Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Taqi chuym chʼamachasipxam

Taqi chuym chʼamachasipxam

Taqi chuym chʼamachasipxam

“Chʼamañchasipxam, janipun jayrasipxamti, Tatiturusti taqi chuyma servipxam.” (ROM. 12:11)

1. ¿Kunatsa israelitanakax animalanaksa ukat yaqha sacrificionaksa Diosar luqtapxirïna?

 DIOSAR taqi chuym luqtañataki ukat munañap phuqañataki chʼamachasiñasawa, ukxa wali sum Jehová Diosax uñji; ukhamatwa Jupar munasitas uñachtʼaytanxa. Moisesan katuqat Leyirjamaw nayra israelitanakax animalanaka ukat yaqha sacrificionak luqtasin Diosar yuspärapxirïna, ukat juchanakapsa pampachayasipxäna. Jichhax janiw ukanakax wakisxiti. Ukhamax ¿kunjamsa Diosax luqtayasiñ munpacha? Uka tuqitwa Romankir cristianonakar Pablox qillqatayna. Ukhamasti, kunjamsa Diosar luqtañasa uk yatxatañatakix uka cartan 12 jaljap uñxatapxañäni.

Jakkir ofrenda

2. ¿Cristianonakax kunatakis wal chʼamachasiñasa, ukat kun lurañas wakisi?

2 (Romanos 12:1, 2 liytʼasiñapawa.) Kunjamtï Pablox qallta jaljanakan siskixa, judionakatsa jan judionakatsa, iyawsäwinïtap laykuw alaxpachar sarir cristianonakax Dios nayraqatan askit uñjatäpxi; janiw luratanakap tuqikix askit uñjatäpkiti (Rom. 1:16; 3:20-24). Ukat Diosar yuspäratanakam uñachtʼayañatakix Jupar luqtañatak wal chʼamachasipxam sasaw Pablox 12 jaljan saraki. Ukatakix nayraqatxa ‘amtanakas machaqat amtañasawa’. Ukat niyakixay juchampir jiwañampir katuyatästanxa, amuyusax “machaqar trocatä[ñapawa]”, jan wali amuyunaksa jan wali amtanaksa qʼal apanukuñasawa (Efe. 4:23; Rom. 8:2). ¿Uka nayra amtanakxa kunjamatsa qʼal apanuksna? Nayraqatxa Jehová Diosaw qullan ajayupamp yanaptʼistaspa. Ukat sapa mayniw uka nayra amtanak apanukuñatakix wal amuytʼasiñasa ukat chʼamachasiñasa. Akapach jan wali amtanakampi saräwinakampi ukat kusistʼañanakampi apayassna ukhaxa, janiw akchʼas walïkaspati (Efe. 2:1-3).

3. ¿Kunatsa kuntï cristianjam lurañasäki ukanak lurtanxa?

3 Maysa tuqitxa, “kunatix askïki, kunatix Diosarux kusisiyki, qʼumäkaraki” ukanak “yatipxäta” sasaw Pablox saraki, ukhamasti kunatsa Diosar luqtastan ukxa jiwaspachaw sum amuytʼañasaxa. Sañäni, ¿kunatsa sapürus Biblia liytan ukat lupʼiraktanxa? ¿Kunatsa Diosar mayistanxa? ¿Kunatsa tantachäwinakarus ukat Diosan Apnaqäwipat yatiyiris sararaktanxa? ¿Irpir chuymaninakan jariyatakit ukanak lurtanxa? Chiqansa, uka jilatanakax sapa kutiw askisataki ukanak amtayapxistu, ukxa wali sum jiwasax uñjaraktanxa. Ukampis qullan ajayuw Diosar munasitas uñachtʼayañatakix wal chʼamañchistu, ukatwa taqi ukanak lurtanxa. Ukatxa, kunas Diosan munañapax uk sumpach yatxatasinwa taqi chuym ukanak luraraktanxa (Zac. 4:6; Efe. 5:10). Ukhamasti wal amuytʼasisin cristianjam sum sarnaqasaw Jehová Diosar luqttanxa. Jupatakisti ukax wali askiwa. Uk yatisaw jiwasax wal kusisiraktanxa.

¿Kuna askinaksa Diosax churistu?

4, 5. ¿Kuntï Diosat katuqapki ukanakampix kunjamsa irpir chuymaninakax luqtapxañapa?

4 (Romanos 12:6-8, 11 liytʼasiñapawa.) “Diosax sapa mayniruw yaqha casta yatiña churistu” sasaw Pablox sarakïna. Yaqhipax iwxtʼaña jan ukax sarayañ yatipxi; ukham askinakwa cristian taman irpir chuymaninakax Diosan khuyapayasiñapat katuqapxi, ukatxa ukarjamaw ‘amuyumpi sarayapxañapa’, mä arunxa, taqi chuymaw kuntï lurapxañapäki ukanak phuqapxañapa.

5 Ukat irpir chuymaninakax yatichirjamaw qhanstapxañapa ukat sumwa servipxañapa sasaw Pablox saraki. Ukampis ¿kawkins servipxañapa? Pachpa tama taypin ‘serviñatsa’ jan ukax yatichañatsa parlkaspa ukhamawa; ukat uka tamax mä “jaqin janchi[paru]” uñtasitaw sasaw saraki (Rom. 12:4, 5). Ukat niya ukham luqtañ tuqitwa apostolanakax parlapxarakïna, Hechos 6:4 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Nanakasti Diosat mayiñaruw jukʼamp uskusipxä, ukhamarak jupan arunakap yatichañaru” sasa. Ukhamatwa jilat kullakanakax tama taypin chʼamañchat jikxatasipxi. Ukhamasti, irpir chuymaninakaw tama taypin servipxi, mä arunxa, mayninakar Diosan Aruparjam amuytʼayapxi. ¿Ukat kunjamatsa sum yatichapxaspa? Nayraqat sum yatxatapxañapawa ukat Diosat mayisiñsa janirakiw armasipxañapäkiti. Ukat kuna aski churäwinaktï Jehová Diosat katuqawayapki ukarjamaw uwijanakapxa “kusisit chuymampi” sum uñjapxañapa (Rom. 12:7, 8; 1 Ped. 5:1-3).

6. ¿Kuntï Romanos 12:11 jiskʼa tʼaqax siski ukarjamax kun lurañas wakisiraki?

6 Ukat Pablox akham saskakiwa: “Chʼamañchasipxam, janipun jayrasipxamti, Tatiturusti taqi chuyma servipxam” sasa. Inas yaqhipatakix Diosatak irnaqañax jayrasiñjamächi, ukhamäni ukhaxa, kunjamsa yatiqasktan uk amuyasiñasawa, ukat jan jaytasaw Jehová Diosan qullan ajayup taqi chuym mayisiñasaraki. Ukhamatwa Qullan Awkisar taqi chuym luqtaskakiñäni (Luc. 11:9, 13; Apo. 2:4; 3:14, 15, 19). Amtañäni, qullan ajayun yanaptʼataw nayra cristianonakax “Diosan jachʼa muspharkañ luräwinakapxata” taqi chuym parlapxäna (Hech. 2:4, 11). Jichhürunakanxa ukhamarakiw qullan ajayux aqkir chuymampi jaqinakar yatiyañatakix yanaptʼistaspa.

Amuyasiri ukat altʼat chuymani

7. ¿Kunatsa amuyasirïñasa ukat altʼat chuymanïñasa?

7 (Romanos 12:3, 16 liytʼasiñapawa.) Jehová Diosaw ‘munasiñat’ jan ukax khuyapayasiñat kunsa churistu ukat yaticharakistu. Uka amtaniw Pablox Corintonkïrinakar akham säna: “Taqi kuntï lurapkta ukax Diosatwa juti” sasa (2 Cor. 3:5). Ukhamasti, kun sum lurasas janiw jachʼa jachʼa tukuñasäkiti. Jan ukasti Diosaw khuyapayasiñat churistu. Ukhamasti altʼat chuymampi ukanak uñjañasawa (1 Cor. 3:6, 7). Ukatwa Pablox akham sarakïna: “Jan maynis jupa kipkatxa lupʼpati kuntix lupʼiñäki ukat jukʼampxa” sasa. Chiqansa jiwaspach munasiñax wali askiwa ukat Diosar sum luqtkasax “walik ukham lurtxa” sasaw wali sum jikxatastanxa. Ukampis amuyasiñasawa, janiw jiwasakis kuns sum lurañ yatksna ukham tukuñasäkiti. Sapa maynis “chiqaparu lupʼiña[sawa]” ukat altʼat chuymanïñasawa.

8. ¿Jan jachʼa jachʼa tukuñatakix kun lurañas wakisispa?

8 ‘Diosaw jilayi’ sasaw 1 Corintios 3:7 jiskʼa tʼaqax qhanañchi; ukhamasti “nayaw uk lurta” sasin jachʼachasiñax janiw walïkiti. Sapa mayniw ‘iyawsañapan utjatapatjama lupʼiñapa’ sasaw Pablox saraki. Janiw mayninakat sipansa jilankksnas ukham amuyasiñasäkiti, jan ukasti, Diosar iyawsatas laykuw kuns katuqtanxa. Ukatwa “jumanak taypinxa mä amtaniki jakasipxam” sasin Pablox sarakïna. Kunjamtï jiwaspach uñjasktanxa ukhamwa yaqhanakar uñjañasaraki. Ukatxa, Filipos markankir jilat kullakanakarux akham sarakitaynawa: “Jan kunsa lurapxamti [...] jachʼa jachʼa tukuñ munasasa, jan ukasti altʼat chuymampi lurapxam, maynit mayniru uñjasipxam, maynix jupat jukʼamp sumäkaspas ukhama” sasa (Fili. 2:3). Chiqansa “mayninakax nayat sipansa jilankiw” sasin amuyañax wali chʼamäspawa, ukampis altʼat chuymanïñataki chʼamachasiñasawa. ‘Janiw wali yatiñanïksnas ukham tukuñasäkiti’. Inas maynix tama taypin suma lurañanak katuqasax wali yäqata sarnaqaschispa, ukampis taqiniw kunatix jaqinakan jan yäqañjamäki jan ukax jan munañjamäki ukanak kusisit lurañasaxa (1 Ped. 5:5).

Tama taypin mayachtʼatäñasawa

9. Alaxpachar sarir cristianonakax mä cuerpokïpxiwa sasaw Pablox säna, ¿kunatsa?

9 (Romanos 12:4, 5, 9, 10 liytʼasiñapawa.) Kunjamatï cuerpox pʼiqin apnaqatax sum unxtkixa, ukhamarakiw alaxpachar sarir cristianonakax Cristoru, mä arunxa, Pʼiqiparu mayachtʼat jikxatasipxi sasaw Pablox säna (Col. 1:18). Janiw kayux amparjamäkiti ni amparas kayjamäkarakiti, ukampis mä cuerpokïpxiwa. Niya ukar uñtasitarakiw alaxpachar sarir cristianonakaxa, waljanïpkchisa, ‘mä cuerpjam Cristor mayachtʼatäpxi’. Pablox Efesonkir cristianonakar akham sänwa: “Munasiñ ajayunwa, kunayman tuqit jiltañasaxa, Cristompix mayar tukusina, kawkïritix cuerpon pʼiqipäki ukampi. Cristo laykuw taqpach cuerpox suma yäparu uchata, jupanakpura mayaru tukutaraki. Kunapachatix taqpach cuerpox sum saraski ukaxa, taqpachaw munasiñanx jiltaraki” sasa (Efe. 4:15, 16).

10. ¿Yaqha uwijanakax khitirus istʼapxañapa?

10 ‘Yaqha uwijanakax’ janis Criston cuerpopankstanxa, wali askinakwa uka uñachtʼäwit yatiqassna (Juan 10:16). Pablox akham siwa: “[Diosax] taqi kunsa Criston munañaparuw uchawayi, ukhamaraki [taman] pʼiqïñapatakix Cristo pachparurakiw uchawayi” sasa (Efe. 1:22). Ukhamasti, yaqha uwijanakasti Criston munañapar katuyatäpxarakiwa. Ukat kunapachatï Diosan Yuqapaxa kunanakatix jupan utjki ukanakxar Amuyasiri Chiqapa Uywatar jaytawaykäna ukhaxa, yaqha uwijanakamppachatwa parlaskäna (Mat. 24:45-47). Ukhamasti, khitinakatix mä suma uraqin wiñay jakañ suyktan ukanakaxa, pʼiqirjamaw Cristor uñjañasaraki. Ukat Amuyasiri Chiqapa Uywatarusa, jupanak taypit ajllita Uraqpachan Jilïr Irpirinakarusa taqi chuym istʼañasarakiwa, ukat jupanakan uttʼayat irpir chuymaninakarus ukhamaraki (Heb. 13:7, 17). Ukhamatwa cristian taman mayachtʼat sarnaqasiñax utjani.

11. 1) ¿Kunatsa mayachtʼat sarnaqastanxa? 2) ¿Kuna tuqitsa Pablox amtayarakistu?

11 “Munasiñasti mayaruw tukuyi” siw Bibliaxa, ukhamax mayachtʼat sarnaqañatakisti munasiñax wali wakisiriwa (Col. 3:14). Ukatwa Pablox Roma markankir cristianonakar qillqkasax 12 jaljanxa “chiqa munasiñax” utjpan sasin sum qhanañchäna. Ukhamax maynit maynikama jila purjam munasiñaw utjañapa. Ukatwa jiwaskam respetasiñas utjarakini. Ukatsti, “purapat suma axsartañampi uñjasi[pxam]” sasaw sarakïna. Chiqas janiw mayja amtanakampi munasiñ tuqit akan parlktanti; jan ukasti, jilat kullakanakampi sum apasiñ tuqitwa parlasktanxa. Jan wali amtanakxa apanukuñasawa. Cristian tamax qʼumäñapawa. Uka tuqit parlkasax akham sasaw Pablox sarakïna: “Jan wali lurañanakarusti uñisipxarakim, sumäkis ukrak lurapxam” sasa.

Yanaptʼasirïñasawa

12. ¿Macedoniankir jilat kullakanakat kunsa yatiqassna?

12 (Romanos 12:13 liytʼasiñapawa.) Utjaskipanxa, munasiñatwa jilat kullakanakar “pistʼayasipanxa yana[ptʼtanxa]”. Ukat pisin jikxatasisas mayninakar yanaptʼañax wali askiwa. Uka tuqit parlkasax akham sasaw Pablox Macedonia markankir cristianonakat aytasïna: “Jan kunanïpkchi ukasa, taqi chuymaw kusisiñampi churapxäna qamirinakäkaspas ukhama. Nayaw uka tuqitx testigötxa. Taqi chuymampiw churapxäna kawkhakamatï churäwa sapki ukkhakama, ukat jukʼampsa churasipkakïnwa. Nanakarusti churapxam sapxakitay, Tatitun markapar yanaptʼapxañaxataki sasaw walpun achiktʼasipxitu” sasa (2 Cor. 8:2-4). Pisinkkasas uka jilat kullakanakax wali waxtʼasiri ukat yanaptʼasirïpxänwa. Judea markan jan walin uñjasir cristian masinakapar yanaptʼañax Dios nayraqatan wali askïkaspas ukham uñjapxäna.

13. ¿“Visitanak jutipansti sumrak katuqapxam” siski uka arunakax kamsañs muni?

13 “Visitanak jutipansti sumrak katuqapxam” sasin jaqukipatäki uka griego aruxa, mayninakar kunjamat yanaptʼañsa thaqapxam sañsa munkaspa ukhamawa. Sañäni, inas yaqhanakar manqʼa waxtʼañatakis jawstʼsna, ukax walipunïspawa, ukhamat munasiñ uñachtʼaysna. Ukat mayninakax kunjamas jikxatasipxi uk sum amuyañasawa; ukhamatwa jupanakar kunayman tuqit yanaptʼsna. Inas mä suma manqʼa phaytʼañatak qullqis jan utjchispati, jan ukax qaritaki jikxatassna, ukhamäspa ukhax juntʼümaksa waxtʼaraksnawa. Ukhamat waxtʼasirïtas uñachtʼaysna.

14. 1) ¿“Katuqapxam” sasin jaqukipatäki uka griego arux kuna arunakat apthapitasa 2) ¿Diosan arunakap yatiyañ tuqitxa kunjamsa yaqha markat jutirinakar yanaptʼañ munatas uñachtʼaysna?

14 Jichhax “katuqapxam” sas jaqukipatäki uka griego arut amuytʼañäni; “munasiña” ukat “jan uñtʼat jaqi” siski uka arunakat apthapitawa. Ukhamasti, yaqha markat jutirinakarus jan uñtʼatanakarus sum uñjañasawa, mä arunxa, chuymasanwa yaqhanakar yanaptʼasiñ amtax utjañapa. Sañäni, yaqhip jilat kullakanakax yaqha markanakan parlaski uka arunak yatiqapxi, ukhamata ukham parlir jaqinakar Diosan arunakapat yatiyañataki. Chiqansa janiw taqinis ukham lurkaraksnati. Ukampis Buenas nuevas para gente de todas las naciones, siski uka qillqatampiw yaqha markat jutirinakar yanaptʼaraksna, ukanxa walja arunakatwa Bibliat mä jukʼa parltʼi. ¿Jumax uka qillqatampi maynirus yanaptʼawaytati?

Sinttʼasirïñasawa

15. Romanos 12:15 jiskʼa tʼaqan siski uka arunakarjamaxa, ¿kunjamsa Jesusax sinttʼasirïtapsa mayninakjam kusisirïtapsa uñachtʼayäna?

15 (Romanos 12:15 liytʼasiñapawa.) Kunjamtï yaqhax kusisiñansa jan ukax jachañansa jikxataski uk sum amuyañasawa ukat chuymasan jupjam jikxatasiñasarakiwa. Ukham chʼamachasiñäni ukhax jan walin uñjasirinakat sinttʼasitasax qhanäniwa, ukat askinak utjkani ukhasa qhanarakiw kusisiñäni. Jesusax ukham chuymanïnwa. Kunapachatï 70 arkirinakapax yatiyir sarasin wali kusisit kuttʼapxäna ukhaxa, wal kusisïna. Arkirinakapar istʼasax “[qullan ajayu tuqi] kusisiñampi phuqtʼa[taw]” jikxatasïna (Luc. 10:17-21). Ukat Lázaro sat mä munat amigopax jiwxäna ukhax jachirinak uñjasax jachaqtʼasirakïnwa (Juan 11:32-35).

16. ¿Kunjamanakatsa jaqi masisjam jikxatasirïtas uñachtʼaysna, ukat khitinakas ukhamäñataki jukʼamp chʼamachasipxañapa?

16 Jiwasax jan walin uñjasir jilat kullakanakat Jesusjam wal sinttʼasiñasawa, ukat kusisipxani ukhasa kusisiñasarakiwa. Kunapachatï mä jilatas jan ukax kullakas wali llakitäki ukhaxa, llampʼu chuymampi istʼasin kunjamsa jikxatasi uk sum amuyañasawa, ukaw cristian masisar yanaptʼaspa. Awisax wal sinttʼasisinwa jachaqtʼassna (1 Ped. 1:22). Ukampis nayraqatxa irpir chuymaninakaw Pablon arunakapar istʼañataki chʼamachasipxañapa.

17. ¿Romanos 12 jaljatxa kunanaksa yatiqawaytanxa, ukat kuna tuqitsa jutïr yatichäwin uñjaskañäni?

17 Kunanaktï Pablox Roma markankir cristianonakar qillqkasax 12 jaljan siskatayna ukanakax wali askiwa; kunjamsa sarnaqañasa ukat jilat kullakanakarus kunjamsa yanaptʼañasa ukanakwa amtayistu. Ukat jutïr yatichäwinxa, uka pachpa 12 jaljatwa yaqha jiskʼa tʼaqanakat yatxatarakiñäni; jan cristianüpki ukanakarus uñisirinakasarus kunjamsa uñjañasaraki ukanakwa yatxataskañäni.

Amtañataki

• ¿Kunjamatsa Diosar luqtañataki wal chʼamachasitas uñachtʼaysna?

• ¿Kunatsa Diosar luqtkasinxa amuyasiñasa ukat altʼat chuymanïñasa?

• ¿Kunjamatsa jilat kullakanakar yanaptʼsna ukat jupanakat sinttʼassna?

[Jisktʼanaka]

[4 janan fotonakapa]

¿Kunatsa jumax Diosar luqtaskta uk amuytati?

[6 janan fotopa]

¿Yaqha markat jutirinakarux kunjamsa Diosan Apnaqäwipat yatiysna?