Jehová Diosar jachʼañchapxañäni
Jehová Diosar jachʼañchapxañäni
“¡[Jehová] Tatitux jachʼañchatäpan!” (SAL. 111:1.)
1, 2. ¿“Aleluya” siski uka arux kamsañs muni, ukat kunatakis Griego Arut Qullan Qillqatanakan aytasi?
“¡ALELUYA!” sasaw iglesianakan sañ yatipxi. Aliq arukïkaspas ukhamwa yaqhipax sapa kuti arsupxi. Ukat sarnaqäwipampix Diosaruw jiskʼachapxaraki. Ukampis mä qhawqhanikiw kuntï uka arux sañ munki uk yatipxi (Tito 1:16). “Aleluya siski uka arxa salmonak qillqirinakaw apnaqapxi, ukhamata yaqhanakamp Diosar yupaychiri sarañataki” sasaw Biblia tuqit qillqat mä librox qhanañchi. Jïsa, “Aleluya” siski uka aruxa, “[Jehová] Tatitur jachʼañchapxam” sañ muni sasaw Biblia tuqit yatxattʼatanakax sapxi.
2 Aleluya siski uka arxa, “Tatitux jachʼañchatäpan” sasaw Qullan Arunaka Biblian jaqukipapxatayna (Sal. 111:1). Ukat griego arut nayra pach mä qillqatanxa, pusi kutiw uka arux Apocalipsis 19:1-6 jiskʼa tʼaqanakan uñsti. Kʼari yupaychäwinakax kunjamsa tukusini uka tuqitwa ukan parli. Chiqansa, kunapachatï ukax phuqasini ukhaw Diosan chiqpach yupaychirinakapax “¡Aleluya!” sasin Diosar jachʼañchapxani.
Jehová Diosan luratanakapa
3. ¿Kuna amtanis tantachäwinakar sartanxa?
3 Kunatsa Jehová Diosarux jachʼañchañasa ukwa Salmo 111 qillqirix kunayman tuqit amuytʼayistu. Mayïr jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Tatiturux taqi chuymampiw yuspagarä, aski jaqinakan tantachasïwipan jachʼañchä” sasa. Jehová Diosan Qhanañchirinakapax ukhamwa Diosar jachʼañchañ munaraktanxa. Uka amtampiw taman utji uka tantachäwinakarusa jachʼa tantachäwinakarus sartanxa.
4. ¿Kunjamatsa Diosan luratanakap munatas uñachtʼaysna?
4 “Tatitun luratanakapax muspharkañawa, luratanakapar munirinakax sum uñakipapxi.” (Sal. 111:2.) “Munirinakax” siski uka arut amuytʼañäni. Khitinakatix Diosan luratanakapat “wal yatxatapki jan ukax lupʼipki” uk sañ muni sasaw mä qillqatax uka jiskʼa tʼaqat qhanañchi. Chiqansa, Jehová Diosan luratanakapax wali muspharkañawa, ukat taqi kunas mä amtampi luratawa. Amuytʼañäni, Intisa Phaxsisa Uraqis yäpar uchatawa, ukhamatwa jiwasatakix arumasa urusa qhanasa juntʼus utji ukat awti pachasa jallu pachasa quta mathapinakas utjaraki.
5. ¿Ciencia tuqit yatxattʼatanakax taqi kunas kunjam lurtʼataw sapxisa?
5 Aka Uraqix kunjam uchatas ukxa, ciencia tuqit yatxattʼatanakax sum amuytʼapxi. Uraqix Intitxa, janiw sinti jayankis ni sinti jakkʼankisa, jan ukasti kawkhankañapäkitix ukhar suma uchtʼatawa ukat Phaxsis yäpar lurtʼatarakiwa sasaw sapxaraki. Chiqansa, Intisa Phaxsisa yäpar uchtʼatapuniwa, ukat aka Uraqix muytki ukhaxa, kawkhankañapäkitix ukhatxa janiw jalanukkiti, Phaxsis ukhamarakiwa. Ukatwa aka Uraqinxa awti pachsa jallu pachsa uñtʼaraktanxa, taqi ukanakax jiwasan askisatakiwa. Ukatxa, kuna chʼamampis taqi ukanakax unxti ukxa, sapürutjamaw sum amuytanxa. Uka tuqit wali yatxattʼat mä jaqixa, “El diseño perfecto del universo” siski uka qillqatanxa, akham sasaw satayna: “Aka qhipa kimsa tunka maranakanxa, walja yatxattʼat jaqinakaw jichhax mayj amuyxapxi; taqi ukanakax janiw ina chʼusataki qalltkaspati sasaw amuytʼasipxi. Chiqansa, aka Uraqinxa taqi kunas wali suma lurtʼatawa, ukhamasti wali yatiñan luririx utjapunpachawa” sasa.
6. Jaqix Diosan wali suma lurtʼatätanwa, ¿jumax uka tuqit kamstasa?
6 Jichhax jiwaspachat amuytʼarakiñäni, wali suma lurtʼatätanwa (Sal. 139:14). Kunapachatï Diosax jaqir lurkäna ukhaxa, janiw cuerpo mayaki lurkänti, jan ukasti amuyuni ukat kunaymaninak luriri ukham lurtʼatayna. Ukatxa parltʼasiri, istʼiri ukhamwa lurarakitayna, ukax wali suma churäwinakawa, ukatwa jiwasax liytʼasiñsa qillqtʼasiñs yatiqaraktanxa. Maysa tuqitxa, chʼakhanakasas yäpar lurtʼatarakiwa, ukatwa sum saytʼasiraktanxa. Chiqansa, kunjamsa unxttan ukat manqʼasas kunjamsa chʼamachastan ukanakaxa, wali munspharkañapuniwa. Ukatxa kunjamsa lixwix amparsa jan ukax kaysa unxtayi ukanakas wali muspharkañarakiwa, janipuniw wali yatxattʼat khiti jaqis ukham lurkaspati. Maysa tuqitxa, wali amuytʼasir luratarakïtanwa, ukatwa jaqix kunayman muspharkañ yänaksa luraraktanxa. Ukampis janipuniw wali yatiñan jaqis mä ampar lurkaspati, kunjamtï yatktanxa, amparampipuniw taqi kunsa sum lurtanxa. Amuytʼasiñäni, ampar lukʼananakampipuniw kunsa sum lurtanxa, jan uka lukʼananakanix janiw kunas lurañjamäkaspati.
Luratanakapax kunjam Diosätapsa uñachtʼayistu
7. Bibliax Diosan muspharkañ mä suma churäwipawa sasaxa, ¿kunatsa sisna?
7 Jehová Diosax yaqha suma churäwinak jaqinakar churarakistu sasaw Qullan Qillqatanakax qhanañchi. Mayaxa Bibliawa, uka suma Librox janiw may maya parlkiti, janirakiw yaqha libronakjamäkisa, jan ukasti, “Diosan amuytʼayatawa, askirakiw yatichañataki” (2 Tim. 3:16). Ukat kunjamsa Noen urunakapanxa Diosax jan walinak tukjäna ukxa, Génesis libropanwa yatiyistu. Ukat Éxodo libronxa, kunjamsa Diosax markapar Egiptot qhispiyäna uka tuqitwa amuytʼayarakistu, ukhamatwa chiqpach Diosätapxa sum uñachtʼayäna. Ukanakat amuytʼasaw salmonak qillqirix akham sas qillqpachäna: “[Jehová Diosan] luräwipax kʼajkiriwa, munkañarakiwa, aski kankañapax wiñayawa; amtaskay muspharkañanak jupax luri. Tatitux munasiñaniwa, khuyapayasirirakiwa” sasa (Sal. 111:3, 4). Chiqansa, Diosan nayra luratanakapasa jan ukax jichha luratanakapas wali ‘muspharkañapuniwa’.
8, 9. 1) ¿Kunatsa Diosan luratanakapax jan jaqinakan luratanakapjamäki? 2) ¿Kunjam Diosätapas jumatakix wali aski?
8 Amuytʼañäni, salmonak qillqirix janiw Jehová Diosan luratanakapataki parlkiti, jan ukasti kunjam Diosas uka tuqitwa parlaraki: khuyapayasiñapata, munasiñapata ukat chiqakanakañapat parli. Ukampis juchararjamaxa niya taqinjamaw jan walinak lurañ yattanxa. Uñisiñampi, jaqi masir jan walir puriyañ amtampi ukat kʼumisiñampiw kuns lurañ yattanxa. Chiqpachansa, mä qhawqhanikiw aski amtanix kuns lurtanxa. Amuytʼaskakiñäni, jaqix qullqi laykukiw kunayman armanak jaqi masipar chʼaxwäwinakan jiwayañatakix lurapxi, ukat jupanakarakiw markanaksa pitthapipxi, ukhamatwa jan juchaninakarus wal thaqhisiyapxi ukat jachayapxi. Awisax jaqi masipar aynachtʼayasaw kunsa jikxatapxaraki. Amtañäni, khä nayra maranakanx walja jaqinakampiw munkir jan munkir jachʼa piramidenaka Egipton lurayapxirïtayna. Ukampis faraonanakan amayanakap imañatakikiw taqi ukanak lurayapxatayna. Aka urunakanxa, ukhamarakiw jaqinakax jan walinak lurapxi, ukatxa ‘Uraqsa qʼal tʼunjasipkaraki’ (Apocalipsis 11:18 liytʼasiñapawa).
9 Ukampis Jehová Diosax janipuniw kunsa jan wali amtampix lurkaspati, taqi kunsa chiqaparuw luri. Amtañäni, khuyapayasiñatwa jiwas laykux Yuqapar khitanitayna. Ukhamatwa “chiqa kankañap” uñachtʼayawayi (Rom. 3:25, 26, MT). Jïsa, ¡Jehová Diosan “aski kankañapax wiñayawa”! Jucharar jaqinakarus khuyapayasiñampiw uñjaraki. Kunapachatï markapax jan walinakar saranukkäna ukhaxa, munasiñampiw chiqañchäna (Ezequiel 18:25 liytʼasiñapawa).
Jehová Diosax arunakap phuqapuniwa
10. Abrahamampi mä arustʼäwir mantkäna uk phuqasaxa, ¿kunsa Jehová Diosax uñachtʼayäna?
10 “Jupar iyawsirinakarux manqʼañ churi, arustʼäwipat wiñayaw amtasi.” (Sal. 111:5.) Aka chiqanxa, kuna arustʼäwirutï Diosax Abrahamampi mantkatayna uka tuqitsa salmonak qillqirix parlkaspa ukhamawa. Amtañäni, wawanakamarux nayaw bendición churäxa sasaw Jehová Diosax Abrahamar säna ukat “uñisirinakaparux atipjapxa[ñapapunïnwa]” (Gén. 22:17, 18; Sal. 105:8, 9). Uka arunakax kunapachatï Abrahaman wawanakapax mä jachʼa markar tukxäna ukhaw nayraqat phuqasiwayäna. Uka markax Egipton katuntatäkchïnsa, “kuna amtäwinakarutix” Abrahamampi mantkäna ukanakatwa Jehová Diosax amtasïna, ukatwa markapar qhispiyäna (Éxo. 2:24). Ukat janirakiw ukhamak jaytkänti, jan ukasti munasiñampiw uñjaskäna. Manqʼanak churañsa janirakiw armaskänti, ukatxa yatichäwinakapampiw wal chʼamañcharakïna (Deu. 6:1-3; 8:4; Neh. 9:21). Uka qhipa maranakatxa, walja kutiw israelitanakax Diosat jithiqtapxäna, ukampis Diosax profetanakaparuw chiqañchañataki khitäna. Amtañäni, israelitanakax Egiptot mistxapxäna ukat waranq phisqa patakani maranakxarux Jehová Diosax Yuqapar kunaw markapar yanaptʼañatakix khitanïna, ukampis judionakax janiw juparus istʼapkänti, jan ukasti niya taqinjamaw jiwayañ munapxäna. Ukatwa Diosax yaqha marka ajllisïna, uka markasti “Diosan Israelapa” satawa. Uka markaw Jesusamp chikax Abrahaman wawanakapaxa, jupanak tuqiw Jehová Diosax jaqinakar askinak churistu (Gál. 3:16, 29; 6:16, MT).
11. Jehová Diosax kuna arstʼäwirutï Abrahamampi mantkäna ukax jichhürunakan phuqasiskiwa sasaxa, ¿kunatsa sistanxa?
11 Jehová Diosax kuntï Abrahamar siskäna, jan ukax kuntï churapxämaw siskäna ukxa, janiw armaskiti, jan ukasti “wiñayaw amtasi”. Jichhürunakanx wali sumwa arunakapat yatichistu, niya pusi patak jila arunakatwa markapar yatichaski. Ukat kunapachatï “sapürutak manqʼañ churanipxita” sasin taqi chuyma mayisktan ukhaxa, kunatix jakañataki munaski ukanakwa churistu (Luc. 11:3; Sal. 72:16, 17; Isa. 25:6-8).
Jehová Diosan muspharkañ chʼamapa
12. ¿Kunjamatsa Jehová Diosax markaparux yaqha markanakan “uraqip” churäna?
12 “Tatitux luratanakapan markaparux chʼamap uñachtʼayi, [...] Diosar jan uñtʼir jaqinakan uraqip churxaraki.” (Sal. 111:6.) Jehová Diosax wali muspharkañwa Israel markar Egiptot qhispiyäna, inas salmonak qillqirix uka amtani ukham sischïna. Ukat kunapachatï israelitanakax Suma Uraqir mantxapxäna ukhaxa, wali chʼaman markanakaruw Jehová Diosan chʼamapampix atipapxäna (Nehemías 9:22-25 liytʼasiñapawa). Ukhamaw Jehová Diosax Jordán jawir uñkatasinxa yaqha markanakan “uraqip” markapar churäna. ¿Janit taqi ukanakax Diosan muspharkañ chʼamap uñachtʼaykistu?
13, 14. 1) ¿Kuna tuqit lupʼisas salmonak qillqirix Jehová Diosan chʼamapat qillqpachäna? 2) ¿Kunanak lurasas Jehová Diosax jachʼa chʼamap uñachtʼayarakïna?
13 Ukampis kunjamtï yatktanxa, janis Jehová Diosar yäqapkaspa; ukhamarak Abraham, Isaac ukat Jacob nayra awkinakaparus janis respetapkaspa ukhamaw judionakax sarnaqapxäna. Walja kutiw Diosar chuym ustʼayapxäna, ukatwa Babilonia markar apat uñjasipxäna (2 Cró. 36:15-17; Neh. 9:28-30). Uka markanxa, janipuniw katuntat jaqinakarux antutapxirïkänti, ukhamasti kunapachatï kutsunxapxäna ukhaxa, Jehová Diosan jachʼa chʼamapaw uñjasïna. Ukat inas Salmo 111 jaljax uka qhipat qillqaschïna, kunjamtï yaqhip yatxattʼat jaqinakax sapki ukhama. Ukhamächi ukhaxa, uka amtampiw uka jaljax wali sum Jehová Diosan chʼamapata ukat chiqa chuymanïtapat qillqasirakpachäna (Isa. 14:4, 17).
14 Ukat phisqa patak maranakatxa juchanakapat arrepentisir jaqinakaruw juchampit jiwañampit qhispiyasïna, ukhamwa Diosax jachʼa chʼamap uñachtʼayarakïna (Rom. 5:12). Uka qhispiyäwi utjipanwa 144.000 cristianonakax qullan ajayu katuqañ qalltawayapxäna. Ukat 1919 maranxa, uka cristianonakat jiltʼir mä qhawqha jilat kullakanakaruw Jehová Diosax kʼari yupaychäwinakat qhispiyarakïna. Ukat aka qhipa urunakanxa, Diosan chʼamapampirakiw taqi kunsa markapan lurasipki. Ukat jiwañkam Diosar taqi chuym luqtasaxa, alaxpacharuw sarapxi, ukhamata Jesusamp chika suma chuyman jaqinakar sum uñjañataki (Apo. 2:26, 27; 5:9, 10). Israelitanakat sipansa jupanakax wali suma bendicionanakwa katuqapxi (Mat. 5:5).
Atiniskaña wiñay yatichäwinaka
15, 16. 1) ¿Diosan luratanakapatxa kawkïrispas mayaxa? 2) ¿Kuna kamachinakampsa Diosax markapar churäna?
15 “Luratanakapax askiwa, chiqaparakiwa: arsutanakapax taqi chuymamp iyawskayawa: wiñayatak suma uttʼayatawa, chiqapampi, aski kankañamp luratawa.” (Sal. 111:7, 8.) Jehová Diosan ‘luratanakapatxa’ mayax kuntï Israel markar pä sillpʼa qalar qillqtʼat tunka kamachinak churkäna ukarakiwa (Éxo. 31:18). Ukatxa yaqha kamachinakampwa Diosax israelitanakar churarakïna, taqpachax Diosan atiniskaña wiñay yatichäwinakapawa.
16 Uka sillpʼa qalanakar qillqat mä kamachix akham sänwa: “Naya sapakïtwa jumana Tatitu Diosamaxa, janiw munkti yaqhanakampïpxañama” sasa. “Ukampis nayax khuyaptʼaytwa waranqa wawanakapan wawanakaparu, khitinakatix munapkitu, ukhamarak mandamiento arunakaxarus phuqhapki ukanakaruxa” sasaw sarakïna. Ukat uka sillpʼa qalanakanxa, yaqha tuqinakatwa parlarakïna, yaqhipax akham sänwa: “Awkimaru, taykamaru jachʼañcham” sasa. Ukat “janiw lunthatätati”, janirakiw yaqhankirinakxa kunsa munapxätati sasaw sarakïna, ukhamasti jiwasatakjam qillqatawa (Éxo. 20:5, 6, 12, 15, 17).
Axsarkay qullan qhispiyirisa
17. ¿Kunatsa israelitanakax Diosan sutipar sum uñjapxañapäna?
17 “Markaparux qhispiyiwa, arustʼäwipsti wiñayatakiw uttʼayi: Diosax qullanawa, axsarkayarakiwa.” (Sal. 111:9.) “Markaparux qhispiyiwa” sasinxa, inas kuntï Jehová Diosax Abrahamatak phuqkäna uka tuqit lupʼirakchïna. Amtañäni, Diosax pay kutiw markapar qhispiyäna, nayraqatxa Egiptot qhispiyäna ukatsti Babiloniat apsurakïna. Ukatxa, janirakiw markaparux jaytkänti. Ukhamasti, Diosar chuym ustʼayañasa Sutip qʼañuchañas janiw wakiskänti (Éxodo 20:7; Romanos 2:23, 24, liytʼasiñapawa).
18. ¿Kunatsa jumatakix Diosan sutip apañax wali aski?
18 Jichhürunakanx ukhamarakiw Jehová Diosax juchampit jiwañampit luqtirinakapar qhispiyistu. Ukhamasti, kunjamtï Jesusax Diosar mayisiñ yatichkäna ukarjam sarnaqañatak wal chʼamachasiñasawa, jupax akham sänwa: “Sutimax jachʼañchatäpan” sasa (Mat. 6:9). Uka Sutix kunja qullanasa uka tuqit lupʼiñaw Diosar axsarañ yanaptʼistani, mä arunxa, Diosar jan chuym ustʼayañatakiw yanaptʼistani. Salmo 111 qillqirix wali sumwa uka tuqit amuyäna, ukatwa akham säna: “Yatiñ kankañan qalltapax, Tatitur axsartañawa, jupar waqaychirinakax [mä arunxa, kamachinakap phuqirinakax] wali amuytʼanïpxiwa” sasa (Sal. 111:10).
19. ¿Kuna tuqitsa jutïr yatichäwin yatxataskañäni?
19 Maysa tuqitxa, janiw Diosar chuym ustʼayañ munktanti, ukatwa jan walinakar uñistanxa. Ukat kunjamtï Salmo 112 jaljan parlkixa, Diosat yatiqasiñatakiw chʼamachasiñasa, uka tuqitwa jutïr yatichäwin yatxataskañäni. Uka qillqatanxa, kunjamsa wiñayataki Jehová Diosan yupaychirinakapamp chika Jupar yupaychsna uka tuqitwa parli. Chiqansa, ukhamwa Qullan Awkisar yupaychañ muntanxa. Jïsa, “Tatitux wiñayaw jachʼañchatäni” (Sal. 111:10).
Amuytʼasiñasataki
• ¿Kunatsa taqinis Jehová Diosar jachʼañchañasa?
• ¿Kunsa Jehová Diosax luratanakapan uñachtʼayistu?
• ¿Jumatakix Diosan sutip apañax askiti?
[Jisktʼanaka]
[20 janan fotopa]
Jehová Diosar jachʼañchañatakiw tantachastanxa
[23 janan fotopa]
Jehová Diosan taqi yatichäwinakapax wiñayatakiwa ukat atiniskañarakiwa