Jehová Diosan angelanakapaw uñjaskistu

Cristabel Connell sat kullakan arsutaparjama

Cristoferan jisktʼanakapar Bibliamp sum qhanañchasipkayäta, ukäñkamasti jaypʼuntxataynawa, janiw uk amuyasipkatätti ukat ventanat sapa kuti uñchʼukitapsa janirakiw amuyapkatätti. Kunapachatï parlañ tukuyxapxta ukhaxa, may kutimpiw ventanat uñtäna ukat ‘janiw kunas utjxiti, jichhax sarxapxasmawa’, sasaw sapxitäna. Ukat kawkharutï bicicletanak jaytawayapxta ukhakamaw Cristoferampix sarapxta, ukat jupax utaparuw kuttʼxarakïna. ¿Kunsa ventanat uñchʼukpachäna? ¿Ukat kunatsa jupatakix jan waljamäkpachäna?

CRISTABEL satätwa, Inglaterra markat Sheffield uksanwa 1927 maran yuriwaytxa. Kunapachatï Payïr Jachʼa Chʼaxwäwi utjkäna ukhaxa, mä bombaw phallasin utajar qʼal tukjäna, ukhamax awichajan utaparuw khittʼapxitäna ukhamat yatiqañ utar sarañajataki. Católico escuelar sarkayät ukhaxa, kunatsa chʼaxwanakasa ukat jan waltʼäwinakas taqi chiqan utji sasaw monjanakarux walja kuti jisktʼayäta. Ukat janiw jupanakasa ni iglesian pʼiqtʼirinakas sumpach uka tuqit qhanañchapkitänti.

Kunapachatï Payïri Jachʼa Chʼaxwäwix tukuyxäna ukhaxa, enfermeratakiw yatiqayäta. Ukat Londres markaruw sarxayäta, Paddington sat markan Hospital Generalan irnaqañataki, ukampis uka markanxa chʼaxwanakax utjarakïnwa. Kunapachatï mä jilajax Corea markar jachʼa chʼaxwäwir sarkäna uka qhipatxa, hospital anqäxanxa mä chʼaxwaw utjäna. Ukanxa mä chacharuw nuwjasin juykhuptayapxäna ukat janiw khitis yanaptʼkänti. Niya ukürunakjamarakiw layqanakan tantachäwinakapar sarañ qalltayäta, mamajax nayampiw sararakïna. Ukampis ukanakar sarasaxa, kunatsa jan walinakax utjpacha uk janirakiw amuykayätti.

Bibliat yatiqañ qalltawayta

Jilïr jilajax Juan satawa, jupax Jehová Diosan Qhanañchiripawa, mä urux utajaruw jutatayna ukat akham sasaw jisktʼitäna: “¿Kunatsa akham jan waltʼäwinakax utjpacha uk yattati?” sasa. “Janiw yatkti” sasaw sista. Ukat Apocalipsis 12:7-12 qillqatwa Bibliat liytʼarapitu. Ukhaw sumpach amuytʼayäta, Supayampi saxranakapampiw taqi chiqan jan waltʼäwinak utjayaskatayna. Ukhamax jilajan iwxapar istʼasax Jehová Diosan Qhanañchirinakapampiw Bibliat yatiqañ qalltxayäta. Ukat jaqinakax kamsapxakitanis sas axsartʼayasisaw jan bautisaskayätti (Pro. 29:25).

Dorothy sat kullakajax Jehová Diosan Qhanañchiripäxarakitaynawa. Kunapachatï 1953 maran Nueva York markan Walja Markanakat Jachʼa Tantachäwit kullakajampi ukat Bill Roberts sat uñtʼatapampi kuttʼanxapxäna ukhaxa, Bibliat nayax yatxataskaraktwa sasaw sista. Ukat Billix akham sasaw jisktʼitäna: “¿Biblian taqpach jiskʼa tʼaqanakap liytʼtati? ¿Ukat jisktʼanakar sum qanañchañatakix sumti librom wakichtʼasta?” sasa. Ukat janiw ukham lurkti sasin sista ukhaxa, akham sitänwa: “¡Ukhamax janiw Bibliat sum  yatktati! Khititï yatichkayätam uka pachpa kullakar thaqtam ukat wasitat yatiqañ qalltam” sasa. Ukürunakanxa saxranakaw axsarayitäna. Ukat uka saxranakat jarkʼaqayasiñatakiw Jehová Diosar wal mayisiyäta.

Escocia ukat Irlanda markanakanwa precursorjam irnaqta

1954 maran enero phaxsit 16 urunak saraqataruw bautisasiwayta, mayo phaxsinsti enfermerjam irnaqäwijwa jaytawayta ukat junio phaxsinsti precursorjam irnaqañ qalltawayta. Ukat kimsaqallqu phaxsinak pasatatsti Escocia markan Grangemouth ukaruwa precursora especialjam khitapxitäna. Uka jayarstʼat markansti, Jehová Diosan angelanakapan nayar ‘uñjaskatapwa’ amuyasiyäta (Sal. 34:7).

Ukat 1956 maranxa, Irlanda markaruw khitapxitäna. Pä kullakampiw Galway uka markar khitapxitäna. Nayrïr uru uka markan yatiyañ qalltapkayäta ukhaxa, mä tatakuran punkuparuw liqʼintatätxa. Ukat mä policiax uñstanikïnwa ukhamax kimsanpachaniruw polician ukar irpapxitäna. Sutinakaja ukat kawkhantï jakapkayät uk qillqtʼawayasax telefonot jawsiriw uka policiax saräna. Ukat akham parlirwa istʼapxta: “Jïsa kawkhantï jakapki uk yattwa” sasa. ¡Tatakuraw uka policiarux khitanitayna! Ukat utanirus nänakar jaqsuñatakiw wiytapxäna, ukhamax sucursalax yaqha chiqar sarxapxam sapxitänwa. Ukat trenanak mistki ukharux niya tunka minuto qhiptʼataw puripxta, ukampis janïraw trenax mistkataynati, ukat mä chachax nänakan sarxañajkamaw ukan suyaskäna. ¡Kimsa semanakiw Galway markan irnaqasipkayäta!

Ukat Limerick markaruw khitapxitäna, ukansti Iglesia catolicaw pʼiqtʼäna. Ukatsti sapa kutiw nänakat sawkasipxirïna, ukham uñjasaxa jaqinakax axsarañat janiw uta punkunakap jistʼarañ munapkitänti. Mä kutixa, mä jilataruw Cloonlara uka jiskʼa markan wal nuwjapxatayna. Qalltan parlkayäta uka Cristoferar uñtʼawayapxt ukhaxa, wali kusisitaw jikxatasipxayäta, jupax wasitatwa jisktʼanakapar qhanañchañatakix utapar jawsapxitäna. Ukat utapar puripxt ukhaxa, mä tatakuraw mantanïna ukat nänakaruw jaqsuyañ munapxitäna, ukampis Cristoferax akhamwa uka tatakurarux säna: “Nayaw aka tawaqunakarux utajar jawsta ukat jupanakax janïr mantankasaxa punk liqtʼanipxiwa. Ukampis jumarux janiw jawsksmati ukat janirakiw punksa liqtʼankaraktati” sasa. Ukat tatakurax wali colerataw sarxäna.

Ukampis tatakurax walja chachanakampiw Cristoferan utap anqäxan suyasipkatayna, janiw nänakax uk yatipkayätti. Uka tatakuran amtapax jan walïtapwa jupax amuyäna, ukatwa kuntï qalltan arsuwaykta ukham luräna. Uka chachanakan sarxañanakapkamaw Cristoferax suyäna, ukat kunapachatï sarxapxäna ukhaw jichhax sarxapxasmaw sasin sapxitäna. Ukat tiempompix yatxapxarakiyätwa Cristoferampiru familiapampirux uka markat alisnukupxatapa ukat Inglaterra markaruw sarxapxatayna.

Galaad escuelar sarañatakiw jawsapxitu

Nueva York markan “Voluntad Divina” (Diosan munañapa) sat Walja Markanakat Jachʼa Tantachäwir sarañatakiw 1958 maran wakichasiskayäta, ukhaw Escuela de Galaad, 33 yatichäwir sarañataki jawsapxitäna. Ukat 1959 maran uka yatichäw qalltañapkamaxa, Jachʼa Tantachäwi tukutatxa janiw utajar sarxayätti, jan ukasti Collingwood (Ontario, Canadá) uksaruw yatiyir sarayäta. Uka Jachʼa Tantachäwinsti, Eric Connell sat jilataruw uñtʼawayta. Jupasti 1957 uka maranwa Bibliat yatiqañ qalltatayna ukat 1958 ukhax precursorjamaw irnaqäna. Jachʼa tantachäwi qhipatsti, kunapachatï Canadá markankkayäta ukat Galaad escuelankkayät ukhaxa, sapürutjamaw cartanak apayanitäna. ¿Galaad escuelat mistxasax kunakïsapänsa nänakatxa?

Galaadar sarañax nayatakix wali askipunïnwa. Dorothy kullakajampi chachapampix pachpa escuelankapxayätwa. Ukat tukuyatatxa jupanakarux Portugal markaruw khitapxäna, ukat nayarusti Irlanda markaruw wasitat khitapxitäna. ¡Kullakajampi chik jan saratajatxa wali llakitaw jikxatasiyäta! Kuna jan walcha lurtxa sasaw mayni yatichir jilatarux jisktʼasta, ukat jilatax akham sitänwa: “Janiw kuna jan walsa lurktati, jan ukasti jumampi ukat Eileen Mahoney kullakampix aka Uraqpachan kawki markarus khitatakipxasmawa” sasa. Ukhamax Irlanda markaruw khitapxitu.

Irlanda markar kuttʼataja

Wasisatatwa 1959 agosto phaxsin Irlanda markarux kuttʼawayta ukat Dún Laoghaire markan mä tamanwa irnaqañ qalltxayäta. Ukäñkamax Inglaterra markaruw Eric jilatax kuttʼxarakitayna ukat jakʼankxasax wali kusisitaw jikxatasïna.  Jupax misionerjam irnaqañxa wal munarakïna, ukhamax akham sasaw lupʼïna: “Irlanda markar misioneronak khitasipkarakisä, nayax ukar irnaqir sararakiristwa” sasa. Ukhamax Dún Laoghaire markaruw jutxäna ukat 1961 maranwa casarasiwayapxta.

Suxta phaxsi pasatatsti, Eric chachajax motot sarasaw mä chijir purïna, ukanwa pʼiqi pakjasïna, jiwirjamänwa. Ukat jupax jakaskakiniti janicha uk doctoranakax janiw yatipkänti. Kimsa semanaw hospitalankäna ukat phisqa phaxsiw kʼumarachasiñapkamax utajan uñjawayarakta. Ukat Diosan arunakapat yatiyañatakix wal chʼamachasiyäta.

Quta jakʼanxa Sligo sat mä markaw utjäna, ukaruw 1965 maran mä tamar yanaptʼañataki khitapxitäna, uka tamansti kimsaqallqu jilat kullakanakakiw utjäna. Ukat kimsa mara pasatatsti, Londonderry ukanwa mä jiskʼa taman yanaptʼapxarakiyäta, Sligo markat alay tuqinkänwa. Mä uruxa, utar kuttʼasipkayät ukhax thaki jarkʼantapxatayna. Chiqas Irlanda del Norte markanxa, wasitatwa The Troubles (Chʼaxwäwinak tiempox) qalltxäna. Chʼaxwir waynanakax autonakwa phichhantapxäna. Ukat uka markax payaruw tʼaqjtäna: mayasti protestante ukat mayax católica, ukhamax janiw puraparux sarañjamäxänti.

Jan wali tiemponakanwa Diosan arunakap yatiyapxta

Chiqansa, taqi chiqaruw Diosan arunakap yatiyirix sarapxta. Ukat may kutimpiw angelanakan muyuntatäpkiristsa ukham amuyasipxayäta. Kawkhantï yatiyapxirïkta uka chiqan jan waltʼäwinakax qalltxiri ukhaxa, jankʼakiw yaqha chiqar sarxapxirïta ukat kunapachatï askichxapxiri ukhaw wasitat yatiyirix kutʼapxarakirïta. Mä uruxa, kawkhantï jakapkayat uka chiqanxa mä jan waltʼäwiw utjäna. Pinturanak aljapki uka tiendaw phichhantasïna ukat nina sankʼanakax kawkhantï jakapkayät uka ventanaruw purïna. Ukhamax utach phichhantaskäni sasaw uka arumax jan ikipxirïktti. Ukat 1970 maranxa, Belfast sat markaruw sarxapxayäta. Ukat pinturanak aljapki uka tiendarux mä bombaw phallasin qʼal phichhantatayna, ukat jakapkayäta uka edificiox qʼalwa phichantasitayna sasaw qhipat yatiyxapxitäna.

Ukat mä uruxa, kunapachatï mä kullakampi yatiyasipkayät ukhax mä ventanan mä tubo apkatat uñjapxta. Ukat sarasipkayät ukhaxa, akatjamatwa uka tubox phalläna, mä bombataynawa. Uka jakʼan jakasirinakax nänakas uka bomba uskupkirista ukhamwa amuyapxäna. Ukharakiw mä kullakax utapar irpantapxitäna, uk uñjasax jaqinakax amukixapxänwa ukat janiw juchañchxapxitänti.

Ukat 1971 maranxa, Londonderry markaruw mä kullakar visittʼañataki kuttʼapxayäta. Kunapachatï kullakar thakix jarkʼantatänwa sasin yatiyapxta ukhaxa, akham sasaw jisktʼapxitäna: “¿Janit khitis ukankkäna?” sasa. “Jïsa, jaqinakax ukankasipkänwa, ukampis janiw kamachaniwayapkitusa” sasaw sapxayäta. Kullakax wal muspharäna. Kunattix ukürunakakiw uka jan waltʼäwin mä doctorampiru mä policiampirux katuntapxatayna, ukat autonakapsa phichhantapxarakitaynawa.

Ukat 1972 maranxa, Cork markaruw sarxapxayäta. Ukatxa, Naas ukhamarak Arklow uka chiqanakanwa irnaqapxayäta. Ukat 1987 maransti, Castlebar uka markaruw khitapxitäna, jichhürkamaw uka markan irnaqasipkta. Uka markan mä Tantachasiñ Uta lurañ yanaptʼasax wali kusisitaw jikxatasipxayäta. Ukat 1999 maranxa, Eric chachajax wali usutapuniw jikxatasïna, ukampis Jehová Diosan yanaptʼapampi ukhamarak jilat kullakanakan munasiñapampix kʼumarachasiñapkamaw chachajarux uñjta.

Eric chachajampix pay kutiw Escuela del Servicio de Precursor ukarux sarawayapxta, jupax irpir chuymanjamaw irnaqtʼaskaki. Nayax artritis aguda usunïtwa ukat thixnijan ukhamarak qunqurinakajan prótesis ukampi uchatätwa. Kʼari yupaychäw pʼiqtʼirinakarusa ukat política tuqit chʼaxwäwinakarusa ukhamarak markachirinakan chʼaxwanakaparus saykatawayktsa wali llakitaw jikxatasta, kunattix janiw autoj apnaqirjamäxtti, ukhamax janiw kawksarus jankʼaki sarirjamäkti. Ukampis jilat kullakanakax wal yanaptʼawayapxitu. Jichhax mä thujrumpiw sarnaqtxa ukat jaypachanakar sarañatakixa bateriampi sarnaqiri mä jiskʼa autow utjitu.

Eric chachajampi nayampix niya patak jila maranakaw precursor especialjamax irnaqawayapxta, llätunk tunka kimsaqallquni maranakax Irlanda markanwa irnaqawayapxta, ukat ukham irnaqañ munasipkaktwa. Janiw milagronak suyapkti, ukampis nänakax yatipxtwa khitinakatï Jehová Diosar taqi chuyma luqtapki ukanakarux angelanakapawa “uñjaski”.