Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Kunjamatsa aka jan wali pachan amigonakampi sum apassna

Kunjamatsa aka jan wali pachan amigonakampi sum apassna

Kunjamatsa aka jan wali pachan amigonakampi sum apassna

“Akwa jumanakar iwxapxsma: maynit maynikama munasipxam.” (JUAN 15:17)

1. ¿Kunatsa nayra cristianonakan munasiñanakapax jan thayarañapäkäna?

 MAYNIT maynikamatix munasipxäta ukhaxa, nayan arkirinakajäpxatamwa jaqinakax yatipxani sasaw Jesusax arkirinakapar säna. Ukat katuntapkäna uka arumaxa, sum jumanakkamax apasipxäta sasaw sarakitayna (Juan 13:35). Arkirinakapax niyaw jan walinakan uñjasipxañapäna, ukhamasti janiw munasiñanakapax thayarañapäkänti, ukat Jesusax mä aski luräwi jupanakarux niya jaytañaparakïna. Chiqas nayra patak maranakan jakasir cristianonakax wali sumwa Jesusan iwxap phuqapxäna, ukhamatwa Diosarus jilat kullakanakarus wali munasirit uñtʼatäpxäna.

2. 1) ¿Kun lurañsa amttanxa, ukat kunatsa? 2) ¿Kuna tuqinakatsa aka yatichäwin yatxatañäni?

2 Uka cristianonakat yatiqasisaw jiwasax Uraqpachan wali sum apasiraktanxa, ukax wali kusiskañawa. Chiqansa, sapa mayniw jilat kullakanakarux wali munasiñampi uñjañ muntanxa, kunjamtï Jesusax siskäna ukhama. Ukampis aka urunakanxa janiw munasiñax utjxiti, kawkinsa jaqinakax aljantasipxakiwa. Jiwasax janiw ukhamäñ munktanti (2 Tim. 3:1-3). Yaqhipax amigonït sañatakikiw yaqhanakar jakʼachasipxi, yaqhipasti amtanakap jikxatañ laykukiw amigonak thaqapxaraki. Ukampis jiwasax chiqa cristianjamax chiqpach munasiñ uñachtʼayañasawa. Ukhamasti, jichhax aka tuqinakat yatxatarakiñäni: ¿suma amigonakanïñatakisa, jupanakamp sum apasiñatakisa kun lurañas wakisispa? ¿Kunapachas mä amigor jaytxañax wakisispa? Ukampis suma amigonïñatakix kunatsa Jehová Diosar munasiñasaxa, uk nayraqat yatxatapxañäni.

Kunatsa Jehová Diosar nayraqat munasiñasa

3, 4. ¿Mayninakampi suma amigüñatakix kunas utjañapa, ukat kunatsa?

3 Salomón chachax akham sataynawa: “Mayni sapax atipjatäspawa, ukampis paninix atipapxaspawa, ukhamaraki kimsat kʼanat wiskhax janiw mäki tʼaqaskaspati” sasa (Ecl. 4:12). Mä arunxa, khitinakatix chiqpach amigüñ munapki ukanakaxa, Jehová Diosar munasipxañapawa. Kunjamatix kimsat kʼanat wiskhax jan tʼaqaskixa, ukhamarakiw Jehová Diosax jupanakar sum apasiñ yanaptʼani.

4 Chiqas Diosar jan uñtʼirinakas amigüñxa yatipxarakiwa. Ukampis khitinakatix Diosar munasipki ukanakaxa, jukʼamp sum apasipxi, janiw mäki jaljtapkiti. Kuna tuqitsa may maya amuyapxi ukhaxa, Biblian yatichäwinakaparjamaw sum askichapxi. Ukat Diosan uñisirinakapan jaljtayañ munatax janiw jaljtapkiti; jan ukasti mayachtʼataw wal aguantapxi. Jïsa, Jehová Diosan luqtirinakapax janiw jupanakkam aljantasipkaspati; cristian masinakap laykux jakañsa aptʼasipxaspawa, ukham suma amigüpxatapwa khuri maranakatpach uñachtʼayawayapxi (1 Juan 3:16 liytʼasiñapawa).

5. ¿Kunatsa Rutampi Noemïmpix wali sum apasipxäna?

5 Khitinakatix Jehová Diosar munasisin amigüpki ukanakax wali sumpun apasipxi. Amtañäni, Rutampi Noemïmpix wali sumpun apasipxäna sasaw Bibliax parli. ¿Kunatsa ukham wali sum apasipxpachäna? Panpachaniw Diosar taqi chuym munasipxäna. Ukatwa Rutax Noemir akham säna: “Juman markamax markaxäniwa, Diosamasti, Diosaxarakïniwa. [...] Jiwañakiw jumampiru, nayampirux jaljtayistani!” sasa (Rut 1:16, 17). Jehová Diosaw jupanakar sum apasiñ yanaptʼarakïna ukat bendicirakïna.

Suma amigonakanïñatakix kunsa lurañasa

6-8. 1) ¿Amigonak jikxatañatakix kun lurañas wakisirakispa? 2) ¿Kunatsa amigonak jikxatañatakix jiwasaw nayraqat qalltañasa sasin sistanxa?

6 Maysa tuqitxa, janirakiw mä akatjamatakxa khitimpis sum yathaptksnati, ukwa Rutampin Noemimpin sarnaqäwipax uñachtʼayistu. Ukhamax ¿kun lurañas wakisi? Purapat sum apasiñatakisa, yanaptʼasiñatakisa ukat Jehová Diosar munasiñatakis wal chʼamachasiñasawa. Khitinakatix mä familian Diosar luqtasipki ukanakas janiw aliqatakxa sum apasipkaspati; chiqansa, jiwaskam sum apasiñatakix wal chʼamachasiñasawa. Uka tuqit parlir mä qhawqha suma iwxanak jichhax uñjarakiñäni.

7 Jiwasaw qalltañasa. ‘Suma katuqtʼasirïpxam’ sasaw Pablox Romankir cristianonakar amtayäna (Rom. 12:13). ¿Kunjamatsa uk lursna? Mayninakar yanaptʼañataki jan ukax waxtʼañataki amtanakaw chuymasan utjañapa. Janiw khitis ukxa jiwas lantix lurkaspati; ukhamasti sapa mayniw kuna jiskʼanakampi yaqhanakar yanaptʼañatakis chʼamachasiñasa (Proverbios 3:27 liytʼasiñapawa). Inas manqʼa wakichtʼasin jilat kullakanakar waxtʼsna. ¿Jumax tamankir jilat kullakanakar waxtʼañataki utar katuqtʼasmati?

8 Maysa tuqitxa, jilat kullakanakamp chika yatiyir sarasaw amigonak jikxatsna. Ukhamax mayn mayniruw “yatiyir sarañäni” sasin sasmaxa. Kunapachatï jaqinak nayraqatan Jehová Diosar taqi chuym munasitap uñachtʼayani ukhaxa, walik ukham lurixa sañäniwa, ukhamatwa jupar jukʼamp jakʼachasiñ munarakiñänixa.

9, 10. ¿Kunsa Pablot yatiqassna?

9 Taqinir jakʼachasiñasawa (2 Corintios 6:12, 13NM). Inas tama taypin amigonak jikxatañax chʼamäkaspas ukham jumax amuysta. Ukampis ¿janit taqinir jakʼachasiñax wakiskaspa? Jïsa, janiw mä qhawqhaniruk thaqañasäkiti. Pablot amtapxañäni, jupax janïr cristianükasinxa, janipuniw jan judío jaqinakampix chikachasirïkänti. Ukampis cristianüxäna ukhaxa, “jan judiöpkis ukanakar” yatiyiriw saräna, ukhamatwa yaqha kasta jaqinakar jakʼachasiñ yatiqäna (Rom. 11:13).

10 Ukat Pablox janirakiw mitanakapampikix sum apaskänti. Amtañäni, yaqha markankir mä waynampiw wali sum apasipxäna, uka waynax Timoteo satänwa. Jichhürunakanxa, ukhamarakiw walja wayn tawaqunakax tama taypinxa jilïrinakampi wali sum apasipxi. Pä tunka mara jilani, Vanesa sat mä tawaqux akham siwa: “Phisqa tunka mara jilani mä kullakampiw wal sumpun apasta, kuntï masijar siskirista ukanakaxa jan axsarasaw jupar sista. Jupax janipuniw nayat armaskituti” sasa. ¿Vanesax kunjamatsa uka kullakampi sum apasiñ qalltpachäna? Jupax akham saskakiwa: “Nayaw jupar jakʼachasta, janiw thaqitpan sasax suykti” sasa. ¿Jiwasax ukhamarakit sullkanakampis jan ukax jilïrinakampis sum apasiñ muntanxa? Chiqas jumatix mayninakar jakʼachasïta ukhaxa, Jehová Diosaw bendicïtamxa.

11. ¿Kunjamtï Jonatanampi Davitampix apasipkäna uka tuqitxa kunsa yatiqsna?

11 Chiqa chuymanïñasawa. Salomonax akham sänwa: “Mä amigox taqi horasan munasiripuniwa; llakisiñansti mä jiljamaw chuymachasi” sasa (Pro. 17:17). Inas uka arunak qillqkasax kunjamtï tatapax Saulan mä yuqapampix wali sum apasipkäna uka tuqit amtchïna (1 Sam. 18:1). Chiqas Davitampi Jonatanampix wali yatitapunïpxänwa. Kunapachatï Saulax marka apnaqirit uttʼayañ munkäna ukhaxa, janiw Jonatanax munkänti; kuntï Jehová Diosax amtkatayna ukaruw alkatäna, mä arunxa, Davitan apnaqirit uttʼasiñapwa munäna. Ukat janiw awkipjamax Davitataki chuym usuyaskänti. Janirakiw nayaw marka apnaqañajäna sasax jachjawaykänti, ni awkipjamas Davidad jan walinak parlkänti. (1 Sam. 20:24-34). ¿Jiwasax Jonatanjamätanti? ¿Amigonakasax tama taypin kuna lurañanaksa katuqapxi ukhax kusistanti? ¿Jan walinakan uñjasipxi ukhax jupanakar chuymachtʼtanti? ¿Ukat jupanakxat jan wal parlir istʼtan ukhax kamachtansa? ¿Ukhamäpachaw sistanti, jan ukax, Jonatanjamach taqi chuym arxattanxa?

¿Kunapachas mä amigor jaytxañax wakisispa?

12-14. 1) ¿Bibliat yaqhip yatiqirinakax kuns lurapxañapa? 2) ¿Tama taypinxa kunjamsa mayninakar yanaptʼsna?

12 Amigonak jaytañax wali chʼamäspawa, ukampis awisax uk lurañaw maynir waktʼistaspa. Sañäni, kunapachatï maynix Bibliat yatiqaski ukat ukarjam sarnaqañataki chʼamachasxi ukhaxa, jan walinakar apasiñ munir nayra amigonakax jan walinakaruw puriyaspa, ukhamasti janiw jupanakampi parlxañax wakisxaspati (1 Cor. 15:33). Ukat inas ukham lurasax jan walsa amigonakar lurksna ukham amuyassna.

13 Jichhax jumatï ukham jikxatassta ukhaxa ak amtañamawa, kunapachatï sum sarnaqañataki chʼamachastan ukhaxa, chiqa amigonakax kusisipxiwa. Ukat Bibliat yatiqañsa munapxarakispawa. Ukampis “jupanak chika uka qʼañu luräwinakapan jan” sarnaqxatam layku sawkasipxätam jan ukax “jan walinak” parlapxani ukhaxa, janiw juman chiqa amigonakamäkiti (1 Ped. 4:3, 4). Chiqansa, jupanakaw jumar jan walinak lurasipktamxa; janiw jumax jupanakar kuna jan walsa lurktati.

14 Uka amigonakan jaytjatax janiw llakisiñamäkiti, tama taypinwa wali suma amigonak jikxatasma (Gál. 6:10). Ukampis khitinakatix bautisatäxtan ukanakax akham jisktʼasiñasarakiwa: “¿Bibliat yatiqasin tantachäwinakar jutasipki ukanakar uñtʼtti? ¿Jupanakar chʼamachtʼañatak jakʼachastti?” sasa.

15, 16. 1) ¿Mä amigox Dios nayraqatan jan walinak lurxani ukhax kunsa lurañäni? 2) ¿Kunjamatsa Diosar munasitas uñachtʼaysna?

15 Jichhax yaqha tuqit amuytʼarakiñäni, ¿wali munat mä cristian amigosax tama taypit jaqsuyasiñatakjam jan walinak luraspa ukhax kamachsnasa? Mä kullakax ukhamanwa uñjasitayna; jupar wali yatita mä kullakaw Jehová Diosat jithiqtxatayna. “Uka masijax wali sum Diosar luqtaski sañjamänwa. Ukampis familiapan jariyatakiw ukham sarnaqatayna. Jehová Diosat jayarstʼawayki ukhax walpun llakista. Ukatwa naya pachpas kuna amtampis Jehová Diosar luqtasktxa sasin sum amuykipasiraktxa”, sasaw uka kullakax säna. Ukhamaw uka kullakax wali munat masipan Jehová Diosar jaytipanxa llakisïna. Ukampis ¿kunas nayrar sartañ yanaptʼpachäna? Jupax akham saskakiwa: “Jehová Diosaruw yanaptʼita sas mayista. Chiqas nayax janiw markapan utji uka amigonak laykux luqtktti; jan ukasti Jupar chiqpach munasitaj uñachtʼayañatakiw chʼamachasta” sasa.

16 Chiqasa, akapachar kuttʼirinak tuqit saytʼassna ukhaxa, Jehová Diosampi sum apasiñwa aptʼassna. Ukatwa Santiagox akham sasin amtayistu: “¿Janit jumanakax yatipkta akapachampi sumankañax Diosampi jan walinkañätapxa? Khititix aka pachampi sumankañ munki ukax Diosan uñisiripawa” sasa (Sant. 4:4). Ukampis jiwasax Diosar taqi chuym munasitaswa uñachtʼayañ muntanxa. Kunapachatï chiqa chuymanïtas layku amigonak aptʼasiñäni ukhaxa, Jupaw yanaptʼaskitani sasaw atinistanxa (Salmo 18:25 liytʼasiñapawa). Jichhaki parlasktan uka kullakax akham saskakiwa: “Janiw khitirus sum apasipuniñäni ukat Jehová Diosar munasipunim sasax jariyksnati. Ukax sapa maynitäxiwa” sasa. Ukampis ¿khitinakatix tama taypin taqi chuym luqtasipki ukanakampix kunjamatsa wali sum apassna?

Suma amigonak jan aptʼasiñatakix kunas wakisispa

17. ¿Khitinakatix sum apasipki ukanakax kunjamsa parltʼasipxi?

17 Amigonakampi jan jayarstʼayasiñatakix jupanakampi parltʼasiñasapuniwa. Rutampi Noemïmpis Davitampi Jonatanampis ukat Pablompi Timoteompis wali sumwa respetompi purapat parltʼasipxirïna. Jiwasax jupanakat yatiqassna. “Parlatanakamasti sumäñapapuniwa” sasaw Pablox sarakïna. Aka chiqanxa “khitinakatix jan iyawsirïpki” ukanakar sum arxayañ tuqitwa Pablox parlaskäna (Col. 4:5, 6). Ukhamasti, niyakixay Diosar jan yupaychirinakarus respetompi arxayañasächixa; tamankir wali munat amigonakarux jukʼamp suma arunakampi arxayañasawa.

18, 19. 1) ¿Amigonakan iwxanakapxa kunjamsa katuqasiñasa? 2) ¿Efesonkir irpir chuymaninakat kunsa yatiqassna?

18 Kunjamtï uñjawayktanxa, chiqa amigonakax respetompiw parltʼasipxi, ukampis kunapachatï kun sañas wakisini ukhaxa qhanwa sañasaraki, chiqa amigonakax kuntï amuyktan ukxa wal yatiñ munapxi. Salomonax akham sasaw qillqatayna: “Qʼapkir perfumenakaxa jaqin chuymaparuw kusisiyi; iwxa arunakasti jaqin jakäwiparuw kusisiyi” sasa (Pro. 27:9). Ukampis ¿amigonakan kun qhan satas jumax ukhamti amuyta? (Salmo 141:5 liytʼasiñapawa.) Sañäni, jan wal sarnaqasktax sasin mayni amigox siristam ukhaxa, ¿kamachasmasa? ¿Walik ukham amuytʼayistaxa sasmati, jan ukax jupataki colerxakismacha?

19 Uk amuytʼañatakix Pablot parltʼañäni, jupax wali sumwa Efesonkir irpir chuymaninakampix apasïna. Amuyatax cristianoptkäna ukhatpach jupanakamp uñtʼasïna. Ukampis jupanakampi qhip qhipa tantachaskäna ukhaxa, wali qhan jupanakarux iwxtʼäna. ¿Ukham iwxatax uka irpir chuymaninakax Pablotaki chuym usuyasipxpachänti? Janiwa; wali sum uka arunak katuqtʼasipxäna. Ukat niyakixay jupamp qhip qhipa tantachasipxchïnxa, wal Pablotjam jachaqtʼasipxäna (Hech. 20:17, 29, 30, 36-38).

20. ¿Kunsa suma amigonakax lurapxañapa?

20 Chiqas suma amigonakax janiw iwxanakakxa sum katuqasipkiti; jan ukasti wakisi ukhaxa, iwxtʼasipxarakiwa. Ukampis maynir iwxtʼañatakix amuytʼañasawa, janiw taqi kunansa amigonakan sarnaqäwipar mitisiñ munktanti. “Jumanakan luräwinakamat [nayraqat] lupʼisipxam” sasaw Bibliax cristianonakar amtayistu (1 Tes. 4:11). Ukatxa sapa ‘maynirakiw Diosarux luräwinakasat cuenta churañäni’ (Rom. 14:12). Ukampis awisax Diosan arunakapampi maynir sumat amuytʼayañax wali askïspawa (1 Cor. 7:39). Sañäni, mä solter amigomax Diosar jan yupaychir mä tawaqumpi sarnaqañ qalltaspa ukhaxa, ¿kamachasmasa? ¿Amigo aptʼasirista sasat amuktʼxasma? Mä suma amigox janiw amuktʼkaspati. Ukhamasti qhan sañaw wakisispa. Ukampis jan istʼañ munkani ukhaxa, irpir chuymaninakar yatiyañaw wakisispa, jupanakaw sum yanaptʼapxani. Jïsa, uk lurañax chʼamäspawa. Ukampis chiqapuni Jehová Diosar munasisin suma amigüpsta ukhaxa, jachjayasiñ utjani ukhasa, janiw jaya tiempotakïkaniti.

21. ¿Awisax kun lurañsa yattanxa, ukat kunatsa tama taypinxa amigonakampix wali sum apasiñasa?

21 Inas awisax kuna “jan walinak” lurasas amigonakar chuym ustʼaychiñäni, ukat jupanakas pantjasipxarakchini; kunjamtï Bibliax siskixa, “taqiniw walja pantjasïwinak” lurtanxa (Col 3:13; Sant. 3:2). Janiw jan pantjasir amigonakax utjkaspati, ukampis suma amigonakax taqi chuymaw pampachasipxi. Kunjamatï uñjawayktanxa, suma amigonakax qhan parltʼasipxi ukat pantjasitanakapsa pampachasipxarakiwa. Ukhamasti munasiñ uñachtʼayañäni ukhaxa, uka munasiñaw amigonakasampi ‘mayachtʼat’ sarnaqañ yanaptʼistani (Col 3:14).

¿Kamsasmasa?

• ¿Kunjamatsa suma amigonak jikxatsna?

• ¿Kunapachas mä amigor jaytxañax wakisispa?

• ¿Kunjamatsa amigonakampix sum apasiskaksna?

[Jisktʼanaka]

[18 janan fotopa]

¿Kunatsa Rutampi Noemimpix wali sum apasipxäna?

[19 janan fotopa]

¿Yaqhanakar katuqtʼañ jan ukax yanaptʼañ thaqtanti?