Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

CAPÍTULO 15

‘Congregacionanakaruw chʼamañchtʼapjjäna’

‘Congregacionanakaruw chʼamañchtʼapjjäna’

Diosan arunakap yatiyirinakajja, Diosar serviñan suma saytʼatäpjjañapatakiw congregacionanakar visitapjjäna

Hechos 15:36–16:5 textot apstʼatawa

1-3. 1) ¿Khitirus Pablojj jupamp chik sarañapatak ajllïna, ukat kunsa jupat yattanjja? 2) ¿Kunanakatsa aka capitulon yatjjataskañäni?

 MARKAT marka sarasajja, apóstol Pablojj jupamp chik sarkäna uka Timoteo waynar uñjasajj wal lupʼïna. Timoteo waynajj inas mä 20 maranïchïna, jupajj Diosar taqe chuym confiyiri ukat prediktʼañ wal munir waynänwa. Jukʼat jukʼatwa uka waynajj utapat jayarstʼaskäna, niya jaypʼojjäna ukhajja, Listra markatsa Iconio markatsa wali jayankjjänwa. ¿Viajkasajj uka paninejj kuna jan walinakansa uñjasipjjpachäni? Niyakejjay Pablojj payïr kutin misionerjam viajchïnjja, kuna jan walinakansa viajkasajj uñjasipjjani uk jupajj sum yatjjäna. Ukatwa ‘¿Timoteojj ukham jan walinakan uñjasisajj kunsa lurpachäni?’ sasin lupʼpachäna.

2 Pablojj taqe chuymaw Timoteor confiyäna, ukampis humilde chuymani uka waynajj inas jan jupa pachpar confiyaskchïnti. Viajkasajja Pablojj kunayman jan walinakanwa nayrajj uñjasïna, ukhamajj jichha kutinjja wakichtʼat suma compañeronïñapänwa. Maysa toqetjja Pablojj akwa yatirakïna: niyakejjay congregacionanakarojj chʼamañchtʼañatak visitapjjañapächïnjja, jupanakajj uka luräwimp phoqañatakejj janiw payachasipjjañapäkänti, kuntï jilat kullakanakarojj sapjjañapäkäna ukansa janiw yaqh yaqha parlapjjañapäkänti. Ukhamajj ¿kunatsa Pablotakejj mä suma compañeronïñajj wakispachäna? Kuna laykutejj jupampi Bernabeampejja, uka nayrajj janiw waltʼayasipkänti, ukatwa mä suma compañero ajlliñajj Pablotakejj wali wakiskirïpachänjja.

3 Aka capitulonjja, kunjamsa jan waltʼayasiñanak askichsna ukwa yatjjatañäni. Ukatjja kunatsa Pablojj jupamp chik sarañapatakejj Timoteor ajllïna, kunjamsa superintendente de circuito jilatanakajj lurañanakapamp phoqapjje ukanakats yatjjatarakiñäniwa.

Jichhajj kuttʼasin “jilatanakar tumptʼaniñäni” (Hechos 15:36)

4. Misionerot payïr kutin viajkasajja, ¿kuna pä amtampis Pablojj saräna?

4 Pasïr capitulonjja kunjamsa Pablompi, Bernabeampi, Judasampi, ukat Silasampejj Antioquía markankir congregacionar chʼamañchtʼapjjäna, kunjamsa circuncisión toqet kuntï cuerpo gobernantejj amtkäna uk yatiyapjjäna ukanakatwa yatjjataniwaytanjja. ¿Uka qhepat kunsa Pablojj lurpachäna? Bernabear jakʼachasisajj jupajj akham sänwa: “Jichhajj kuttʼañäni, Jehová Diosan arunakap yatiyktan taqe uka markanakankir jilatanakar tumptʼaniñäni, ukhamat jupanakajj kunjamäsipkis uk yatiñataki” sasa (Hech. 15:36). Ukham sasajja, Pablojj janiw machaq cristianonakar visitir sarañatak parlkänti, jan ukasti payïr kutin misionerjam viajisajj aka pä amtanakampiw saräna. Nayraqatajja, kuntï cuerpo gobernantejj amtkäna ukwa jilat kullakanakarojj yatiyaskakiñapäna (Hech. 16:4). Payïrirjamajja, Pablojj superintendentet servisajj congregacionanakaruw yanaptʼañapäna, ukhamat jilat kullakanakajj suma saytʼatäpjjañapataki, ukhamarak Diosar serviñans jiltasipkakiñapataki (Rom. 1:11, 12). Nayrïr patak maranakankir cuerpo gobernantet yateqasisajja, ¿kunjamsa Diosan markapajj congregacionanakarojj jichha tiempon chʼamañchtʼaraki?

5. Cuerpo Gobernantejja, ¿kunjamsa oraqpachankir congregacionanakarojj chʼamañchtʼi, instruccionanaks churaraki?

5 Jichhürunakanjja Jesusajj Cuerpo Gobernante taypiw Diosan markaparojj irpaski. Cuerpo Gobernante taypinkir ajllit jilatanakajja cartanak toqe, Bibliat apstʼat qellqatanak toqe, tantachäwinak toqe, yaqha ukhamanak toqew oraqpachankir jilat kullakanakarojj chʼamañchtʼapjje, instruccionanaksa churapjjaraki. Cuerpo Gobernantejj sapa congregacionar sum uñjañatakiw chʼamachasi, ukatwa congregacionanakar visittʼapjjañapatakejj superintendente de circuito jilatanakar uttʼayi. Uka jilatanakajj Biblian mayitanakaparjam phoqasaw superintendente de circuitot uttʼayatäpjje, ukampis janïr superintendentet uttʼayatäkasajja jupanakajj congregacionanakanwa ancianot servipjjäna.

6, 7. Superintendente de circuitot servir jilatanakajja, ¿kuna luräwinakampis phoqapjjañapa?

6 Superintendente de circuitot servir jilatanakajja, congregación taypinkir taqe jilat kullakanakatwa llakisipjje, Diosar serviñan suma saytʼatäpjjañapatakis yanaptʼapjjarakiwa. ¿Kunjamsa uk lurapjje? Pabljam superintendentet servipkäna uka jilatanakatwa jupanakajj yateqasipjje, Pablojj Timoteorojj akham sänwa: “Diosan arunakap yatiyam, suma tiemponsa jan wali tiemponsa jankʼak yatiyam, wali pacienciampi, mä suma yatichirjam cheqañcham, amuytʼayam, ewjjtʼarakim. [...] Kunanaktï suma yatiyäwinak yatiyirjamajj lurañamäki ukanaksa phoqaskakim” sasa (2 Tim. 4:2, 5).

7 Uka arunakarjamajj superintendente de circuitot servir jilatanakajja, esposapamp chikajj congregacionanakar visitkasajj jilat kullakanakampiw Diosan arunakap yatiyapjje, yatichapjjaraki. Uka jilatanakajj Bibliat suma yatichirinakäpjjewa, predicañs wal munapjjaraki, ukatwa jilat kullakanakatakejj wali yateqaskayäpjje (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Superintendente de circuitot servir jilatanakajja, munasirita jan jupanakan askipak thaqerit uñtʼatäpjjewa. Jupanakajj mayninakar yanaptʼañ laykojj tiempsa chʼamsa apstʼasipjjarakiwa (Filip. 2:3, 4). Awisajj jupanakajj lupins lupjata, thayans thayjata ukhamaw viajipjje, jan walinakar purtʼasiñjam cheqanakaruw sarapjjaraki. Ukatjja Bibliat apstʼat discursonak toqew congregacionanakarojj chʼamañchtʼapjje, yatichapjje, cheqañchapjjaraki. Ukhamasti taqeniw jupanakan yateqaskay sarnaqapjjatapat lupʼiñasa, qhawqsa Diosar confiyapjje ukat yateqasiñatakis chʼamachasiñasarakiwa (Heb. 13:7).

“Wal colertʼasisajj” toqentasipjjänwa (Hechos 15:37-41)

8. Pablojj “jilatanakar tumptʼaniñäni” sasin Bernabear siskäna ukhajja, ¿kunsa jupajj luräna?

8 Pablojj “jilatanakar tumptʼaniñäni” sasin Bernabear siskäna ukhajja, Bernabeajj iyaw sänwa (Hech. 15:36). Jupanakajja nayrajj juntow Diosar servisajj viajipjjäna, kawkïr congregacionanakarutï visitapkäna ukankir jilat kullakanakarus sum uñtʼapjjarakïna (Hech. 13:2–14:28). Ukhamajj panpachani mayamp viajipjjañapajj walikjamakïnwa, ukampis mä jan waltʼäwiw utjäna. Uka toqet Hechos 15:37 textojj akham siwa: “Bernabeajj Marcos sat Juanarupuniw wal irpañ munäna” sasa. Bernabeajja Marcosarojj irpiristti janicha sasajj janiw Pablor jisktʼkänti, jan ukasti Marcos primoparojj irpañpunwa munäna, ukhamat misionerjam viajkasajj jupanakamp sarañapataki.

9. ¿Kunansa Pablojj Bernabeamp jan acuerdökäna?

9 Kuntï Bernabeajj lurañ munkäna ukampejj janiw Pablojj acuerdökänti. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Bibliajj akham siwa: “Ukampis Panfilia markanwa uka Marcosajj jupanakar jaytjasin sarjjäna, janirakiw jupanakamp chikajj Diosan arunakap yatiyiris sarjjänti. Ukatwa Pablojj jupar jan irpañ munkänti” sasa (Hech. 15:38). Pablompi Bernabeampejj nayrïr kuti misionerjam viajipkäna ukhajja, Marcosajj jupanakamp chikaw viajirakïna, ukampis janiw tukuykamajj jupanakamp quedaskänti (Hech. 12:25; 13:13). Jupanakajj viajiñ qalltasipkäna, mä arunjja Panfilia markankasipkäna ukhajja, Marcosajj asignacionap jaytasaw Jerusalenankir utapar kuttʼjjäna. Kunatsa Marcosajj uk luräna uk janiw Bibliajj qhanañchkiti, ukampis ukham luratapajj janiw Pablotakejj walïkänti. Ukatwa Pablojj Marcosar nayrjam jan confiyjjpachänti.

10. Mä acuerdor jan puripjjatapatjja, ¿kunsa Pablompi Bernabeampejj lurapjjäna?

10 Ukhampachasa Bernabeajj Marcosar irpañ munapunïnwa, Pablosti janirakiw kunäkipansa Marcosar irpañ munkänti. “Ukatwa jupanakajj wal colertʼasisajj toqentasipjjäna. Payar tʼaqjtasajj Marcosar irpjjarusisaw Bernabeajj [naskäna uka] Chipre islar barcot sarjjäna” (Hech. 15:39). Pablojj kun lurañtï amtkäna uk phoqaskakïnwa, uka toqet Bibliajj akham siwa: “Pablosti Silasaruw ajllïna, ukampis janïr sarkipanjja jilatanakaw Jehová Diosajj jupar wali khuyapayasiñamp uñjañapatak orarapipjjäna, uka qhepatwa jupajj sarjjäna” sasa (Hech. 15:40). Jupanakajj “Siria, Cilicia uksa toqenakaruw” sarapjjäna, “congregacionanakar chʼamañchtʼasa” (Hech. 15:41).

11. Maynimp jan waltʼayaskañäni ukhajja, ¿kunas jupamp sum apasiskakiñatakejj yanaptʼistani?

11 Kunatï Pablompir Bernabeampir paskäna ukajja, taqenejj pantjasirïtaswa amtayistu. Jupanakajj cuerpo gobernanten representantenakapat uttʼayatäpjjänwa, amuyatajj Pablo pachpaw qhepat cuerpo gobernante taypinkjjarakïna. Ukhamäkchïnsa, Pablompi Bernabeampejj suma jilatanakäsas colerampiw atipayasipjjäna. Ukampis ¿wiñayatakit jupanakajj jachjayasipjjpachäna? Janiwa. Pablompi Bernabeampejj pantjasirïpkchïnsa, humilde chachanakäpjjänwa, Jesusat yateqasiñatakiw chʼamachasipjjarakïna. Mä qhawqha tiempotjja, perdonasjjasajj mayampiw jupanakajj sum apasjjapjjäna (Efes. 4:1-3). Ukhamarusa Pablompi Marcosampejj qhepat mayampiw yaqha asignacionanakan junto trabajipjjäna (Col. 4:10). a

12. Pablompit Bernabeampit yateqasisajja, ¿superintendentenakajj kunjam chuymanïpjjatapsa uñachtʼayapjjañapa?

12 Pablompi Bernabeampejj mä kutejj jachjayasipkchïnsa, janiw jupanakajj coleramp atipayasir jaqenakat uñtʼatäpkänti. Bernabé chachajj munasirita wajjtʼasirit uñtʼatänwa, jupan cheqpach sutipajj José satäkchïnsa, apostolonakajj Bernabé sutwa jupar uchapjjäna, uka sutejj “chuymachasirin wawapa” sañwa muni (Hech. 4:36). Pablosti munasirita mayninakan askip thaqerit uñtʼatarakïnwa (1 Tes. 2:7, 8). Jichhürunakanjja ancianonakasa superintendente de circuito jilatanakasa, Pablompit Bernabeampitwa yateqasipjjañaparaki. Jupanakajj humildëpjjañapawa, congregacionankir jilat kullakanakarus munasiñampi khuyaptʼayasiñampiw uñjapjjañapa, jupanakkamas ukhamaw uñjasipjjañaparaki (1 Ped. 5:2, 3).

“Wali sum Timoteot parlapjjäna” (Hechos 16:1-3)

13, 14. 1) ¿Timoteojj khitïnsa, ukat kunjamsa Pablojj jupar uñtʼpachäna? 2) ¿Kunatsa Pablojj Timoteor uñjasajj wal musparpachäna? 3) ¿Timoteojj kuna asignacionsa katoqäna?

13 Payïr kutin misionerjam viajisajja, Pablojj Galaciankir congregacionanakaruw visitäna, Galacia provinciajj romanonakamp apnaqatänwa. Qhepatjja Pablojj “Derbe markaruw purïna, ukatjja Listra markaruw sararakïna”. Ukanjja “Timoteo sutini mä discipulow utjäna, jupan mamapajj judía warmïnwa, creyenterakïnwa, ukampis tatapajj griego jaqënwa” (Hech. 16:1). b

14 Amuyatajja, Pablojj nayrïr kut misionerot viajkäna ukhaw Timoteon familiaparojj uñtʼjjäna, ukhanakajj niya 47 maränwa. Uka marat paya jan ukajj kimsa maranak qhepatjja, payïr kutin misionerjam viajkäna ukhajja, Pablojj Timoteor uñjasajj wal musparäna. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Kuna laykutejj jilatanakajj wali sum Timoteot parlapjjäna. Jupatjja janiw congregacionapanak wali sum parlapkänti, jan ukasti markap jakʼankir congregacionanakansa wali sum parlapjjarakïna. Sañäni, “Listra markansa Iconio markansa jilatanakajj wali sum Timoteot parlapjjäna”, Listra markajj Iconio markat mä 30 kilometronak jayankänwa (Hech. 16:2). Espíritu santomp irpayasisajja, uka markankir ancianonakajj Timoteorojj Pablompir Silasampir yanaptʼañapatakiw mayipjjäna (Hech. 16:3).

15, 16. ¿Kunatsa jilat kullakanakajj Timoteot wali sum parlapjjäna?

15 ¿Kunatsa Timoteojj waynitükasas wali suma uñtʼatänjja? ¿Jupajj wali amuytʼasirïtapata, wali suma uñnaqtʼanïtapata, jan ukajj mä kuns wali sum lurtʼirïtapatcha ukham uñtʼatäpachänjja? Cheqansa jaqenakatakejj ukanakakiw wali importantejja, Samuel profetas kuntï nayrapamp uñjkäna ukampikiw apayasïna. Ukampis Jehová Diosajj akham sasaw jupar amtayäna: “Diosajj janiw kunjamtï mä jaqejj maynir uñjki ukham uñjkiti. Mä jaqejj kuntï nayrapajj uñjki ukakwa uñji, ukampis Jehová Diosajj kunatï chuyman utjki ukwa uñji” sasa (1 Sam. 16:7). Ukhamasti jilatanakajj janiw mä kun sum lurtʼirïtapat Timoteot sum parlapkänti, jan ukasti suma chuymanïtapatwa jupat sum parlapjjäna.

16 Mä qhawqha maranak qhepatjja, Timoteojj kunjam chuymanïnsa uka toqetwa Pablojj parläna. Mä arunjja, Timoteon taqe kuns jankʼak lurtʼirïtapata, munasirïtapata, jilat kullakanak layku wal trabajtʼirïtapatwa Pablojj parläna (Filip. 2:20-22). Timoteorojja “Diosar confiyasajj cheqa chuymampi” sarnaqerïtapatwa uñtʼasirakïna (2 Tim. 1:5).

17. ¿Kunjamsa wayn tawaqonakajj Timoteot yateqasipjjatap uñachtʼayapjjaspa?

17 Jichha tiemponjja, walja wayn tawaqonakaw Timoteo waynjam suma chuymanïñatak wal chʼamachasipjje. Ukham lurasaw wayn tawaqetatpach Jehová Dios nayraqatan sumat uñjatäpjje, congregacionansa sumat uñjatäpjjarakiwa (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Jupanakajj Diosar confiyasajj cheqa chuymampiw sarnaqapjje, taqe cheqansa Diosan serviripäpjjatapwa uñachtʼayapjjaraki (Sal. 26:4). Ukatwa walja wayn tawaqonakajj congregacionan kunayman lurañanakamp phoqapjjaspa, cheqansa jupanakajj Timoteo waynjam wali valoranit uñjatäpjjewa. Kunapachatï uka wayn tawaqonakajj publicadoräjjapjje, Diosarus vidap katuyasjjapjje, bautisasjjapjjaraki ukhajja, ¡congregacionankir jilat kullakanakajj walpun kusisipjje!

Congregacionankirinakajj jukʼampiw Diosar confiyapjjäna (Hechos 16:4, 5)

18. 1) ¿Pablompi Timoteompejj kuna lurañanakampis phoqapjjäna? 2) ¿Ukham lurapjjatapat kunas congregacionanakan pasäna?

18 Pablompi Timoteompejj walja maranakaw Diosar servisajj trabajipjjäna. Jupanakajj Diosan arunakap yatiyirinakjamajja, kuntï cuerpo gobernantejj jupanakar maykäna ukanakwa lurapjjäna. Uka toqet parlkasajj Bibliajj akham siwa: “Kunanaktï Jerusalén markankir apostolonakampi ancianonakampejj amtapkäna ukanakjja, markat marka sarkasaw jilatanakar yatiyapjjäna, ukhamat ukarjam phoqapjjañapataki” sasa (Hech. 16:4). Amuyatajja, congregacionanakajj cuerpo gobernanten instruccionanakaparojj istʼapjjänwa. Ukham lurapjjatapatjja, congregacionanakajj jukʼampiw Diosar confiyapjjäna, “urut urutjamaw yapjjattaskarakïna” (Hech. 16:5).

19, 20. ¿Kunatsa cristianonakajj Diosan markapar pʼeqtʼirinakarojj istʼapjjañasa?

19 Kunapachatï jiwas “taypin irpirïpki” ukanakar taqe chuyma istʼtan ukhajja, Jehová Diosajj ukhamarakiw congregacionanakar bendisi (Heb. 13:17). Niyakejjay aka mundojj jukʼat jukʼat mayjtʼaskchejja, taqe cristianonakaw kuntï ‘suma phoqeri amuyasir esclavojj’ maykistu ukar istʼañasa, ukatjja ukarjamaw sarnaqañasaraki (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Ukham lurañaw Diosar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistani, janirakiw aka mundompis qʼañuchaskañäniti (Sant. 1:27).

20 Nayrïr patak maranakan jakiri Pablosa, Bernabeasa, Marcosasa ukat alajjpachar sarañatak ajllit cristianonakas pantjasirïpjjänwa, jichha tiempon ancianot servipki ukanakasa Cuerpo Gobernante taypinkirinakas ukham pantjasirïpjjarakiwa (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Ukampis Cuerpo Gobernante taypinkirinakajj Bibliarjamapuniw kuns amtapjje, ukatjja kunjamtï apostolonakajj lurapjjerïkäna ukham lurañatakiw chʼamachasipjjaraki, ukhamatwa confiykayäpjjatap uñachtʼayapjje (2 Tim. 1:13, 14). Ukhamïpanjja congregacionanakajj Diosar serviñan wali chʼamañchtʼatäpjjewa, Diosarus jukʼampiw confiyapjjaraki.

a Marcosajj kunayman lurañanakampiw phoqäna” sat recuadro uñjjattʼäta.