Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosax taqiniruw sum uñjaskistu

Jehová Diosax taqiniruw sum uñjaskistu

Jehová Diosax taqiniruw sum uñjaskistu

“Sumwa uñjaski taqi akapachana kunanakatix lurasiski ukanakxa, ukhamata chʼama churañataki khitinakatix chiqpachana juparu iyawsasipki ukanakaru.” (2 CRÓ. 16:9.)

1. ¿Kunatakis Jehová Diosax uñchʼukistu?

 JEHOVÁ DIOSAX suma Awkipuniwa. Ukat kuna ‘amtäwinïtansa, lupʼïwinïtansa’ sum Jupax yatiraki (1 Cró. 28:9). Ukampis uñchʼukkistu ukhaxa, janiw juchanakas qhanstayañatakïkiti (Sal. 11:4; 130:3). Jan ukasti, munasitap laykuwa uñchʼukistu, ukat ukhamarakiw jan walinakat jarkʼaqistu Jupampi sum apasiskakiñasatakisa wiñay jakañ katuqañasatakisa (Sal. 25:8-10, 12, 13).

2. ¿Khitinakarus Jehová Diosax chʼamapampi yanaptʼi?

2 Jehová Diosax taqi chʼamaniwa ukat taqi kuns uñjaraki, ukatwa Jupat jan jithiqtirinakapan mayisïwinakaparusa istʼaraki, jan walinakan uñjasipki ukhasa chʼamachtʼaraki. 2 Crónicas 16:9 qillqatanxa akham siwa: “Sumwa uñjaski taqi akapachana kunanakatix lurasiski ukanakxa, ukhamata chʼama churañataki khitinakatix chiqpachana juparu iyawsasipki ukanakaru” sasa. Ukat Jehová Diosax Jupar taqi chuyma yupaychapki ukanakaruw chʼamapampi yanaptʼi, ukampis kʼarisirïpki ukat pä chuymäpki ukanakarux janiw yanaptʼkiti (Jos. 7:1, 20, 21, 25; Pro. 1:23-33).

Diosampi sarnaqapxañäni

3, 4. Diosamp sarnaqañaxa, ¿kun sañs muni ukat khitinakas Diosamp sarnaqapxäna?

3 Taqi kuna Luriri Diosaxa janiw mä jaqimp sarnaqkaspati sasaw walja jaqinakax amuyapxi, ukampisa Diosax Jupamp sarnaqañaswa muni. Ukat Bibliax qillqaskäna uka tiemponakanxa, Enoc ukat Noé chachasa Diosampiw sarnaqapxirïna (Gén. 5:24; 6:9). Moisesax “kuntix amtkatayna ukxa janiw chhaqtayaskänti, jan uñjkañ Diosarux uñjkaspas ukhama” sarnaqäna (Heb. 11:27). Ukhamarakiw David chachax altʼat chuymampi alaxpachankir Awkipampix sarnaqirïna. Ukatwa jupax akham säna: “Nayax [Jehová] Tatitump chikapuniw sarnaqaskta, jupaw kupixaxanki, janiw kunas tinkuykitaniti” sasa (Sal. 16:8).

4 Chiqansa, jiwasanakax inasa kunjämtï mä awkix wawapampi amparat kattʼasit sarnaqki ukham Diosampi jan sarnaqkchiñäniti, ukampis Diosamp sarnaqañaxa ukamp sasirakiwa. ¿Kunjamsa Jupamp sarnaqsna? Salmonak qillqiri Asaf chachax akham qillqäna: “Sapürupuniw jumampïsktxa, Jumaw kupi amparaxat wayxarustaxa. Iwxtʼanakamampiw irpitäta” sasa (Sal. 73:23, 24, NM). Ukhamax kunapachatï Diosan arunakaparjam ukat ‘amuyasiri chiqapa uywatan’ iwxanakaparjam sarnaqtan ukhaxa, Diosampis sarnaqsna ukhamawa (Mat. 24:45, MT; 2 Tim. 3:16).

5. Jehová Diosax Jupat jan jithiqtirinakaruxa, ¿kunjamsa uñchʼukiski? Ukatxa, ¿kunjamsa Diosarux uñjañasa?

5 Jehová Dios Awkisaxa Jupamp sarnaqapki ukanakar munasirakiwa, ukat jupanakar uñjañatakisa jan walinakat jarkʼaqañatakisa uñchʼukiskarakiwa. “Nayranakaxax jumaruw uñchʼukisktam, nayaw yatichaskäma, nayaw amuytʼayaskäma, nayaw sarañamäki uka thak uñachayaskäma” sasaw Jupax saraki (Sal. 32:8). Jichhax akanak jisktʼasiñäni: “¿Jehová Diosampit sarnaqaskpachätxa? Mä arunxa, ¿Jupas uñjkitaspa ukhamti yatiñan arunakapxa istʼaskpachätxa? ¿Amuyatajansa arunakajansa ukat luratanakajansa Jupas uñjkitaspa ukhamt luraraktxa? Ukat juchachast ukhaxa, ¿Jehová Diosarux qhurükaspas ukat wali jayankkaspas ukhamti uñjtxa, jan ukax mä khuyapayasir Awkirjamach uñjtxa?” sasa (Sal. 51:17).

6. Awk taykanakat sipansa, ¿kunsa Diosax luraspa?

6 Jan wal lurirjamäktan ukhaw Jehová Diosax yanaptʼarakistaspa. Amuytʼañataki, kuna jan wali amuyunakas chuymasan utji ukanak yatirakiwa (Jer. 17:9). Ukhamax awk taykanakat sipansa, jankʼakiw Jupax yanaptʼistaspa, kunattix “nayranakapax uñchʼukiskiwa”, kuna amtanakas chuymasan utji ukanaka (Sal. 11:4; 139:4; Jer. 17:10). Uk amuytʼañatakixa, Baruc chacharux kunjamsa Diosax yanaptʼäna uka tuqit yatxatañäni, jupax Jeremiasan secretariopänwa ukat wali suma amigoparakïnwa.

Baruc chachatakix wali suma awkipunïnwa

7, 8. 1) ¿Khitïnsa Baruc chachaxa, ukat kuna jan wali amtanakas chuymapan uñstpachäna? 2) Jehová Diosax Baruc chachatakix mä munasiri suma awkjamänwa, ¿kun lurasasa uk uñachtʼayänxa?

7 Baruc chachax qillqatanak yatichirïnwa, ukat Judá markax tʼunthapitaw uñjasini sas yatiyañatakix Jeremiasarux yanaptʼarakïnwa (Jer. 1:18, 19). Ukat mä tiemponxa ‘jupatakikiw taqi kuns thaqxäna’. Inas jupax wali qullqini familiat jutchïna, ukatwa taqi kunsa jupatakik munäna ukat inas qamiriptañ amtchïna. Ukham jan wali amuyatapatxa Jehová Diosax yatïnwa, ukatwa juparux jankʼaki yanaptʼarakitayna. Ukat Jeremiasaruw aka arunakamp khitäna: “Jumax Baruc sistawa: ‘¡Ay kunakikani nayatakixa! ¡Tatitusti tʼaqhisiñanakampi, llakisiñanakampikwa nayarux churitu! Jachkäwisa qaritäxaraktwa, janirakiw nayatakix samartʼañax utjkiti”. Ukatwa Jehová Diosax akham säna: ‘Jumatakikiw taqi kuns thaqhasktaxa. Jan ukanak thaqxamti, NM’ sasa (Jer. 45:1-5).

8 Diosax Baruc chacharux sum qhanañchäna ukampis janiw coleraskänti, jan ukasti mä suma awkjamaw munasiñamp jupar uñjäna. Chiqpachansa, uka amuyunakapax janiw jan wali chuymanïtapat jutkänti, ukxa Diosax yatïnwa. Ukampisa Jerusalén ukat Judá markanakan tʼunthapitäñ urupax jakʼankxatapxa yatirakïnwa, ukatwa Jehová Diosax Baruc chachan pantjasiñapxa jan munkänti. Ukat jupar yanaptʼañatakix aka arunak amtayarakïna: “Nayasti taqi jaqinakxarux jachʼa tʼaqhisiñanakwa apayanïxa”, ukat jumatï askirjam amuytʼasïtaxa jakarakïtawa sasa (Jer. 45:5). Mä arunxa, akham sänwa: “Baruc sum amuytʼasim niyaw Judá ukat Jerusalén markanakarux juchap uñtʼasiyäxa. Nayat jan jithiqkätaxa jakaskätawa. Nayaw jarkʼaqaskäma” sasa. Aka arunakaxa chuymaparuw purtʼpachäna, askirjamaw jupax luratayna ukatwa Jerusalén markamp chika jan tʼunthapita uñjaskänti, ukkhat mä tunka paqallquni maranak pasatatxa aka arunakax phuqasirakïnwa.

9. Aka tʼaqan jisktʼanakaparuxa, ¿kamsasas qhanañchtʼasma?

9 Baruc chachan sarnaqäwipatxa, Bibliat apstʼat jiskʼa tʼaqanaka ukat akxar utjkis uka jisktʼanakatwa amuytʼarakiñäni. Diosax kunjamsa Baruc chachar uñjäna uka tuqit amuytʼasaxa, ¿kunsa Jupat yatiqsna, ukat luqtirinakapar kunjamsa uñji ukat kuns yatiqaraksna? (Hebreos 12:9 liytʼasiñapawa.) Ukat niyakixay qhipa urunakan jakasstanxa, kuntï Baruc chacharux iwxaskäna ukatxa, ¿kuns yatiqsna, ukat kuntï Baruc chachax luräna uka tuqit kuns yatiqaraksna? (Lucas 21:34-36 liytʼasiñapawa.) Jehová Diosax luqtirinakaparux wali munasiñampiw uñjirïna, ukhamaxa, ¿kunsa irpir chuymaninakax Jeremiasat yatiqasisax lurapxaspa, jilat kullakanakar ukham munasiñampi uñjañatakixa? (Gálatas 6:1 liytʼasiñapawa.)

Yuqaxa, Awkjam munasirirakiwa

10. Jesusax Uraqpachankiri tamanakxar Pʼiqtʼiriwa, ¿kunas askirjam uñjañapataki yanaptʼi?

10 Janïra Jesusax aka Uraqir jutkäna ukhaxa, Jehová Diosax profetanakapampi ukat jupat jan jithiqtiri yupaychirinakapampiw markapar munasiñapxa uñachtʼayäna. Jichhürunakanxa Jesucristo tuqnamwa munasiñap uñachtʼayaraki, Jupax Uraqpachankir tamanakxar Pʼiqtʼirjam uttʼayatawa (Efe. 1:22, 23). Ukatwa Apocalipsis librox Jesusatxa, paqallq nayrani corderükaspas ukham parli. Uka paqallqu nayranakasti Diosan paqallqu ajayuparakïnwa, kawkïrinakatix taqi aka Uraqir khitanitäki ukanakawa sas qhanañcharaki (Apo. 5:6). Ukhamax qullan ajayux Jesusxankiwa uk uñachtʼayistu, ukatwa taqi kunsa jan pantjasisa amuytʼaraki. Awkipjamarakiw kunatï chuymasan utjki ukanakxa yatiraki, ukat taqi kunwa jupax uñjaraki.

11. ¿Jesucristoxa kun lurañatakis uttʼayata, ukat Awkipjamax kunjamsa uñjarakistu?

11 Jehová Diosax janiw alaxpachat mä policiyjam uñchʼukinkistuti, Jesusax janirakiw ukhamäkiti. Jan ukasti wali munasiñampiw uñjistu. Jupan mä sutipaxa “Wiñay Awki” satarakiwa, ukax jupar iyawsirinakaru jutïrin wiñay jakaña churirïtapwa amtayistu (Isa. 9:6). Ukat cristian taman pʼiqtʼiripjamaxa, jilat kullakanakaru chʼamanchtʼañatakisa chuymachtʼañatakisa, suma amuytʼasiri cristianonakampi ukat irpir chuymaninakampiw jukʼampi yanaptʼaraki (1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2).

12. 1) Jesusaxa, paqallq tamanakan irpir chuymaninakaparuw cartanak qillqayäna, uka qillqatanakaxa, ¿kunsa Jesusat uñachtʼayistu? 2) Irpir chuymaninakaxa, ¿kunjamsa Cristjamax tamankirinakar uñjapxaraki?

12 Nayra patak maranakanxa, paqallq tamanakan irpir chuymaninakaparuw cartanak apayäna, uka cartanakaw Jesusax tamapar wal munasitapxa uñachtʼayaraki (Apo. 2:1–3:22). Kunanakatï uka tamanakan utjirïkäna ukanakxa sum yatïna ukat arkirinakapar munasiñamp uñjatapas uka qillqatanakanxa qhanarakïnwa. Ukat jichhürunakanxa jupax ukham uñjaskakiwa, kunattixa, Apocalipsis libron unañchtʼäwinakaparjamaxa ‘Tatitun urupax’ jichhaw phuqasiski (Apo. 1:10). * Sapurutjamaw Cristox irpir chuymaninakamp munasiñapxa uñachtʼayaski, jupanakax tamankirinakaruw uñjapxi. Jupaw chuymachtʼañatakisa, chʼamañchtʼañatakisa, uka ‘churäwinakampix’ mä arunxa, irpïr chuymanikampix yanaptʼaraki (Efe. 4:8; Hech. 20:28; Isaías 32:1, 2 liytʼasiñapawa). Cristox irpir chuymaninakampiw munasiñapa sapa maynir uñachtʼayistu, ukhamaxa, ¿uk amuyasktanti?

Wal yanapax munaski ukhaw yanapax askiraki

13-15. ¿Kunjamanakatsa Diosax mayisïwinakasar jaysarakispa, ukat kuna uñachtʼäwinakas uka tuqit utji?

13 Kunapachatï Jehová Diosarux yanap mayistan ukhaxa, mä suma amuytʼasiri jilataruw jiwasanakar chuymachtʼir khitanirakispa (Sant. 5:14-16). Awisax taman utjki uka arstʼäwinak tuqi jan ukax Bibliat apstʼat qillqatanak tuqiw yanaptʼax jutarakispa. Ukhamatwa Jehová Diosax mayisïwinakasarux jaysanistu. Mä kutixa mä kullakaw mä jan waltʼäwin uñjasïna, ukat mä qhawqha semananakxaruxa taman arstʼiri mä irpir chuymaniruw arstʼäwi tukuyatapxarux jikxatatayna. Jupax janiw jan walinakapat parlkänti, jan ukasti taqi chuymapuniw uka jilatar yuspärtʼäna Bibliat apstʼat amuyunakapatxa, jupatakïkaspas ukham amuyäna, walpun chʼamañchtʼitu sasaw sarakïna. Uküru tantachäwir saratapataxa, ¡walpun kusisïna!

14 Diosar mayisiñatxa yaqha aski amuytʼäwinakax utjaskakiwa. Kimsa jaqinakaxa carcelankkasaw Diosar uñtʼapxäna ukat janis bautisatäpkchinxa machaq yatiyirinakapxänwa. Ukat mä chʼaxwa utjatapatwa taqpacha carcelankirinakarux kuntï lurapxirikäna ukanakat jarkʼtxapxatayna. Ukat jupanak contra saytʼasisaxa, alwa manqʼa mayisiñataki platxa janiw kuttʼaykañäniti sasaw taqini amtapxatayna. Ukat uka machaq yatiyirinakaxa, kamachakiñänisa sasaw sapxarakïna: jupanakamp chika ukanak lurañänixa janiw kuntï Jehová Diosax Romanos 13:1 qillqatarjam mayki uk phuqkañäniti, ukat janitï jupanakamp chikäkañänixa, jan walinwa colerata masinakasampix uñjasiñäni sasaw sapxarakïna.

15 Ukat jupanakkamax janis uñjasipkchïnxa, Diosatwa sum amuytʼasiñatakix mayisipxatayna. Qhipärmanthixa, kimsanpachaw mä amtanikïpxaspas ukham lurapxatayna, janiw alwa manqʼa mayisipkataynati. Ukat guardianakax manqʼa plato apthapipkäna ukhaxa janiw jupanakax kuttʼayapxañapäkänti. Chiqpachansa ‘Mayisitanakaru istʼirixa’ jupanakampïskänwa, uk yatisaxa wal jupanakax kusisipxarakïna (Sal. 65:2).

Jutïr urunakatxa janiw llakisktanti

16. Chiqa chuymani jaqinakarux Jehová Diosax munasirakiwa, ¿kunjamsa arunakapa yatiyasaxa uk uñachtʼayaraki?

16 Jehová Diosax aka Uraqpacharuw arunakapxa yatiyaraki, ukhamatwa chiqa chuymani jaqinakar munasitapxa uñachtʼayaraki (Gén. 18:25). Diosan arunakapax jan yatiyaski uka chiqanakansa, uka jaqinakaru jikxatapxañapatakixa yupaychirinakaparux angelanakapampiw yanaptʼayaraki (Apo. 14:6, 7). Nayra patak maranakanxa, Felipe chachax Diosan arunakap yatiyirïna, ukat juparux akham sasaw mä angelax satayna: ‘Etiopía markankir gobiernon irnaqir mä jaqiru jikxatiriw saräta, ukat Diosan arunakap qhanañcharakïta’ sasa. Uka jaqix Feliperuxa, ¿istʼpachänti? Jïsa, istʼänwa, Jesucriston arkiripäxänwa ukat bautisasxarakïnwa (Juan 10:14; Hech. 8:26-39). *

17. ¿Kunatsa jutïr urunakat jan sinti llakisiñasäki?

17 Niyakixay aka ñanqha pachan tukusiñapax jakʼankxchixa, ‘jachʼa tʼaqhisiñanakax’ utjaskakiniwa (Mat. 24:8). Jan sinti manqʼañanaka utjxipansa tiempon mayjtʼatapatsa qullqi tuqit aynachtʼañ utjipansa ukat jan nayrjam irnaqäwinaka utjxipansa inas manqʼañanak alañax wali jilaxchini, ukatwa jaqinakax jurnalpach irnaqañatak wal llakisipxarakchini. Ukampis Diosar luqtaskakiñäni ukat ‘nayrasax wali sumäskakini’ ukhaxa, janiw kunatsa sinti llakiskañäniti. Kunattix Diosax munistuwa, ukat sapa mayniruw uñjaskistani (Mat. 6:22-34). Khä 607 maranxa, janïr Jerusalén markax tʼunthapitäkana ukhaxa jan waltʼäwinakax utjarakïnwa, ukampis Jehová Diosax Jeremías chacharux yanaptʼarakïnwa, ukxa janiw armasiñasäkiti.

18. Janïr Jerusalén markax tʼunthapiskäna ukhaxa, ¿kunjamsa Jeremiasarux Diosax munasiñap uñachtʼayäna?

18 Kunapachatï Babiloniankirinakax Jerusalén markaru niya tʼunthapiñampixäna ukhaxa, Guardianakan Patiopanwa Jeremías chachax katuntatäskäna. ¿Kunjamatsa jupax manqʼa jikxatpachäna? Jan katuntatäkasapanxa jupaw manqʼa thaqhir saraskasapäna, ukampis janiw ukhamäkänti, manqʼa churañas janisa katuntapkäna uka jaqinakatäxänwa, ukampis uka jaqinakax wal jupar uñisipxarakïna. Ukampis Jeremiasax janiw uka jaqinakarux atiniskänti jan ukasti Jehová Diosaruw atinisïna, kunattix Diosax nayaw uñjaskäma sataynawa. Uka arunakaparuxa, ¿Diosax phuqpachänti? Jïsa, phuqataynawa, ‘sapa ururakiw tʼantʼa apapxäna, [...] tʼantʼax markan utjkän uka urunakkama’ (Jer. 37:21). Jeremías chachaxa, Baruc, Ébed-mélec ukat yaqha Diosat jan jithiqtirinakjamarakiw uka tiempon manqʼa awtjañanakatsa usuntañatsa ukat jiwañatsa qhispiyasïna (Jer. 38:2; 39:15-18).

19. Jutïr urunak suyasaxa, ¿kuna amtanïñasasa?

19 Chiqapunïskiwa, “Tatitusti aski jaqinakarux imiwa [mä arunxa, uñchʼukiskiwa], mayisitanakapsa istʼarakiwa” (1 Ped. 3:12). Alaxpachankir Awkisaxa janiw armtʼaskistuti, uk yatisaxa, ¿kusistanti? Diosax jiwasan askisatakiw uñchʼukinistu, uk yatisaxa, ¿janit axsarayasxtanxa? Ukhamächi ukhaxa, janiw jutïr urunakat llakisiñasäkiti, jan ukasti Diosamp sarnaqaskakiñasawa. Janiw payachasiñasäkiti, Jehová Diosat jan jithiqtasa luqtaskakiñäni ukhaxa, Jupaw mä suma awkjam uñjaskistani (Sal. 32:8; Isaías 41:13 liytʼasiñapawa).

[Qhanañchäwinaka]

^ Uka cartanakaxa, Cristomp chika alaxpachar saririnakataki qillqatäkchisa, ukampis Diosar taqi yupaychirinakatakix wali askirakiwa.

^ Hechos 16:6-10 qillqatanakanxa, kunjamsa Diosax yanaptʼäna ukax utjaskakiwa. Mä kutixa qullan ajayuwa Pablorusa ukat jupamp chika saririnakarusa akham satayna: “Janiw Asia markarusa ni Bitinia markarusa Diosan arunakap yatiyirix sarapxätati, jan ukasti Macedonia markaruw sarapxäta” sasa, ukat walja jaqinakaw Macedonia markan Diosan arunakapat istʼapxatayna.

¿Kamsasmasa?

• ¿Kunjamsa Diosampi sarnaqaskatas uñachtʼaytanxa?

• ¿Kunjamatsa Jehová Diosax Baruc chachar munasitapxa uñachtʼayäna?

• Uraqpachan tamanak Pʼiqtʼirjamaxa, ¿kun lurasas Jesusax Awkipjamätap uñachtʼayi?

• Aka ñanqha tukusir urunakanxa, ¿kunjamatsa Diosar atinisitas uñachtʼaytanxa?

[Jisktʼanaka]

[9 janan fotonakapa]

Jehová Diosax Jeremiasampiw Baruc chachar uñjayäna, jichhürunakanxa irpir chuymaninakampiw tamaparu uñjayaraki

[10 janan fotopa]

Yanaptʼa wal munktan ukhaxa, ¿kunjamsa Jehová Diosax yanaptʼistaspa?