¿KUNATAKIS jaktan uk jan yatkasasa, kunatsa walja jaqinakax jakañatakix ch’amachasisipkaki? “Mä warmita nacir jaqin jakäwipax mä qawqha urunakatakikiwa, t’aqhisiñanakampi phuqhantata. Kunjamatix mä panqarax panqart’i, ukatsti wañsuwayxakiraki ukhamawa; ch’iwir uñtata pasirikirakiwa.” (Job 14:1, 2.) Nayrïr chach warmix Paraison jan walir purt’asisaxa, taqi jaqinakaruw jan suyt’äwin jaytawayäna.

² Wali kusisit jakasiñatakixa, taqpach jaqinakax Diosamp wali sum apasipxañapawa, ukampis janiw maynin jariyatakixa jan ukasti taqi chuymaw uk lurañasa (Deuteronomio 30:15-20; Josué 24:15). Jehová Diosaxa, taqi chuyma yupaychañasa ukat Jupar munasiñat ist’añaswa muni (Deuteronomio 6:5). Ukatwa, Edén huertanxa mä kamachi nayrïr chacharux churawayäna, ukhamat jupax taqi chuyma Diosar luqtañ munatap uñacht’ayañapataki. “Aka huerton taqi quqanakat manq’asïta —sasaw Adanar säna—. ukampisa aski ukhamarak ñanqha yatiñ churir quqatxa janiw manq’ätati. Uka quqan achunakapxa jan manq’amti, manq’äta ukapachasti chiqpachan jiwäta” sarakïnwa (Génesis 2:16, 17). Uk phuqañax janiw ch’amäkänti: kunattix Jehová Diosaxa huertatxa mä quqatakwa jan manq’ätati sasaw säna. Ukat kunatï walïki jan walïki ukxa Luririkiw amtañapa ukwa uka quqax uñacht’ayäna. Ukat nayrïr chacharuxa Jehová Diosax mä ‘yanapt’iri’ churäna ukat Adanax warmiparuw Diosan kamachip yatiyarakïna (Génesis 2:18). Panpachaniw uka kamachirux walikiw sapxäna, mä arunxa, Diosan apnaqäwipat jan jithiqtas sarnaqañsa, munañaparjam sarnaqañsa walikiw sapxänwa, ukhamat Luririparu ukat Jakañ Chuririru munasipxatap uñacht’ayapxasapäna.

³ Ukampis mä uruxa katariw jan ukax mä asiruw Evarux parlxayäna ukat akham sasaw jiskt’äna: “¿Ukhamax Diosax sapxtamti: ‘Janiw kawkïri quqan achunakapsa manq’apxätati’  sasa?”. Ukat Evasti sarakïnwa kunatï askïki jan askïki uka yatiñ churir ‘chika taypinkki uka quqan achunakapatakwa’ jan manq’apxañajäkti ukhamata jan ‘jiwapxañäxataki’ sasa (Génesis 3:1-3).

⁴ ¿Khitïnsa uka katarixa? Apocalipsis libroxa ‘nayrapacha jach’a katari’ sataw siwa, “ukasti Supaya, Satanás satarakiwa, juparakiw aka uraqin jaqinakarux wali sallqjañanak luri” sasa (Apocalipsis 12:9). ¿Diosat Supayar lurpachäna? Janiwa, kunattix Jehová Diosan luratanakapaxa chiqapawa ukat sumarakiwa (Deuteronomio 32:4). Uka ajayu pachpaw Diablo jan ukax Supayar tukuwayäna, ukaxa, “k’arintiri” sañ muni, ukat Satanasar kunaw tukuwayarakïna, ukax “Uñisiri” sañ munaraki. Jupawa “jan wali amtatanakapampi atipjayasïna”, ukat Diosjamañ munäna, ukhamatwa Luririr kutkatasiñ amtawayäna (Santiago 1:14).

⁵ Ukat Supayax Evarux akham sarakïnwa: “Janiw ukax chiqäkiti, k’ariwa. Janiw jiwapkätati. Diosax yatiwa, kunapachatix jumanakax uka quqan achunakapata manq’apxasma ukkhax yatipxasmawa kunatix askïki, ukhamarak ñanqhäki ukanakxa, ukatsti Diosjamapxasmawa” sasa (Génesis 3:4, 5). Ukat Satanasaxa askimpi ñanqhampi yatiñ churir quqat manq’añax wali sumäkaspas ukhamwa Evarux uñjayäna. Chiqpachansa ukampix akham sañ munäna: “Kunatï jumanakatakix wali askïki ukatwa Diosax jark’asipktamxa. Uka quqat manq’asaxa jupjamäpxatawa, ukat jumanak pachpaw kunatï walïki jan walïki ukxa amtxapxäta” sasa. Uka kikpa jan wali amuyunak apnaqasaxa, jichhürunakanxa ukhamarakiw Satanasax walja jaqinakar Diosar jan luqtapxañapatak jark’i. Ukat akham sarakiwa “munañamarjam jakasiskam ukat jakañ churirimats armt’asxañamawa” sasa (Apocalipsis 4:11).

⁶ Ukat uka quqan achupat manq’añaxa wali munañjamaw tuküna. Ukatwa Evax uka quqan achup apaqasin manq’antäna ukat chachaparus churarakïnwa. Manq’antasax kuna jan walt’äwirus puriyaspan uk Adanax yatiskchïnsa, warmiparuw ist’äna ukhamat manq’antarakïna. ¿Kunarus purt’asiwayapxäna? Jehová Diosax akham sasaw warmirux juchañchäna: “Wawachasiña horasansti t’aqhisiñampwa yapt’ämaxa, wali t’aqhisiñampi wawachasirakïta. Ukampisa munañamaxa chachamatakïniwa, juparakiw jumarux apnaqätam” sasa. ¿Kunjams chacharux juchañchäna? “Warmimar ist’atam layku, ukhamaraki ‘Janiw manq’ätati’ sisksma uka quqan achupat manq’atamatxa, jichhax uraqix jucham laykuw maldecitäni; wali ch’ama tukusarakiw  manq’añamxa achuyasïta, taqi jakañamanxa. Uraqisti ch’aphinaka, ukhamarak jan walinakwa achurapïtam, ukatsti pampankir quqanakan achunakapwa manq’apxäta. Sapüru manq’añamsti jump’imampirakiw jikxatäta, kuna laq’ata luratäktatix ukar kuttañamkama, laq’ätawa, laq’arurakiw kuttäta” sasa. Uka pasatatxa, Adanamp Evampix kusisit jakasiñatakixa jupanakpachaw thaqhasxapxañapäna. Ukhamax Diosan amtapat jithiqtasinxa, ¿jaqinakax wali kusisit jakasiñ jikxatapxasapänti? Jupanakaxa Paraíso sum uñjapxañapäna ukat Uraqpachxa mä Paraisoruw tukuyapxañapäna, ukampis uka lantxa jakañataki wali ch’am tukusa ukat Luririparu jan jach’añchasakiw jakxapxäna (Génesis 3:6-19).

⁷ Ukat askimpi ñanqhampi yatiñ churir quqat manq’antapkän ukürpachaw Diosan nayranakapatakix nayrïr chacha warmix jiwatäxapxäna, ukharakiw janchin jiwañs qalltawayapxäna. ¿Jiwxapxäna ukhax kunas jupanakampix kamachxäna? Kunjamäsipkisa jiwatanakax uka tuqitxa Bibliaw akham sas qhanañchistu. “Ukxarusti, khitinakatix jakasipki ukanakaxa yatisipxiwa jiwxañanakapa, ukampis jiwatanakax janiw kunsa yatipkiti, janirakiw kunsa jikxatapkarakiti, jupanakax armatäxatap layku” sasa (Eclesiastés 9:5; Salmo 146:4). Kunapachatï maynix jiwxi ukhaxa janiw “almax” jakkaspati. Kunattix juchan waxt’asiñapax jiwañawa, janiw mä aqkir infiernon wiñayatak t’aqhisiñäkiti. Ukampisa, janirakiw jiwañax alaxpachan wiñayatak wali suma jakasiñarux irpkiti. *

⁸ Kunjamtï mä wixrjat adoberux jan wali adobenak apskixa, ukhamarakiw juchan chach warmin wawanakapaxa, juchanirakiw yuripxaspa. Uka tuqitxa Bibliax akham sasaw qhanañchi: “Kunjämatix mä sapa jaqi tuqi juchax aka uraqir mantankixa, ukat jiwax uka jucha laykurak utjixa, ukhamarakiw jiwax taqi jaqirux katuntawayi juchachasitap layku” sasa (Romanos 5:12). Ukhamax taqiniw jan kuna askir katuyata ukat juchani yuriwaytanxa. Ukhamatwa jakañax Adanan wawanakapatakix mä jan atipjkay jan walt’äwir tukuwayxäna. Ukampis jichhaxa, ¿uka jan walt’äwit mistsnati?