Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

CAPÍTULO 22

“Jehová Diosan munañapajj luraspan”

“Jehová Diosan munañapajj luraspan”

Pablojj Diosan munañap lurañatakiw chʼamachasïna, ukatwa Jerusalenar saräna

Hechos 21:1-17 textot apstʼatawa

1-4. ¿Kunatsa Pablojj Jerusalenar saräna, ukat kunas ukan pasañapäna?

 PABLOMPI Lucasampejj Mileto markat sarañ qalltasipkäna ukhajja, jupanakasa Éfeso markankir ancianonakas wali llakitaw jikjjatasipjjäna, kuna laykutejj jupanakajj wal munasipjjäna. Uka pä misioneronakajj barcor makatasaw ukan saytʼasipjjäna. Qʼepinakapajj kunatï viajetak wakiskäna ukanakanïnwa, Judea markan pobrëpkäna uka jilatanakatakis donacionanakwa apasipkarakïna. Uka regalonak katoqasisajj kunjamakis jilatanakajj jikjjatasipjjani uk uñjañs wal munapjjarakïna.

2 Barcon velanakaparojj thayajj wal phustʼäna, ukhamatwa jukʼat jukʼat puertot jayarstʼasipkäna. Pablompi Lucasampi mayni paqallqo jilatanakampejja, lamar qota lakan qheparapkäna uka jilat kullakanakajj kunja llakitas jikjjatasipjjäna ukwa uñjapjjäna (Hech. 20:4, 14, 15). Ukatwa chhaqtawayjjapjjäna ukhakamajj jilat kullakanakat despedisisipkakïna.

3 Éfeso markankir ancianonakampejja, Pablojj kimsa maranakaw yanaptʼasisajj wali sum trabajïna. Ukampis jichha kutinjja espíritu santon irpataw Jerusalenar saräna. Kunas jupar ukan pasañapäna uk yatjjänwa, kuna laykutejj uka nayrajj akham sasaw uka pachpa ancianonakarojj säna: “Jichhajj espíritu santon irpataw Jerusalenar saraskta, kunay ukan paschitani ukjja janiw yatkti. Nayajj akak yatta, markat marka sarkasajj carcelan llawintata tʼaqesiyata uñjasiñajatakiw espíritu santojj kutin kutin nayar yatiyitu” sasa (Hech. 20:22, 23). Pablojj jan walinsa uñjasiñapäkchïnjja, “espíritu santon” irpatajj Jerusalenar sarañatakejj dispuestokïnwa. Jupajj janiw tʼaqesiñ munkänti, ukampis Diosan munañap lurañaw jupatakejj wali importantënjja.

4 ¿Jiwasatakejj Diosan munañap lurañajj wali importanterakiti? Cheqas ukhamäñapawa. Kunapachatï Jehová Diosar katuyasktan ukhajja, “jakäwijan juman munañam lurañaw nayrankani” sasaw Diosar arstanjja. Aka capitulonjja, apóstol Pablotwa jukʼamp yatjjataskakiñäni, ukaw jupat yateqasiñatakejj wal yanaptʼistani.

“Chipre isla” pasapjjäna (Hechos 21:1-3)

5. ¿Kawknamas Pablompi compañeronakapampejj Tiro markar sarapjjäna?

5 Pablompi compañeronakapampejj sarapkäna uka barcojja, ‘cheqakwa saräna’. Thayas sarapkäna uksa toqeruw thaytʼarakïna, ukatwa uka jaypʼpachajj Cos sat markar puripjjäna (Hech. 21:1). Amuyatajj uka arumajj ukanwa barcojj quedasïna. Ukjjarusti Rodas ukat Pátara markanakaruw sarapjjäna. Asia Menor cheqat sur toqenkir Pátara markar purisajja, jilatanakajj cargamentonak apir barcoruw makatapjjäna, uka barcojj Feniciankir Tiro markaruw cheqak jupanakar apäna. Uka markat sarkasajja, “Chipre isla” pasawayapjjäna, “chʼeqa toqer uka isla jaytanukusajj” sarasipkakïnwa (Hech. 21:3). ¿Kunatsa Hechos libro qellqeri Lucasajj uka toqet parlpachäna?

6. 1) ¿Kunatsa Pablojj Chipre isla uñjasajj chʼamañchtʼat jikjjataspachäna? 2) Kunjamsa Jehová Diosajj bendisiwayistu ukat yanaptʼawayarakistu uka toqet lupʼiñajja, ¿kunjamsa chʼamañchtʼistaspa?

6 Inas Pablojj uka isla uñtasajj kunanakas ukan pasäna ukanak compañeronakapar cuenttʼchïna. Mä llätunka maranak nayrajja, mä arunjja Pablojj misionerjam nayrïr kut viajkäna ukhajja, jupampi Bernabeampi Marcosampejj Elimas sat mä layqa jaqempiw uka islan jikisipjjäna, uka jaqejj janiw ukan predicasiñap munkänti (Hech. 13:4-12). Uka isla uñtasasa kunatï uka islan paskäna uk amtasasa, Pablojj wali chʼamañchtʼataw jikjjataspachäna, ukaw kunatï Jerusalenan jupar niya pasañampïskäna ukatakis yanaptʼarakpachäna. Jiwasajja ukhamarakiw kunjamsa Jehová Diosajj bendisiwayistu, kunjamsa yantʼanakar saykatañatak yanaptʼawayistu uka toqenakat lupʼisajj chʼamañchtʼat jikjjatassna. Uka toqenakat lupʼiñajj Davidarjamaw yanaptʼistaspa, jupajj akham sänwa: “Cheqap sarnaqer jaqen jan waltʼäwinakapajj waljawa, ukampis Jehová Diosaw taqe ukanakatjja salvi” sasa (Sal. 34:19).

“Thaqtasajj discipulonaka[ruw] jikjjatapjjta” (Hechos 21:4-9)

7. ¿Tiro markar purisajj kunsa jilatanakajj lurapjjäna?

7 Pablotakejja cristiano masinakapamp chikäñajj wali importantënwa, ukatwa jupanakamp chikäñ wal munäna. Lucasan arunakaparjamajja, Tiro markar purisajj discipulonakaruw jupanakajj jikjjatapjjäna (Hech. 21:4). Tiro markan cristianonak utjatap yatisajja, Pablompi compañeronakapampejj uka cristiano masinakaparuw thaqtapjjäna, ukatjja jupanakar jikjjatasajj jupanakampiw quedasipjjarakïna. Jehová Diosan markapankañajj mä bendicionawa, jiwasajj kawkirus sarkchiñänejja, jilat kullakanakasarojj jikjjatakipuniñäniwa, jupanakajj sumwa katoqtʼapjjestani. Khitinakatï Jehová Diosar munasipki, jupar adorapkaraki ukanakajj oraqpachanwa suma amigonakanïpjje.

8. ¿Hechos 21:4 textojj kamsañsa muni?

8 Pablompi compañeronakapampejj paqallqo urunakaw Tiro markan quedasipjjäna. Uka urunakajj kuntï Tiro markankir jilatanakajj Pablor sapkäna uka toqet parlkasajja, Lucasajj akham sasaw qellqäna: “Espíritu santon yatiyatajja, Pablorojj akham sasaw discipulonakajj kutin kutin sapjjäna: ‘Janipun Jerusalenar saramti’ sasa” (Hech. 21:4). ¿Diosajj Pablon yaqha cheqar sarañapti munpachäna? ¿Janit Jerusalenar sarañap munjjpachäna? Janiw ukhamäkänti. Espíritu santojja, ‘Pablojj Jerusalenaruw sarañapa, ukanjja jan waltʼayataw uñjasini’ sänwa. Jerusalenan Pablojj kuna jan walinakansa uñjasiñapäna ukjja, Tiro markankir jilatanakajj espíritu santon yanaptʼapampiw amuyapjjpachäna. Ukatwa Pablot wal llakisipjjäna, janirakiw Jerusalenar sarañaps munapkänti. Cheqansa jupanakajj jan walitwa Pablor jarkʼaqañ munapjjäna, ukampis Pablojj Diosan munañapwa lurañ munäna, ukatwa Jerusalenar saraskakïna (Hech. 21:12).

9, 10. 1) Tiro markankir jilatanakajj Jerusalenar jan sarañapatak ruwtʼapjjäna ukhajja, ¿kunsa Pablojj amtpachäna? 2) Jichhürunakanjja, ¿kun lurañsa jaqenakajj jan munapki, ukampis kun lurañassa Jesusajj muni?

9 Kunapachatï jilatanakajj Jerusalenar jan sarañapatak ruwtʼapjjäna ukhajja, inas kuntï discipulonakapajj Jesusar sapkäna uk Pablojj amtaschïna. Jesusajja discipulonakaparojj Jerusalenan tʼaqesiyataw uñjasëjja, jiwayapjjarakitaniwa sasaw säna. Uk yatisajja, Jesusat llaktʼasisajj Pedrojj akham sänwa: “Tata, juma pachpat sinttʼasim, janipuniw jumajj ukhamar purtʼaskätati” sasa. Jesusasti jupar sarakïnwa: “¡Saraqet Supaya! Nayajj Diosan munañap lurañajawa, jan jarkʼistati. Janiw jumajj kunjamtï Diosajj amuyki ukham amuyktati, jaqenakjamaw amuytajja” sasa (Mat. 16:21-23). Jesusajj Diosan munañapwa lurañ munäna, jakañ vidap aptʼasiñatakis dispuestokirakïnwa. Uka kikparakiw Pablojj Diosan munañap lurañ munäna. Kunjamtï Pedrojj Jesusar ruwtʼkänjja, ukhamarakiw Tiro markankir jilatanakajj jan walin jan uñjasiñapatakejj Pablor wal ruwtʼapjjäna, ukampis Diosan munañapajj kunänsa uk janiw amuyapkänti.

Jesusar arkañatakejj sacrificionak lurañaw wakisi.

10 Jichhürunakanjja walja jaqenakajj wali chʼama luräwinak janiw katoqasiñ munapkiti, munañaparjam sarnaqayir religionankañakwa munapjje. Ukampis Jesusajj janiw ukhamäñas munkiti. Jupajj akham sänwa: “Maynitejj nayar arkañ munchitojja, jupa pachpat armtʼaspan, tʼaqesiñ lawap apjjarusin jan qheparas arkitpan” sasa (Mat. 16:24). Khitinakatï yatiñanïpki ukanakakiw Jesusar arkapjje. Cheqansa uk lurañaw cheqapajja, ukampis janiw faciläkiti.

11. Tiro markankir jilat kullakanakajja, ¿kunjamsa Pablor munasipjjatap uñachtʼayapjjäna?

11 Pablosa compañeronakapasa viajisipkakiñapänwa. Kunjamsa Tiro markankir jilat kullakanakajj Pablor khitjjapjjäna ukajja, jupar wal munasipjjatapa, predicaskakiñap munapjjatapwa uñachtʼayäna. Jilatanakasa, kullakanakasa, wawanakas Pablompiru compañeronakapampirojj lamar qota lakakamaw compañtʼapjjäna. Ukanjja taqpachaniw qonqortʼasisajj gruppach orasipjjäna, ukatjja despedisipjjarakïnwa. Ukjjarusti Pablompi Lucasampi compañeronakapampejj yaqha barcoruw makatapjjäna, uka barcotwa Tolemaida markar viajipjjäna. Ukansti jilat kullakanakampiw jikisipjjäna, mä uruw ukan jupanakamp quedasipjjarakïna (Hech. 21:5-7).

12, 13. 1) ¿Kunsa Felipejj jakäwipan luräna? 2) ¿Kunsa awk taykanakajj Felipet yateqasipjjaspa?

12 Kunas ukjjar pasäna uka toqet Lucasajj akham siwa: “Qhepürojj uka markat sarjjasajj Cesarea markaruw puripjjta, suma yatiyäwinak yatiyir Felipen utaparuw mantapjjarakta” sasa (Hech. 21:8). a Felipemp jikisisajj wal kusisipjjpachäna. Mä 20 maranak nayrajja, apostolonakajj mä asignacionwa Feliperojj churapjjäna, jupajj Jerusalenankir machaq congregación taypinwa manqʼañanak lakirañapäna. Felipejj walja maranakaw Diosan arunakap yatiyäna. Arknaqatäsin discipulonakajj yaqha markanakar sarjjapjjäna ukhajja, Felipejj Samariaruw sarjjäna, ukanwa predicañ qalltarakïna. Qhepatjja Felipejj Etiopía markankir mä eunuco jaqeruw predicäna, bautisarakïnwa (Hech. 6:2-6; 8:4-13, 26-38). ¡Walja maranakaw Felipejj Jehová Diosar taqe chuym servïna!

13 Felipejj nayrjamaw Diosan arunakap taqe chuyma yatiyaskakïna. Qhepatjja Cesarea markanwa jakjjäna, ukanwa predicaskakïna, ukatwa Lucasajj ‘suma yatiyäwinak yatiyiriʼ sasin jupat sispachäna. Ukampis pusi phuchanakanëjjänwa, jupanakajj profecianak parlirïpjjänwa, ukajj awkipat yateqasipjjatapwa uñachtʼayistu (Hech. 21:9). b Familiapan Diosar servipjjañapatakisa Jupar munasipjjañapatakisa, Felipew wal chʼamachaspachäna. Jichhürunakanjja, cristiano awk taykanakajj jupatwa yateqasipjjaspa. Predikir sarañajj kunja wakiskirisa uk jupanakaw nayraqat uñachtʼayapjjañapa, predicacionar wal munasipjjañapatakis wawanakaparojj yanaptʼapjjañaparakiwa.

14. ¿Pablon visitapajj kunjamsa jilat kullakanakar chʼamañchtʼäna, ukat kunsa jupat yateqassna?

14 Kawkjanakarutï sarkäna uka lugaranakanjja, Pablojj jilat kullakanakaruw thaqäna, jupanakampiw chikachasirakïna. Visitkäna uka markanakanjja, jilat kullakanakajj jupampiru compañeronakapampir utanakapar katoqasajj wali kusisitäpjjänwa. Ukham visittʼasisajj maynit maynikamaw wal ‘chʼamañchtʼasipjjäna’ (Rom. 1:11, 12). Jichhürunakan ukhamarakiw maynit maynikam chʼamañchtʼassna. Jan suma utanïkasasa, jan walja yänakanïsas superintendente de circuito jilatampiru esposapampirojj utasar katoqtʼsnawa, ukham lurasajj wali chʼamañchtʼataw jikjjatasiñäni (Rom. 12:13).

“Jiwañatakisa nayajj wakichatätwa” (Hechos 21:10-14)

15, 16. ¿Kuna profecía arunaksa Ágabo chachajj yatiyäna? ¿Uka profecía arunak istʼapkäna ukanakajj kunjamas jikjjatasipjjäna?

15 Apóstol Pablojj Felipen utapankaskäna ukhajja, wali respetat Ágabo chachaw purïna. Felipen utapan tantachtʼatäpkäna ukanakajja, Ágabo chachan profetätap yatipjjänwa. Claudiojj emperadorjam apnaqkäna ukhajja, uka profetajj “oraqpachan wali manqʼat pistʼañaw utjani” sasaw säna (Hech. 11:27, 28). Tantachtʼatäpkäna ukanakajj inas akham sasin jisktʼasipjjchïna: ‘¿Kunatsa Ágabo profetajj jutpacha? ¿Kuna yatiyäwsa apanpacha?’ sasa. Jupar uñchʼukisipkäna ukanakajja, Ágabo profetarojj Pablon wakʼap aptirwa uñjapjjäna. Nayra tiemponjja, mä wakʼajj telat luratänwa, largorakïnwa. Amuyatajja ukaruw qollqsa yaqha ukhamanaksa cinturar chʼoqtʼasis apnaqapjjerïna. Ágabo chachajj uka wakʼampiw kayunakapsa amparanakapsa ñachʼantasïna, akham sarakïnwa: “Espíritu santojj akham siwa: ‘Aka wakʼan jaqeparojj akhamwa Jerusalenankir judionakajj ñachʼantapjjani, yaqha markankir jaqenakaruw katuyapjjarakini’ sasa” (Hech. 21:11).

16 Uka profeciaw Pablojj Jerusalenar sarañapapunïtap qhan uñachtʼayäna. Maysa toqetjja, kunjamsa judionakajj Pablor ‘yaqha markankir jaqenakar’ katuyapjjañapäna ukwa uñachtʼayarakïna. Uka profecía arunak istʼapkäna ukanakajja, wal llakisipjjäna. Uka toqet Lucasajj akham sasaw qellqäna: “Uk istʼasasti ukankir jaqenakasa nanakas akham sasaw Pablor wal ruwtʼapjjta: ‘Jan Jerusalenarojj makatamti’ sasa. Uk satasti Pablojj sarakïnwa: ‘¿Kunatsa jumanakajj jachapjjta, kunatsa amtanakaj aynachtʼayañ munapjjta? Jumanakajj ak yatipjjam, ñachʼantatäñatakisa, Tatit Jesusan sutip layku Jerusalenan jiwañatakisa nayajj wakichatätwa’ sasa” (Hech. 21:12, 13).

17, 18. ¿Kunjamsa Pablojj Diosan munañap lurañatak dispuestokïtap uñachtʼayäna, ukat jilat kullakanakajj kunsa lurapjjäna?

17 Ak amuytʼañäni: Lucasasa mayni jilatanakas Jerusalenar jan sarañapatakiw Pablor wal ruwtʼapjjäna, yaqhepasti wal jachapjjarakïna. Jupat wal llakisipjjatap uñjasajja, Pablojj munasiñampiw jupanakar akham säna: “Amtanakaj aynachtʼayañ munapjjta” sasa. Uka arunakajj yaqhep Biblianakanjja, “jachasajj nayaruw llakisiyapjjesta” sasaw traducisiwayi (Qullan Arunaka). Ukhamäkchisa Pablojj Jerusalenar sarañ amtanikïskänwa. Kunjamtï jupajj Tiro markankir jilatanakar jan istʼkänjja, ukhamarakiw Cesarea markankir jilatanakarojj jan istʼañ munkänti, jilat kullakanakan wal ruwtʼasipjjatapasa jachapjjatapas janiw amtap mayjtʼaykänti. Antisas kunatsa Diosan munañap lurañapäna ukwa jupanakar qhanañchtʼäna, ukhamatwa Pablojj jan ajjsarirïtap uñachtʼayäna. Jupajj Jesusjamarakiw Jerusalén markar sarañ jan ajjsarkänti (Heb. 12:2). Cheqansa Pablojj janiw jiwañ munkänti, ukampis Jesusar arkatap layku jiwayat uñjasiñapäkäna ukajj jupatakejj mä privilegiönwa.

18 Jilat kullakanakajj Pablon amtap respetapjjänwa. Bibliajj uka toqet akham siwa: “Janiw juparojj kunjamatsa jarkʼañjamäjjänti, ukatwa nanakajj jan kamsjjapjjayätsa, jan ukasti akham sisjjapjjayätwa: ‘Jehová Diosan munañapajj luraspan’ sasa” (Hech. 21:14). Jerusalenar jan sarañapatak ruwtʼapkäna uka jilat kullakanakajja, janiw Pablor kun pasañapsa munapkänti. Ukampis jupanakan munañap lurayañat sipansa, Pablor istʼasajj arunakapwa katoqasipjjäna, kunänsa Diosan munañapajja uksa amuyapjjarakïnwa. Ukatjja Pablojj barcor makatasajj kawkintï jiwayat uñjasiñapäkäna uka markaruw viajïna. Jilat kullakanakatï jan kuns sapkaspäna, janirak jachapkaspäna ukhajja, jupatakejj uka markar sarañajj janiw kuna chʼamäkaspänsa.

19. ¿Kunatï apóstol Pablor paskäna ukat kunsa yateqsna?

19 ¿Kunatï apóstol Pablor paskäna ukat kunsa yateqsna? Diosar serviñatak sacrificionak lurañ munapki ukanakarojja, janipuniw amtanakap phoqañat jarkʼañasäkiti. Cheqansa maynejj kunayman toqetwa sacrificionak lurañ munaspa. Amuytʼañataki, yaqhep awk taykanakan wawanakapajj utapat wali jaya lugaranakaruw Diosar serviñatak sarjjapjje. Ukham sarjjapjjatapat awk taykanakapajj llakisipkchisa, janiw wawanakaparojj desanimapkiti. Inglaterra markan jakasiri Phyllis kullakat parltʼañäni, jupan mä sapa phuchapajj África markan misionerat serviñatakiw sarjjäna. ¿Uk pasipan kunjamakis mamapajj jikjjataspachäna? Kullakajj akham siwa: “Phuchajan wali jayar sarjjañap yatiñajj nayatakejj wali chʼamänwa. Wawajajj kun lurañtï amtkäna uka toqet wali kusisitäkchiyätsa, wali llakitaw jikjjatasirakiyäta. Ukatwa Diosar wal orasiyäta. Kunapachatï wawajajj yaqha markan Diosar serviñ amtäna ukhajja, janiw juparojj desanimkayätti, kuna laykutejj ‘Diosan Reinopaw jakäwisan nayrankañapa’ sasajj naya pachpaw yatichäyäta. Phuchajajj 30 maranakaw yaqha markanakan serviwayi. Diosat jan jitheqtas ukham servitapat sapürupuniw Jehová Diosar yuspärta” sasa. ¿Kunsa uka sarnaqäwit yateqtanjja? ¡Diosar jukʼamp serviñatak sacrificionak lurapki uka jilat kullakanakarojj chʼamañchtʼañasapuniwa!

Diosar jukʼamp serviñatak sacrificionak lurapki ukanakarojj chʼamañchtʼapjjapuniñäni.

“Jilatanakajj wali kusisitaw katoqapjjetäna” (Hechos 21:15-17)

20, 21. ¿Pablojj jilat kullakanakampïñ wal munatap kunas uñachtʼayistu, ukat kunatsa Pablojj jupanakampïñ wal munäna?

20 Wakichtʼasisajj Pablojj Cesarea markat sarjjänwa, ukankir jilatanakajj jupamp chikaw sarapjjarakïna, ukhamatwa qhawqsa Pablor munasipjjäna uk uñachtʼayapjjäna. Jerusalenar sarkasajj kawkjanakantï quedasipkäna uka cheqanakanjja, jilat kullakanakaruw Pablompi compañeronakapampejj thaqapjjäna. Tiro markan discipulonakar jikjjatasajja, paqallqo urunakaw ukan quedasipjjäna. Tolemaida markanjja jilat kullakanakar aruntir sarasajj mä uruw quedasipjjarakïna, Cesarea markansti walja urunakaw Felipen utapan quedasipjjarakïna. Ukjjarusti Pablompiru compañeronakapampirojj Cesarea markankir yaqhep jilatanakaw Jerusalenar compañapjjäna. Ukatjja kunjamtï Lucasajj siskänjja, Jerusalenar purisajj nayrïr cristianökäna uka Mnasón jilataw jupanakar katoqäna, ‘jilatanakas wali kusisitaw’ katoqapjjarakïna (Hech. 21:17).

21 Pablojj jilat kullakanakampïñ walpun munirïna. Kunjamtï jichha tiempon paskejja, ukhamarakiw Pablojj jilat kullakanakampïsajj chʼamañchtʼat jikjjatasirïna. Ukhamatwa Pablojj jan ajjsaras enemigonakapar saykatäna, jiwayatäñsa janiw ajjsarkänti.

a Cesarea markajj Judea provincian capitalapänwa” sat recuadro uñjjattʼäta.

b ¿Warminakajj congregacionan yatichapjjarakispati?” sat recuadro uñjjattʼäta.