Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

8 YATICHÄWI

Jehová Diosajj qʼoma sarnaqañaswa muni

Jehová Diosajj qʼoma sarnaqañaswa muni

“Jumanakasti qʼomachasipjjañamawa, ukatsti qollanäpjjañamarakiwa, nayasti qollanätwa” (LEVÍTICO 11:44).

1-3. 1) ¿Kunatsa awk taykanakajj wawanakapan qʼomäpjjañapatak chʼamachasipjje? 2) ¿Kunatsa Jehová Diosajj servirinakapan qʼomäpjjañap muni?

ESCUELAR sarañapatakis mä warmejj wawapar wakichtʼaskaspa ukham amuytʼañäni. Wawapajj jareqtʼata, qʼoma, suma isthaptʼat sarañapatakiw wakichtʼaski. Ukham cuidatajja uka wawajj janiw usuntkaniti, yaqhanakas sum tatap mamapat parlapjjani.

2 Jehová Dios Awkisajj ukhamarakiw qʼomäñas muni (Levítico 11:44). Qʼoma sarnaqañajj kunjamsa sum jakasiñatak yanaptʼistu uk jupajj sum yati. Ukhamarus qʼoma sarnaqasajj juparuw jachʼañchtanjja (Ezequiel 36:22; 1 Pedro 2:12 liytʼañataki).

3 ¿Kunanakansa qʼomäñasa? ¿Kunjamsa qʼomäñajj yanaptʼistu? Ukanakat yatjjatañajja, kunanakan cambiañasas wakisi uk amuytʼasiñatakiw yanaptʼistani.

¿KUNATSA QʼOMA SARNAQAÑASA?

4, 5. 1) ¿Kunatsa qʼomäñasa? 2) Diosajj kunsa qʼomäñat amuyi ukjja, ¿kunjamsa luratanakapajj uñachtʼayistu?

4 Jehová Diosaw qʼomäñ yatichistu (Levítico 11:44, 45). Biblianjja ‘Diosat yateqasipjjam’ sistuwa, ukatwa qʼomäñataki chʼamachasiñasa (Efesios 5:1).

5 Jehová Diosajj kunsa qʼomäñat amuyi ukajj luratanakapanwa uñjasi. Umajj jupa pachpa qʼomachasir luratawa, airejj ukham luratarakiwa (Jeremías 10:12). Jaqenakajj aka oraq walsa qʼañuchapkchejja, kunaymanit qʼomachasi. Amuytʼañataki, Diosajj jan uñjkañ jiskʼa laqʼonakwa luratayna, ukanakajj microbios sasin uñtʼatawa, microscopio sat aparatompikiw uñjasirakispa. Uka jiskʼa laqʼonakajj kunatï usuntaykistaspa ukanakjja, kunatï walïki ukaruw tukuyapjje. Ukajj wali musparkañawa. Yamas cientificonakajj yaqhep uka jiskʼa laqʼonakampiw qʼañuchatäki uka lugaranak qʼomachapjje (Romanos 1:20).

6, 7. Diosan servirinakapajj qʼomäpjjañapawa, ¿kunjamsa Moisesan Leyipajj uk uñachtʼayäna?

6 Diosajj israelitanakar Moisés taypi Ley churkäna ukanwa qʼomäñajj kunja wakiskirisa ukajj amuyasiraki. Diosar adorañatakejja, israelitanakajj wali qʼomäpjjañapänwa. Kuna urutï jachʼa jilïr sacerdotejj Santísimo lugarar mantkäna ukhajja, pä kutiw cuerpop jareqasiñapäna (Levítico 16:4, 23, 24). Yaqha sacerdotenakasti janïr sacrificionak loqtkasajj amparanakapsa kayunakapsa jareqasipjjañapänwa (Éxodo 30:17-21; 2 Crónicas 4:6). Jareqasiñ toqet parlkäna uka leyinakar jan istʼirinakajj jiwayataw uñjasipjjaspäna (Levítico 15:31; Números 19:17-20).

7 ¿Jichhürunakan ukhamäskakiti? Moisesar churkäna uka Leyejj kunjamsa Diosajj amuyi ukwa yatichistu. Nayrajj Diosan servirinakapajj qʼomäpjjañapänwa. Jichhürunakanjja Jehová Diosajj pachpak amuyaski (Malaquías 3:6). Servirinakapajj qʼomäpjjaspa ukwa jupajj muni (Santiago 1:27).

¿KUNANAKANSA QʼOMÄÑASA?

8. ¿Kunanakansa qʼomäñasa?

8 Jehová Diosampi qʼoma jaqet uñjatäñatakejja, janiw cuerposaki, isisaki, utasaki qʼomäñapäkiti. Jan ukasti taqe kunanwa qʼomäñasa. Diosar adoratasasa, sarnaqatasasa, amuyunakasasa qʼomäñaparakiwa.

9, 10. ¿Kunsa Diosar adoratasajj qʼomäñapatak lurañasa?

9 Diosar adoratasajj qʼomäñapawa. Falso religionat qʼal jitheqtjjañasawa, janiw kunansa mitisiñasäkiti. Israelitanakajj Babilonian preso katuntatäpkäna ukhajja, falso diosanakar qʼañu juchanakamp adoriri jaqenak taypin jakapjjäna. Jehová Diosajja, israelitanakajj Babiloniat sarjjapjjaniwa, mayampiw nayar cheqaparjam adorjjapjjetani sasaw Isaías profeta taypejj säna. Ukatsti sarakïnwa: “¡Mistunjjapjjam, mistunjjapjjam Babiloniatjja, jan kuna qʼañurus llamktʼapjjamti, mistunjjapjjam Babiloniatjja! ¡Jan kunampis qʼañuchtʼasipjjamti[!]” sasa. Ukhamasti israelitanakajj janiw babilonionakan falso religionapan yatichäwinakaparjamasa ni costumbrenakaparjamas Diosar adorapjjañapäkänti (Isaías 52:11).

10 Cristianonakajj ukhamarakiw falso religionar janipun mitisktanti (1 Corintios 10:21 liytʼañataki). Aka oraqejj falso religionan yatichäwinakapampi, kunayman creencianakampi, costumbrenakampi phoqantatawa. Sañäni, walja markanakanwa jaqejj jan jiwir almanïksnas ukham amuyapjje, uka amuyurjamajj kunayman costumbrenak uñstayapjje (Eclesiastés 9:5, 6, 10). Cristianonakajj uka costumbrenak apanukuñasawa. Inas familiaranakasajj ukanak lurañas mayipjjchistani, ukampis janiw istʼañasäkiti, jiwasajj Jehová Diosampi qʼoma jaqet uñjatäñwa muntanjja (Hechos 5:29).

11. ¿Kunsa qʼoma sarnaqer jaqet uñjatäñatak lurañasa?

11 Sarnaqatasajj qʼomäñapawa. Jehová Diosampi qʼoma sarnaqer jaqet uñjatäñatakejja, janipuniw qʼañu jucha lurañasäkiti (Efesios 5:5 liytʼañataki). Diosajj akham sistuwa: “Qʼañu juchat jitheqtapjjam” sasa. Qʼañu juchan sarnaqerinakajj jan arrepentisipkani ukhajja, “janiw Diosan Reinop katoqapkaniti” (1 Corintios 6:9, 10, 18; 22 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

12, 13. ¿Kunatsa jan wali pensamientonak apanukuñasa?

12 Amuyunakasajj qʼomäñapawa. Jilapartejj kunanaktï piensktan ukanakwa lurtanjja (Mateo 5:28; 15:18, 19). Qʼoma amuyunakajj kunatï qʼomäki uk lurañatakiw chʼamañchistu. Cheqas juchararätas laykojja, awisajj jan wali pensamientonakaw pʼeqesan utjaspa. Ukhamäni ukhajj jankʼakiw uka amuyunak apanukuñasa. Jan walinak piensaskakiñäni ukhajja, chuymasanjja qʼañu amuyunakaw utj-jjaspa, ukatsti kunatï jan walïki ukanak lurañwa munjjaraksna. Uk jan pasañapatakejja, kunatï qʼomäki uka amuyunakampiw pʼeqesar phoqantañasa (Filipenses 4:8 liytʼañataki). Ukhamasti janipuniw qʼañu jucha luririnaksa, ni nuwasirinaksa uñchʼukiñasäkiti. Kuntï liykañäni, uñtkañäni ukanaksa wali amuyumpiw ajlliñasa, parlatasas qʼomäñaparakiwa (Salmo 19:8, 9).

13 Munasir Diosat janipun jitheqtañatakejja, Diosar adoratasasa, sarnaqatasasa, amuyunakasasa qʼomäñapawa. Ukatjja cuerposasa kunatï utjkistu ukanakasa qʼomäñaparakiwa, uka toqet jichhajj yatjjatañäni.

CUERPOSASA KUNATÏ UTJKISTU UKANAKASA QʼOMÄÑAPAWA

14. ¿Kunatsa qʼomäñajj wakisi?

14 Cuerposasa kunatï utjistu ukanakas qʼomäñapatak chʼamachasiñäni ukhajja, jiwasatakisa mayninakatakisa sumäniwa, janiw kunat ajjsarañas utjkistaniti, mayninakas jiwas jakʼankañwa munapjjani. Yamas Jehová Diosaruw jachʼañchañäni, ukaw jukʼamp wakiskirejja. Amuytʼañäni, mä wawar qʼañukpun uñjasma ukhajj ¿janit tatap mamapat jan wal amuykasma? Jiwasatï qʼañu, jan suma isthaptʼata sarnaqsnajja, ukhamarakiw jaqenakajj Jehová Dios Awkisat jan wal amuyapjjaspa. Pablojj akham sänwa: “Janipuniw nanakajj khitirus lanktʼasiyañ munapkti, ukhamat Diosaru servipjjatajanjja jan kuna jan walis utjañapataki. Antisas kunaymanitwa nanakajj Diosan servirinakapjam uñtʼayasipjjta” sasa (2 Corintios 6:3, 4).

Cuerposasa kunatï utjkistu ukanakas qʼomäñapawa.

15, 16. ¿Kunsa qʼomäñatakejj lurañasa?

15 Cuerposasa isisasa qʼomäñapawa. Sapüruw qʼoma sarnaqañasa. Cuerposjja jareqasiñasapuniwa, wakischi ukhajj sapüruw jareqasiñasa. Amparanakasjja umampi jabonampiw jareqasiñasa. Janïr phayaskasasa janïr manqʼaskasasa jareqasiñasapuniwa, yamas bañor sarasasa jan ukajj kuna qʼañunak apnaqasasa jareqasiñasapuniwa. Inas amparanak jareqasiñajj janis wakiskaspa ukham amuystan, ukampis jareqasisajj kunayman usunakatwa jarkʼaqastanjja. Jiwañatsa salvasiraksnawa. Maysa toqetjja, desagüe jan ukajj alcantarillado ukanakajj janitï utjkchistojja, necesidad lurkañäni ukhajja kunjamatsa chhaqtayjjañasawa. Uk amuytʼañatakejj nayra israelitanakat parltʼañäni, jupanakajj necesidadap lurañ munapkäna ukhajja, utapatsa uma apsusipkäna ukawjatsa wali jayaruw sarapjjañapäna, ukatsti laqʼampiw imjjatapjjañapäna (Deuteronomio 23:12, 13).

16 Isisajj janiw jila alani, jichhak uñstiri, wali suma ukhamäñapajj wakiskiti. Sumäskchi, tʼajjsutäskchi ukajj walikïskiwa (1 Timoteo 2:9, 10 liytʼañataki). Kunjamtï isthapisktan ukajj Jehová Diosarupuniw jachʼañchañapa (Tito 2:10).

17. ¿Kunatsa utasasa kunatï utjkistu ukanakas qʼomäñapa?

17 Utasasa kunanakatï utjkistu ukanakas qʼomäñapawa. Kawkinsay jakaskañäni, utasajj qʼomäñapapuniwa. Ukhamarak autosasa motosasa bicicletasasa qʼomäñapawa, yamas tantachäwinakaru jan ukajj predikir sarktan ukhajj qʼomäñapapuniwa. ¿Kunatsa? Predikir sarktan ukhajja, aka oraqejj qʼomäjjaniwa suma paraisöjjaniwa sasaw yatiytanjja (Lucas 23:43; Apocalipsis 11:18). Ukatjja utasasa kunanakatï utjkistu ukanakas qʼomäki ukhajja, machaq oraqen jakasiñatak wakichtʼatätaswa uñachtʼayaraktanjja.

18. ¿Kunatsa Diosar adorktan uka lugaranakajj qʼomäñapa?

18 Diosar adorktan uka utanakajj qʼomäñapawa. Sapa semana tantachasktan uka utanakasa, jachʼa tantachäwinak apktan uka lugaranakasa qʼomäñapawa, ukhamatwa qʼomäñajj kunja wakiskirisa uk uñachtʼaytanjja. Tantachäwir nayrïr kutin jutapki ukanakatjja, waljaniw tantachasiñ utasajj kunja qʼomasa uk jankʼak amuyapjje. Ukham qʼomäki ukhajj Jehová Diosaruw jachʼañchi. Congregacionanjja taqeniw tantachasiñ uta qʼomachañasa, ukhamarak sumäskakiñapatakis yanaptʼañasa (2 Crónicas 34:10).

JAN WALI VICIONAK APANUKUÑASAWA

19. ¿Kuna vicionaksa apanukuñasa?

19 Biblianjja janiw kawkïr vicionaksa apanukuñasa ukajj mä listan qhanañchaskiti, jan ukasti kunjamsa Diosajj uka vicionakar uñji uk amuyañasatakejj walja yatichäwinakaw utji. Diosajj janiw cigarro fumañassa umantasiñassa drogasiñassa munkiti. Diosan amigonakapajj uka vicionak apanukuñasawa, ukhamatwa Diosajj churkistu uka jakañ vidar respetañäni. Vicionakajj usuntayistaspawa, jiwas jakʼankapki ukanakarus usuntayarakispawa, jan ukajj waynpacha tawaqpachaw jiwsna. Waljaniw usupat waliptañ laykojj uka vicionak jaytañ munapjje. Ukampis Diosan amigonakapajja, jupar wal munasitas laykuw uka vicionak apanuktanjja. Mä tawaqojj akham sänwa: “Jehová Diosan yanaptʼapampiw vidajj qʼomachta, jan wali vicionaksa apanukta. Diosatï jan yanaptʼkitaspänjja, janiw sapakejj puedkiriskayätti” sasa. Jichhajja, Biblian phesqa wiñay yatichäwinakapat (principios bíblicos) yatjjatañäni, ukaw vicionak apanukuñ yanaptʼistani.

20, 21. ¿Kuna kasta vicionak apanukuñassa Diosajj muni?

20 “Kunanakatï cuerposarus amuyusarus qʼañuchki ukanakat qʼomachasipjjañäni, ukhamat Diosar ajjsartʼasinjja jukʼamp jukʼampi santöñasataki” (2 Corintios 7:1). Kuna vicionakatï amuyussa cuerpossa qʼañuchkaspa ukanak apanukuñaswa Jehová Diosajj muni.

21 ‘Kunatï qʼañuchkistaspa’ ukanak ¿kunatsa apanukuñasa? Diosajj 2 Corintios 6:17, 18 texton akham sistuwa: “Jan jukʼampi uka qʼañunak llamktʼapjjamti [...]. Nayaw jumanakan awkimäjjäjja, jumanakasti nayan wawanakajäpjjätawa” sasa. Jiwasatï qʼañut uñjatäki uka vicionak apanukuñänejja, Jehová Diosajj mä awkjamaw wal munasistani.

22-25. ¿Biblian kawkïri wiñay yatichäwinakapas vicionak apanukuñatak yanaptʼistu?

22 “Jehová Diosamar taqe chuymamampi, taqe almamampi, taqe amuyumampi munasiñamawa” (Mateo 22:37). Ukaw taqet sipansa jachʼa mandamientojja (Mateo 22:38). Ukhamasti Jehová Diosarojj taqe chuymapuniw munasiñasa. Jiwasatï lejjwisa (jan ukajj lajjwisa) dañochañäni, waynpacha jan ukajj tawaqpacha jiwaykistaspa uka vicionakan sarnaqañäni ukhajja, ¿Diosar taqe chuymaw munasta sissnati? Janiwa. Ukatwa Diosajj mä regaljam churkistu uka vidarojj wali respetompi uñjañatak chʼamachasiñasa.

23 “[Diosaw] taqenirus jakañsa, samansa, taqe kunsa churi” (Hechos 17:24, 25). Amigomajj mä suma regalo churiristam ukhajja, janiw basurar jaqtkasmati ni tʼunjkasmasa. Jehová Diosajj ukhamarakiw jakañ vidjja mä suma regaljam churistu. Niyakejjay vidasarojj wali valoranit uñjstanjja, vidasampejj Diosaruw jachʼañchañ muntanjja (Salmo 36:9, NM).

24 “Jaqe masimarojj juma kikparjam munasiñamawa” (Mateo 22:39). Jan wali vicionakajj janiw jiwasarukejj jan waltʼaykistuti, jan ukasti jiwas jakʼankki ukanakarusa familiasarusa jan waltʼayarakiwa. Sañäni, jiwasatï cigarro fumasksna ukhajja, jiwasampi jakapki ukanakajj cigarron jewqʼepampiw usuntapjjaspa. Ukhamajj jan wali vicionak jaytjjañäni ukhajja mayninakar munasitaswa uñachtʼayañäni (1 Juan 4:20, 21).

25 “Jilatanakarojj akanak amtayaskakim: jupanakajj gobiernonakarusa autoridadanakarusa istʼapjjañapawa” (Tito 3:1). Walja markanakanjja, drogasiñasa, droganak apnaqañasa leyinakampi jarkʼatawa. Niyakejjay Diosajj gobiernonakar istʼañas munchejja, uka leyinakar istʼañasawa (Romanos 13:1).

Qʼomäsajj Jehová Diosaruw jachʼañchtanjja.

26. 1) ¿Kunsa Jehová Diosan amigopäñatakejj lurañasa? 2) ¿Kunatsa qʼoma sarnaqañatak chʼamachasiñasa?

26 Jiwasatï Jehová Diosan amigopäñ munstanjja, inas jan walinak apanukuñasajj wakischini. Wakisini ukhajja, jankʼakiw apanukuñasa. Cheqas mä vicio apanukuñajj chʼamakïspawa, ukampis Diosan yanaptʼapampejj apanuksnawa. Jupajj akham sistuwa: “Nayätwa [Jehová] Diosamajja, nayasti kunatejj jumatakejj askïki ukwa yatichsma, kawki thakinjamtejj sarañamäki ukanjam irparaksma” sasa (Isaías 48:17). Jiwasatï qʼoma sarnaqañatak chʼamachasiñänejja, Jehová Diosaruw jachʼañchañäni.