbios 27:11, NM; Santiago 1:2, 3).

11, 12. 1) ¿‘Amuytʼasirïñ’ tuqitxa kun lurapxañamaw sasas Pablox säna, ukat ‘yatxatapxañamaw’ siski uka arux kun sañs muni? 2) ¿Maynin sum jilsuñapatakisa jan ukax cuerpop sum apnaqañapatakis kunas munasi?

¹¹ Ukampis Diosan arunakaparjam sarnaqasakiw amuytʼasir cristianor tuksna. Ukham sasaw Bibliax qhanañchi: “Waña manqʼax jachʼa jaqinakatakiwa, ukanakax amuytʼasiñx yatxapxiwa. Kunatix walïki, jan walïkaraki uk uñtʼañsa yatxapxarakiwa” sasa (Hebreos 5:14). “Amuytʼasiñx” yatiqapxañamaw sasaw Pablox säna, ukatakix gue·gy·mna·smé·na siski uka arwa apnaqi, uka aruxa kunjamsa gimnasionakan maynix wakichtʼasi uk sañ muni, nayra Grecia markanxa ukham wakichtʼasiñax wali uñtʼatänwa. Ukhamax kun lurañ tuqitsa parlaskäna uk jichhax amuytʼañäni.

¹² Mä wawax yuri ukhaxa, janiw amparsa ni kayunaksa uñtʼaskiti. Kayunakas amparanakas kawkinkisa ukxa janiw amuyaskiti, jupapach nuwatatasi ukhakiw jachi. Ukampis jukʼat jukʼatwa amparsa kaysa uñtʼasi, ukhamatwa ampar apnaqañsa jan ukax kayunak aytañsa yatiqi: ukatsti kumpnaqañ yatiqasax jukʼat jukʼatwa sarti, tiempompix wal tʼiskunaqi. a  Ukampis kunjamsa maynix jañchi tuqin wali sum wakichtʼata jikxatasispa ukaxa gimnasia luririnakan uñjasi. Wali sumwa cuerpopxa apnaqapxi, mä phuqat maquinäkaspas ukhama. Ukampis janiw khitis jan wakichtʼasisax cuerpop ukham apnaqkaspati, jan ukasti tiempompi chʼamampiw munasi. “Janchin ejercicio lurañax kunatakis askiwa” sasaw Bibliax qhanañchi, ukampis Dios chuymäsin amuytʼasirïñaw jukʼamp askixa sasaw saraki (1 Timoteo 4:8).

13. ¿Kunjamatsa amuytʼasiñ yatiqsna?

¹³ Aka libronxa kunayman tuqitwa yatiqawaytanxa, ukanakaw sum amuytʼasiñ yatiqañxa yanaptʼistaspa, ukhamata Dios chuyma sarnaqasina Jupat jan jithiqtañasataki. Nayraqatxa Diosar taqi chuyma maytʼasisawa Diosan yatichäwinakapxa uñxatañasa, ukhamatwa sapürus suma amtanakar pursna. Ukhamasti uka amtar puriñatakixa akham jisktʼasiñasawa: “¿Diosan kuna yatichäwinakapas uka tuqit yanaptʼitaspa? ¿Kunjamsa ukarjam luriristxa? ¿Kuntï lurañ amtktxa ukax alaxpachankir Awkijatakix walikïskpachati?” sasa (Proverbios 3:5, 6; Santiago 1:5). Ukham sapa kuti lurasax amuytʼasiñwa yatiqasktanxa. Ukhamatwa nayrar sartañäni, Dios chuyma jakasiñäni.

14. Cristianjam jiltañatakixa, ¿kunsa wal yatiqañ munañasa, ukat kuna jan wali amuyunakatsa amuyasiñasa?

¹⁴ Inas amuytʼasir cristianüxsta, ukampis nayrar sartaskañamakiwa. Ukatakixa kunjamsa yatiqaskta uka tuqit sum amuytʼasiñamawa. Kunjamtï Pablox siskixa, “waña manqʼax jachʼa jaqinakatakiwa”. Ukhamasti iyawsäwi tuqin nayrar sartañatakix yäparuw Diosan Arupatxa yatiqañasa. Ukatxa yatiñanïñasarakiwa, mä arunxa yatiqatarjamaw sarnaqañasa. Ukax wali  askipuniwa, kunjamtï Diosan Arupax siskixa, “taqi kunat sipansa [yatiñ kankañaw]” nayranki. Ukhamasti, alaxpachankir Awkisan suma yatichäwinakapatxa wal yatiqañ munañasawa, manqʼat awtjatäksnas ukhama (Proverbios 4:5-7; 1 Pedro 2:2). Ukat inas wali yatxattʼatästa jan ukax Diosan arunakap sum uñtʼsta, ukampis janiw jachʼa jachʼa tukuñamäkiti, mayninakat jilankkasmas ukhama. Jachʼa jachʼa tukuñasa jan ukax ukham yaqha jan wali amtanakas chuymasar mantakispawa, ukhamax sapa kuti jiwaspach uñakipasiñasawa. Ukatwa Pablox “jumanakpacharak yantʼasipxam, iyawsañanakamanxa suma chʼamanïpxtati janicha uk yatiñataki” sas iwxtʼistu (2 Corintios 13:5).

15. ¿Kunatsa munasiñax iyawsäwi tuqit jiltañatakix wali askixa?

¹⁵ Mä uta lurañ tuykuyxtan ukhaxa janiw ukhamaki jaytktanti, qhipatxa inas askichañas jan ukax jithitatayañas wakischispa. Iyawsäwi tuqinxa ukhamarakiwa. Chiqansa, jiwasax janiw iyawsäwi tuqin aynachtʼañ munktanti, jan ukasti nayraruw sartañ muntanxa, ¿ukatakix kunas munasispa? Taqi kunat sipansa munasiñaw wali wakisirixa. Chiqpachansa, urut urutjamaw Jehová Diosarus jilat kullakanakarus jukʼampi munasiñasa. Jan uka munasiñax jiwasan utjkaspa ukhaxa, luratanakasas yatiqatanakas inamayakïspawa, ukat jan achunakani inamay jachʼa quqjamäsnawa (1 Corintios 13:1-3). Ukhamasti, cristianjam jiltañatakisa jan ukax nayrar sartañatakisa munasiñax wali askipuniwa.

16. ¿Supayax kunjamsa amuyayistaspa, ukat kunjamsa Jehová Diosax uka jan wali amuyunakat jarkʼaqistu?

¹⁶ Kuna tuqimpitsa iyawsäwin saytʼassna jan ukax nayrar sartsna uka tuqit yatxataskakiñäni. Chiqa chuymani suma cristianüñatakixa, suma amuyunïñasarakiwa. Akapach apnaqir Supayax jan wali amuyunakampiw pantjasiyistaspa, inas jan kunatakis askïksna ukham amuyassna ukat yaqhanakatsa payachasiraksna, jan ukax jankʼaki kunsa munayistaspa (Efesios  2:2). Ukham amuyunakax janipuniw jiwasatakix walïkiti, kunjamatix thuthax uta listonakak tukjkixa, ukhamwa jan walir apistaspa. Ukampis Jehová Diosaw mä suytʼäwi churistu, ukhamatwa uka jan walinakar saykatsna.

17. ¿Wali wakiskir suytʼäwix kunar uñtasitaw sasas Bibliax uñachtʼayi?

¹⁷ “Qhispiyasiñataki suytʼañax” Supayampir akapachampir saykatañsa yanaptʼkistaspa ukhamwa Bibliax uñachtʼayi. Mä cascükaspas ukhamaw sasaw qhanañchi (1 Tesalonicenses 5:8). Bibliax qillqaskän uka urunakanxa, lipʼichit lurat mä chʼullumpiw soldadonakax pʼiqit uchasipxirïna, ukxaruw fierrot lurat mä cascompi asxatasipxirïna, ukhamatwa jan usuchjasipkänti, jan casconi nuwasir sarasax jiwañaruw puripxirïna. Kunjamatï uka cascox pʼiqit jarkʼaqkänxa, ukhamarakiw suytʼäwix jan wali amuyunakat jarkʼaqistaspa.

18, 19. Mä suytʼäwinïñax wali askipuniwa, ¿kunjamsa Jesusax uk uñachtʼayäna, ukat kunjamsa jiwasa ukham luraraksna?

¹⁸ Kunas suytʼäwinïñaxa, ukxa wali sumwa Jesusax uñachtʼayäna. Amtañäni, aka Uraqit niya sarañampïxäna ukhaxa wal tʼaqhisïna. Jupan munat mä arkiripaw aljantatayna. Maynisti jan uñtʼiriwa tukurakïna. Mayninakax sapaki jaytjasaw jaltxapxäna. Ukatxa pachpa markankir jaqinakaw jupa contra saytʼasinxa “jiwañapawa” sasa Roma markankir soldadonakar katuntayapxäna. Jiwasat sipansa jukʼamp jan walinakan tʼaqhisïna. Ukampis ¿kunas jupar yanaptʼäna? Hebreos 12:2 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Jesusasti [mä lawanwa, NM] tʼaqhisi, jan uka casta jiwañaru pʼinqasisa. Jupax yatisïnwa uka tʼaqhisitapatxa qhipürunxa kusisiñ jikxatañapata; ukatsti Diosan tronopan kupïxaparuw quntʼasi” sasa. Kunjamtï uñjktanxa, Jesusax janiw kuna ‘kusisiñtï qhipürunxa jikxatañapäna’ ukxa armaskänti.

¹⁹ Ukampis ¿kuna kasta kusisiñsa suyaskäna? Diosat jan jithiqtas jan waltʼäwinakar saykatasax Diosan sutipwa jachʼañchäna, uk yatiñax wali askipunïnwa jupatakixa, ukhamatwa Supayan kʼarïtapsa uñachtʼayarakïna. ¡Uka kusisiñaw Jesusatakix utjäna! Ukatxa, uka yantʼanak pasasax Jehová Dios  Awkipampiw alaxpachan mayampi wali sum jakasxañapäna, uka suma suytʼäwiw jupatakix utjäna. Sinti jan walinakan uñjaskasaw Jesusax uka suytʼäwit katuntasïna. Jiwasax jupat yatiqasiñasarakiwa. Janipun armasiñäniti, kunjamtï Jesusar mä aski churäwi churkänxa ukhamarakiw Jehová Diosax jiwasar churistu. Qullan jachʼa sutip jachʼañchañatakiw yanaptʼsna ukat Supayan kʼarïtap uñachtʼaysna. ¿Kunjamsa uk lursna? Janipuniw kunäkipansa Dios Awkisatxa jithiqtañasäkiti ukat jan walinak utjkipansa munasiñapanwa jakasiñasa.

20. Suma amuyunïñsa ukat jan wali amtanakat jarkʼaqasiñsa, ¿kunas yanaptʼistani?

²⁰ Taqi chuyma yupaychañäni ukhaxa, janiw Jehová Diosax aliqaki bendiskistaniti, jan ukasti kuntï churañ munkistu ukxa taqi chuymaw churistani (Isaías 30:18; Malaquías 3:10). Taqi kuntï luqtirinakax chiqa chuymampi munapki ukhaxa wal jupanakar churañ muni (Salmo 37:4). Ukhamasti, kunanaksa jutïrin katuqañäni ukar uñtapxañäni. Janipuniw Supayan apnaqat akapacharjamax jan walinak amuyañ munañasäkiti. Ukampis uka jan wali amuyunakax chuymasar mantirjamäni ukhaxa, Jehová Diosaruw mayisiñasa, Jupax “samarañapa” churistani, ‘ukasti taqi kuntix jaqix amuytʼkaspa ukat sipansa jukʼamp chʼamaniwa’, uka chʼamaw chuymassa amuyussa jan walinakat jarkʼaqistani (Filipenses 4:6, 7).

21, 22. 1) ¿‘Walja jaqinakax’ kuna suma churäwsa katuqapxani? 2) ¿Suytʼäwimanxa kunas jumatakix wali wakiskirixa, ukat kun lurañsa taqi chuyma amtañamaxa?

 ²¹ Chiqpachansa, ¡mä aski suytʼäwiw utjistu! Jumax ‘wali tʼaqhisïw urunak’ pasiri ‘walja jaqinak’ taypinksta ukhaxa, kunsa jutïrin katuqäta ukanakat sum amuytʼasiñamawa (Apocalipsis 7:9, 14). Supayas saxranakapas janiw mayjtʼayxistaniti, ¡kunja sumaki sarnaqasxañäni! Chiqpachansa, aka urunakanxa taqiniw Supayan kunaymanit tʼaqhisiyata sarnaqtanxa. Ukampis jan utjxapxani ukhaxa, wali kusisitaw aka Uraqxa mä paraisor tukuyxañäni. Cristompi ukat 144.000 ajllitanakampi apnaqataw taqi ukanakxa lurañäni. Janirakiw usuntañas utjxaniti, jiwat familiaranakas jaktanxapxarakiniwa, ukatxa jan kun axsarasaw wali suman jakasxañäni, ukwa wal suytanxa. Ukat juchax jiwasat niya apaqatäxani ukhaxa yaqha askirakwa Diosat katuqañäni: ‘Diosan wawanakapjamaw qhispiyat jakasiñäni’, ukaw jiwasatakix wali aski churäwixa (Romanos 8:21).

²² Taqi kunat qhispiyata wali sum jakasisma ukwa Jehová Diosax muni. Ukampis istʼasiñäni ukhaw ukham suma sarnaqasiñxa katuqañäni. Ukhamasti, ¿janit Jehová Diosar sapür istʼañax wakiskaspa? Jïsa. ¡Ukat wiñayataki Diosan munasiñapan jakasiñ munasaxa, qullana iyawsäwimana chʼaman saytʼasiñamawa!