“Jutam nayar arkita”

“Maynitix nayar arkañ munchitu ukaxa, jupa kikpat armtʼaspan [‘tʼaqhisiñ lawap’, NM] aptʼat sapüru arkitpan.” (LUC. 9:23.)

1, 2. 1) ¿Jesusax kunjamsa jaqinakar jawstʼirïna? 2) ¿Jumax uka jawstʼäwipar iyaw sistati?

 JANÏR yatiyäwip tukuykasaxa, Jesusax Perea uksa tuqinwa yatiyaskäna, Jordán jawirat khurkatana. Uka chiqanxa, mä waynaw jupar jakʼachasïna ukat wiñay jakañ katuqañatakix kun lurañajasa sasaw jisktʼasïna. Jesusax uka waynan Moisesax katuqkäna uka Leyiparjam sum phuqatap amuyasaxa, jupar wali sum jawstʼäna, akham sasa: “Saram, taqi utjirinakam aljaram, ukatsti pobrenakar churam, alaxpachansti juman imasitamax waljäniwa. Ukatsti jutam nayar arkita” sasa (Mar. 10:21). Amuytanti: ¡Jesusaruwa, Diosan sapa Yuqaparuw arkasapänxa!

² Uka waynax janisay Jesusan arkiripäñ munkchïnxa, yaqhipanakax jawstʼataparux iyaw sapxänwa. Jukʼamp nayraxa, Jesusax Feliperuw “Arkita” satayna (Juan 1:43). Felipex iyaw sarakïnwa ukat tiempompix 12 apostolanakatxa maynirïxänwa. Mateorux ukhamarak jawstʼäna ukat jupax iyaw sarakïnwa (Mat. 9:9; 10:2-4). Chiqpachansa, “taqiniruw sarakïna: ‘Maynitix nayar arkañ munchitu ukaxa, jupa kikpat armtʼaspan [‘tʼaqhisiñ lawap’, NM] aptʼat sapüru arkitpan’” sasa (Luc. 9:23). Ukhamasti, kunatï chiqapäki ukar munirinakax Jesusar chiqpachapun arkañ munapxchi ukhaxa, taqiniw arkapxaspa. ¿Jumax ukham arkañ muntati? Jiwasanakatxa niya taqiniw jawstʼäwipar iyaw sistanxa ukat yatiyktan ukhaxa, uka kikparakwa jaqinakar jawstʼasktanxa.

3. ¿Kunas Jesusar arkaskakiñatakix yanaptʼistani?

³ Qalltanxa, yaqhipax Biblian chiqa yatichäwinakapxa sum istʼapxäna, ukampis ukarjam wal chʼamañchtʼasisa Jesusar arkañat sipansa, ukarukiw qhiparxapxi, ukat chiqa thakitxa maysaruw saranukuwayxapxi, ukaw wali llakkañaxa (Heb. 2:1). Ukat jiwasasti, ¿kunjamsa Jesusar arkaskaksna? Aka jisktʼanakat amuykiptʼañaw yanaptʼistaspa: “¿Kunatsa Jesusar arkañ qalltawaytxa?” sasa. Chiqpachansa, ¿Jesusan arkiripäñax kuns sañs muni? Aka pä jisktʼar qhanañchañawa, kawkïr thaktï ajlliwayktan uka thaknam saraskakiñatakisa yaqhanakar Jesusan arkiripäpxañapatak yanaptʼañatakisa chʼamañchtʼistani.

¿Kunatsa Jesusar arktanxa?

4, 5. Jesusakiw jiwasar apnaqañatakix wali suma wakichtʼataxa, ¿kunatsa ukham sistanxa?

⁴ Jeremías profetax akham sänwa: “[Jehová] Tata, nayax yattwa jaqix janiw alaskiti pachpa jakañapxa, janirakiw tukuyawïpsa munañapar apnaqkaspati” sasa (Jer. 10:23). Jaqinakan sarnaqäwipaxa uka arunakax chiqätapwa uñachtʼayistu. Janiw jucharar jaqinakax jupanakpach sum apnaqasipkaspati, ukax sapürunjamaw qhan amuyasi. Ukampisa, Jesusakiw jaqinakar sum apnaqañatakix suma wakichtʼataxa, ukatwa jupan jawstʼatapar iyaw saraktanxa. Jaqinakarux jupakipuniw sum apnaqistaspa, ¿kunatsa ukham sistanxa? Ukwa kimsa tuqit uñjañäni.

⁵ Nayrïrix akäspawa. Jehová Dios pachpaw Jesusarux jiwasan Pʼiqtʼirïñapataki ajlliwayi. ¿Khitisa Luririsat sipansa ukham sum ajllisapänxa? Payïristi akäspawa, Jesusan sarnaqäwipasa ukat kunjamäkitix jupax ukasa yatiqaskañarakiwa (Isaías 11:2, 3 liytʼasiñapawa). Jiwasatakix Jesusakiw yatiqaskañaxa (1 Ped. 2:21). Kimsïristi akarakïspawa. Jesusax arkirinakapatxa walpun llakisi, ukatwa jakäwipsa jupanak layku luqtasïna (Juan 10:14, 15 liytʼasiñapawa). Jupax mä suma awatiriwa, uwijanakapatxa wal llakisi ukatwa jichhürunakan kusisit jakasiñasatakisa jutïrin wiñay jakañ jikxatañasatakisa yanapistu (Juan 10:10, 11; Apo. 7:16, 17). Taqi ukanakata ukat yaqhanakampit yatisaw Jesusar arkañ qalltawaytanxa.  Chiqpachansa, ¿Jesusan arkiripäñax kuns sañs muni?

6. ¿Kunsa Jesusan arkirinakapax lurapxañapa?

⁶ Criston arkiripäñax janiw cristianütwa sañakïkiti. Jichhürunakanxa, niya pä waranq millón jaqinakaw ‘cristianütwa’ sasin sapxi, ukampisa luräwinakapax janiw Diosan kamachinakaparjamäkiti, kunattix ‘jan wali luririnakäpxiwa’ (Mateo 7:21-23 liytʼasiñapawa). Chiqpach cristianonakax Jesusan sarnaqäwiparjama ukat yatichäwiparjam jakañatakiw chʼamachasiñasa, ukwa Jesusan jawstʼatapar istʼañ munirinakarux qhanañchtʼaraktanxa. Jichhaxa, kunjamäkitix Jesusaxa ukat kunjamsa jupat yatiqassna uk yatxatañäni

Jesusan yatiñkankañapat yatiqasipxañäni

7, 8. 1) ¿Kunas yatiñkankañaxa, ukat kunatsa Jesusax wali yatiñkankañanïnxa? 2) ¿Kunjamatsa Jesusax yatiñkankañanïtap uñachtʼayäna, ukat kunjamsa jupat yatiqassna?

⁷ Jesusatxa kunaymanitwa yatiqassna, ukampis jupax kunjamäkitix ukxa, pusi tuqitak yatxatañäni: yatiñkankañanïtapata, altʼat chuymanïtapata, Diosar taqi chuyma luqtatapata ukat munasiñapata. Nayraqataxa, yatiñkankañanïtapata, mä arunxa, yatiqataparjam sum amuytʼasis lurirïtapat parltʼañäni. Apóstol Pablox akham qillqäna: “Criston imantatäskarakiwa taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa” sasa (Col. 2:3). ¿Kawkitsa Jesusax yatiñkankañ jikxatpachäna? Jupa pachpaw akham säna: “Nayax arstwa kuntix Awkix yatichkitu uka” sasa (Juan 8:28). Jehová Diosaw yatiñkankañ churäna, ukatwa chʼikhi ukat amuytʼasir jaqïnxa.

⁸ Jesusax wal amuytʼasisaw kunjamsa jakañ munäna uk amtäna. Diosan munañapa taqi chuyma lurañatakix kunatï jakañatakix wakiski ukampikiw jakasïna. Tiempopsa chʼamapsa wali amuyumpiw uñjäna, ukhamatwa jaqinakarux Diosan Apnaqäwipat yatiyaskakïnxa. Jupat yatiqasiñatakixa, ‘suma’ nayranïñataki chʼamachasiñasawa ukat kunatï jarktʼkistaspa, chʼam tukuykistaspa ukanakat jithiqtañasawa (Mat. 6:22). Diosan walja luqtirinakapawa, jaqinakar yatiyañ laykux kunatï jakañatak wakiski ukampik jakasipxi, ukat yaqhipanakax precursorjamaw luqtasipki. Jumatix ukanakat maynirïstaxa, walikpun ukham lurtax sanipxsmawa. “Diosan reinopa” nayraqat thaqhasaxa kusisiñaw utji ukat chuymas chuymarakiwa (Mat. 6:33).

Jesusjam altʼat chuymanïpxañäni

9, 10. ¿Kunjamatsa Jesusax altʼat chuymanïtap uñachtʼayäna?

⁹ Jesusax altʼat chuymanïnwa uk jichhax yatxatarakiñäni. Jucharar jaqinakjamax munañanïxasax mayninakarux jiskʼachirjamäsnawa ¡Jesusax janipuniw ukhamäkänti! Jehová Diosan amtapanxa Jesusax jan kikpan luräwinïsasa janipuniw jachʼañchasirïkänti. Diosan Arupax jupat yatiqasiñasatakiw chʼamañchistu. Apóstol Pablox akham qillqäna: “Kunjam amuyunïkäntix Cristox uka pachpa amuyunïpxarakim. Jupax [‘Diosar uñtasitäkchïnsa’, NM] janiw [ukham] uñjätañ munkänti [jupa pachpat armtʼasisaxa] mä uywataruw tuku, jaqir tukusaw naciwayi” sasa (Fili. 2:5-7). ¿Kunsa uka arunakax Jesusxat yatichistu?

¹⁰ Jesusax alaxpachanwa Awkipan nayraqatapan wali sum jakasïna. Ukampisa, ‘jupa pachpat armtʼasisawa’ taqi ukanak jaytanukuniwayäna. Diosax Yuqapan jakäwipxa María a sat mä virgen tawaqun purakaparuw uchäna, ukan llätunk phaxsiw jilawayäna, mä wawjam yuriñataki. Pisin jakasiri mä carpinteron utapanwa jilsuwayäna, ukanwa sarnaqañsa yatiqäna  ukat qʼaxu waynitkamaw jilsuwayäna. Jupax jan juchanïkasasa, taqi uka maranakanx juchararar awk taykaparux istʼapunirïnwa (Luc. 2:51, 52). ¡Wali altʼat chuymanipunïnwa!

11. Jesusax altʼat chuymanïnwa, ¿kunjamatsa jupat yatiqassna?

¹¹ Kunapachatï amuyatasarjam jan yäqañjama luräwinak taqi chuym lurtan ukhaxa, Jesusat yatiqasisktanxa. Suma yatiyäwinak yatiyir sarañat amuytʼañäni. Awisax jaqinakax janiw yatiyäwisar yäqkiti, uñisistu jan ukax tuqjistu ukhama, ukatwa yaqhipanakax yatiyañax jiskʼachkistaspas ukham amuyapxi. Ukampisa, jakäwip qhispiyasipxañapatakiw yanaptʼasktanxa. Ukatwa jaqi masisarux Jesusan jawstʼatapar iyawsapxañapataki ukat arkirinakapar tukupxañapatakix yanaptʼaskakiñasaxa (2 Timoteo 4:1-5 liytʼasiñapawa). Yaqha uñachtʼäwisti Tantachasiñ Uta qʼumachañatarakïspawa, uk lurañatakix tʼunanak apstʼaña, pichthaptʼaña ukat bañonak qʼumachtʼañaw wakisi. Ukampisa, Tantachasiñ Uta qʼumachañaxa —kawkhantï chiqpach Diosar yupaychktan ukaxa— jiwasatakix qullan luräwirakiwa. Uka luräwinak taqi chuyma lurtʼasax altʼat chuymanïtassa ukat Cristot yatiqasitaswa uñachtʼaytanxa.

Jesusax Diosar taqi chuymaw luqtäna uk yatiqasipxañäni

12, 13. 1) ¿Kumjamsa Jesusax taqi chuyma yatiyirïtap uñachtʼayäna, ukat kunatsa ukham yatiyirïna? 2) Taqi chuymamp yatiyañasatakixa, ¿kunas yanaptʼistu?

¹² Jichhaxa, kunjamsa Jesusax taqi chuyma yatiyir sarirïna uka tuqit parltʼañäni. Jupax Uraqinkkasax walja luräwinak luräna: waynäkasinxa José uywasir awkipampiw carpinterjam irnaqtʼäna; ukxarux yatiykasaxa, milagronak luräna, usutanakar kʼumaraptayäna ukat jiwatatanakarus jaktayänwa. Ukampisa, jaqinakar suma yatiyäwinak yatiyañataki ukat jaqinakar yatichañatakiw jukʼamp chʼamachasïna (Mat. 4:23). Ukat arkirinakapax uka kikpa luräwi lurapxañasa. Jesusjam taqi chuyma yatiyañatakixa, ¿kunas yanaptʼistani? Kunatsa Jesusax taqi chuyma yatiyirïna uk nayraqat qhanañchtʼañäni.

¹³ Jesusax Diosar munasitap laykus jaqinakar yatiykchïna ukat yatichkchïnxa, chiqa yatichäwinakar wal munasitap laykurakiw uk luräna. Jupatakixa, chiqa yatichäwinakax qurit sipansa jukʼamp valoranïnwa, ukatwa jaqinakar taqi chuyma uka yatichäwinakat yatichañ munäna. Jiwasax jupjamarakiw jikxatastanxa, kunattix yatichirinakarakïtanwa. Diosan Arupat kuna aski yatichäwinaktï yatiqktan ukanakat amuytʼañäni. Kunjamsa Diosan  apnaqäwiparux qallasipxäna ukat kunjamsa uka jan waltʼäwix askichatäni uk yattanwa. Jiwatanakax kunjamäsipkisa ukat jutïrinxa kuna bendicionanakas utjani uk yatiraktanwa. Uka chiqa yatichäwinaka jichhakisay yatiqaskstan jan ukax jayaxchisa, jiwasatakix wali valoranïskakiwa. Chiqpachansa, qurit sipansa jukʼamp valoraniwa (Mateo 13:52 liytʼasiñapawa). Jiwasatï kusisit chuymampi yatiyañänixa, jaqinakax Diosan yatichäwinakapar wal munasitasa amuyapxarakiniwa.

14. Jesusat yatiqasisaxa, ¿kunjamsa jupjam yaticharaksna?

¹⁴ Jichhasti, kunjamsa Jesusax yatichirïna uk uñjarakiñäni. Istʼirinakaparux Qullan Qillqatanakatpunwa amuytʼayirïna. Walja kutiwa, mä wakiskir yatichäwit janïr arskasax “qillqatawa” sasaw sirïna (Mat. 4:4; 21:13). Jesusax Hebreo Arut Qullan Qillqatanakan libronakapatxa, chikatat sipansa jila libronakatwa aytirïna. Jiwasax jupjamarakiw Biblian yatichäwinakapat yatiytanxa, ukat wakisirjamächi ukhax Bibliat liytʼarapiraktanwa. Ukhamatwa, suma chuyman jaqinakax uka yatichäwix Diosankirïtap amuyapxarakispa. Mä jaqirutix Biblia liytʼasa ukat kunja askis uka yatichäwix uk qhanañchtʼatax sum istʼistu ukhaxa, wal kusistanxa. Ukat maynitix Jesusan jawstʼatapar iyaw sasa arkiripäxi ukhaxa, jukʼampwa kusistanxa.

Jesusan arkirinakapax jaqi masipar munasipxiwa

15. ¿Jesusax kunjamsa jaqinakarux uñjirïna, ukat uka tuqit amuykiptʼasax kunjamsa jikxatastanxa?

¹⁵ Jesusax jaqinakarux wal munasïna, ukxat jichhax parltʼarakiñäni, uk yatisax chuymas chʼallxtarakistuwa. Apóstol Pablox akham qillqäna: “Criston munasiñaparakiw jariyapxitu” sasa (2 Cor. 5:14). Kunjamsa Jesusax jaqinakarux wal munasi ukat kunjamsa jiwasarux munasistu uk amuykiptʼasax chuymas chʼallxtarakistuwa, ukatwa taqi chuyma jupat yatiqasis arkañ muntanxa.

16, 17. Jesusax jaqinakar wal munasitapxa, ¿kunjamanaktsa uñachtʼayäna?

¹⁶ ¿Kunjamsa Jesusax jaqinakar munasitap uñachtʼayäna? Taqi kunat sipansa jaqinak layku jakäwip aptʼasisaw munasiñap uñachtʼayäna (Juan 15:13). Ukampisa yatiykäna ukhax munasiñapxa yaqha tuqinakat uñachtʼayarakïnwa. Sañäni, khitinakatï tʼaqhisipkän ukanakamp chikaw tʼaqhisirakïna. Kunapachatï Lazaron jiwatapat Mariampiru yaqha jaqinakampiru jachir uñjkäna ukhaxa, wali llaktʼatapuniw jikxatasïna. Lazaror niya jaktayañampïkchïnsa, chuymap wal chʼallxtayasisax ‘jachaqtʼasïnwa’ (Juan 11:32-35).

¹⁷ Yatiyañ qalltkäna ukhaxa, lepra usun mä jaqiw Jesusar jakʼachasisin akham achiktʼasïna: “Munsta ukax, aka usuxat kʼumaraptayitasmawa” sasa. Uk istasinxa, ¿Jesusax kamsänsa? Qillqatanx ‘khuyaptʼayasïnwa’ siwa, ukxarusti: “Amparapampiw luqxattʼi, ukatsti sarakiwa: ‘Muntwa, kʼumaräxaraktawa’ sasa. Uk  arskipan lepra usux jaqitxa chhaqtawayxäna, jupasti kʼumarakïxänwa”. Moisesax Ley katuqkäna ukarjamaxa, lepra usun jaqinakarux janiw jakʼachasipxañapäkänti, kunattix janiw qʼumäpkänti uk Jesusax yatïnwa. Chiqansa uka jaqirux jan llamktʼasakiw qullasapäna. Ukampisa, janiw juparux ukhamak qullkänti, jan ukasti llamktʼänwa, inas uka usut jaqirux walja maranak jan khitis llamktʼchïnti. ¡Ukham khuyaptʼayasitapastï! (Mar. 1:40-42.)

18. Kunjamsa jilat kullakanakasax jikxatasipxi uk sum amuyañatakixa, ¿kuns lursna?

¹⁸ Criston arkirinakapjamax jilat kullakanakarux munasiñasawa, ukat kunjamsa jikxatasipxi uk amuyasaw jupanakar munasitas uñachtʼaysna (1 Ped. 3:8). Kunjamsa mä jilatas jan ukax kullakas llakinakamp aynachtʼata jan ukax jan qullkañ usump usuntatax jikxatasi uk amuyañax inas jiwasatakix chʼamächispa, ukat janipun ukhamar purtʼasirikstan ukhax jukʼamp chʼamaspawa. Ukampisa, Jesusax janisay usuntirïkchïnxa kunjamsa usutanakax jikxatasïna uk sum amuyäna. ¿Kumjamatsa jupat yatiqassna? Mä jilatas jan ukax kullakas ukham tʼaqhisiñanakapat yatiyistaspa ukhaxa, paciencia chuymampiw istʼañasa. Akham jisktʼasiraksna: “Ukhaman uñjasirista ukhaxa, ¿kunjamas jikxatasiristxa?” sasa. Kunjamsa jupanakax jikxatasipxi uk sum amuytʼañänixa, ‘llaktʼatanakar chuymachtʼañax’ janiw chʼamäkaniti (1 Tes. 5:14, NM). Ukhamatwa Jesusat yatiqasiraksna.

19. Jesusat yatiqasisaxa, ¿kun lurañasasa?

¹⁹ ¡Wali askipuniwa Jesusan arunakapata ukat luräwinakapata yatxatañaxa! Jupat jukʼamp yatxatasaxa, jukʼampirakiw jupjamäñ munañäni ukat yaqhanakarus ukham lurapxañapatakis yaticharakiñäniwa. Ukhamasti, Ajllit Reyiru jichhasa wiñayatakisa taqi chuyma arkaskakiñäni.

¿Qhanañchtʼasmati?

• ¿Kunjamsa Jesusan yatiñkankañapat yatiqassna?

• ¿Kunjamatsa altʼat chuymanïtas uñachtʼaysna?

• ¿Kunas taqi chuyma yatiyaskakiñatakix yanaptʼistani?

• Jesusan jaqinakar munasitapatxa, ¿kunjamatsa yatiqassna?

[Jisktʼanaka]

[5 janan recuadropa/fotopa]

AKA LIBROW CRISTOT YATIQASIÑASATAK YANAPTʼISTU

2007 marana kimsa uru jachʼa tantachäwinxa, “Jutam nayar arkita” sat sutini mä machaq librow uñstawayäna, uka librox 192 jananakaniwa. Kunjamsa Jesusax jaqinakarux uñjirïna ukat jupax kunjamänsa ukanak jukʼamp sum uñtʼapxañapatakiw cristianonakar yanaptʼani, aka machaq libroxa uka amtamp qillqatawa. Payïr qallta yatichäwxaruxa, nayrïr jaljapax altʼat chuymanïtapata, jan axsarirïtapata, yatiñkañanïtapata, iyawsirïtapata ukat aguantirïtapatwa qhanañchtʼaraki.

Ukxarüki uka pä jaljapax kunjamsa jaqinakar yatichirïna, yatiyirïna ukat kunjamsa munasiñap uñachtʼayäna uka tuqinakat parli. Qalltat tukuykamaxa, kunjamsa Jesusat yatiqassna ukwa qhanañchtʼarakistu.

Chiqpachansa, aka librox sapa mayni amuykiptʼasiñasataki ukat chiqpachapunit Jesusarux arkasktan ukat kunjamsa jupat jukʼamp sum yatiqassna uk jisktʼasiñasatakiw yanaptʼistani. Ukhamaraki “khitinakatix wiñay jakañatak wakichatäp[ki] taqi” ukanakaruw Criston arkiripäpxañapatak yanaptʼani (Hech. 13:48).

[4 janan fotopa]

Aka Uraqir jutasina ukat mä asu wawjam yurisaxa, ¿Jesusax kunjamätapsa uñachtʼayäna?

[6 janan fotopa]

Taqi chuyma yatiyaskakiñatakixa, ¿kunas yanaptʼistu?