¿Kunsa wiñay jakañ jikxatañatakix luraskta?
¿Kunsa wiñay jakañ jikxatañatakix luraskta?
“¿Qawqhsa pagaspa jaqix almapatxa?” (MAT. 16:26.)
1. ¿Kunatsa kuntï Pedrox siskäna ukxa Jesusax jan istʼkänxa?
KUNAPACHATÏ apóstol Pedron wali munat Yatichiripax tʼaqhisiyat uñjasïna ukat jiwayapxitaniw sasin “qhanpach arsüna” ukhaxa, Pedrox janiw ukhamäkaniti sasaw säna. Jesusat khuyaptʼayasiñ munasaxa akham sasaw iwxtʼäna: “¡Jan Diosax munpati ukxa! ¡Janiw ukax jumar pasañapax wakiskaspati!” sasa. Jesusax kutikipstasinxa mayni arkirinakapar uñtäna, inas jupanakax Pedrjam amuyapxarakchïna. Ukatxa Jesusax aka arunakampiw Pedrorux chiqanchäna: “¡Nayat saraqit Supaya! Nayarux pantjasiyirjamätawa. Jumax janiw Diosjam amuyktati, jan ukasti jaqinakjamakiw amuytaxa” sasa (Mar. 8:32, 33; Mat. 16:21-23).
2. ¿Kunsa Jesusax chiqpach arkirinakapat mayi?
2 Jesusax “discipulonakaparu, jaqinakampiru jawsasinxa” akham säna: “Maynitix nayaru arkañ munchituxa, jupa kikpat armtʼaspan, ukatsti arkitpan jakañap aptʼasirjamäkchi ukasa. Khititix jakañap qhispiyasiñ munki ukaxa aptʼasiniwa. Ukampis khititï naya layku, Diosan arunakap laykuraki jakañap aptʼasinixa, ukax qhispiyatäniwa” sasa. Uka arunakaxa, kunatsa Jesusax jan payachasis chiqañchäna, uk amuytʼasiñapatak Pedror inas yanaptʼchïna (Mar. 8:34, 35). Niyakixay Jesusax jakäwip luqtañapächinxa, arkirinakapax Diosar luqtasax ukham jakäwinakap luqtapxañaparaki jupax munäna. Ukham lurasaxa, bendicionanak katuqapxasapäna (Mateo 16:27 liytʼasiñapawa).
3. 1) ¿Kuna jisktʼanaksa Jesusax luräna? 2) Payïr jisktʼa lurkäna ukhaxa, ¿kunsa istʼirinakapax amtapxpachäna?
3 Ukharakiwa, Jesusax pä jisktʼa luräna uka jisktʼanakapatxa sum amuykiptʼañaw wakisirakispa: “¿Kuna askïspas jaqitakixa, taqi akapach yänakas jupankxaspa, ukatsti almap aptʼasispa ukaxa?” ukat “¿Qawqharak jaqisti almap [jan ukax jakäwip] qhispiyasiñatakix churaspasti?” (Mar. 8:36, 37). Waljaniw Jesusan aka nayrïr jisktʼaparux akham sapxaspa, janiw kunatakis askïkaspati taqi akapach yanäk jikxatsna ukat ukanak jikxatañ laykux almassa jan ukax jakäwissa aptʼassna ukhaxa, kunattixa jakkasakiw akapach yänakax maynitakix askixa. “¿Qawqharak jaqisti almap qhispiyasiñatak churaspasti?” sasinwa Jesusax payïr jisktʼapan jisktʼäna, ukat khitinakatix jupar ischʼukisipkäna ukanakax inas kuntï Supayax Job chachat siskäna uk amtapxarakchïna: “¿Mä jaqixa jakañapa qhispiyasiña laykuxa kunsa lurakispawa” sänwa (Job 2:4). Jehová Diosar jan yupaychir walja jaqinakarakiwa kuntï Supayax siskäna ukhamarjam amuyapxarakispa, kunattixa kuns lurapxakispaw jakäwip jan aptʼasiñatakixa, Diosan kamachinakapsa pʼakintapxaspawa. Ukampisa cristianonakaxa janiw ukham amuyunïktanti.
4. ¿Cristianonakatakixa kunatsa Jesusan jisktʼanakapax wali wakiskirixa?
4 Jesusaxa janiw aka Uraqiru kʼumaräñasataki qullqinïñasataki ukat walja maranak akapachan jakaña churir jutkataynati. Jan ukasti, mä machaq uraqin wiñay jakañ jikxatañasatakiw jupax jutäna, ukaxa taqi kunat sipans jukʼamp valoraniwa (Juan 3:16). Ukhamasti, Jesusan nayrïr jisktʼap liytʼasinxa, mä cristianox akham amuyarakispa: “¿Jaqitakix kuna askirakïspasti taqi akapach yänak jikxataspa, ukampis wiñay jakañ suytʼäwip aptʼasispa ukhasti?” sasa. Chiqpachansa, janiw kunatakis askïkiti (1 Juan 2:15-17). Ukat payïr jisktʼat amuykiptʼasaxa, jiwasax jisktʼasiraksnawa: “¿Kunsa nayax machaq uraqin wiñay jakañ jikxatañatakix luriristxa?” sasa. Aka jisktʼar jaysañatakixa, kunjamas sarnaqäwisaxa ukat suytʼäwisax chuymasan chʼullqïskakit janicha ukwa amuytʼayistu (Juan 12:25 uñxattʼarakismawa).
5. ¿Wiñay jakañ jikxatañatakix kun lurañasasa?
5 Chiqasa, Jesusax janiw luratanakasampikis wiñay jakañ jikxatksna uk sañ munkänti. Aka Uraqin jukʼa tiempoksay jakasstanxa ukax mä suma churäwiwa uk janiw armañasäkiti. Janiw khitis jakäwi alaskaspati janirakiw khitis kuns lurkaspati uk katuqañatakixa. “Jesucristoru iyawsat[as]” layku ukat Jehová Diosaru, khititï ‘jupar thaqhirinakar bendiski’ ukar iyawsatas laykukiw wiñay jakañ katuqsnaxa (Gál. 2:16; Heb. 11:6). Jichhasti, luratanakasampiw iyawsäwinïtas uñachtʼaysnaxa kunattix jan ‘luräwinakani iyawsäwixa jiwatawa’ (Sant. 2:26). Ukhamasti, Jesusan jisktʼapat lupʼisaxa, Jehová Diosar luqtasax kun lurañatakis chʼamachasiñasäspa iyawsäwisax Diosan nayraqatapan sumäñapatakix uk amuykiptʼañaw wakisispa.
“Cristox janiw jupa kikpa kusisiyaskänti”
6. ¿Jesusatakix kunas jukʼamp wakiskirïnxa?
6 Akapach yänak thaqhañat sipansa, kunatï jukʼamp wakiskirïnxa uk Jesusax luräna ukat janirakiw akapachan sum jakasiñatakis chʼamachaskänti. Jan ukasti, jupa pachpat armasisaxa taqi horasana Diosar istʼañatakix jankʼakïnwa. Jupa pachpan munañanakapat armtʼasisaxa taqi kunsa Diosar kusisiykirpun luräna (Juan 8:29). ¿Kunanaksa Jesusax Awkipar kusisiyañatakixa jaytäna?
7, 8. 1) ¿Kunsa Jesusax luräna, ukat ukham luratapatxa kuns katuqäna? 2) ¿Kunsa jisktʼasiñasäspa?
7 Jesusax arkirinakaparux akham sänwa: “Jaqin Yuqapax janiw serviyasiñatak jutkiti jan ukasti serviriw juti, ukhamarak jakañap churiri walja jaqinakar qhispiyañataki” sasa (Mat. 20:28). Kunjamtï uñjtanxa, mä kutixa arkirinakaparux niyaw ‘jakañaj churä’ sasaw säna, Pedrosti juma pachpat khuyaptʼayasimaya sasaw iwxtʼäna. Ukampisa Jesusax Pedron arunakapampix janiw apayaskänti. Jesusaxa jan juchan jakäwipa jaqinakar qhispiyañatak churäna. Ukham luratapatwa Jehová Diosax jutïritakix mä suytʼäwi churäna: jiwatat jaktayäna ukat kupïxaparuw jachʼar aptäna (Hech. 2:32, 33). ¡Jiwasatakix Jesusax yatiqaskañapuniwa!
8 Apóstol Pablox Roma markankir cristianonakarux akham amtayäna ‘Cristosa janiw jupa kikparux kusisiyaskänti, ma arunxa, janiw pachpa munañanakapak thaqkänti’ (Rom. 15:1-3). ¿Jiwasasti? ¿Aka iwxtʼarux istʼtanti, ukat kunjamtix Jesusax jupa kikpat armtʼasisa Diosar luqtäna ukham lurañatakix jankʼakïtanti?
Kunatï sumäki ukpun Jehová Diosar churapxañäni
9. ¿Kunapachatï mä cristianox Diosar katuyasxi ukhax kun lurañapasa?
9 Moisesax katuqkäna uka leyinakarjamax nayra Israel markaxa, israelitanakat esclavonakjam luqtapkäna ukanakarux paqallq mara jan ukax Qhispiyasiñ mara (año de Jubileo) purinipansti libre jaqinakjam khitxapxañapäna. Ukampisa janiw ukhamäñapapunïkänti. Mä esclavotï uywiripar wal munasxasapäna ukat jupar luqtañ munaskakisapäna ukhaxa, janiw nayax libreñ munxti sañapänwa ukat wiñayatakiw uywiripar luqtxasapäna (Deuteronomio 15:12, 16, 17 liytʼasiñapawa). Niya ukhamarakiwa jakäwis Diosar katuyasxtan ukhaxa. Jiwasax munañanakasa lurañat sipansa taqi chuymaw Diosan munañap lurañ amttanxa. Ukhamatwa Jehová Diosar wal munasitas uñachtʼaytanxa ukhamarak Jupar wiñayataki luqtañ munatassa.
10. ¿Kunatsa Diosaw Uywirisaxa sasin sissna, ukat uk yatisaxa kunjamäñapas sarnaqäwisasa lupʼiwisasa?
10 Jumatï Jehová Diosan Qhanañchirinakapampi Bibliat yatxatasksta, suma yatiyäwinak yatiyasksta ukat tantachäwinakarus sarsta ukhaxa, walikpun ukham lurtaxa satätawa. Ukat jakäwim Jehová Diosar jankʼak katuyasxasma ukat kunjamtï mä etiopex Feliper siskäna: “¿Janit nayax bautisatäkiristxa?” sasa, ukham lurañamwa munapxaraktxa (Hech. 8:35, 36). Ukham lurätaxa, Diosampix sum apasirakïta kunjamtix Pablox qillqkäna uka cristianonakax Diosamp sum apasipkäna ukhama, jupanakarux akham sasaw qillqäna: “Jumanakax janiw jumanakpachata munañanïkxapxtati jan ukasti Diosaw jumanakarux jila alampi alapxtam” sasa (1 Cor. 6:19, 20). Alaxpacharusay sarchiñäni jan ukax aka Uraqins jakchiñäni, kunapachatï Jehová Diosar katuyasxtan ukhaxa, Jupaw Uywirisäxixa. Ukatwa jan wali munañanak apanukuñax wali wakiskirixa jan ‘jaqinakan esclavop tukuñasataki’ (1 Cor. 7:23). Chiqpachansa, wali sumapuniwa Jehová Diosar jan jithiqtas luqtañaxa ukat jakäwisan Jupampi irpayasiñaxa.
11. ¿Kunsa jiwasax churapxañasa? Moisesax katuqkäna uka Leyinakarjamax ofrendanak luqtasiñapäna, ukarjamaxa kunsa jiwasax churapxañasa uk qhanañchañamawa
11 Pablox jilat kullakanakaparux akham iwxtʼäna: “Jumanakax Diosarux jakkir ofrendjamay luqtasipxam, Diosar kusisiykiri luqtata. Ukawa Diosatakix ajayu tuqin chiqpach Diosar serviñaxa” sasa (Rom. 12:1). Chiqasa, uka cristianonakax janïr Jesusan arkirinakapäpkäna ukhaxa, ofrendanak luqtapxirïna ukwa aka arunakax jupanakar amtaypachäna. Jupanakax yatipxänwa Moisesax katuqkäna uka leyirjamaxa, suma uywanak ofrendjam luqtapxañapäna. Janipuniw walikänti jan wali uywanak luqtañaxa (Mal. 1:8, 13). Niya ukhamarakïspawa kunapachatï janchisxa ‘jakkir ofrendjam’ luqktan ukhaxa. Kunatï sumäki ukpunwa Jehová Diosar churañ muntanxa, janiw munañanakasak nayraqat thaqhañasäkiti. Diosar katuyasxtan ukhaxa taqi chuymaw jakäwis Jupar luqttanxa, mä arunxa chʼamasa, yänakasa ukat kuntï sum lurañ yatktan ukanak Jupar churtanxa (Col. 3:23). Jichhasti, ¿kunjamsa jakäwisan taqi ukanak lursna?
Tiempxa jan ina chʼusar aptʼapxañäniti
12, 13. ¿Kunjamatsa kunatï sumäki ukpun Jehová Diosar chursna?
12 Tiempxa jan ina chʼusar aptʼasarakiwa Jehová Diosar kunatï sumäki uk chursnaxa (Efesios 5:15, 16 liytʼasiñapawa). Chiqasa, uk lurañatakix amuyasirïñasawa. Aka ñanqha pachasa ukat jan wali amtanakasasa, kusistʼäwinakataki lupʼisksna jan ukax luräwinakasaruki tiempo ina chʼusaru aptʼañasatakiw wiytistu. Chiqasa ‘taqi luräwitakiw horasax utji’, samartʼañatakisa jan ukax irnaqañatakisa, ukat taman utjki uka luräwinak lurañasatakisa (Ecl. 3:1). Ukampisa Diosan mä luqtiripaxa janiw tiempo ina chʼusar aptʼañapäkiti, wali amuyumpiw tiempxa uñjañapa.
13 Kunapachatï Pablox Atenas marka visittʼaskäna ukhaxa ak uñjäna, “Atenas markankir taqi jaqinakasa, ukhamarak yaqha markat jutasin ukan utjirinakasa, machaq yatichäwinakaki istʼañ munapxirïna, ukxat parlañakiraki”, mä arunxa, tiempxa ina chʼusaruw aptʼapxirïna (Hech. 17:21). Jichhürunakanxa uka kikparakiw walja jaqinakax tiempo ina chʼusar aptʼapxi. Televisionampi, anatañ videonakampi, Internetana ukat yaqhanakamp kusistʼañ yatipxi. Sapürunjamaw tiempo apaq kusistʼäwinakax uñstaski. Jiwasatï jan amuyaskañänixa, Jehová Diosar jukʼamp sum uñtʼañatakis tiempxa apaqarakistaspawa. Jehová Diosar luqtktan uka luräwinak lurañatakis janis tiemponixsna ukham amuyxaraksnaxa, ukampisa ukanakaw jukʼamp “askïkis” ukaxa (Fili. 1:9, 10).
14. ¿Kuna wakiskir jisktʼanaksa jisktʼasiñäspa?
14 Ukhamasti, Jehová Diosar jakäwip katuyasir taqi luqtiripawa akham jisktʼasiñapa: “¿Sapür Bibliat liyiñatakisa lupʼiñatakisa ukat Diosat mayisiñatakisa tiempo apstʼasiskti?” (Sal. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17). “¿Tantachäwinakatakix wakichastti ukat mayninakarus arstʼatajampi chʼamachtʼaskti?” sasa (Sal. 122:1; Heb. 2:12). Pablompi Bernabeampixa “jaypach urunak [jaypach tiempo, NM] qamarapxäna jan axsarasarakiw parlapxäna [Jehová] Tatitur katuyasisina” sasaw Diosan Arupax qhanañchi (Hech. 14:3). ¿Jumax luräwinakamat tiempo apstʼasisaxa ‘jaypach tiempo’, precursorjam yatiyarakismati? (Hebreos 13:15 liytʼasiñapawa.)
15. ¿Kunjamsa irpir chuymaninakax tiempxa wali amuyump uñjapxi?
15 Pablompi ukat Diosat jan jithiqtiri masinakapampix Antioquía markar visittʼasipkäna ukhaxa, “walja urunakaw [walja tiempow] Tatitur iyawsirinakampixa qamar[apxäna]” uka jilat kullakanakar chamañchtʼañataki (Hech. 14:28). Ukhamarakiwa, irpir chuymaninakax jilat kullakanakar chʼamañchtʼañatakix tiempo apstʼasipxi. Diosan Arupat yatiyir sarapxi, ukampis janiw ukakïkiti, jan ukasti tamar sum uñjañatakiw chʼamachasipxi, chhaqat uwijanakjamäpki ukanakarus yanaptʼapxi, usutanakarus tumptʼapxi ukat taman utjki uka yaqha luräwinakansa irnaqtʼapxarakiwa. Jumatï bautisatästaxa, jisktʼasiñamawa: “Lurirjamäskta ukhaxa, ¿jukʼamp luräwinak katuqirjamätti? ¿Kuns lurasktxa uk katuqañatakixa?” sasa.
16. ¿Kunjamanakatsa ‘aski lurañäki’ uk jilat kullakanakasatakix lursna?
16 Walja jilat kullakanakaw kunayman jan waltʼäwinakan uñjasipki ukanakarux yanaptʼapxaraki. Amuytʼañataki, mä kullakaxa Betelanwa irnaqtʼi jupaxa 60 jila maraniwa, ukat jaya chiqanakan jan waltʼäwinakan uñjasipki ukanakar yanaptʼir sararañatakixa, walja kutiw vacacionapat tiempo apstʼasïna. ¿Kunatsa ukham yanaptʼañ munäna? Jupax akham siwa: “Janiw taqi kun lurañatakis suma yatxattʼatäkti, ukampisa kuntï mayipkitäna uk lurañax nayatakix wali askïnwa. Ukham jan walin uñjasisaxa jilat kullakanakax walja yänakapa aptʼasipxäna ukampis iyawsäwipax wali chʼullqïnwa ukaw nayar wal chʼamañchtʼitäna” sasa. Ukhamaraki, aka Uraqpachanxa waranq waranq jilat kullakanakarakiw Tantachasiñ Utanaka ukat Jachʼa Tantachäwinakataki Tantachasiñ Utanaksa lurañ yanaptʼapxaraki. Taqi chuyma uka luräwinakan yanaptʼasaxa, kunatï ‘aski lurañäki, tamankir jilatanakasaruw’ yanaptʼaskaraktanxa (Gál. 6:10).
“Nayax sapürupuniw jumanakampïskta”
17. ¿Kunsa jumax wiñay jakañ katuqañataki lurañamaxa?
17 Diosat jithiqtat jaqinakax niyaw tukjatäpxani. Janisay uka urun puriniñap yatkstanxa, ‘jukʼa tiempoki’ utjatap yattanwa ukat ‘aka uraqin niya tukusirïtapsa’, mä arunxa, akapachax mayjtʼaskatapxa yatiraktanwa (1 Corintios 7:29-31 liytʼasiñapawa). Ukatwa Jesusan aka jisktʼapatxa wal amuytʼasiñjamaxa: “¿Qawqhsa pagaspa jaqix almapatxa?”. Kuntï Jehová Diosax maykistani “wiñay jakaña” jikxatañasatakix uk lurañatakixa jankʼakïñasawa (1 Tim. 6:19). Chiqasa, Jesusax jupar jan jithiqtas arkañasataki ukat Diosan Apnaqäwip nayraqat thaqhañasatakiw iwxtʼäna ukar istʼañax wakisipuniwa (Mat. 6:31-33; 24:13).
18. ¿Kunarus atinisiñasa, ukat kunatsa?
18 Ukhamarusa, Jesusan arkiripäñax janiw faciläkiti. Chiqasa, kunjamtix Jesusax siskänxa, yaqhipanakax jakäwip aptʼasipxiwa. Ukhampachasa, Jesusat yatiqastanxa ukat janirakiw pachpa munañanakasaki thaqktanti. Kuntï nayra patak maranakan Jesusax ajllit arkirinakapar siskäna uka arunakaparuw atinistanxa: “Nayax sapürupuniw jumanakampïskta akapachan tukusiñapkama” sasa (Mat. 28:20). Ukhamasti, tiempsa ukat kuna lurañanakti yatktan ukanakampi qullan luräwinakan irnaqtʼañataki chʼamachasiñäni. Ukham lurasaxa Jehová Diosax jachʼa tʼaqhisïwit qhispiyirïtapa atinisiñäni, jiwxañäni ukhasa machaq uraqin jaktayirïtap atinisirakiñäni (Heb. 6:10). Ukhamatwa jakäwisax wali valoranïtap uñachtʼayañäni.
¿Yattati?
• Jesusax Diosar taqi chuyma luqtañ munatapa ukat jaqinakar yanaptʼañ munatapsa, ¿kunjamsa uñachtʼayäna?
• ¿Kunatsa munañanakasat armtʼasiñasa, ukat kunjamsa uk lursna?
• ¿Nayra Israel markanxa kuna kasta ofrendanakaksa Jehová Diosax katuqirïna, ukat kunsa ukxat yatiqsna?
• ¿Kunjamanakatsa tiempxa jan ina chʼusar aptʼsna?
[Jisktʼanaka]
[26 janan fotonakapa]
Jesusax kunatï Diosar kusisiykäna ukpun lurirïna
[28 janan fotopa]
Taqi chuyma Diosar luqtir israelitanakaxa Diosarux kunatï sumäki ukpun churapxirïna
[29 janan fotonakapa]
Jehová Diosax tiempxa suma amuyumpi uñjapxañas muni