Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

CAPÍTULO 9

“Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti”

“Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti”

Jan circuncidatäpkäna ukanakarus suma yatiyäwinakajj predicasirakïnwa

Hechos 10:1–11:30 textot apstʼatawa

1-3. ¿Kuna visionsa Pedrojj uñjäna, ukat kunatsa uka visión sum amuyañasajj wakisi?

 QOTA lakjjankir Jope markanjja, Pedrojj mä terrazanwa orasiskäna, lupejj ukan waliw luptʼaskarakïna. Pedrojj walja urunakaw uka utan alojatäjjäna, uka utan quedasitapajj jan yaqhachasirïtapwa uñachtʼayäna. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Alojaskäna uka utajja, Simón sat mä chachan utapänwa, jupajj lipʼichinak qoñachasaw trabajirïna, uka trabajonïtapatjja walja judionakajj janiw utapan alojasiñ munapkaspänti. a Ukhamäkchïnsa, Pedrojj Jehová Diosan jan yaqhachasir Diosätapat yateqaskakiñapänwa. Taqe ukanakajj 36 después de Cristo maranwa pasäna.

2 Apóstol Pedrojj Diosar orasiskäna ukhajj mä visionwa uñjäna, kuntï uka visionan uñjkäna ukajj mä judiotakejj janiw walïkaspänti: uka visionanjja alajjpach jistʼartatwa uñjäna, linot lurat mä jachʼa mantelaw warkoqtanïna, ukanjja Leyirjam qʼañut uñjatäpkäna uka animalanakaw utjäna. Kunapachatï Jehová Diosajj “¡Pedro, sartam, [animalanak] kharinukusin manqʼantam!” sasin säna ukhajja, Pedrojj akham sänwa: “Kunatï qʼañüki, jan qʼomachatäkaraki uk janipuniw kunapachas manqʼerïkti” sasa. Jan munatapatjja kimsa kutiw Jehová Diosajj akham sasin Pedror säna: “Kunanaktï Diosajj qʼomachki ukanakarojj jan qʼañuw sisjjamti” sasa (Hech. 10:14-16). Kuntï Jehová Diosajj uka visionan uñjaykäna ukjja, Pedrojj qalltan janiw sum amuykänti.

3 Pedron visionapajj kun sañsa muni ukjja taqe cristianonakaw sum amuyañasa, ukaw kunjamsa Jehová Diosajj jaqenakar uñji uk amuyañatak yanaptʼistani. Reinon suma yatiyäwinakap taqenir predicañatakejja, kunjamtï Diosajj jaqenakar uñjki ukham uñjañwa yateqañasa. Jichhajja Pedron visionap sum amuyañatakejj kunanakatï uka nayrasa uka qhepatsa paskäna ukanakatwa yatjjataskañäni.

‘Diosar ruwtʼasipunirïnwa’ (Hechos 10:1-8)

4, 5. ¿Cornelio chachajj khitïnsa? ¿Orasiskäna ukhajj kunas pasäna?

4 Visión uñjkäna uka urut mä uru nayrajj kunas Cesarea markan pasäna uk janiw Pedrojj yatkänti, Cesarea markajj Jope markat 50 kilometronak jayankänwa. Uka markanjja Cornelio sat chachaw mä visión uñjarakïna, jupajj Roma markan ejercitopan mä oficialapänwa, “Dios chuyma” jaqet uñtʼatarakïnwa. b Jupajj wali sumwa familiapar pʼeqtʼäna, ukatwa ‘utapankirinakas taqeni jupamp chikajj Diosar ajjsartʼapjjäna’. Cornelio chachajj janiw judiökänti, janiw circuncidatäkarakïnti, ukampis pisin jakasir judionakat wal khuyaptʼayasirïna, kunanakapatï utjkäna ukanakampis yanaptʼarakirïnwa. Uka suma chuyman jaqejja, “Diosarus ruwtʼasipunirïnwa” (Hech. 10:2).

5 Niya kimsa jaypʼu horasarojj Cornelio chachajj orasiskänwa, ukhamaruw mä visionan mä angelajj jupar akham säna: “Diosajj oracionanakam istʼiwa, pobrenakar yanaptʼatams jupajj uñjiwa, amtarakiwa” sasa (Hech. 10:4). Ukatjja uka angelajj ‘Pedror jawsanipjjañapatak mä qhawqha chachanakar khitam’ sasaw Cornelior säna. Cheqansa Cornelio chachajj cristianor tukuñampïskänwa, mä arunjja jupaw jan judiöpkäna ukanakat nayrïr cristianor tukuñampïskäna.

6, 7. 1) Diosajj kunjamsa jupar thaqer jaqenakan oracionanakap istʼi uk mä experienciamp qhanañchtʼam. 2) ¿Kunsa uka experiencianakat yateqsna?

6 Jichha tiemponjja, ¿Jehová Diosajj jupar thaqapki uka suma chuymani jaqenakan oracionanakap istʼarakpachati? Jïsa istʼiwa. Albania markankir mä warmirojj ukaw pasäna. Kunapachatï mä kullakajj punkupar leqtʼasin wawa uywañ toqet parlir Yatiyañataki sat revista uka warmir churäna ukhajja, uka warmejj akham sasaw kullakar säna: “Janipuniw creykitätati, añchhitakiw imill wawanakajar sum uywañatak yanaptʼita sasin Diosar mayista. ¡Diosaw jumarojj khitanpachätamjja! Jumajj chuymajarupuniw purtʼistajja, ukpunwa nayajj thaqaskäyäta” sasa. Ukatjja uka warmisa phuchanakapasa Bibliat yateqañwa qalltapjjäna, qhepatjja esposopas jupanakamp chikaw Bibliat yateqjjarakïna.

7 Uka kasta experiencianakajj waljaw utji, sapa kutiw oraqpachan pasaraki. Ukham experiencianakajj janiw aleq ukhamatak paskiti. ¿Kunsa uka experiencianakajj uñachtʼayistu? Maya, Jehová Diosajj jupar taqe chuyma thaqer jaqenakan oracionanakap istʼapuniwa (1 Rey. 8:41-43; Sal. 65:2). Paya, predicacionanjja angelanakaw yanaptʼaskistu (Apoc. 14:6, 7).

‘Pedrojj wal musparäna’ (Hechos 10:9-23a)

8, 9. ¿Espíritu santojj kun lurañapsa Pedror mayïna, ukat kunsa jupajj luräna?

8 Terrazankkasajja, kuntï visionan uñjkäna uka toqetwa “Pedrojj musparaskäna”, ukhamaruw Cornelion khitanit chachanakajj Simón chachan utapar puripjjäna (Hech. 10:17). Niyakejjay Pedrojj visionan uñjkäna uka animalanak jan manqʼañ munkchïntejja, ¿uka chachanakamp chikajj sarañ munaspänti, jan judiökäna uka Cornelio chachan utaparus mantaspänti? Jehová Diosajj espíritu santop toqew kun lurañapsa munäna uk Pedror amuytʼayäna. Espíritu santojj akham sasaw Pedror säna: “Kimsa chachanakaw jumar thaqasipktam. Ukhamajj sartasin saraqam, jan payachasis jupanakamp chik saraskakim, nayaw jupanakar khitanta” sasa (Hech. 10:19, 20). Kuntï visionan uñjkäna ukajja, espíritu santojj maykäna ukarjam phoqañatakiw Pedror yanaptʼäna.

9 Corneliojj mä angelan mayitaparjamaw uka chachanakar Pedron ukar khitäna, uk yatisajja Pedrojj mantanipjjam sasaw jupanakarojj utapar irpantäna, “ukanwa alojarakïna” (Hech. 10:23a). Kun lurasiñaptï Jehová Diosajj munkäna uk amuyasajja, Pedrojj ukarjamaw amuyup cambiäna.

10. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj markapar irpaski, ukat kamsasas jisktʼasiñasa?

10 Jichha tiemponjja, ukhamarakiw Jehová Diosajj munañap amuyapjjañapatakejj jukʼat jukʼat markapar yanaptʼi (Prov. 4:18). Espíritu santop toqew Jehová Diosajj ‘suma phoqeri amuyasir esclavorojj’ irpaski (Mat. 24:45). Awisajj Diosan arunakap jukʼamp sum amuyañatakejj machaq qhanañchäwinakwa katoqsna, jan ukajj Diosan markapan cambionakaw utjarakispa. Ukatwa akham sasin jisktʼasiñasa: “Diosan markapan machaq qhanañchäwinakapsa, Diosan markapan cambionakajj utjki ukanaksa, ¿taqe chuymat katoqastjja? ¿Diosan espíritu santopampejj irpayasiskti?” sasa.

“Bautisasipjjpan” sasaw Pedrojj säna (Hechos 10:23b-48)

11, 12. ¿Cesarea markar purisajj Pedrojj kunsa luräna, ukat kunsa yateqäna?

11 Pedrojj visión uñjkäna uka urut qhepürojja, jupampi llätunka chachanakampejj Cesarea markaruw sarapjjäna, jupanakat kimsanejj Cornelion khitanit chachanakänwa, ‘sojjtanisti’ Jope markankir judío cristianonakäpjjänwa (Hech. 11:12). Pedror suykasajja, Corneliojj “familianakaparu munat amigonakaparuw jawsthapiyäna”, amuyatajja taqe jupanakajj janiw judiopkänti (Hech. 10:24). Cesarea markar purisajja, Pedrojj kuntï nayrajj janipun lurirïkäna ukwa luräna: jan circuncidatäkäna, janirak judiökäna uka jaqen utaparuw mantäna. Ukatjja Pedrojj akham sasaw qhanañchäna: “Mä judío jaqetakejj yaqha kasta jaqemp chikachasiñasa jan ukajj jakʼachasiñasa kunja jan walisa ukjja jumanakajj sum yatipjjtajja. Ukhamarus Diosaw nayar uñachtʼayitu, janiw khitirus qʼañuchata jan ukajj jan qʼomachata sasajj sañajäkiti” sasa (Hech. 10:28). Pedrojj akwa amuyjjäna: Diosajj visionan uñjaykäna ukampejja, janiw kunanaksa manqʼañapäna ukak yatichañ munkänti, jan ukasti “janiw khitirus [ni jan judío jaqerus] qʼañuchata jan ukajj jan qʼomachata” sasajj sañapäkänti.

“Corneliojj wal jupanakar suyaskäna, familianakaparu munat amigonakaparuw jawsthapiyäna” (Hechos 10:24).

12 Cornelio chachan utapanjja apóstol Pedrorojj wal suyasipkäna. Corneliosti Pedrorojj akham sänwa: “Nanakajj taqeniw jichhajj Dios nayraqatankapjjta, ukhamat taqe kunanaktï Jehová Diosajj juman arsuñamataki sisktam ukanak istʼapjjañajataki” sasa (Hech. 10:33). Diosat yatiñ munir mä jaqetï uka arunak sistaspa ukhajj walpun kusissna. Pedrojj aka musparkañ arunakampiw parlañ qalltäna: “Jichhajj cheqpachapuniw nayajj amuyta, Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti. Jan ukasti khitinakatï taqe markanakan jupar ajjsartʼapki, kunatï cheqapäki ukarjam lurapki ukanakarojj Diosajj katoqewa” sasa (Hech. 10:34, 35). Ukhamajja Jehová Diosajj kunayman jañchini jaqenakarusa, taqe markanakankir jaqenakarus igualak uñjatapwa Pedrojj yateqäna. Ukjjarusti kunjamsa Jesusajj suma yatiyäwinak yatiyäna uka toqetwa Pedrojj parläna, Jesusan jiwatapatsa jaktatapatsa parlarakïnwa.

13, 14. 1) Corneliompi jan judío jaqenakamp cristianor tukupjjatapajja, ¿kunatsa wali amtkayajja? 2) ¿Kunatsa predicktan uka jaqenakarojj jan juzgañasäki?

13 “Pedrojj uka toqenakat parlaskäna” ukhajja, mä akatjamatwa ‘yaqha markankir jaqenakjjar’ espíritu santojj jutäna, ukajj janipuniw nayrajj uñjasirïkänti (Hech. 10:44, 45). Bibliarjamajja uka may kutikiw janïr bautisatäpkäna uka jaqenakajj espíritu santo katoqapjjäna. Diosajj jan judiöpkäna uka jaqenakar sum katoqatapwa Pedrojj amuyäna, ukatwa jupanakajj “bautisasipjjpan” sasin säna (Hech. 10:48). Ukhamatwa Pedrojj ‘Reinon qhep qhepa llavep’ aptäna (Mat. 16:19). Uka llavempiw jan circuncidatäpkäna, jan judiöpkarakïna uka jaqenakarojj espíritu santomp ajllit cristianöpjjañapatak mä oportunidadajj churasïna. Yaqha markankir jaqenakajj 36 después de Cristo maranwa cristianor tukupjjäna, uka marat aksarojj janiw judionakakejj Diosamp suma uñjatäjjapjjänti (Dan. 9:24-27).

14 Jichha tiempon khitinakatï Diosan Reinopat yatiyktan ukanakajja, ‘Diosajj jan khitir yaqhachirïtap’ sum amuytanjja (Rom. 2:11). Cheqansa jupajj ‘taqe kasta jaqenakan salvasipjjañapwa’ muni (1 Tim. 2:4). Ukhamajj janiw jaqenakarojj kuna color jañchinisa, kunjam isinisa, kunjam uñnaqtʼanisa ukarjamajj juzgañasäkiti. Jesusan mayitaparjamajja Diosan Reinopat phoqatpachwa yatiyañasa, mä arunjja taqe jaqenakaruw predicañasa, janiw khitirus yaqhachañasäkiti. Maynejj kuna color jañchinïskpasa, kawkja markatäskpasa, jan ukajj kuna religionatäskpasa jan yaqhachasaw jupar predicañasa.

“Janiw jupanakajj kamsjjapjjänsa, Diosarus jachʼañchapjjarakïnwa” (Hechos 11:1-18)

15, 16. ¿Kunatsa yaqhep judío cristianonakatakejj kuntï Pedrojj lurkäna ukajj jan walïkäna? ¿Jan judiöpkäna uka jaqenakarojj kunatsa bautisäna uk kunjamsa Pedrojj qhanañchäna?

15 Pedrojj Jerusalenaruw saräna, ukhamat jan circuncidatäpkäna ukanakat mä qhawqhanejj “Diosan arunakap katoqapjjarakiwa” sasin jilat kullakanakar cuenttʼañataki. Ukampis Jerusalenankir jilat kullakanakajja, jan circuncidatäpkäna uka jaqenakan ‘Diosan arunakap katoqasipjjatap’ yatjjapjjänwa. Pedrojj Jerusalenar purïna uka qhepatjja, “circuncisión toqet saytʼasirinakajj jupa contra” parlañwa qalltapjjäna. Uka cristianonakajja Pedron ‘jan circuncidat jaqenakan utapar mantatapata, jupanakamp chik manqʼatapatwa’ wal colerapjjäna (Hech. 11:1-3). Judío cristianonakatakejj jan judiöpkäna uka jaqenakan cristianor tukupjjatapajj walikïskänwa, ukampis Diosan servirinakapjam katoqatäpjjañapatakejj Moisesan Leyip phoqapjjañapaw wakisi sasaw sapjjäna, uka Leyit mayajj circuncidasiñänwa. Ukhamajj yaqhep judío cristianonakatakejja, Moisesan Leyip jaytañajj janiw faciläkänti.

16 Jan judiöpkäna uka jaqenakarojj kunatsa bautisäna uk ¿kunjamsa Pedrojj qhanañchäna? Hechos 11:4-16 textorjamajja, Jehová Diosan munañapajj kunänsa uk qhanañchañatakejj aka pusi razonanakwa Pedrojj aytäna: 1) Jehová Diosajj mä visionwa uñjayäna (4-10 versiculonaka); 2) espíritu santo toqew kunsa lurañapäna uk Diosajj säna (11, 12 versiculonaka); 3) mä angelaw Cornelio chachar visitäna (13, 14 versiculonaka); 4) jan judiöpki uka jaqenakaw espíritu santo katoqapjjäna (15, 16 versiculonaka). Ukjjarusti Pedrojj chuymar purtʼkir aka arunakampiw discursop tuktʼayäna: “[Kunjamtï] Tatit Jesucristor [judío] creyirinakajj [espíritu santo] katoqktanjja, uka pachpa regalorak [jan judiöpki uka cristianonakajj] katoqapjje. Ukhamajj ¿khitirakït nayajj Dios conträñatakisti?” sasa (Hech. 11:17).

17, 18. 1) ¿Pedror istʼasajj judío cristianonakajj kuna amtarus puripjjpachäna? 2) ¿Kunatsa congregacionan mayachtʼatäñapajj chʼamakïspa, ukat kamsasas jisktʼasiñasa?

17 Pedron arunakap istʼasajja, judiöpkäna uka discipulonakajj mä amtaruw puripjjañapäna: ¿jan judiöpkäna ukanakar jan yaqhachañti amtapjjpachäna? Ukhak bautisasipkäna uka jan judío cristianonakarojj ¿jilat kullakanakaparjamat katoqapjjpachäna? Bibliajj akham siwa: “Ukanak istʼasajj janiw [apostolonakampi ni mayni judío cristianonakampejj] kamsjjapjjänsa, Diosarus jachʼañchapjjarakïnwa, akham sasa: ‘¡Ukhamajj Diosaw yaqha markankir jaqenakan arrepentisipjjañap munaraki, ukhamat jakañ katoqapjjañapataki!’” sasa (Hech. 11:18). Jilat kullakanakajja, amuyunakap cambiañatakejj dispuestokïpjjänwa, ukaw congregacionan mayachtʼatäñapatakejj yanaptʼäna.

18 Jichhürunakanjja congregacionan mayachtʼatäñapajj chʼamakïspawa. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Kuna laykutejj Diosan cheqpach servirinakapajj “taqe markanakata, tribunakata, kunayman kasta jaqenakata, kunayman aru parlirinakat” jutirïpjjewa. Ukatwa walja congregacionanakan kunayman kasta jañchini, kunayman costumbrenakani, kunayman jakasir jilat kullakanakajj utji (Apoc. 7:9). Akham jisktʼasiñasaw wakisi: “¿Mayninakar yaqhachañajj janit chuymajan utj-jje? Akapachankir jaqenakajj mayninakat sipansa jilankapkaspas ukhamsa amuyasipkchejja, ¿nayajj jilat kullakanakar jan jupanakjam uñjañatakit chʼamachastjja?” sasa. Jan judiöpkäna uka jaqenakajj cristianor tukupkäna ukhat mä qhawqha maranak qhepat kunas Pedrompejj (jan ukajj Cefas chachampejj) pasäna uk amtañäni: kunjamsa yaqhanakajj jan judiöpkäna uka cristianonakar yaqhachapjjäna uk uñjasajja, Pedrojj jan judiöpkäna uka cristianonakat ‘jitheqtjjänwa’, ukatwa Pablojj jupar cheqañchäna (Gál. 2:11-14). Jiwasajj janipuniw mayninakarojj yaqhachañ munktanti, antisas taqenir mä igualak uñjañatakiw chʼamachasiñasa.

“Walja jaqenakaw” cristianor tukupjjäna (Hechos 11:19-26a)

19. ¿Judío cristianonakajj Antioquía markan khitinakarus predicañ qalltapjjäna, ukat kunas pasäna?

19 ¿Jesusan arkirinakapajj jan judiöpkäna janirak circuncidatäpkäna uka jaqenakar predicañ qalltapjjpachänti? Jïsa. Siria markankir Antioquía markan kunas pasäna uk amtapjjañäni, uka markanjja walja judionakaw utjäna. c Ukampis judionakampi jan judiöpkäna uka jaqenakampejj sum apasipjjäna. Ukhamajj Antioquía markan jan judío jaqenakar predicañajj janiw chʼamäkänti, uka markanwa yaqhep judío cristianonakajj ‘griego aru parlir jaqenakar’ suma yatiyäwinak yatiyañ qalltapjjäna (Hech. 11:20). Jupanakajj janiw griego aru parlir judionakaruk predicapkänti, jan ukasti jan judiöpkäna janirak circuncidatäpkäna uka jaqenakarus predicapjjarakïnwa. Ukhamatwa Jehová Diosan bendicionapampejj walja jaqenakajj cristianöjjapjjäna (Hech. 11:21).

20, 21. ¿Kunjamsa Bernabé chachajj humilde chuymanïtap uñachtʼayäna? Suma yatiyäwinak yatiykasajja, ¿kunjamsa jupjam humilde chuymanïtas uñachtʼayaraksna?

20 Diosat yatiñ munir jaqenakar predicañapatakejja, Jerusalenankir congregacionajj Bernabé chacharuw Antioquía markar khitäna. Uka markanjja walja jaqenakaw Jehová Diosat wal yatiñ munapjjäna, uk uñjasajja janiw naya sapak taqenir predicañ puedkäti sasaw Bernabé chachajj amuypachäna. Ukampis Saulow jupar yanaptʼaspäna, kuna laykutejj Saulow qhepat yaqha markanakar khitat apostolöjjañapäna (Hech. 9:15; Rom. 1:5). Bernabé chachajj janiw Saulorojj competenciaparjam uñjkänti, jan ukasti humilde chuymampiw yanaptʼa thaqäna. Ukatwa Saulor thaqerejj Tarso markar saräna, ukhamat Saulojj Antioquía markar jutañapataki. Panpachanejj mä maraw Antioquía markan quedasipjjäna, jilat kullakanakarus Diosar servisipkakiñapatakiw chʼamañchtʼapjjäna (Hech. 11:22-26a).

21 Suma yatiyäwinak yatiyasajja, ¿kunjamsa Bernabé chachjam humilde chuymanïtas uñachtʼaysna? Taqeniw kuns sum lurtʼañ yattanjja, ukampis yaqhep luräwinakanjja chʼamachasiñasaw wakisiraki. Sañäni, yaqhepanakajja kawkjantï jaqenakajj utjki uka lugaranakansa utat ut sarasas wali sum predicapjje, ukampis jupanakatakejj revisitanak lurañasa, Bibliat yatichañ qalltañas chʼamakiwa. Ukanakat parlkasajj mä kunan chʼamachasiñasatï wakischi ukhajja, sapa mayniw yanaptʼa thaqañasa. Ukhamtï lurañäni ukhajja, Bibliat jukʼamp suma yatichirïñäniwa, predicasajj jukʼamp kusisitarakïñäniwa (1 Cor. 9:26).

“Yanaptʼanak apayañ amtapjjäna” (Hechos 11:26b-30)

22, 23. Jilat kullakanakapar munasipjjatap uñachtʼayañatakejja, ¿kunsa Antioquía markankir cristianonakajj lurapjjäna? Jichha tiemponjja, ¿Diosan markapan ukham yanaptʼasiñajj utjarakiti?

22 Bibliajj akham saskakiwa: “Tatitun discipulonakapajj Antioquía markanwa nayraqatajj cristianonaka sasin uñtʼatäjjapjjäna, Diosatwa uka suti katoqapjjäna” sasa (Hech. 11:26b). Cristianonakjam suti katoqapjjatapajja, Jesucristor arkañ munapkäna ukanakatakejj wali askïnwa. Jan judiöpkäna uka cristianonakampi judío cristianonakampejj munasipjjänti janicha uk yatiñatakejja, niya 46 maran manqʼat pistʼañajj utjkäna uka toqet parltʼañäni. d Uka tiempon jakir pobre jaqenakajja, manqʼat pistʼañ utjatapat wal tʼaqesipjjäna, kuna laykutejj janiw qollqenïpkänti, ni manqʼañanakapas utjkänti. Uka tiemponjja walja judío cristianonakaw Judea markan jakasipjjäna, amuyatajja jupanakat waljanejj pobrëpjjänwa, manqʼañanakampi yaqha ukhamanakamp yanaptʼatäñwa munapjjarakïna. Uk yatisajja Antioquía markankir jilat kullakanakasa, jan judiöpkäna uka jilat kullakanakas jupanakar “yanaptʼanak apayañ amtapjjäna” (Hech. 11:29). Ukham lurasajj jilat kullakanakapar wal munasipjjatapwa uñachtʼayapjjäna.

23 Jichha tiemponjja Diosan markapan ukham yanaptʼasiñajj utjarakiwa. Kunapachatï jilat kullakanakasajj yaqha markanakana, jan ukajj pachpa markasan jan walinakan uñjasipjjatap yattan ukhajja, jupanakarojj jankʼakiw taqe chuyma yanaptʼtanjja. Jilat kullakanakasajj jachʼa thayanakampi, jallumpi, terremotonakampi, tsunaminakamp jan waltʼayat uñjasipjje ukhajja, comités de sucursalanakajj jankʼakiw comités de socorro ukanak uttʼayapjje, ukhamat uka jan walinakamp jan waltʼayat uñjasipki uka jilat kullakanakar yanaptʼañataki. Ukham jan walinakan uñjasir jilat kullakanakar yanaptʼtan ukhajja, jupanakar cheqpachapun munasitaswa uñachtʼaytanjja (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:17).

24. Pedrojj uñjkäna uka visión sum amuyatasjja, ¿kunjamsa uñachtʼaysna?

24 Cheqpach cristianonakatakejja, kuntï Pedrojj mä terraza patjjan Jope markan uñjkäna uka visionajj wali wakiskiriwa. Jiwasajj jan khitir yaqhachir Jehová Diosaruw adortanjja, jupajj Reinon suma yatiyäwinakap phoqatpach yatiyañaswa muni. Ukatakejj maynejj kuna kasta jañchinïskpasa, kawkïr markatäskpasa, qollqenïskpas janisa, jan yaqhachasaw yatiyañasa. Ukhamajj suma yatiyäwinakat yatiñ munapki uka jaqenakar predicañatak chʼamachasisipkakiñäni, ukhamat jupanakajj Jehová Diosar uñtʼapjjañapataki ukhamarak servipjjañapataki (Rom. 10:11-13).

Jilat kullakanakasajj jan walinakan uñjasipki ukhajja, jankʼakiw jupanakar yanaptʼtanjja.

a Lipʼichinak qoñaptayas trabajipkäna uka jaqenakajja, jiwat animalanakatwa lipʼichinak apsupjjerïna, lipʼichinak qoñaptayañkam kunanaktï lurapkäna ukas ajjtaskañarakïnwa. Taqe ukanakatwa yaqhep judionakajj jupanakar yaqhachapjjäna, janirakiw templor sarapjjañapsa munapjjerïkänti. Ukatjja kawkintï trabajipkäna uka utanakajj markat 20 metronak jila jayankañapänwa, inas uka razonat Simón chachan utapajj ‘qota jakʼankchïna’ (Hech. 10:6).

b Cornelio chachampi Roma markankir ejercitompi” sat recuadro uñjjattʼäta.

c Siriankir Antioquía marka” sat recuadro uñjjattʼäta.

d Historia toqet yatjjatat Josefo sat chachan arsutaparjamajja, uka “manqʼat pistʼañajj” Claudio emperadorajj apnaqkäna ukhaw pasäna (41-54 después de Cristo).