Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

JUKʼAMPI YATXATAÑATAKI

Wilampi ukat operayasiñampi

Wilampi ukat operayasiñampi

Kunanakas wilasan utji. Wilxa pusiruw nayraqat jaljapxi: wila globulonaka, janqʼu globulonaka, plaquetanaka ukat plasma. Uka pusitxa jukʼampinakaruw jaljapxi, uka tuqit jichhax parltʼañäni.

Wila globulonakatxa hemoglobina satäkis uka proteinanakwa apsupxi. Jaqi wilatsa jan ukax uywanakan wilapatsa uk apsupxakiwa. Ukanakampiw qullanak lurapxi, ukat uka qullanakampiw anemia usutsa, walja wil apaqasisas qullasipxi. Ukat plasmaxa umakamakïkaspas ukhamawa, ukampis yaqhanakaw ukan utjaraki, hormonanaka, sales inorgánicos, enzimas, nutrientes, azúcares, minerales ukanakaw utji. Uka plasmatwa wil saytʼayañatakisa, albúmina satäki uksa ukat usunakat jarkʼaqasiñatakis apsupxaraki. Ukatwa usutanak taypin sarnaqir jaqirux gammaglobulina satäki uka qullampix uchapxi, ukxa usunakat jarkʼaqat jaqinakat apsusinwa lurapxi. Maysa tuqitsti, janqʼu globulonakatwa interferones, interleuquinas satäki ukanak apsupxaraki, ukanakwa cáncer usutakisa virus usunakatakis apnaqapxaraki.

Ukampis ¿uka pusit apsutäki ukanakampi mä cristianox qullasispati? Bibliax janiw uka tuqit qhanañchkiti, ukhamasti sapa mayniw chuymaparjam Dios nayraqatan uka tuqit kun lurañsa amtxañapa. Yaqhipax janiw maysa katuqapkiti, kunapachatï Diosax israelitanakar Moisés tuqi Leyinak churkäna ukhaxa ‘uraqiruw’ jiwat uywanakan wilapxa ‘waranukupxañapäna’ sasaw amuyapxi (Deuteronomio 12:22-24). Ukat yaqhipax janiw wilat pusi apsutanakampix qullayasipkiti, ukampis uka pusit apsutäki ukanakampix qullayasipxiwa, janiw jaqis jan ukax animalanakas ukampikix jakkaspati sasaw amuyapxi.

Ukampis janïr kun amtkasasa akham jisktʼasiñaw wakisispa: “¿Uka pusinakat apsutäki ukanak jan iyawsasax janipuniti ukanakat lurat qullanaksa jan ukax wila jan wal sarayasiñataki utjki uka qullanaksa katuqkiristxa? ¿Kunatsa ukanak katuqtxa jan ukax jan katuqtxa uka tuqit mä qullirir sum qhanañchtʼiristti?” sasa.

Operayasiñ tuqita. Hemodilución satäki ukat nayraqat parltʼañäni, janïr operkasaw wila apsupxi ukatxa plasmaruw waljaptayapxi ukatwa cuerpor kutintayapxi. Maysa tuqitxa, operkasaxa janiw ina chʼusar wil sarayapkiti, jan ukasti wilax mistu ukhaxa, mä maquinampiw apthapipxi, ukat qʼumachasinxa pachpa cuerporuw kutintayapxi. Ukampis qullirinakax mayj mayjwa lurañ yatipxi, ukhamasti cristianonakax janïr operayaskasax kun lurañsa qullirix amtpacha uk jisktʼañapawa.

Ukat operayasiñatakixa akham jisktʼasiñasarakiw wakisispa: “Cuerpojat wil apsupxaspa ukat ukhamaki mä qhawqha tiempo saytʼayapxaspa ukhaxa, ¿wilajakïskaspati ukat uka wilampi uchayasiñax walikïskaspati? ¿Bibliarjam yatichat chuymajanxa kunjamakis uk lurasax jikxatasiristxa, ukat janit ‘laqʼar wartañax’ wakiskaspa? (Deuteronomio 12:23, 24.) Ukat cuerpojat wil apsusin yaqha qullanakampi waljaptayasin kutintayapxitaspa ukhaxa, ¿chuymajan walikit jikxatasiskiristxa? Maysa tuqitxa, jani pachpa wilajampi ukhamanak lurasa kutintayasiñ munasaxa, janis analisayasiñatakisa, hemodialisatakisa, jan ukax cuerpot anqar apsusin kutintayasiñatakisa wil apsuyasiñ munkiristxa ukhamäspawa, ukampis ¿ukanak amuyassti?” sasa.

Operayasiñatakixa kunjamsa wilapax apnaqasini ukxa sapa cristianow amtxañapa. Ukampis yaqha tuqinakat qullasiñatakiw jan ukax yantʼasiñatakiw wil apsuyasisax mayjtʼayasin mä jukʼa kutintayasipxaraki, uka tuqinakatsa ukham lurañaparakiwa.