Kunanakatï Criston imantatäki uk thaqhapxañäni

“Criston imantatäskarakiwa taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa.” (COL. 2:3.)

1, 2. 1) ¿Kunsa 1922 maran jikxatapxatayna, ukat kawkinsa jichhürunakan ukanakax imatäski? 2) ¿Bibliax kun thaqhañatakis chʼamañchtʼistu?

 NAYRA yänak thaqhir Howard Carter sat yatxattʼat jaqix walja maranak thaqhasinxa, kawkhantï Tutankhamón sat faraonan amayapax imatäkäna ukwa 1922 maran jikxatatayna, uka amay imañax janiw kamachtʼatäkansa ukat phisqa waranq jila suma yänakaw ukan utjarakïna. Ukham yänak jikxatapxi ukhaxa, jankʼakiw radionsa televisionansa periodicons yatiyapxi.

² Ukat uka suma yänakaxa, niya taqpachaw museonakar jan ukax nayra yänak imirinakan ukar apatäxäna. Uka suma lurtʼat nayra yänak jikxatapxi ukhaxa, wali askitjamwa uñjapxi, ukampis ukanakax janiw sum jakasiñ yanaptʼkistaspati. Ukampisa, kunas chiqpachapun jakäwisan yanaptʼistaspa uk thaqhañasatakiw Bibliax taqinir chʼamañchtʼistu, ukat ukaxa qurit sipansa qullqit sipansa jukʼamp valoraniwa (Proverbios 2:1-6 liytʼasiñapawa).

3. Kuntï Jehová Diosax thaqhapxam siskistu ukanakaxa, ¿kunjams jakäwisan yanaptʼistu?

³ Kunanakas jakäwisan yanaptʼistaspa uk thaqhañasatakiw Diosax chʼamañchistu, ukanakat mayax Jehová Diosar ‘axsarañawa’, ukaw akapachan jan walinakat amuyasiñ yanaptʼistaspa (Sal. 19:9). Ukat yaqhaxa, ‘Diosar uñtʼañarakiwa’, ukhamatwa alaxpachankir Awkisamp sum apasiraksna, ukaw jiwasatakix taqi kunat sipansa wali wakiskirixa. Ukatxa, Diosax churistu uka yatiñasa suma amuytʼasiñasa ukat chʼikhikankañasa, jan waltʼäwinakar saykatañatakiw yanaptʼistani (Pro. 9:10, 11). ¿Kunjamsa taqi uka askinak jikxatsna?

Yatiñasa amuytʼasiñasa Criston imantatawa

4. Diosax thaqhapxam siskistu uka askinakxa, ¿kunjamatsa jikxatsna?

⁴ Nayra yänak thaqhir yatxattʼat jaqinakasa ukat ukham yaqha thaqhirinakasa, muspharkañ yänak jikxatañatakix wal chʼamachasipxi, ukampis kuntï Diosax thaqhapxam siskistu ukanakxa, kunjamatsa jikxatsna uk yattanwa. Ukat Bibliaw ukanak sum yatxatañ yanaptʼistu. Apóstol Pablox akham sasaw qillqatayna: “Criston imantatäskarakiwa taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa” sasa (Col. 2:3). Uka arunak liytʼasax inas akham jisktʼassna: “¿Kunatsa uka askinak thaqhañasa? ¿Criston ‘imantataw’ sasax kunatsa sispacha? ¿Kunjamsa jikxatsna?” sasa. Uka jisktʼanakar qhanañchtʼañatakixa, kuntï Pablox siskatayna uk sumpach yatxatañäni.

5. “Criston imantatäskarakiwa taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa” sasaxa, ¿kuna tuqit llakisas Pablox Colosankirinakar ukham sispachäna?

⁵ Colosas markankir jilat kullakanakar janïr ukham siskasaxa, kunjamsa jupanakan askipatak wal chʼamachasiskäna ukwa Pablox yatiyäna, jupanakax chuymanakapan wali chʼamañchtʼatäpxaspa ukat munasiñansa mayakïpxaspa ukwa jupax munäna (Colosenses 2:1, 2 liytʼasiñapawa). ¿Kunas Pablor llakisiypachäna? Amuyatatxa, yaqhip jilat kullakanakax griegonakan yatichäwiparjam kʼarinakwa yatichasipkäna, ukat yaqhipasti Moisesax katuqkäna uka Leyirjam phuqapxañapatakiw wiytasipkäna, uk yatisax mayninakaruch ukax mayjtʼaykani, sasaw Pablox llakisïna. Ukatwa akham sasin iwxtʼäna: “Wal amuyasipxam, janiraki sallqjayasipxamti khitinakatix kʼari amuytʼanakapampi sallqjañ  munapxtam ukanakampixa. Jupanakasti janiw Tatitur iyawsapkiti, jan ukasti jaqinakan sarnaqäwinakaparu, amtatanakaparukiw phuqhapxi kuna tuqinsa” sasa (Col. 2:8).

6. ¿Kunatsa Pablon iwxtʼanakapax jiwasatak wali wakisirïpacha?

⁶ Jichhürunakanxa, ukhamarakiw Supayarus ukat jupan apnaqat aka jan wali pachan kʼari yatichäwinakaparus saykatañasa. Sañäni: monot jutatätanwa ukat Diosax janiw utjkiti sasaw yatichapxi, ukham yaqha kʼari yatichäwinakaw jaqinakarux jakäwipansa amuyupansa mayjtʼayi, ukatxa janirakiw sums sarnaqxapxiti. Akapachan utjki uka uñtʼat fiestanakas kʼari yupaychirinakan yatichäwiparjam uñstayatawa. Ukat jaqinakan jan wali amtanakap phuqañatakis kunayman kusistʼañanaka, anatañanaka uñstayapxi. Internetansa jan walinakakiw utjaski, ukax janipuniw wayn tawaqunakarusa ni jilïrinakarus waltʼaykaspati. Taqi ukanak uñchʼukisksna jan ukax istʼasksna ukhaxa, janiw Diosan kamachinakaparjam sum sarnaqksnati. Ukatxa, janirakiw wiñay jakañsa katuqkaraksnati (1 Timoteo 6:17-19 liytʼasiñapawa). Jiwasatï Supayan sipitanakapar jan jalantañ munkstanxa, kuntï Pablox Colosas markankir jilat kullakanakar siskäna uka arunakwa sum amuyañasa ukat chuymasar katuqañasaraki.

7. ¿Pablox Colosankirinakarux kunanakaw yanaptʼapxiristam sänsa?

⁷ Pablon arunakapat amtaskakiñäni. Kunanakas llakisiyäna uk sasinxa, kunas jupanakarux yanaptʼaspa ukat kunjamsa munasiñan mayachtʼatäpxaspa, uka pä tuqitwa parlarakïna. Nayraqatsti, “qhanpach amuytʼaña” (MT) tuqitwa parläna. Ukhamasti, Colosankirinakax Bibliat yatxatasinx sum amuyapxañapänwa, ukhamata jan payachasis Diosar iyawsapxasapäna (Heb. 11:1). Ukatsti, ‘Diosan imantata’ yatiñapatwa parlarakïna. Bibliat mä jukʼa yatiqasakix janiw qhiparapxañapäkänti, jan ukasti yatxatasipkakiñapänwa (Heb. 5:13, 14). ¡Jupanakatakisa jiwasatakisa wali suma iwxanakapuniwa! Ukampis ¿kunjamatsa qhanpach amuytʼsna ukat Diosan yatiñapsa jikxatsna? Pablox akham sasaw säna: “Criston imantatäskarakiwa taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa”, ukhamasti uka arunakap sum amuyañasawa.

Yatiñasa amuytʼasiñasa Criston imantatäskiwa

8. ¿“Criston imantatäskarakiwa” siski ukax kamsañs muni?

⁸ Ukhamasti, Criston imantatäski uka yatiñasa amuytʼasiñasa, ¿janit jikxatañjamäkpacha? Janiw uk sañ munkiti, jan ukasti ukanak jikxatañatakix chʼamachasiñasawa, ukwa “imantatäskarakiwa” siski uka arux sañ muni. Ukhamasti Jesusat sum yatxatañasawa. Amtañäni, akham sasaw jupa pachpat säna: “Nayätwa thakixa, chiqasa, jakañasa. Naya tuqikiw Awkin ukar puriñax utji” sasa (Juan 14:6). Ukhamasti, Diosan yatiñap jikxatañatakixa, kuntï Bibliax Jesusat yatichki ukanak sum amuyañasawa.

9. ¿Jesusax jupat kamsänsa ukat kunanak jikxatañsa yanaptʼistu?

⁹ Jesusax janiw “nayätwa thakixa” sasakix siskänti, jan ukasti nayätwa “chiqasa, jakañasa” sasaw sarakïna, ukhamasti jupax janiw aliqak Diosar jakʼachkistuti, jan ukasti yaqha tuqinakatwa yanaptʼarakistu, ukanakaw Diosan Arupat sum yatxatañsa wiñay jakañ jikxatañsa yanaptʼarakistani. Ukhamawa, Diosan yatiñapax Jesusan imantatäskiwa, ukham yatiñxa janiw kawkinsa jikxatksnati, ukampis khitinakatï Bibliat sum yatxatapxi ukanakax jikxatapxaspawa. Kunanak yatiñas Jehová Diosampi sum apasiñataki ukat jutïrin wiñay jakañ jikxatañatak yanaptʼistaspa ukanak yatxatañäni.

10. Colosenses 1:19 ukat 2:9 qillqatanak liytʼasaxa, ¿kunsa Jesusat yatiqsna?

¹⁰ “Kunäkitï Diosax ukasti Cristonwa uñsti.” (Col. 1:19; 2:9.) Jesusax Awkipampi waranq waranqa maranak jakasaxa, kunjamasa Awkipax ukat kuna amtanakanisa ukxa, wali sum yatïna. Ukat aka Uraqinkkäna ukhaxa, kuntï Awkipat yatiqkatayna ukwa jaqinakarux yatichäna. Ukat ukarjamarakiw sarnaqäna. Ukatwa jupax akham säna: “Khititix nayar uñjkitu  ukax Awkirux uñjarakiwa” sasa (Juan 14:9). Taqi yatiñasa ukat Diosan yatiñapasa Criston imantatäskiwa, mä arunxa, jupanwa uñjasi. Ukhamasti Jesusar uñtʼasaw Jehová Diosar sumpach uñtʼaraksna.

11. Jesusampi Biblian utjki uka profecianakampix mayakïkaspas ukhamawa, ¿kunatsa ukham sissna?

¹¹ “Taqi profetanakarakiw uka Jesusxat parlapxäna.” (Hech. 10:43.) Ukhamasti, Biblian utjki uka profecianakax niya taqpachas jupan phuqaskaspa ukhamawa. Génesis 3:15 qillqatan Jehová Diosax arsuwaykäna uka profeciat Apocalipsis libron utjki uka unañchäwinakkam sum amuyañatakixa, kunsa Jesusax Diosan Apnaqäwipan Apnaqirjam luraski ukxa amuyañasarakiwa. Ukhamasti khitinakatix Jesusar Mesiasjam jan iyaw sapki ukanakaxa, Hebreo Arut Qullan Qillqatanakan profecianakapxa janiw amuyapkiti. Ukat khitinakatï Hebreo Arut Qullan Qillqatanak jan askit uñjapki ukanakaxa, Jesusax mä suma jaqikïkaspas ukham amuyapxi. Ukampis Diosan markapanx janiw ukham amuyktanti, jan ukasti kunsa Jesusax Diosan amtanakap phuqañatak luräna ukat kuns luraski ukanak yatiñaw kuna profecianakas jutïrin phuqasiskani uk amuyañ yanaptʼistu (2 Cor. 1:20).

12, 13. 1) Jesusax ‘akapachan qhanapawa’ sasaxa, ¿kunatsa sissna? 2) Kʼari yupaychäwin yatichäwinakapat qhispitäsaxa, ¿kunsa cristianonakax lurapxañapa?

¹² “Nayätwa akapach qhanaxa.” (Juan 8:12; 9:5 liytʼasiñapawa.) Jesusax janïr aka Uraqir jutkäna ukhaxa, akham sasaw Isaías profetax qillqäna: “Chʼamakan jakir markasti mä jachʼa qhanwa uñji; mä suma qhanaw qhanti chʼamakan jakir jaqinakatakixa” sasa (Isa. 9:2). ¿Kunapachas uka arunakax phuqasïna? Kunapachatï Jesusax “taqi jan wali luräwinakamatxa arrepientisipxam, Diosan reinopaw jakʼankxi” sasin yatiyañ qalltkäna ukhaw uka profeciax phuqasi, sasaw apóstol Mateox qhanañchi (Mat. 4:16, 17). Ukhamäskapuniwa, Diosan arunakap yatiyasaw jaqinakarux juchampit kʼari yupaychäwin yatichäwinakapampit qhispiyäna. Ukat akham sarakïnwa: “Nayax qhanätwa, khitinakatix nayaru iyawskitu ukanakaxa jan chʼamakan  sarnaqapxañapatakiw akapacharux jutta” sasa (Juan 1:3-5; 12:46).

¹³ Walja maranak qhipatsti akham sasaw apóstol Pablox jilat kullakanakar säna: “Nayrax jumanakax chʼamakanwa jakapxäyäta, ukampis jichhaxa Tatitumpi mayachasipxatamatxa, qhananwa jakxapxta. Ukhamax qhanankirinakjama jaka[sipkakim]” sasa (Efe. 5:8). Cristianonakax kʼari yupaychäwin chʼamaktʼat yatichäwinakapat qhispitäsaxa, qhanankirinakjamaw jakapxañapäna. Jesusax niya ukhamarakwa arkirinakaparux Wali Uñtʼat Arstʼäwipan akham säna: “Jumanakan qhanamax jaqinakatakix qhantʼarakpan. Ukham suma wali luräwinakam uñjasa jumanakan Dios Awkimaru yupaychapxañapataki” sasa (Mat. 5:16). Jiwasatï Diosan yatichäwipar wal munasin ukarjam sarnaqañäni ukhaxa, jaqinakax uk uñjasax Dios tuqit yatxatañ munapxarakiniwa.

14, 15. 1) Diosan nayra luqtirinakapaxa, ¿kunatakis uwijanaka ukat yaqha animalanaksa luqtapxirïna? 2) ‘Diosan Corderopjamax’ janipuniw utjkiti sasaxa, ¿kunatsa sissna?

¹⁴ Jesusax “Diosan Corderopa[wa]” (Juan 1:29, 36). Biblia qillqaskäna uka tiemponakanxa, Diosar jakʼachasiñatakisa ukat juchanakat pampachayasiñatakisa uwijanak luqtapxañapäna. Amuytʼañataki, Abrahamax sacrificio luqtañatak Isaac wawaparu jiwayañampïskäna ukhaxa, Jehová Diosax ‘jan kuna ñanqhsa wawamarux luramti’ sasaw säna, ukatxa Isaac lantix mä urqu uwij uñachtʼayäna (Gén. 22:12, 13). Ukhamarakiw Israelitanakax janïr Egipto markat mistupkän ukhaxa, “pascua” amtañatakix uwijanak luqtapxañapäna (Éxo. 12:1-13). Uka qhipatsti, Moisesax katuqkäna uka Leyirjamaxa, janiw uwijanakaki ni cabranakaks luqtasiñapäkänti, jan ukasti yaqha animalanaksa luqtapxarakispänwa (Éxo. 29:38-42; Lev. 5:6, 7).

¹⁵ Ukampis janiw uka sacrificionakasa ni yaqha kasta sacrificionakas wiñayataki juchampit jiwañampit khitirus qhispiykistaspati (Heb. 10:1-4). Jan ukasti, Jesusakiw qhispiyistaspa, jupaw “Diosan Corderopaxa, akapachan juchap qʼumachirixa”. Ukatpï Jesusan luqtasïwipax wali askipunixa, janipuniw jaqin jikxatat nayra yänakas ukham askix utjkaspati. Ukatwa Jesusan luqtasïwipat sum yatxatañasa ukat iyawsañasaraki. Ukham lurañäni ukhaxa, wali askinakwa jikxatañäni: ‘jiskʼa tamjam’ uñtʼatäpki ukanakax jachʼaruw aptatäpxani ukat Jesusamp chikaw alaxpachan apnaqapxani, ukatxa ‘yaqha uwijanakjam’ uñtʼatäpki ukanakax wiñay jakañ aka Uraqin katuqapxarakini (Luc. 12:32; Juan 6:40, 47; 10:16).

16, 17. Jesusatwa “iyawsañasax juti, juparakiw uka iyawsañasxa phuqhachani”, ¿kunatsa ukham sissna?

¹⁶ Jesusatwa “iyawsañasax juti, juparakiw uka iyawsañasxa phuqhachani” (Hebreos 12:1, 2 liytʼasiñapawa). Hebreos 11 jaljanxa, Pablox iyawsäwi tuqit wali sum qhanañchäna, ukat iyawsäwix kamsañs muni uk sum qhanstayarakïna. Ukatsti, wali iyawsäwin chachanak warminakatwa parlarakïna, mä qhawqhanix akanakäspawa: Noé, Abraham, Sara ukat Rahab. Ukanak parlañ tukuykasaw Pablox “Jesusaruy uñtañäni, jupatwa iyawsañasax juti, juparakiw uka iyawsañasxa phuqhachani” sasaw jilat kullakanakar wal chʼamañchäna. ¿Kunatsa uk sispachäna?

¹⁷ Hebreos 11 jaljan parlki uka chachanakas warminakas taqi chuymas Diosan arsutanakapar iyawsapkchïnxa, kunjamsa uka arsutanakapax Mesías tuqi ukat Apnaqäwip tuqi phuqhasini ukxa, janiw sum amuyapkänti. Uka tuqitwa jupanakan iyawsäwipax jan phuqatäkänti.  Diosax profetanakampiw Mesías tuqit walja profecianak qillqayäna, jupanakax kunjamsa uka profecianakax phuqasini uksa qillqapkchïnxa, janiw sum amuyapkänti (1 Ped. 1:10-12). Jesusxat yatxatasakiw iyawsäwisax phuqatäni. Ukhamasti, kunsa Jesusax iyawsäwis phuqachirjamax Diosan amtap phuqañatakix luräna ukat kunsa luraski uk sum amuyañasawa.

Yatxataskakiñäni

18, 19. 1) ¿Kuna yaqha askinakas Criston imantatäski? 2) ¿Kunatsa Jesusat jukʼampi yatxataskakiñasa?

¹⁸ Ukhamasti, kunsa Diosax jaqinakar qhispiyañatak amtawayi ukanakaxa, Jesusan imantatäskiwa, ukampis aka yatichäwinxa mä qhawqhak yatiqawaytanxa. Chiqansa, yaqha askinakaw jupan imantatäski, ukat yatxataskakiñäni ukhaxa, wali askinakwa jikxatañäni. Amuytʼañataki, ‘jakañ churiri’ ‘willjta warawara’ sasaw apóstol Pedrox Jesusat säna (Hech. 3:15; 5:31; 2 Ped. 1:19). Ukatxa, Jesusax ‘Amenawa’ sasaw Bibliax saraki (Apo. 3:14, MT). ¿Kunatsa Jesusat ukham sapxpacha uk jumax yattati? Kunjamatï Jesusax siskänxa, jikxatañkam thaqhañasawa (Mat. 7:7).

¹⁹ Janipuniw khitis Jesusjamäkaspati, sarnaqäwipas luräwinakapas wali askipuniwa, jupïpanwa mä suytʼäwinirakïtanxa. Jupanwa “yatiñasa, amuytʼasiñasa” imantatäski, ukhamasti yatxatañ munirinakax yatxatapxaspawa. Juman uk yatxatañamwa munapxarakta.

¿Amttati?

• ¿Kuna askinak thaqhañatakis wal chʼamachasiñasa?

• Kuntï Pablox Colosankirinakar siskäna ukanakaxa, ¿kunatsa jiwasatakix wali wakiskiriraki?

• Kuna askinakas Criston imantatäski uk mayat may qhanañchtʼma.

[Jisktʼanaka]

[5 janan fotonakapa]

“Taqi yatiñasa, amuytʼasiñasa” Criston imantatäskiwa, uk sum yatxatañwa Bibliax yanaptʼistu