Aka ñanqha pachax tukusini ukhaxa, ¿qhispiñatakix kawkinkañasasa?

KUNAPACHATÏ Jehová Diosax Armagedonan aka ñanqha pach tukjkani ukhaxa, ¿kunjamsa aski jaqinakax uñjasipxani? Proverbios 2:21, 22 jiskʼa tʼaqanakax akham siwa: “Aski luriri qʼuma jaqinakasti, aka uraqinwa wiñayatak jakapxani. Ukampis jan wali sarnaqir jaqinakasa, jan sum phuqhasa sarnaqirinakasa, aka uraqitxa apanukuta tukjatäpxaniwa” sasa.

Ukampis ¿aski jaqinakax kunjamatsa qhispipxani? Uka uru purinini ukhaxa, ¿imantasiñanakat utjani? Jan ukaxa, ¿kawkir sarañach wakisini? Uk amuytʼañatakix Biblian qillqat pusi sarnaqäwinakat yatxatañäni.

Kawkin jikxatasisas qhispipxäna

Kunjamsa Jehová Diosax Noé tatampir Lot tatampir qhispiyäna uka tuqitwa 2 Pedro 2:5-7 jiskʼa tʼaqanakanxa parli, ukanxa akham siwa: “Janirakiw Diosax nayra jaqinakarus perdonkarakïnti, jan ukasti uka jan wali jaqinakxarux uma juicio puriyanïna. Noé saparukirakiw qhispiyänxa chiqa arunak parlatapata, jupamp chikasti paqallqunikiw qhispiyasïnxa. Diosax ninampirakiw Sodoma, ukhamarak Gomorra sat markanakarux nakhantayänxa qhillar tukuyasa, qhipa urunakan jakir jan wali jaqinakan amuytʼasipxañapataki. Ukampis Lot chacharux qhispiyarakïnwa suma jaqïtap layku. Uka markan utjir jaqinakan jan wali luräwinakap uñjasinsti Lot chachax llakisirakïnwa” sasa.

¿Kunjamatsa Noé tatax Uma Juiciot qhispïna? Jehová Diosax akham sänwa: “Taqi jaqinak tukjañwa amtta. Jupanakan jucha luratanakap laykusti aka uraqinxa jan waltʼañanakakiw utjxi, ukhamasti taqi jupanakaru, ukhamarak taqi akapacharuw tukjä. Jichhax mä arca lurasim gofer sat maderata” sasa (Gén. 6:13, 14). Ukat iyaw sasaw Noé tatax mä arka luräna. Ukat tukuyxäna ukhaxa, familiamampi arkar mantapxam ukat animalanak anantapxam sasaw Jehová Diosax Noé tatar sarakïna. Ukat paqallq urunakatxa, arka punkux jistʼantasxänwa. Uka qhipatwa jallux wal purxatäna, “pusi tunka arumampi, pusi tunka urumpirakiw aka uraqxarux jallux purirakïna” (Gén. 7:1-4, NM; 7:11, 12, 16). Ukhamaw Noé chachampi familiapampix arkan “qhispiyasipxäna” (1 Ped. 3:20). Kunjamtï aka sarnaqäwin amuyktanxa, janiw arkat yaqha chiqan qhispiñax utjkänti. Arka manqhan jikxatasipkäna ukanakakiw qhispipxäna (Gén. 7:19, 20).

Jichhax Lot tatat parltʼarakiñäni, qhispiñatakix yaqha kasta iwxanakar istʼañaparakïnwa. Qhispiñ munasax kawkintï jakapkta uka chiqat jankʼaki mistxapxam sasaw pä angelanakax jupar sapxäna. Nayraqatxa familiaranakapar Sodoma markan thaqtañapänwa. Ukat angelanakax akham sapxänwa: “Jayar sarxapxam, aka marksti tʼunjapxäwa” sasa. Ukhamasti Lot tatampi familiapampix ‘qullu tuqinakaruw’ qhispiñatakix jankʼaki sarxapxañapäna (Gén. 19:12, 13, 17).

Jehová Diosax “wawanakapar jan walinakat qhispiyañ yati[wa], ukhamarak jan wali jaqinakar taripäwi urutak imañsa”, ukwa Noé ukat Lot tatanakan sarnaqäwinakapax uñachtʼayistu (2 Ped. 2:9). Ukhamasti amtañäni, kawkinxay jikxatasipxchïna ukarjamaw uka aski jaqinakax qhispipxäna: Noé tatax arkar mantañapänwa, ukat Lot tatasti Sodoma markat mistuñapänwa. Ukhamasti, ¿qhispiñatakix mä chiqar imantasiñat wakispachäni? ¿Jehová Diosax luqtirinakapar kawkinsa qhispiyaskakispati, jan ukax yaqha chiqar sarañapunich wakisispa? Uk qhanañchtʼañatakix yaqha pä sarnaqäwi uñjarakiñäni.

¿Qhispiñatakix mä chiqar imantasiñakit wakisispa?

Kunapachatï Jehová Diosax Egiptot markapar qhispiyañataki qhip qhipa jan waltʼäwi apaykäna  ukhaxa, Pascuataki kharipkta uka urqu uwijan wilapampi uta punk lawaru jawtʼapxam sasaw israelitanakar säna. ¿Kunatsa ukham lurapxañapäna? Diosaw Egipto markan jilïr wawanak jiwarayañapäna, ukampis luqtirinakapan punkup wilamp jawtʼat uñjasax janiw wawanakaparux kamachañapäkänsa. Ukat uka arumax “taqi egipcionakan jilïr wawanakapwa jiwarayäna, faraonan jilïr wawapax tronona quntʼataki uka, carcelankirinakan jilïr wawanakapa, ukhamarak uywanakan nayrïr qallunakapsa”. Ukhamasti israelitanakax jilïr wawanakapar qhispiyañatakix janiw kawkirus sarapxañapäkänti, jan ukasti pachpa utanakapanwa qhiparapxañapäna (Éxo. 12:22, 23, 29).

Jichhax Jericó markan jakasir Rahab sat warmit parltʼarakiñäni. Jericó markax tʼunjatäniwa sasaw uka warmix amuyasïna, kuna laykutix niyaw israelitanakax Suma Uraqir mantañataki wakichasxapxäna. Ukatxa, israelitanakaw juti siri istʼasax wal marka masinakajax axsarayasipxi sasaw uka warmix uñaqir israelitanakar säna. Ukat uka uñaqirinakar imantasaxa, nayampir familiajampir qhispiyañataki arsuwayapxam sasaw uka uñaqanakar wal achiktʼasïna, ukhamata markax tʼunjaskani ukhaxa, qhispiñataki sasa. Ukhamasti, familiamampiw utam manqhan imantasipxäta sasaw uka uñaqirinakax uka warmir sapxäna, uka warmin utapax anqäx uyu patankänwa. Ukat uka utat mistusax jiwañaruw purtʼasipxaspäna (Jos. 2:8-13, 15, 18, 19). Ukampis uka qhipatxa, uka uyux allthapitäniwa sasaw Jehová Diosax Josué tatar säna (Jos. 6:5). Ukhamax uka utax allthapitäniw janiw Rahab warmimpi familiapampix qhispipkaniti sañjamänwa. Ukampis ¿kunjamatsa qhispipxasapäna?

Jericó marka tʼunjañatakix “taqpach Israel markax jachʼat artʼapxäna, sacerdotenakas pututunakap phustʼapxarakïna, ukatsti mayak Jericó markan pirqanakapax tinkxana” sasaw Josué 6:20 jiskʼa tʼaqax qhanañchi. Ukat uka uyux allthaptañ qalltäna ukhaxa, janiw khitis kuns lurirjamäkänti. Ukampis Jehová Diosax Rahab warmin utapakwa jiltʼayäna. Ukat akham sasaw Josué tatax uñaqanakar säna: “Sarapxam uka Rahab sat warmin utaparu, ukatsti irpsunipxam taqi familiapamp chika, kunjamtï jumanakax sapkatäta ukhamar phuqhasa” sasa (Jos. 6:22). Ukhamatwa uka utan imantasirinakax qhispipxäna.

¿Kunas jukʼamp wakiskirixa?

Kunjamtï Jehová Diosax Noé, Lot, israelitanakaru ukat Rahab warmimpir qhispiyäna ukanakatxa, ¿kunsa yatiqtanxa? ¿Qhispiñatakix mä chiqar imantasir sarañapunit wakisispa?

Noé tatat amuytʼañäni, jupax arkar mantasas qhispkchïnxa, ¿kunatsa uka arkankänxa? Kuna laykutix Jehová Diosaruw atinisïna ukat istʼäna. Bibliax akham siwa: “Noesti kunjamtix Diosax siskatayna ukhamwa taqi kunsa luräna” sasa (Gén. 6:22; Heb. 11:7). ¿Jiwasax ukhamarakit kuntï Jehová Diosax lurapxam siskistu  taqi ukanak sum phuqasktanxa? Maysa tuqitxa, Noé tatax taqi chuymaw “chiqa arunak parla[rakïna]” (2 Ped. 2:5). Jaqinakan jan istʼañ munapxipansa, ¿jiwasax ukhamarakiti taqi chuym yatiyir sarasktanxa?

Lot chachasti Sodoma markat jankʼaki mistxasaw qhispirakïna. Ukat jupax Dios nayraqatan wali sum sarnaqäna. Ukat Sodoma ukhamarak Gomorra markanakan jan walinak lurir uñjasax wal chuym usuyasirakïna. Jichhürunakanxa ukham qʼañu luräwinakakiw kawkinsa utjaski. ¿Jiwasax Lot chachjamarakit uka jan walinak uñjasax chuym usuyastanxa, jan ukax ukanakar yatitakïxtancha? ¿Dios nayraqatan “jan juchani ni kuna qʼañu[ni]” jikxatasiñatakit wal chʼamachasisktanxa? (2 Ped. 3:14.)

Ukat israelitanakasa Rahab warmis janiw qhispiñatakix kawkirus sarapxañapäkänti, jan ukasti pachpa utanakapan qhiparapxañapäna, ukatakix istʼasiri iyawsiri ukhamäpxañapänwa (Heb. 11:28, 30, 31). Kunapachatï Egipto markankir jaqinakan jilïr wawanakap mä angelax jiwarayaskäna ukat “jachʼat wararipxäna” ukhaxa, ¿kunjamakis israelitanakax jikxatasipxpachäna? Chiqansa, wawcha jiwayaraqkitani sasaw wal axsarayasipxpachäna (Éxo. 12:30). Ukat Rahab warmix ukhamarakiw uka jachʼa uyu allthaptaskir istʼasax uta kʼuchur familiapampi wali khathattʼasisa imantasipxpachäna. Niyaw utax tinkxani sasaw tʼijsuwayaspäna, ukampis janiw uk lurkänti, kunattix Diosaruw taqi chuym atinisïna ukat Jupar istʼasaw uka utan qhiparäna.

Ukat kunjamtï yatktanxa, niyaw Supayan apnaqat aka ñanqha pachax tukjatäni. Ukampis kunjamxay Jehová Diosax uka “jachʼa colerasïwi urupata” qhispiychistani ukxa, janiw yatktanti (Sof. 2:3). Kunjamxay uka urux katjchistani, ukampis Jehová Diosar taqi chuym atinisiñasawa ukat arunakap istʼañasarakiwa. Jichhax uka uru puriniñapkamaxa, ¿kun lurañas wakisispa? Kunjamatï Isaías profetax siskänxa, ‘utanakar mantañasawa’.

“Utamar mantam”

Isaías 26:20 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Nayan markaxa, sartasim, ukatsti utamar mantam, ukatsti punkum jistʼkatasinim, imantasirakim, Tatitun colerasiñapax pasañapkama” sasa. Inas uka arunakax kunapachatï medo ukhamaraki persa jaqinakax Babilonia marka, 539 nayrïr pacha maran tʼunjapxäna ukapacha nayraqat phuqaschïna. Kunapachatï Babilonia markar mantapxäna ukhaxa, janiw khitis utanakapat mistupxañapäkiti, thakin sarnaqaskirinakax jiwayatäniwa, sasinsa Ciro sat persa jaqix siskaspäna ukham amuyasi.

Ukat jichhürunakat parlkasinxa, “utamar mantam” siski uka arunakaxa, inas Jehová Diosan Qhanañchirinakapan utjki uka patak waranqa jila tamanak sañ munchi. Chiqansa, Uraqpachanwa uka tamanakax utji ukat ukar sarañax wali wakiskiriwa. Ukat ‘jachʼa llakinaka’ jutkani, mä arunxa jachʼa tʼaqhisïwi urunakax purinkani ukhaxa, tamar sarañax wakisiskakiniwa (Apo. 7:14). Ukat markapjamasti ‘Jehová Diosan colerasiñapa pasañapkamaxa’ uka ‘utanakar’ imantasiñasawa, ukwa Jupax muni. Ukhamasti, tantachäwinakar sarañax wali askiwa ukat janirakiw jithiqtañasäkiti. Ukat apóstol Pablon aka arunakapar istʼañasawa, jupax akham sänwa: “Thaqañasaw maynit maynikama kunjäman yanaptʼasiñasataki munasiñanïñasataki, ukhamarak suma luräwinak uñachtʼayasa. Janirakiw tantachasïwinakasar janix sarañasäkiti kunjämtix yaqhipanakax jan sarapkiti ukhama, jan ukasti maynit mayniruw wayttʼasiñasa, Tatitun jutäwipa jakʼankxatapa yatisinsti jukʼampïñapawa” sasa (Heb. 10:24, 25).

[7 janan fotonakapa]

¿Jehová Diosax kunjamsa nayra luqtirinakapar qhispiyäna ukat kunsa yatiqtanxa?

[8 janan fotopa]

“Utamar mantam” siski uka arunakaxa, ¿kamsañsa aka urunakan munaspa?