Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

“Kunanakatix sumankaña apanki ukanak thaqaskakiñäni”

“Kunanakatix sumankaña apanki ukanak thaqaskakiñäni”

“Kunanakatix sumankaña apanki ukanak thaqaskakiñäni”

KUNAPACHATÏ thakix jichhak asfaltatäki ukhaxa, wali suma ukat walja maranakas aguantkaspa ukham amuytanxa. Ukampis tiempompix pʼiyanakaw uñstxi, ukanak uñjasaxa, jan jukʼamp pʼiyartañapataki ukat jan chijir puriyañapatakix askichañaw wakisi.

Mayninakamp jan waltʼayassna ukhaxa, “pʼiyanakas” uñstkaspa ukhamarakïspawa. Kuna jan waltʼäwinakansa Roma markankir cristianonakax uñjasipxäna ukxa, apóstol Pablox sum yatïna, ukatwa akham sas iwxtʼäna: “Jiwasanakax kunanakatix sumankaña apanki ukanak thaqaskakiñäni, ukampirakiw ajayu tuqin jiltañanxa maynit maynikama yanaptʼassnaxa” sasa (Rom. 14:13, 19). ¿Kunatsa sumankañ apanki ukanak thaqhañasa? Tama taypin sumankañ utjañapatakixa, ¿kun lurañas wakisispa?

¿Kunatsa taqinimpis sumankañ thaqhañasa?

Janitï thakin jiskʼa pʼiyanakapax jankʼak askichaskani ukhaxa, jachʼa qʼawanakaptaspawa ukat chijirus puriyistaspawa. Maynimp jan waltʼayasisax jankʼak jan askichkañäni ukhaxa, ukhamarakïspawa. Apóstol Juanax akham sasaw qillqatayna: “Ukampis kawkïritix sixa: ‘Nayax Diosarux muntwa’ sasa, ukatsti jilapar uñisiskarakixa, ukasti kʼariwa. Maynitix jilapar uñjkasina jan munkchixa, ¿kunjämatsa Diosarux munaspa jan uñjasaxa?” sasa (1 Juan 4:20). Jan waltʼäwinak jan askichksnaxa, jilat kullakanakasar uñisiñaruw apistaspa.

Khititï mä jilatampi jan ukax mä kullakampi jan sumankthapini ukhax janiw Diosax yupaychäwip katuqkaniti sasaw Jesucristox säna, ukatwa arkirinakaparux akham sas iwxtʼäna: “Jumatix altararu ofrenda apkasina amtassta jilamax mä kunatsa juma conträtapxa, jumax uka ofrendama altar nayraqatar jaytawayasinxa, jilamampi sumankthapiri saram, ukatsti kuttanim uka ofrendam altaran churañataki” sasa (Mat. 5:23, 24). Kunjamatï uñjtanxa, Jehová Diosaruw kusisiyañ muntanxa, ukatwa taqinimpis sumankañ thaqhañasa. *

Kunatsa taqinimpis sumankañ thaqhañasa ukxa, Filipos markankir taman jan waltʼäwinakax utjkäna ukaw amuytʼayistani. Pablox Filipos markankir tamar qillqasaxa, Evodia ukat Síntique kullakanakan jan waltʼayasitapatwa parlaskäna, amuyatatxa, jupanakan jan waltʼayasitapasti tampacharuw jan waltʼaykänti (Fili. 4:2, 3). Ukhamawa, jan waltʼayasiñanak jankʼak jan askichktan ukhaxa, niya taqiniw yatxapxaspa. Niyakixay munasiñampi ukat mayachtʼatäñ munstanxa, taqinimpis sumankañ thaqhañasawa.

Jesusax akham sänwa: “Kusisiñanïpxiw sumankayirinakax” sasa (Mat. 5:9). Sumankayir jaqïña ukat taqinimpis sumankañ thaqhañaxa, wal kusisiyistu. Ukampisa, sumankañax kʼumar jakasiñasatakiw yanaptʼistu, kunattix “samarañ chuymanïñax cuerporux jakañwa churi” (Pro. 14:30). Maysa tuqitxa, khitinakatï colerasisin chuym ustʼatäsipkaki ukanakaxa, jankʼakiw usuntxapxaspa.

Chiqpachansa, taqiniw sumankañan jakañ muntanxa, ukampis kunjamsa maynimp jan waltʼayasisax askichasiñapa ukxa, inas taqinis janirak sum yatkstanti. Ukatakix Bibliat apstʼat mä qhawqha iwxtʼanak uñjañäni, ukanakaw yanaptʼistani.

Paciencia chuymamp parlasaxa sumankañaruw yanaptʼi

Kunapachatï asfaltat thakin jiskʼa pʼiyanak uñstki ukhaxa, askichañax janiw chʼamäkiti. Ukhamaxa, ¿janit jiwasax jilat kullakanakasamp jan waltʼayasisax ukham askichkaraksna? Uk lurañax wali askipuniwa, kunjamatï apóstol Pedrox qillqatayna ukhama, “munasiñasti walja juchanakwa perdonaraki” sasa (1 Ped. 4:8).

Chiqansa, inas awisax jukʼamp jan waltʼayasiñax utjchini ukat jan askichañjamäkchiniti. Kunasa israelitanakar Suma Uraq katuqasax pasatayna uk uñjanäni. “Rubén, Gad, ukhamaraki chikat Manasés tribunakax” janïr Jordán jawir paskatasaxa, “ma jachʼa altar jawir lakaru lurapxäna”. Maynïr Israel trubunakasti, kʼari diosanakar yupaychañatakiw uka altar lurapxpacha sasaw amuyapxäna, ukatwa uka jan waltʼäwir jan ukhamak uñjapkänti. Ukhamasti, nuwasir sarañatakiw wakichasipxäna (Jos. 22:9-12).

Amuyatatxa, yaqhip israelitanakax ukanak yatisax akatjamat jiwarayañatak sarañäni, ukhamatwa jiwasanakatxa waljani jan jiwarkañäniti sasaw amtapxäna. Jordán jawir khurkatankapkäna uka tribunakaxa, janïr nuwasir sarkasaxa, jilanakapamp parlañatakiw jaqinak khitapxäna. Uka jaqinakax akham sasaw jisktʼapxäna: “¿Kunatsa jumanakax Israel markan Diosaparu ñanqhachapxta ukanak lurasaxa? ¿Kunatsa Diosar apanukusina [...] Dios contra saytʼapxta?” sasa. Uka arunakax janiw chiqakänti, kunattix uka tribunakaxa, janiw kʼari diosanakar yupaychañataki uka altar lurapkataynati. ¿Kunsa ukham satax lurapxasapäna? ¿Qhuruchasisat jilanakapar arsusipxasapäna? ¿Janit uka tuqit qhanañchañ munapkasapäna? Janiw ukham lurapkänti, jan ukasti suma arunakampiw jupanakax jaysapxäna, Jehová Diosar yupaychañatakiw uk lurapxta sasaw qhanañchapxäna. Uka arunakaxa, walja jaqinakaruw jiwañat qhispiyäna ukat Diosampis sum apasisipkakïna. Paciencia chuymampi parlasaxa, taqi kunsa sum qhanañchapxäna ukhamatwa wasitat suman jakasxapxäna (Jos. 22:13-34).

Maynïr tribunakax ukhamarakiw wali yatiñkankañampi lurapxäna, kunattix janïr jilanakapampi nuwasir sarañ amtkasaxa, Rubén, Gad ukat chikat Manasés tribunakampiw nayraqat parlapxäna. “Jan colerasiñampi atipayasimti —sasaw Diosan Arupax iwxtʼistu, kunattix— colerasiñax pisi amuytʼan jaqinkiwa.” (Ecl. 7:9.) Biblian iwxtʼanakaparjamaxa, paciencia chuymampi ukat qhan parlasarakiw sinti jan waltʼäwinak askichssna. Chiqpachansa, jiwasatï jilatasampi jan ukax kullakasampi jan sumthapkañäni, jan ukax jan wali luratapat amtasiskakiñäni ukhaxa, janiw Diosan bendicionap katuqsknati.

Ukhamasti, mä jilatatï jan ukax mä kullakatï jan wal lurista ukatwa jumatakix chuym ustʼatäta sasin siristam ukhaxa, ¿kun lurañas wakisispa? Jiwasat kʼarinak parlxaspa ukhaxa, ¿kamachsnasa? Bibliaw akham sas qhanañchi: “Suma arumpi kuttʼayañaxa colerañxa apaqiwa” sasa (Pro. 15:1). Idolonakar yupaychapxatapat juchañchatäpkäna uka israelitanakaxa, janiw ukax chiqäkiti sasinwa suma ukat qhana arunakamp parlapxäna, ukhamatwa uka colerat jilanakaparux sumaptayapxäna. Mä jilatasa jan ukax mä kullakasa jiwasamp parlañ munani, jan ukax jiwasatï jupamp parlañ munañäni ukhaxa, akham sasaw jisktʼasiñasa: “¿Kuna arunakasa, kunjam arsuñasa ukat kunjam chuymanïñas sumankañ thaqhañatak yanaptʼitani?” sasa.

Amuytʼasisapuniw parlañasa

Kunapachatï jan waltʼäwin uñjastan ukhaxa, yaqhanakar llakinakas awistʼasiñax wakisiwa, ukxa Jehová Diosax sum yati. Ukampisa, sum amuyasiñasawa, janitï jan waltʼayasiñanak askichkañänixa, khitirutï jan parlañasäki ukanakaruw jupanakxat parlassna. Ukhamatwa, chuym ustʼatäskakisax jan walinak jupanak contra parlsnaxa. Mayninakat jan walinak parlañatxa, akham sasaw Proverbios 11:11 qillqatax qhanañchi: “Jucharar jaqinakan arunakapasti [markar] tukjiwa” sasa. Ukhamarakiwa, jilatasat jan ukax kullakasat jan walinak parlsna ukhaxa, tamaruw jan waltʼayksnati.

Ukampisa, janiw jan walinakak jupanakat jan parlañasäkiti, jan ukasti sumankañ thaqhañatakixa, sumwa jilat kullakanakasat parlañasa. Kuntï apóstol Pablox cristianonakar iwxkäna ukax chiqäskapuniwa, jupax akham sänwa: “Jan wali arunakx jan parlapxamti, jan ukasti suma arunakamp parlapxam, ukhamata istʼirinakamax jiltañana yanaptʼatäñapataki [...] Sumankapxam, maynit maynikama khuyaptʼayasirïpxam, perdonasirïpxarakim maynit maynikama” sasa (Efe. 4:29-32). Mä jilatatï jan ukax mä kullakatï jan wal lurista ukatwa jumatakix chuym ustʼatätxa sasin sistaspa, ukampis jupax jiwasat sumanak parlirit uñtʼatächi ukhaxa, jupampi sumthapiñasa ukat jupar perdonita sañasa, ¿janixay chʼamäkaspatixa? Ukhamarakiwa, jiwasatï taqi jilat kullakanakasat sum parlañänixa, jupanakamp jan waltʼayasiñ utjkani ukhaxa, sumthapiñax janiw chʼamäkaniti (Luc. 6:31).

Diosar ‘mayachtʼat’ luqtapxañäni

Juchararätas laykuxa, khitinakatï jan wal lurapkistu ukanakatxa jithiqtañ yattanxa janiw ni parlañs munktanti. Ukampis ukax janiw walïkiti (Pro. 18:1). Niyakixay mä markjam Jehová Diosan sutip jachʼañchstanxa, jilat kullakanakasampi Diosar ‘mayachtʼat’ luqtaskakiñatakix amtaskakiñasawa (Sof. 3:9, NM).

Kuntï mayninakax sapxi jan ukax lurapki ukanakax janipuniw jiwasar chiqa yupaychäwit aynachtʼayañapäkiti. Pobre ijma warmit yatiqasiñasawa, jupax taqi kunatï jakañapatak utjkäna ukwa templon utjkäna uka ofrenda cajar uchatayna, Jesusax uk uñjäna. Chiqpachansa, ukürunakakiw judionakan yupaychäw irpirinakaparux jan wali luratanakapat Jesusax juchañchäna. Ukampis ukham jan wali luratanakap laykuxa, ¿janit uka ijma warmix Jehová Diosar yupaychañatakix qullqi churañapäxäna? ¿Jesusax jan churxamti sispachänti? Janiwa, jan ukasti ukham churatapatxa, wali sum Jesusax jupat parläna (Luc. 21:1-4). Jupaxa, Moisesax Ley katuqkäna ukarjamaw phuqäna, ukampis uka Leyixa Jesusan jiwañapkamaw phuqasiñapäna.

Maynitï jan wal uñjistäni ukhaxa, ¿kuns lurañäspa? ¿Janit Jehová Diosar yupaychxañäni? ¿Jan ukax jan axsartʼasach uka jan waltʼäwi askichañäni, ukhamat taman taqinimpis sumankañasataki?

“Kawkikamatix puedepkta ukakamax taqinimpis jumanakax sumankapxam” sasaw Bibliax iwxtʼistu (Rom. 12:18). Ukhamax kuntï uka iwxax siski ukarjam sarnaqañatak chʼamachasiñäni ukhaxa, wiñay jakañar apiri thaknämwa sarnaqaskakiñäni.

[Qhanañchäwi]

^ Kuntï Jesusax Mateo 18:15-17 qillqatan arsuwaykäna ukxa, La Atalaya del 15 de octubre de 1999, 17-22 jananakanwa, jukʼamp qhanañchtʼat jikxatäta.

[17 janan fotopa]

Evodia ukat Síntique kullakanakax sumankthapipxañapänwa

[18 janan fotopa]

¿Kuna arunakasa, kunjam arsuñasa ukat kunjam chuymanïñasas sumankañ thaqhañatakix yanaptʼistani?