‘Diosaw jilayaski’
‘Diosaw jilayaski’
“Ukhamax yapuchirisa, qarpirisa janiw kunäkisa, jan ukasti khititï jilayki uka Diosaw jachʼaxa.” (1 COR. 3:7.)
1. ¿Kuna luräwinsa ‘Diosarux yanaptanxa’?
KUNA irnaqäwinsa taqi cristianonakax wali kusisita sarnaqassna uka tuqitwa apóstol Pablox arsüna, akham sasa: ‘Diosan yanapirinakapäpxtanwa, MT’ sasa (1 Corintios 3:5-9 liytʼasiñapawa). ¿Kunjamatsa Diosan yanapirinakapäpxtanxa? Arkirinak tukuyasaw yanaptanxa. Jiwasax phawañsa ukhamaraki qarpañsa yanaptʼksna ukham sasaw Pablox säna, ukat Diosaw jiltayix sarakïnwa. Ukhamasti suma jilaratanak uñjañatakixa Jehová Diosan yanaptʼap muntanxa.
2. Diosaw jilsuyaski uk amtapuniñäni ukhaxa, ¿kunjamsa yatiyir sarañarux uñjañäni?
2 Ukham amuyañaxa yatiyäwisa suma chuymampi uñjañataki ukhamaraki altʼat chuymanïñasatakiw yanaptʼistu. Yatiyañatakisa yatichañatakisa taqi chuymasay chʼamachasiskañänixa, chiqpachansa Jehová Diosaruw jiltatapatxa jachʼañchasiñapa. ¿Kunatsa? Kunattix janiw khitis kunjamsa jiltaski taqi ukanakxa amuyksnati, janirakiw munañasarjam jiltayksnati. Salomón reyix akham sasaw uka tuqitxa qhan säna: ‘Janirakiw yatktanti taqi kun lurir Diosan luratanakapatxa’ sasa (Ecl. 11:5).
3. ¿Kunjamatsa Diosan Arupat mä yatiyirix yapuchirimp sasixa?
3 Kunjamsa jilsuski uka jan yatiñaxa janiw chʼam laqʼjtaykistuti, jan ukasti luräwisax jukʼamp sumäñapatakiw yanaptʼistu. Salomonax akham sasaw säna: “Alwataxa yapucham, jaypʼusa yapucharakim, janiw jumax yatktati kunjämäkanitix nayra, ukhamarak qhipa yapuchatasa, jan ukax paypach satas mayak jilapxchini” sasa (Ecl. 11:6). Chiqpachansa, kunapachatï mä yapuchirix phawanti ukhaxa, jathax alsuninit janich alsunini, jan ukax kawkjarus mistuni ukxa janiw yatkiti, ukatxa yaqhanakampwa jan sum yatkiti. Niya ukhamarakiw arkirinakap tukupxañapataki yanaptʼañaxa, ukat Marcos libron 4 jaljapanwa Jesusan pä amuytʼayäwipat parlkasax uka tuqit qhanañchäna. Kuns yatiqsna uk sum amuytʼañäni.
Kunayman uraqiruw puri
4, 5. Jesusax phawir jaqxat kamsasas yatichäna uka tuqit arstʼma.
4 Marcos 4:1-9 qillqatanxa, Jesusax phawir jaqxat yatichi, ukat phawirin jathapasti may maya uraqiruw puri. Ukat akham siwa: “Ak istʼapxam: Mä yapuchir jaqiw phawir mistu. Phawantki ukkhasti yaqhip jathanakax thakiruw willnuqti. Jamachʼinakasti jutasin uka jathanakxa qʼal pallthapiwayapxi. Yaqhip jathanakasti jan wali laqʼani qalanak taypiruw puri. Uka jathasti jukʼa laqʼanïtap laykux mäkiw misturaniraki. Ukampis kunapachatix lupix luptʼanxi ukkhaxa, mäkiw wañsuwayxi jan suma saphintatätap layku. Yaqhip jathanakasti chʼaphinak taypiruw puriraki. Chʼaphinakasti jiltasinxa chhaqtayiwa; janirakiw achuykiti. Yaqhip jathanakasti suma laqʼawjaruw puri. Misturanisinsti jiltiwa, sumrak achu; mayatx kimsa tunkaru, suxta tunkaru, yaqhipasti patakaru” sasa.
5 Nayra pachanakanxa, yapuchirinakax jarphiparuwa jan ukax mä wayaqaruw jathxa apapxirïna, ukatxa phawantasax khämaruw willtapxirïna. Ukhamasti, janiw phawirix jan wali uraqir purpan sasax phawirïkänti, jan ukasti jathaw willtatäxasax jan wali uraqirux purirïna.
6. Phawir jaqit parlkasaxa, ¿kamsasas Jesusax qhanañchäna?
6 Janiw Jesusan arsutapat may may parlañax wakiskiti, kunattix jupa kikpaw Marcos 4:14-20, MT, qillqatan qhanañchawayäna, akham sasa: “Phawirixa khititï aru phawki ukawa. Thakiwjaru phawatanakasti akanakawa: khitinakantix arux phawatäki ukanakawa; istʼapki uka qhipatsti, Satanasax ukspachaw juti, chuymanakapan satatäki uka arsti apsuwayiwa. Ukhamaraki akanakawa qalararawjaru phawatanakaxa: khitinakatix aru istʼapki ukapachaxa, mäkiw kusisiñampi katuqapxi; ukampis janiw jupanaka kikpana saphinïkiti, ukatsipana mä jukʼapachatakikïpxiwa; kunapachatix tʼaqhisiñasa, uñisïwisa aru layku jutixa, ukspachaw lanktapxi. Akanakarakiwa chʼaphinak taypiru phawatanakaxa; khitinakatix aru istʼapxi; ukampisa akapacha sarnaqäwinakampi, qamiri kankañana engañopampi, yaqhanaka munapayañanakampiwa mantasina arurux llupjapxi, arusti janiw achkiti. Akanakarakiwa suma uraqiru phawatanakaxa: khitinakatix aru istʼapxi, katuqapxaraki, achu churapxaraki, mayata kimsatunkaru, yaqhasti suxtatunkaru, yaqhasti patakaru”.
7. Jathasa ukhamaraki uraqinakasa, ¿kunamp sasisa?
7 ¿Phawirix yaqha yaqha jathwa aptäna sasat Jesusax säna? Janiwa. Antisasa, mayj mayja uraqiruw jathax purïna sasaw säna, ukat ukhamarjamaruw jiltañsa jiltapxäna. Nayrïr uraqix janiw jasa uraqïkänti, ukat payïr uraqisti jukʼa laqʼanikirakïnwa ukat kimsïristi chʼaphirar uraqirakïnwa. Ukampis pusïristi, suma achuri laqʼänwa (Luc. 8:8). Jathaxa, ¿kunamp sasisa? Biblian Diosan Apnaqäwipat yatiyäwinakax jikxataski ukawa (Mat. 13:19). ¿Uraqinakasti? Istʼirinakan kunayman chuymanakapamp sasirakiwa (Lucas 8:12, 15 liytʼasiñapawa).
8. 1) Phawirixa, ¿khitimp sasisa? 2) Diosan Apnaqäwipat yatiyäwiparuxa, ¿kunatsa taqinix jan mayak istʼapki?
8 ¿Phawirix khitimp sasisa? Diosan yanapirinakapawa, khitinakatix Diosan Apnaqäwipat suma yatiyäwinakap yatiyapki ukanaka. Jupanakax Pablor ukat Apolosar uñtasitaw phawapxi ukat qarpapxaraki; jupanakax walsay chʼamachasisipkchixa, ukampis janiw taqinix Diosar yupaychapkiti. ¿Kunatsa? Kunattix yatiyäwinak istʼirinakax kunayman chuymanakanïpxiwa. Jesusax phawirit arskän uk amtapxañäni, phawirixa janiw phawatapxa munañapar jilsuykaspati. Uk yatiñaxa taqi cristianonakaruw chuymachistu, chiqpachansa walja maranak chʼamachasipxi ukax jilat kullakanakarux jukʼampi chuymachi, yaqhipanakax tunka, pätunka ukat jukʼampi jila maranakawa janis kunsa jikxatkaspa ukham yatiyasipki. * ¿Kunatsa chuymachtʼat jikxatasipxi?
9. ¿Apóstol Pablompi Jesusampix kuna chuymachkir yatichäwsa qhanañchapxäna?
9 Phawirin aski chuymanïtapaxa janiw phawatapan achuqatarjamax uñjaskiti. ‘Diosax sapa maynirux luräwipatjamaw churani’ sasaw Pablox säna (1 Cor. 3:8). Chiqpachansa, Diosax luräwiparjamaw bendición churani, janiw phawatapan achuqataparjamaxa. Kunapachatï yatiyiri sarasin Jesusan arkirinakapax kuttʼanxapxäna ukhaxa, niya ukhamwa arkirinakaparux Jesusax sarakïna. Arkirinakapaxa, Jesusan sutipxaru saxranakar alispayasaxa wali kusisitaw jikxatasipxäna. Ukampis Jesusax akham sänwa: “Jan kusisipxamti ñanqha ajayunakan jumanakar jaysapxatam laykuxa, jan ukasti kusisipxam sutinakamax alaxpachan qillqatätapata” sasa (Luc. 10:17-20). Phawirixa, janis kuns jikxatkaspa ukham awisax amuyasispa; ukampisa, janis chʼamachaskaspa janis mayninakjam taqi chuym lurkaspa ukhamxa janiw amuyasiñapäkiti. Istʼirix kunjam chuymanïchixay ukhamarjamaw Diosarux yupaychani jan ukax janisa. Ukhamarusa, Diosaw jatharux jiltayaski.
Aru istʼirinakax kamachapxanisa
10. Suma yatiyäwinak istʼir jaqix suma laqʼäniti janicha ukxa, ¿khitis amtañapa?
10 Aru istʼapki jan ukax suma yatiyäwinak istʼapki uka jaqinakatxa, ¿kamsasispasa? Istʼasax kunsa amtapxani ukaxa, ¿satäxpachati? Janiwa. Jupanakaw suma laqʼäpxaniti janicha ukxa amtapxani. Maynix chuymapxa askitakiw jan ukax jan walitakiw mayjtʼayaspa (Rom. 6:17). Amuytʼayäwipanxa Jesusax yaqhipanakatxa akham sänwa: “Istʼapki uka qhipatsti, Satanasax ukspachaw juti, chuymanakapan satatäki uka arsti apsuwayiwa” sasa. Ukampis janiw maynix ukhaman uñjasiñapäkapuniti. Kunattix Santiago 4:7 qillqatanxa Supayatakisti saytʼasipxarakim ukat Supayax tʼijtawayxarakiniwa sistuwa. Ukatxa, yaqhipanakax arxa kusisiñampiw katuqapxi, ukampis qhipatxa Diosat jithiqtxapxiw kunattix ‘janiw jupanak kikpana saphinïpkiti’ sasaw Jesusax sarakïna. Uka tuqitxa Qullan Qillqatanakax Diosan luqtirinakaparux akham siwa, ‘chʼamanïpxañamawa suma saphintatjama’, ukhamat “taqi tuqiru” amuytʼañamataki ukat “Criston uka munasiñap uñtʼapxañamataki uka munasiñapax taqi kuntix uñtʼktan ukat sipansa sinti jachʼawa” sasa (Efe. 3:17-19; Col. 2:6, 7).
11. ¿Kunjamatsa akapach sarnaqäwinakasa qamirikankañanakasa chuymasankir arurux jan llupjapkaspa?
11 Yaqhipanakax aru istʼasaxa “akapacha sarnaqäwinakampi, qamiri kankañana engañopampi[wa]” chuymaparux mayjtʼayapxi ukat “arurux llupjapxi” sasaw Jesusax sarakïna (1 Tim. 6:9, 10). ¿Kunjamatsa ukarux jan purtʼasipkaspa? Apóstol Pablox akham siwa: “Janirak qullqirus munapxamti; kunatix utjapxtam ukampix kusisitakïpxam, Diosax siwa: ‘Janiw kunapachas jaytkämati ni armtʼaskämasa’ sasa” (Heb. 13:5).
12. Suma laqʼjam uñtʼatäpki uka jaqinakaxa, ¿kunatsa jan igualak achupki?
12 Qhipatxa, Jesusax suma laqʼar phawatanakatwa parläna, ukanakasti “mayata kimsa tunkaru, yaqhasti suxta tunkaru, yaqhasti patakaru[w]” achurakïna sasaw säna. Ukhamasti yaqhip istʼirinakax suma chuymanïpxiwa ukat achunïpxarakiwa. Ukampis janiw jupanakax taqini kikpak achupkiti, mä arunxa, janiw taqinix iguala yatiyir mistsupkiti, kunattix sapa mayniw may maya jakäwinïpxi. Sañäni, yaqhipaxa chuymankipstatäpxiwa jan ukax yaqhipax usutäpxarakiwa (uñxattʼarakismawa Marcos 12:43, 44). Phawirinakjamaxa, janiw phawataparux munañapar jiltayapkaspati, ukhamasti kunapachatix Jehová Diosax jiltayki ukhaxa, wal kusisipxi (Salmo 126:5, 6 liytʼasiñapawa).
Phawantawasinxa utapar ikiriw sarxi
13, 14. 1) Marcos 4:26-29 qillqatan Jesusax arskäna uka amuytʼäwit arstʼma. 2) ¿Phawirix khitimpi sasisa ukhamaraki jathax kunasa?
13 Marcos 4:26-29 qillqatanxa Jesusan yaqha amuytʼayäwipatwa parlasiraki, ukansti akham siwa: “Diosan reinopax kunjämti phawantat jathax jilsuwayki ukhamar uñtasitawa. Jaqix jatha phawantasinxa utapar ikiriw sarxi, ukatsti sartxarakiwa. Ukhamaw urus arumas pasawayi. Jathasti ukchañkamax alsunisinxa jiltiwa, ukampis yapunix janiw yatkiti jathan kunjäm jiltatapsa. Jathax uraqinxa jupapachaw jilaski; nayraqatax aliw mistu, ukxarusti amuchrantiwa, ukatsti puqurxarakiwa. Kunapachatix achux suma puquratäxi ukapachasti, yawthapiriw mistupxi cosecha horasax purinxatap layku” sasa.
14 ¿Khitis phawirixa? Cristianüpxtwa sirinakatxa yaqhipanakax Jesucristow phawirixa sapxiwa. ¿Jesusax ikispati, janit kunjamsa jiltaski uka tuqit yatkaspa? Janiw khitis ukhamaw sasax sisksnati, kunattix jupax kunjamsa jiltaski ukxa sumwa yati. Ukhamax kunjamtï nayrïr amuytʼayäwin siskayätanxa, phawirixa Diosan Apnaqäwipat yatiyirinak sañ muni, jupanakaw Apnaqäwin jathapxa yatiyasax phawapxi. Ukat jathasti yatiyapki ukamp sasiwa.
15, 16. Phawirit parlkasaxa, ¿kunjamsa mä alix jilsu uka tuqit kamsasas Jesusax säna, ukat kunjamsa mä arkirix jilsuraki?
15 Phawirix “utapar ikiriw sarxi [...]. Ukhamaw urus arumas pasawayi” sasaw Jesusax säna. Ukhamaxa, ¿phawirix luratapat jan amtasir jaqïpachänti? Janiwa. Antisasa, uka arunakampix jaqin jakäwipatwa parlaskäna, mä arunxa, jaqix jurnäl irnaqtʼawayasinxa arumax ikiriw sarxi. “Jathasti ukchañkamax alsunisinxa jiltiwa”. “Ukampis yapunix janiw yatkiti” sasaw Jesusax säna. Ukhamaxa uka arunakampix “jupapachaw jilaski” sasaw sum qhanañchasi. *
16 ¿Jesusax aka amuytʼayäwimpix kunsa yatichañ munäna? Amuyataxa, kunjamsa mä alix jukʼat jukʼat jilsuxa uka tuqitwa qhanañchäna. “Jathax uraqinxa jupapachaw jilaski; nayraqatax aliw mistu, ukxarusti amuchrantiwa, ukatsti puqurxarakiwa” (Mar. 4:28). Mä alixa janiw jankʼaki jilskiti, ukat janiw khitis munañasarjam jankʼaki jilsuyksnati. Ukar uñtasitarakiw mä arkirix jilsu. Khititix wiñay jakañataki taqi chuymäki uka jaqixa jukʼat jukʼatwa jilsuskaraki, Jehová Diosawa uka jaqin chuymapanxa chiqa yatichäwi jilsuyaskaraki (Hech. 13:48; Heb. 6:1).
17. ¿Mä machaq arkirix utjxi ukhax khitinakas kusisipxi?
17 Ukat Jesusan aruparjamaxa, “achux suma puqutäxi” ukhaxa, phawirix yawthapiriw sarxaraki sasaw säna. ¿Kunjamatsa? Kunjamtï uñjawaytanxa, machaq arkirin chuymapanxa Jehová Diosawa Apnaqäwin chiqa yatichäwinakapxa jilsuyi. Ukat uka jaqixa Diosan munasiñap katuqasaxa jakäwip Diosar katuyañwa amti. Ukat bautisasisaw Diosankxatapxa uñachtʼayaraki. Jilatächi ukhaxa, sapa kutitjamwa taman walja luräwinak katuqi. Ukhamasti kunapachatix mä machaq arkirix utjxi ukhaxa, phawir cristianompi ukat yaqha yanaptʼir cristianonakampix kusisipxiwa (Juan 4:36-38 liytʼasiñapawa). Chiqpachansa, “yapuchirimpi yapu apthapirimpi[x]” kusisipxixa.
Yatiqasiñasataki
18, 19. 1) Jesusan aka pä amuytʼayäwipat yatxattʼañaxa, ¿kunjamsa chʼamachtʼawaytamxa? 2) ¿Kuna tuqitsa jutir yatichäwin yatxatañäni?
18 ¿Kunsa Marcos 4 jaljanki uka pä amuytʼayäwinak uñxattʼasax yatiqawaytanxa? Chiqpachansa, mä irnaqäwiw utjistu ukwa qhanpach uñjawaytanxa: Apnaqäwin jathap phawaskakiñasawa. Yaqhipax jan phuqañatakix kunayman parlapxaspa, jiwasax janipun ukhamañäniti, kuna llakich jutïrin utjaspa sasax janirak axsarañäniti (Ecl. 11:4). Diosan yanapirinakapäpxtanwa ukwa uñjawayaraktanxa, ukham yaqha luräwix janipuniw utjkaspati. Jehová Diosaw jaqinakarux arkiriptañapatakix jilsuyi, ukhamatwa chʼamachasitasaru ukat aru istʼirin chʼamachasïwiparusa bendici. Ukhamaraki, janiw khitis munañasarjamaxa khitirus cristianoptayksnati, ukat jan jankʼaki jiltipansa jan ukax janipun jiltipansa janiw llakisiñasäkiti. Jehová Diosat jan jithiqtkañäni ukat ‘Diosan reinopat suma yatiyäwinak’ ‘taqi markanakan yatipxañapataki’ yatiyaskakiñäni ukhawa aski chuyman yatiyirinakätas uñachtʼayañäni, ukanak yatiñaw chuymachistu (Mat. 24:14).
19 ¿Kunanakampsa Jesusax machaq arkirinakan jiltatapatxa ukhamaraki Apnaqäwi tuqimpitsa yatichawayistu? Uk yatiñatakixa, Jesusan yaqha amuytʼayäwinakapatwa yatxatañasa, ukasti mayni libronakan qillqatawa. Jutir yatichäwinwa Jesusan mä qhawqha amuytʼayäwinakatxa yatxatarakiñäni.
[Qhanañchäwinaka]
^ Georg Fjölnir Lindal sat jilatan Islandia markan yatiyatapata uñxattʼam (Anuario de los testigos de Jehová 2005, págs. 210, 211) ukat kunjamsa Irlanda markan walja maranakax taqi chuyma luqtir jilat kullakanakax yatiyapxäna ukanakamp uñxattʼarakma (Anuario de los testigos de Jehová 1988, págs. 82-99).
^ “Jupapachaw” sas jaqukipatäki uka aruxa, griego arut qillqatanakanxa janiw walja chiqanakan uñstkiti, jan ukasti aka qillqatanwa mayax uñsti ukat maynïristi Hechos 12:10 qillqatanwa uñstaraki, ukanxa hierrot lurat punkuw ‘jupapachaki jistʼarasïna’ siwa.
¿Amttati?
• Phawirimpi ukat Diosan Apnaqäwipat yatiyirimpixa, ¿kunjamatsa niya kikpäpxixa?
• Phawirin aski chuymanïtapaxa janiw phawatapan achuqatarjamax uñjaskiti, ¿ukhamasti Jehová Diosax kuna lurapxataparjamas uñji?
• Kunjamtï Jesusax siskänxa, ¿kunatsa mä alimpi mä machaq arkirimpix niya kikpakïpxixa?
• ¿Kunatsa ‘phawirimpi yapu apthapirimpix’ kusisipxixa?
[Jisktʼanaka]
[14 janan fotonakapa]
Diosan Apnaqäwipat yatiyirinakapax phawirinakampi sasiwa sasaxa, ¿kunatsa Jesusax sispachäna?
[16 janan fotonakapa]
Suma laqʼar uñtat jaqinakaxa taqi chuymaw chʼamaparjam Diosan Apnaqäwipat yatiyapxi
[17 janan fotonakapa]
Diosaw jiltayaski