“Aka chiqaw thakixa, sarasipkakim”

Emilia Pederson kullakan sarnaqäwipa

Ruth E. Pappas sat kullakan arsutaparjama

MAMAJAX 1878 maran yuritayna, Emilia Pederson sutinïnwa. Yatiqañ utan yatichirïkchïnsa, jaqinakax Diosar jakʼachasipxañapatakiw yanaptʼañ munirïna. Janïr chiqa yupaychäw uñtʼkasaw China markar misionerjam sarañ munäna. Mä baúl kun jikxatasitayna yänakap uka markar apasiñataki. Walja maranak pasatatsti uka baúlax kawkintï jilsuwayktxa uka utan imatakïskänwa, ukax Jasper, Minnesota (Estados Unidos) markankänwa. Ukampis mamapax jiwxäna ukhax uka amtapxa janiw phuqxänti, kunattix sullkanakaparuw uywañapäna. 1907 maranwa tatajampix jaqichasïna, Theodore Holien sutinïnwa, tiempompix paqallq wawanïxapxänwa. Nayaw sullk sullkätxa, 1925 maran diciembre phaxsit pä uru saqataruw yuritäta.

Mamajax Bibliat walja jisktʼanakanïnwa ukat uka jisktʼanakapar qhanañchañ walpun munirïna. Mä uruxa, Iglesia Luteranan pastorapaw utar jutatayna, ukat mamajax akham sasaw jisktʼatayna: “¿Kawkhansa Bibliax jan wali jaqinakarux infiernon tʼaqhisiyi sasax yatichi?” sasa. Ukat uka pastorax sänwa: ‘Janis Bibliax uka tuqit yatichkchixa, infiernot yatichäwix yatichasiskañapakiwa’ sasa.

Chiqa yatichäwi uñtʼxäna

1900 mara pasatatxa, mamajan Emma sat kullakapaw Northfield (Minnesota) markaru música tuqit yatiqir sarxäna. Milius Christianson sat yatichiripan utapan qurpachayasirïna. Uka yatichirin warmipaxa, Bibliat Yatiqirïnwa, uka pachanxa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapax ukham sutinïpxänwa. Emmax uka warmiruxa, kullakajax Biblia liyipuniwa, sasaw arxayatayna, ukat Christianson mamax uk yatisax jankʼakiw mamajan Biblia tuqit jisktʼanakapar qhanañchas mä carta qillqäna.

Mä uruxa, Lora Oathout sat Bibliat Yatiqiriw Sioux Falls (Dakota del Sur) markat Jasper markakamaw trenat yatiyañatak jutatayna. Mamajax Bibliat apstʼat qillqatanak uka warmit katuqtʼasisaw yatiqarakïna, ukat 1915 maranwa Bibliat chiqa yatichäwinak yaqhanakar yatichxäna ukat Bibliat apstʼat qillqatanaksa jaqinakarux churarakïnwa

1916 maranxa, Sioux City (Iowa) markanwa mä jachʼa tantachäwi wakichtʼasitayna, uka chiqat 160 kilometronak sarañänwa, ukanwa Charles Taze Russell jilatan jutañap suyasipkäna. Mamajax uka tantachäwir sarañ munapunïnwa, uka pachatakix phisqa wawanïxänwa, ukat Marvin sat sullka wawapax phisqa phaxsinikïskänwa. Ukhampachasa, trenat sarañ amtatayna, taqpach jiskʼa wawanakapampi. Russell jilatan arstʼäwinakap istʼatayna “Foto-Drama de la Creación” uk uñjatayna ukat bautisasirakitaynawa. Ukat utar kuttʼxasaxa, jachʼa tantachäw tuqit qillqatayna, uka qillqatapax markapankir Jasper Journal sat periodiconwa uñstawayi.

Khaya 1922 maranxa, Cedar Point (Ohio) markan apaskäna uka jan armaskaya jachʼa tantachäwir 18.000 saririnakatxa mamajax maynïrïnwa. Uka tantachäwin chʼamañchtʼäwi katuqasaxa, janipuniw Diosan Apnaqäwipat yatiyañ armasirïkänti. Akham sapxapunitänwa: “Aka chiqaw thakixa, sarasipkakim” sasa (Isa. 30:21).

 Yatiyatapatxa waljaniw chiqa yatichäwinak yatiqxapxäna

Khaya 1920 qallta maranakanxa, familiajax Jasper markat yaqha chiqaruw sarxapxäna. Tatajax mä jachʼa negocionïnwa ukat mä jachʼa familiar uñjañaparakïnwa. Tatajax janiw mamajjama Bibliatx yatiqirïkänti, ukampis taqi chuymaw jaqinakar yatiyïr saräna ukat kunapachatï tamanak tumptʼir jilatanaka, uka pachan peregrinonaka satäpxänwa, purinïpkäna ukhasa, utaruw katuqtʼirïna. Ukat kunapachatï uka jilatanakax utajan mä arstʼäw arstʼkäna ukhaxa, niya patak jaqinakapuniw istʼañatak jutapxirïna. Ukat manqʼapxirïkta, visit katuqapxirïkta ukat ikipxirïkta uka cuartonakar kunaw tantachasirinakar katuqapxirïta.

Paqallq maranïkayäta ukhaxa, Lettie tiajaw jawsapxitu, uta jakʼankirinakajaw (Ed Larson ukat warmipampix) Bibliat yatiqañ munapxi sasa. Ukat uka chacha warmixa Biblian yatichäwinakaparux jankʼakiw iyawsapxi ukat qhiparux yaqha uta jakʼapankiriruw Bibliat jupamp chika yatiqañapatak jawstʼarakïna, Martha Van Daalen satänwa. Ukat Marthampi chachapampi ukat kimsaqallq wawanakapampix Bibliat Yatiqirinakäxapxarakïnwa. *

Uka tiemponxa, Gordon Kammerud sat waynaw tatajatak irnaqañ qalltäna, jupax utajat mä qhawqha kilometronak sarañan jakasïna. Jaqinakax uka waynarux nänakatx sapxänwa, patronaman phuchanakapax wali mayja yupaychäwiruw sarapxi amuyasïtaw ukataraki sasa. Ukhampachasa, Gordon sat waynax Bibliat yatiqañ qalltasaxa, jankʼakiw jan pächasisa chiqa yatichäwitap amuyäna. Kimsa phaxsitx bautisasxakïnwa ukat tatapas mamapas yupaychirïxapxarakïnwa. Ukat kimsa familiax wali sum apasipxayäta, nänaka, Kammerud ukat Van Daalen familianakampi.

Jachʼa tantachäwinakan chʼamañchtʼatäpxayätwa

Cedar Point markan apaskäna uka jachʼa tantachäwin chʼamañchtʼatäsax mamajax yaqha jachʼa tantachäwinakatxa janipuniw qhiparirïkänti. Jiskʼitäkayät ukhaxa, wali jayanakpun uka jachʼa tantachäwinakar puriñatak sarapxirïta, 1931 marana Columbus (Ohio) markan apaskäna ukarux ukham jayarak sarapxayäta, uka tantachäwinwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapa sat suti katuqapxayäta (Isa. 43:10-12). Ukat 1935 maran Washington markan jachʼa tantachäwix utjkäna ukat sum amtasirakta, ukanxa jan armaskay mä arstʼäwiw Apocalipsis libron “walja jaqinaka” siski ukax khitinakäpxisa uk qhanañchtʼasiwayi (Apo. 7: 9). Uka tantachäwinwa Lilian ukat Eunice, kullakanakajax bautisasipxäna kimsaqallq patak jila jaqinakapam chika.

Ukhamaraki 1937 maran Columbus (Ohio) markana, 1938 maran Seattle (Washington) markana ukat 1939 maran Nueva York markan apaskäna uka tantachäwinakar sarapxarakiyätwa. Van Daalen, Kammerud ukhamarak yaqha jilat kullakanakamp chikaw thakhin samartʼawayas sarapxirïta. Ukat 1940 maranxa, Eunicex Leo Van Daalen sat jilatampiw jaqichasxäna ukat precursorjam irnaqtʼañ qalltapxäna. Uka pachpa maransti, Lilianax Gordon Kammerud jilatampiw jaqichasxi, ukat precursoräxapxarakïnwa.

 San Luis (Misuri) markana 1941 maran jachʼa tantachäwi apaskäna ukax nayatakix wali sumapunïnwa. Ukanwa waranq waranq wayn tawaqunakax Hijos sat libro katuqawayapxta. Mä jukʼa tiempotsti, 1941 maran 15 maranïkasaw septiembre phaxsit mä uru saraqatarux Marvin jilajämpi ukat Joyce sat warmipamp chikax precursorjam irnaqañ qalltawayapxta

Tamankir jilat kullakanakatakix yapump jakasirïpxatap laykux jachʼa tantachäwinakar sarañax wali chʼamänwa, kunattix cosecha apthapiñ tiemponwa jachʼa tantachäwinakax waktʼirïna. Ukatwa, tantachäwit kuttʼanisax khitinakatï jan sarapkäna ukanakampix uta anqan tantachtʼasipxirïta, ukhamata kuntï tantachäwin yatichaskäna uk arxaytʼañataki. Ukham tantachtʼasisax kusisitäpxirïtwa.

Escuela de Galaad sat yatichäwimpi anqäx markan luqtäwimpi

1943 maranwa febrero phaxsin Escuela de Galaad sat yatichäwix uttʼayasiwayi, ukanx precursoranakaruw misionerüpxañapatak wakichtʼasïna. Nayrïr yatichäwinxa, Van Daalen familiatxa suxtanïpxänwa: Emil, Arthur, Homer ukat Leo ukanakax (jila sullkapxänwa), Donaldux (jupanakan primoparaki) ukat Leon Eunice warmipampi, jupax nayan kullakajawa. Sarxapxän ukhaxa, inas jan jikisxapxchï sasaw wali llakita jikxatasipxayäta, kunattix janiw kunapachas wasitat jikisiñ yatisipkayätti. Yatichäw tukuyatatxa, suxtpachaniw Puerto Rico markar khitatäpxäna, uka markanxa Diosan Qhanañchirinakapax jukʼanikïpxänwa.

Mä mar qhipatxa, Lilian, Gordon, Marvin ukat Joyce jupanakaw Escuela de Galaad sat kimsïr yatichäwirux sarapxarakïna, tukuyatatxa Puerto Rico markar khitatäpxarakïnwa. Ukat Nayarux 1944 maranwa septiembre phaxsina 18 maranïskayata ukhaw Escuela de Galaad sat pusïr yatichäwir sarañ waktʼarakitäna. 1945 marana febrero phaxsinwa uka yatichäw tukuyawayta, ukat Puerto Rico markarurakiw khitapxitu, jilat kullanakaj jakʼaru. Nayatakix taqi kunaw mayjäna. Español aru yatiqañax chamäkchïnsa nänakatx yaqhipanakax pä tunkats jila yatiqirinïpxayätwa. Chʼamachasitanakajarux Jehová Diosaw bendecïna. Jichhürunakanxa, Puerto Rico markanxa niya 25.000 yatiyirinakaw utjxi.

Chijinakaw familiajaru jan waltʼayi

1950 maranxa, Leompi Eunicempix mä wawanïpxänwa, jupax Mark sat sutinïnwa. Ukhamäkipansa, Puerto Rico markanwa qhiparapxäna. Pä mar pasatatsti familiar tumptʼir sarañatakiw amtapxäna. Ukat 1952 maranwa abril phaxsit 11 uru saraqataruw avionat sarapxäna, ukampis janiw kawkharutï sarapkäna ukar puripkänti. Mä juk’ sarkasaw avionax lamar qutar jalantxatayna, ukanwa Leompi Eunicempix jiwapxatayna. Jiskʼa Markukiw qhispitayna, mä jaqiw umat apsutayna ukat samaqiskakiñapatakiw yanaptʼatayna. *

Phisqa mara pasatatxa, 1957 maran marzo phaxsit paqallqu urunak saraqatarux yaqha chijinwa familiajax uñjasirakïna. Tatajampi mamajampix autot Tantachasiñ Utar sarasipkäna ukhaw auton llantapax phallatayna. Tatajax thakit auto mä jukʼa jittʼayasax llant turksuñatakiw apnaqaskatayna, ukhamaruw yaqha autox tatajar taqxatatayna, tatajax ukspachaw jiwatayna. Imañatak arstʼäwirux suxta patakaniw jutapxatayna, jutirinakarux Diosan Arupat wali suma qhanañchtʼatarakïnwa, uka markan tatajar wal respetapxäna.

Machaq luräwinaka

Tatajax jakaskän ukhaw Argentinar khitapxitu. 1957 maran agosto phaxsinwa Mendoza markar purta, uka markax Andes satäkis uka qullunak thiyankänwa. 1958 maranxa, George Pappas jilataw Argentinar Escuela de Galaad sat 30 yatichäw tukuyatat purinïna ukat jupamix wali sum  apasipxayäta. 1960 maranwa abril phaxsin jaqichasxapta. Mä mar pasatatsti 83 maranïkasaw mamajax jiwxäna. Jakäwipanxa, jan jithiqtasaw Jehová Diosar luqtawayi ukat waljaniruw Jehová Diosar uñtʼapxañapataki yanaptʼawayaraki.

Tunka maraw Georgempix misioneronakatak uta satäkis ukan walja chiqanakan yaqha misioneronakamp chik jakapxta. Ukat paqallq mararakiw tamanak tumptʼas irnaqapxta. 1975 maranwa Estados Unidos markarux usut familiaranakar uñjir kuttʼapxta. Ukat 1980 maranxa, español arut parlir tamanakar tumptʼañatakiw chachajarux jawstʼapxi. Uka tiemponxa español arut parlir tamanakax suxta patakakïnwa, jichhürunakanxa kimsa waranq jila tamanakaw utjxi. Pä tunka suxtan maranakaw tamanak tʼumptʼasa irnaqtʼapxayäta, uka maranakanxa español arut parlir walja tamanakaruw tʼumptʼapxayäta

Chiqa ‘thakin’ sarnaqawayapxi

Wali kusisitaw mamajax familiapatxa, waljaniru sapüru Diosatak irnaqtʼir uñjawayi. Amuytʼañataki, Ester sat jilïr kullakajan Carol sat mä phuchapaxa, 1953 maranwa precursorjam luqtañ qalltawayi. Qhiparux Dennis Trumbore sat jilatampiw jaqichasxäna. Jichhakamaw Diosatak sapüru irnaqtʼasipki. Esteran Lois sat maynïr phuchapaxa Wendell Jensen sat jilatampirakiw jaqichasxäna. Escuela de Galaad sat 41 yatichäw tukuyxasaxa, tunka phisqan maraw Nigeria markan misioneronakjam luqtapxäna. Ukat Markuruxa, khitintï awk taykapas avión jalaqtkäna ukan jiwapkäna ukaxa, Leon kullakapaw Ruth La Londe ukat Curtiss chachapampiw uywapxäna. Jachʼäxäna ukhaxa, Markux warmipampix walja maranakaw precursorjam irnaqtʼapxäna ukat pusi wawaparux chiqa “thakin[wa]” uywawayapxäna (Isa. 30:21).

Jilanakajatxa, Orlen sapakiw jakaski, jupax 90 maranïxiwa jan jithiqtas Jehová Diosar luqtaskakiwa. Georgempi nämpix jichhakamaw Diosatak sapüru irnaqtʼasipkta.

Kuntï mamajax jaytawaykitu

Mamajan wali munat escritoriop jichhakamaw imasiskta ukxa, jaqhichasipkatayna uküruw tatajax mamajataki alarapitayna. Mä cajonapanxa, mä carpetaw wali suma imata. Walja cartanakaniwa ukat periodicon uñstkäna uka qillqatanakas utjarakiwa. Yaqhipax 1900 qallta maranakatawa. Ukat uka escritorionxa, misionerüpkayät uka markanakat mamajar qillqata cartanak apayanipxayäta ukas ukan imatäskarakiwa. ¡Uka cartanakak kutin kutin liytʼasax walpun kusista! Ukat kawkïr cartanaktï mamajax qillqanipkitäna ukax wali sumarakiwa, kunattix wali chʼamañchkir arunakaniwa. Mamajax janis misionerjam irnaqtʼawaykchixa, misionerjamaw taqi chuyma yatiyäna ukaw nänakar walpun yanaptʼawayapxitu. Kunjams tatajampisa mamajampisa ukat taqpach familiajampis wasitat paraison jikisxapxä uka tuqit janiw ni mä urus jan lupʼisax paskti (Apo. 21:3, 4).

[Qhanañchäwinaka]

[17 janan fotopa]

Emilia Pederson

[18 janan fotopa]

Mamaja, tataja (Marvin ichxasiski); aynachxana, chʼiqat kupiruxa: Orlen, Ester, Lilian ukat Mildred, 1916 marana

[19 janan fotopa]

Leompi Eunicempi jakasipkän ukkha

[20 janan fotopa]

Chʼiqat kupiru; alayxana: Ester, Mildred, Lilian, Eunice ukxarux nayätwa; aynachxansti: Orlen, mamaja tataja ukat Marvin jilajampi (1950)

[20 janan fotopa]

2001 marana, George Pappas chachajampi tamanak tumptʼirïkasa