Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

4 YATICHÄWI

¿Kunatsa autoridadanïpki ukanakar respetañasa?

¿Kunatsa autoridadanïpki ukanakar respetañasa?

“Taqe kasta jaqenakar respetapjjam, taqpach creyente masinakamar munasipjjam, Diosar ajjsarapjjam, reyirojj respetapjjarakim” (1 PEDRO 2:17).

1, 2. 1) ¿Khitirus respetañasapuni? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus aka yatichäwin qhanañchaskañäni?

JISKʼASKAYÄTA uka tiempot amtañäni. Tatamasa mamamasa kun lurañtï mayipjjerïktam uk lurañ inas awisajj jan munirïksta. Jupanakar munaskchiyätasa, istʼasirïñajj kunja wakiskiris uk yatkchiyätasa, awisajj jupanakar istʼañajj chʼamakïpachänwa.

2 Jehová Dios Awkisajj qhawqsa munasistu uk yattanwa. Jupajj sum uñjistu, kunanakatï kusisit jakasiñatak wakiski ukanakwa churistu. Ukatjja sum jakasiñasatakiw taqe kunan sum irparakistu. Awisajj jaqenakaruw jiwasar irpañapatak uttʼayi. Ukhamajj taqe kunanwa Jehová Diosar respetañasa (Proverbios 24:21). Ukampis ¿kunatsa Diosan uttʼayat irpirinakar istʼañajj chʼamakïspa? ¿Kunatsa Diosajj istʼasirïñas muni? ¿Kunjamsa Diosar respetatas uñachtʼaysna? (9 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

¿KUNATSA ISTʼASIRÏÑAJJ CHʼAMAKÏSPA?

3, 4. 1) ¿Kunatsa pantjasir jaqëtanjja? 2) ¿Kunatsa mayninakar istʼañajj chʼamakïspa?

3 Adanampi Evampejj juch lurapkäna ukhatpachwa jaqejj jan istʼasiri kutkatasiri chuymanïtanjja. Diosajj jan juchansa jupanakar lurkchïnjja, Dios contra saytʼasipkäna ukhatpachwa jucharara pantjasiri jaqenakäjjapjjäna. Ukhamatwa taqe wawanakapajj pantjasir jaqenakarakïtanjja. Ukatwa Jehová Diosarusa irpirinakarusa istʼañajj chʼamakïspa. Maysa toqetjja, jiwasar irpañatak uttʼayatäpki ukanakajj pantjasirïpjjewa, ukatwa istʼañajj chʼamakirakïspa (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Romanos 5:12).

4 Pantjasirïtas laykurakiw jachʼa jachʼa tukur chuymanïtanjja. Ukatwa irpirinakar istʼañajj chʼamäspa. Amuytʼañataki, Jehová Diosajj Moisesaruw markapar irpañapatak ajllïna. Ukampis walja maranak Diosar serviri Coré chachajj jachʼa jachʼaw tukjjäna, Moisesarus janiw respetjjänti. Moisesajja, Diosan markaparus pʼeqtʼkchïnjja, janiw jachʼa jachʼa tukkänti. Antisas taqenit sipansa wali humilde jaqënwa sasaw Biblian sistu. Ukampis Coré chachajj janiw Moisesar istʼañ munkänti. Yamas yaqhanakampiruw Moisesar kutkatasipjjañapatak chʼamañchäna. ¿Kunas Coré chacharus mayni kutkatasirinakarus pasäna? Diosajj jiwarayänwa (Números 12:3; 16:1-3, 31-35). Biblianjja jachʼa jachʼa tukuri yaqha jaqenakatwa parlaraki, ukhamatwa jachʼa jachʼa tukuñajj jan walïtap yattanjja (2 Crónicas 26:16-21; 10 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

5. ¿Kunsa autoridadanïpki ukanakat yaqhepajj lurapjjäna?

5 Nayratpachwa autoridadanïpki ukanakat yaqhepajj jaqenakar tʼaqesiyapjje, ukatwa jaqenakajj jupanakar jan respetjjapjjeti. (Eclesiastés 8:9 liytʼañataki). Amuytʼañataki, Jehová Diosajj Israel markan reyïñapatak Saúl chachar ajllkäna ukhajja, jupajj humilde suma jaqënwa. Tiempompisti jachʼa jachʼa tukuñampi envidiasiñampiw apayasjjäna, ukatwa Davidar jiwayañatak arknaqäna. Davidasti janiw juparojj kuna jan walsa lurkänti (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Qhepatjja, Davidajj Israel markan reyipäjjänwa, wali suma reyirakïnwa. Ukampis tiempompejja, autoridadanïtap laykojj jan walinakwa lurjjarakïna. Urías chachan Bat-seba (Betsabé) warmipampiw ikintasïna. Juchap imtʼañatakejja, Uriasarojj nayraqataruw guerran nuwasiñapatak khitäna, ukhamat jiwañapataki (2 Samuel 11:1-17).

¿KUNATSA JEHOVÁ DIOSAR RESPETAÑASA?

6, 7. 1) ¿Kunatsa Jehová Diosar istʼapuntanjja? 2) Diosar istʼañajj chʼamäki ukhajja, ¿kunjamsa Jesusat yateqasiñajj yanaptʼistu?

6 Jehová Diosarojj wal munastanjja, ukatwa kuntï siskistu ukar istʼtanjja. Niyakejjay Diosar taqe kunat sipansa wal munasstanjja, jupar kusisiyañwa muntanjja (Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30 liytʼañataki). Adanampi Evampejj Edén jardinan jakapkäna ukhatpachwa janis Jehová Diosajj autoridadanïkaspa ukham jaqenakan amuyapjjañap Supayajj munäna. Diosajj janis jaqer kun sañatakis derechonïkaspa ukham amuyayarakïna. Ukampis ukajj kʼariwa. Antisas jiwasajj alajjpachan jakirinakjamaw akham sistanjja: “Nanakan Jehová Diosaja, jumaw jachʼañchäwi, honra katoqañatakisa, chʼamanïñatakisa derechonïtajja. Jumaw taqe kunsa lurtajja” sasa (Apocalipsis 4:11).

7 Jumajj wawäkayäta ukhajja, janis tatam mamamar istʼañ munirïkstajja, jupanakar istʼañajj kunja wakiskirisa uk amuyirïpachätawa. Jiwasatakejj ukhamarakiw awisajj Diosar istʼañajj chʼamakïspa. Ukampis Jehová Diosar munasitas layku, ukhamarak jupar respetatas laykuw taqe kunan istʼañatak chʼamachastanjja. Istʼasirïñjja Jesusatwa yateqasiñasa. Diosan mayitap phoqañajj chʼamäkäna ukhasa Jesusajj phoqänwa. Ukatwa Awkiparojj akham säna: “Jan nayan munañajarjamajj luraspanti, jan ukasti munañamarjam luraspan” sasa (Lucas 22:42; 11 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

8. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj jichhürunakan irpaskistu? (“ Ewjjtʼatajj istʼasiñasawa” siski uka recuadro uñjjattʼäta).

8 Jichhürunakanjja, Jehová Diosajj kunayman toqetwa irpistu. Sañäni: Biblia churistu, jilïr irpirinak congregacionan uttʼayarapistu. Jiwasatï jupanakar respetañänejja, Diosar respetataswa uñachtʼayañäni. Ukampis jupanakar jan istʼkañänejja, Jehová Diosarus jan istʼksna ukhamäniwa. Israelitanakajj Moisesar jan istʼapkäna ukhajja, Diosatakejj janipuniw walïkänti, juparus jan istʼañ munapkaspa ukhamänwa (Números 14:26, 27; 12 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

9. ¿Kunjamsa munasiñajj istʼasirïñatak yanaptʼistu?

9 Irpirinakasar istʼtan ukhajja, jilat kullakanakasar munasitaswa uñachtʼaytanjja. Uk sum amuytʼañatakejj mä grupo soldadonakat parltʼañäni, mä terremotosa jan ukajj yaqha ukham jan walis paski ukhajja, jupanakajj jankʼakiw jan waltʼañankapki uka jaqenakar salvañatakejj yanaptʼapjje. Ukampis uka soldadonakat maynitï pʼeqtʼiripar jan istʼkaspajja, soldado masinakaparuw jan walin uñjasiyaspa, yamas yaqhepajj wali usuchjataw uñjasipjjaspa. Jiwasatï Jehová Diosarusa, irpirinakasarus jan istʼksna ukhajja, jan walinakanwa jilat kullakanakar uñjasiysna. Ukampis Jehová Diosar istʼañäni ukhajja, jilat kullakanakasar munasitasa, Diosar respetataswa uñachtʼayañäni (1 Corintios 12:14, 25, 26).

10, 11. ¿Kuna toqenakatsa jichhajj yatjjataskañäni?

10 Kun lurañtï Jehová Diosajj maykistu ukajj jiwasan sum jakasiñasatakiwa. Jiwasatï familia pʼeqtʼirirusa, congregacionan irpirinakarusa, markasan utjki uka autoridadanakarus respetañäni ukhajja, kusisitaw sum jakasiñäni (Deuteronomio 5:16; Romanos 13:4; Efesios 6:2, 3; Hebreos 13:17).

11 Uka kimsa irpirinakar respetatas kunjamsa uñachtʼaysna ukwa jichhajj yatjjatañäni. Kunatsa Jehová Diosajj jupanakar respetañas muni uk amuyañäni ukhajja, jupanakar respetañajj janiw chʼamäkaniti.

FAMILIA PʼEQTʼIRIROJJ RESPETAÑASAWA

12. ¿Kunjamsa mä chachajj Jehová Diosar respetatap uñachtʼayaspa?

12 Jehová Diosaw familia uttʼayi, juparakiw sapa maynirojj kunsa familian lurañapa uk jaytawayi. Kunapachatï sapa maynejj Diosan mayitap phoqani ukhajja, taqeniw familian sum jakasipjjani (1 Corintios 14:33). Diosajj chacharuw familia pʼeqtʼañapatak uttʼayi. Chachajj warmiparus wawanakaparus munasiñamp cuidaspa, sum pʼeqtʼaspa ukwa Diosajj muni. Kunjamsa familiapar uñjaski ukjjat Diosaruw cuenta churani. Diosar servir chachajj munasirïñapawa, kunjamtï Jesusajj congregacionar uñjki ukhamwa familiapar munasiñampi uñjañaparaki. Ukhamatwa chachajj Jehová Diosar respetatap uñachtʼayani (Efesios 5:23; 13 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

Kunjamtï Jesusajj congregacionar uñjki ukhamarakiw chachanakajj familiapar uñjapjjañapa.

13. ¿Kunjamsa warminakajj respetasirïtap uñachtʼayapjjaspa?

13 Jehová Diosajj ukhamarakiw cristiana warminakarojj lurañanak jaytawayi. Jupajj chachaparuw familiar sum pʼeqtʼañapatak yanaptʼañapa. Paniparakiw wawanakapar yatichapjjañapa. Warmejj wawanakapar respetasirïñ yatichañatakejja, jupaw nayraqat chachapar respetañapa (Proverbios 1:8). Ukatjja kuntï chachapajj amtki ukarus yanaptʼañaparakiwa. Chachapan kun lurañ amtatapas jupatak jan walïkchi ukhajja, munasiñampi respetompiw uk qhanañchañapa. Chachapatï jan Testigökchejja mä kullakatakejj jukʼamp chʼamäspawa. Ukampis munasiñampi respetompi uñjaskakini ukhajja, inas chachapajj Diosar uñtʼañsa Jupar serviñsa amtarakchispa (1 Pedro 3:1 liytʼañataki).

14. ¿Kunjamsa wawanakajj respetasirïtap uñachtʼayapjjaspa?

14 Jehová Diosajj wawanakar wal munasi. Cheqas jan walinakat jarkʼaqatäñsa yanaptʼatäñsa wawanakaw jukʼamp munapjje. Kunapachatï wawanakajj istʼasirïpjje ukhajja, tatapas mamapas wal kusisipjje, ukhamarakiw Jehová Diosajj wal kusisi. Istʼasirïsajj Jehová Diosar respetapjjatapwa uñachtʼayapjje (Proverbios 10:1). Yaqhep familianakanjja, awkiki jan ukajj taykakiw wawanakapar uywasi. Ukhamäki ukhajja jupanakatakisa wawanakapatakisa chʼamakïspawa. Ukampis wawanakajj istʼapjjani, yanaptʼapjjarakini ukhajja, kusisitaw jakasipjjani. Amtapuniñäni, taqe familianwa jan waltʼañanakajj utji. Ukampis sapa maynitï Diosar istʼapjjanejja, kusisitaw familian jakasipjjani. Familia uttʼayiri Jehová Diosarus jachʼañchapjjarakiniwa (Efesios 3:14, 15).

CONGREGACIONAN IRPIRINAKAR RESPETAÑASAWA

15. ¿Kunjamsa Diosar respetatas congregacionan uñachtʼaysna?

15 Jehová Diosajj congregación taypiw irpistu. Congregación pʼeqtʼañapatakejj Jesusaruw uttʼayi (Colosenses 1:18). Jesusasti “suma phoqeri amuyasir esclavoruw” Diosan markapar sum uñjañapatak uttʼayaraki (Mateo 24:45-47). Uka “esclavojja”, Oraqpachan Jilïr Irpirinakawa. Jupanakaw Diosar jukʼamp confiyañatak horasapar yanaptʼanak churistu. Congregacionan jilïr irpirinakasa, yanapirinakasa, congregacionanak tumptʼirinakasa, oraqpachanwa congregacionanakar wal yanaptʼasipki. Jupanakajj ‘suma phoqeri amuyasir esclavon’ ewjjtʼanakaparjamaw kuns lurapjje. Taqe uka jilatanakasajja, jiwasar uñjañatak uttʼayatäpjjewa. Kunjamsa uñjasipkistu ukanakat Diosaruw cuenta churapjjani. Ukhamasti uka jilatanakar respetañasawa, ukhamatwa Jehová Diosar respetatas uñachtʼayañäni (1 Tesalonicenses 5:12; Hebreos 13:17 liytʼañataki; 14 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

16. ¿Kunatsa jilïr irpirinakarus congregacionan yanapirinakaparus espíritu santow uttʼayi sasin sissna?

16 Jilïr irpirinakasa, congregacionan yanapirinakapasa mayachtʼatäñataki ukhamarak Diosat jan jitheqtañatakiw yanaptʼapjjestu. Uka jilatanakajj jiwasjam pantjasirïpkchisa, ¿kunjamsa jupanakar uttʼayasi? Biblian utjki uka mayitanakwa phoqapjjañapa (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9). Diosajj espíritu santopampiw Biblia qellqerinakar uka mayitanak qellqayäna. Maysa toqetjja, jilïr irpirinakajj maynir uttʼayañatakejj espíritu santo oracionan mayisipjjaraki. Ukhamajj Jehová Diosampi Jesusampiw congregacionanakar sum irpasipki (Hechos 20:28). Jiwasar yanaptʼañatak uttʼayatäpki uka jilatanakajj Diosan mä regalopawa (Efesios 4:8).

17. ¿Kunjamsa mä kullakajj Jehová Diosar respetatap congregacionan uñachtʼayaspa?

17 Congregacionan utjki uka lurañanakan yanaptʼañatakejj jan mä jilïr irpirisa, ni mä yanapiris utjchi ukhajja, bautisat yaqha jilataw yanaptʼaspa. Yanaptʼirjam jilatanakajj jan utjkchi ukhasti, mä kullakaw yanaptʼarakispa. Niyakejjay bautisat mä jilat lantejj yanaptʼchinejja, uka kullakajj mä pañueletampiw pʼeqep chʼoqtʼasiñapa jan ukajj mä sombrero asjjattʼasiñapa (1 Corintios 11:3-10). Ukham lurasajja, familiansa congregacionansa Jehová Diosajj irpirinak uttʼayki ukar respetatap uñachtʼayani (15 qhanañchäwi uñjjattʼäta).

AUTORIDADANAKAR RESPETAÑASAWA

18, 19. 1) ¿Kunsa Romanos 13:1-7 qellqatajj yatichistu? 2) ¿Kunjamsa autoridadanakar respetatas uñachtʼaysna?

18 Jichhürunakanjja Jehová Diosajj autoridadanakaruw marka apnaqapjjañapatakejj jayti, ukatwa jupanakar respetañasa. Autoridadanakajj markasansa comunidadasansa sum jakasiñ utjañapataki, umas luzas yaqha ukhamanakas utjañapatakiw yanaptʼapjje. Cristianonakajj Romanos 13:1-7 (liytʼañataki) qellqatan uñstki uka arunakwa istʼañasa. ‘Jilïr autoridadanakarojj’ respetañasawa, kawkïr markantï jakasktan uka markan leyinakaparus istʼañasarakiwa. Familiatakisa negociotakisa kunatï utjkistu ukanakatakisa ukhamarakiw leyinakajj utji, ukanakjja phoqañasarakiwa. Amuytʼañataki, impuestonakjja pagañasawa, kuna documentonaktï autoridadanakajj maykistu ukanaksa churañasawa. Ukampis Diosan leyinakap conträki ukanak lurañas mayipjjestani ukhajja, apóstol Pedrjamaw akham sañasa: “Jaqenakar istʼañat sipansa Diosar istʼapjjañajawa” sasa (Hechos 5:28, 29).

19 Juezanakarusa, policianakarusa, yaqha autoridadanakarusa respetompipuniw parlañasa. Escuelansa colegionsa cristiano wayn tawaqonakajj ukhamarakiw profesoranakarusa yaqha jilïrinakarusa respetapjjañapa. Trabajonjja, janis trabajir masinakasajj jefer respetapkchejja, jiwasajj respetompipuniw uñjañasa. Ukham lurasajj apóstol Pablotwa yateqasisktanjja, jupatakejj autoridadanakar istʼañajj chʼamäkchïnsa respetompipuniw uñjirïna (Hechos 26:2, 25). Yaqhepajj janis sum uñjapkchistojja, jiwasajj respetompiw jupanakar uñjañasa (Romanos 12:17, 18 liytʼañataki; 1 Pedro 3:15).

20, 21. ¿Kunatsa respetasirïñajj wali wakiskirejja?

20 Jan respetasir jaqenak taypinsa jakstanjja, Jehová Diosan servirinakapajj taqenir respetomp uñjañatakiw chʼamachastanjja. Apóstol Pedron ewjjtʼaparjamaw sarnaqtanjja, jupajj akham sänwa: “Taqe kasta jaqenakar respetapjjam” sasa (1 Pedro 2:17). Mayninakar respetatasjja jaqenakajj uñjasipkiwa. Ukatwa Jesusajj akham säna: “Qhananakam jaqenak nayraqatan qhantʼayapjjam, ukhamat jupanakajj suma luratanakam uñjasin alajjpachankir Awkimaru jachʼañchapjjañapataki” sasa (Mateo 5:16).

21 Familiansa, congregacionansa, yaqha cheqanakansa respetompi mayninakar uñjañäni ukhajja, jaqenakajj Jehová Diosar uñtʼañwa munapjjani. Ukhamarus mayninakar respetomp uñjasajja Diosaruw respetasktanjja. Ukajj jupar wal kusisiyi, jupar munasitaswa uñachtʼayaraki.