Jehová Diosax janiw chijir puriñas munkiti

DIOSAN jachʼa urup purinkani ukhaxa, ¿khitinakas qhispini? Dios nayraqatan sum sarnaqapki ukanakaruw Taqi Chʼamani Diosax ‘qhispiyani’ (Joel 2:32). Chiqas nayratpachwa Diosax jaqinakar qhispiyañ munäna, ukat jan walinakatsa jarkʼaqarakïnwa. Kunattix Diosaw jakañ churirixa, ukatwa jaqinakar wal munasi ukat jan walinakatsa jarkʼaqaraki (Sal. 36:9).

Nayra luqtirinakapas ukhamarakiw jakäwir wali askit uñjapxäna. Mä kutixa, Jacob chachaw familiapamp chik wali jaya sarañapäna, ukampis Diosaw taqi jan walinakat jarkʼaqaskitani sasakix janiw siskänti, jan ukasti, jan walinakat familiapar jarkʼaqañatakiw wakichtʼasiwayäna (Gén. 32:7, 8; 33:14, 15). ¿Kunjamakis puripxäna? Génesis 33:18 qillqatarjamaxa, jan kuna chijir purisaw ‘kʼumara’ puripxäna. Jiwasatï Biblian iwxanakaparjam wali amuyumpi sarnaqañänixa, janirakiw chijinakar purkañäniti, ni yaqhanakarus usuchjkañäniti. Ukhamax Tantachasiñ Utanak lurañ yanaptʼirinakasa, jan waltʼäwi utjki ukhax jilat kullakanakar yanaptʼirinakasa jan ukax utan kun lurkasas kunjamsa jan chijir purisa wali amuyumpi irnaqsna uk jichhax uñjañäni.

Jan usuchjasipxañapatakiw Diosax israelitanakar Leyinak churäna

Amtañäni, Moisesax katuqkäna uka Leyinakarjamaxa, israelitanakax utachasisin uta pata jan ukax terraza uyuchtʼapxañapänwa, ukhamat jan khitis jalaqtasin usuchjasiñapataki ni jiwañapatakisa (1 Sam. 9:26; Mat. 24:17). Uka Leyinakarjam sarnaqañax wali wakiskirïnwa. Maynitix uta patat jalaqtaspäna ukhaxa, utaniruw juchañchasiñapäna, uka kamachir jan istʼatap layku (Deu. 22:8).

Ukat mä uywax maynir usuchjaspäna ukhax kunas lurasiñapäna uksa uka Leyinakaw qhanañcharakïna. Sañäni, mä vacax waxrantasin maynir jiwayaspäna ukhaxa, dueñox uka uywar jiwayañapänwa ukhamat jan khitis uka pachpa chijir puriñapataki. Ukampis janiw aychap manqʼañapäkänti ni aljañapäkänsa. Ukhamasti vacap aptʼasiñapänwa. Ukampis jan sum uñjatapat yaqhar waxrjaspäna ukhaxa, ¿kunas kamachasiñapäna? Vacamp chikaw dueñox jiwañapäna. Ukatwa uywanakap sum uñjapxpachäna (Éxo. 21:28, 29).

Herramientanakas wali amuyumpi apnaqasiñapaw sasaw uka Leyinakax qhanañcharakïna. Israelitanakaxa, hachampiw phäñ kʼuthapxirïna. Ukhamasti hachampi irnaqkasin, hacha fierro jalstayasin yaqhar waktʼayasin jiwayaspäna ukhaxa, ukham chijir purisaxa,  imantasiñ markaruw escapxañapäna. Uka markanwa jilïr sacerdoten jiwañapkam qhiparañapäna, yaqhipax walja maranakatwa utaparus familiaparus kuttʼasipkirïna. Uka Leyinak churasaw jakäwix qullänätap Jehová Diosax uñachtʼayäna. Ukat khitinakatï jakäwir wali askit uñjapkäna ukanakaxa, wali amuyumpiw herramientanakap apnaqañapäna (Núm. 35:25; Deu. 19:4-6).

Kawkinkkasas chijir jan puripxañapatakiw Jehová Diosax israelitanakar uka Leyinak churäna. Ukat khititï mä akatjamat yaqhar usuchjäna jan ukax jiwayäna ukhaxa, Diosaruw cuenta churañapäna. Jehová Diosax taqinirus  ukham uñjaskakiwa (Mal. 3:6). Janiw usuchjasiñassa ni mayninakar usuchjañassa munkiti. Ukatwa Tantachasiñ Utanak lurkasasa jan ukax askichkasasa taqi ukanak amtañasaxa.

Amuyumpi uta lurapxañäni

Tantachasiñ Utanaka, jachʼa tantachäwinak apañataki Utanaka ukat Betel utanak lurañasa jan ukax askichañasa wali askipuniw jiwasatakixa, ukat jan waltʼäwinakan uñjasipki uka jilat kullakanakar yanaptʼañsa wal munaraktanxa. Ukhamasti, amuyumpipuniw kuna jiskʼa luräwinsa irnaqañ muntanxa (Ecl. 10:9). Jan ukham lurasaxa, chijiruw pursna jan ukax yaqhanakaruw usuchjsna. Ukhamasti, wali amuyumpipuniw irnaqañasa.

Bibliax akham siwa: “[Wayn tawaqunakan jachʼañchäwipax chʼamapankiwa, NM], chuyman awkinakanxa janqʼu ñikʼutanakapawa mä jachʼañchäwixa” sasa (Pro. 20:29). Uta luraski ukhaxa, waynanakaw jathi lurañanak lurapxi, ukampis jilïrinakan yatiñkankañapaw sum tukuyasiñapatakix munasi. Ut lurañsa herramientanak apnaqañsa sum yatipxi. Ukat waynäkasax wali chʼamampiw irnaqapxarakïna. Inas jumax Tantachasiñ Utanak lurañ jichhak yanaptʼasksta,  ukhamasti jilïrinakat yatiqasiñamawa, ukatxa yatichapkätam ukarjam lurañamarakiwa. Jumatï yatiqañataki chʼamachasïtaxa, kunjamas herramientanakax apnaqasiñapa, kunjamas jathinakas aptasiñapa ukanakwa yatichapxätamxa ukat yaqhanakampi. Ukhamatwa chijir jan purkätati, jukʼamp sum irnaqäta, ukat wali kusisitaw irnaqarakïta.

Utanak lurkasasa jan ukax askichkasasa, wali amuyumpipuniw kuns lurañama, mä akatjamatwa kunas pasaspa. Inas suma uraqïkäna ukhanx mä pʼiyax utjxchi, jan ukax escalersa, tablanaksa, pintur baldsa jittʼayapxchi, ukatwa wali amuyumpi sarnaqañax wakisi. Utanak lurkasax taqiniw ukan irnaqañatakjam isthapitäpxañapa sasaw kamachinakax utji. Jïsa, chijir jan puriñatakix cascosa, gafasa ukat irnaqañ zapatosa wali wakiskiriwa. Jan usuchjasiñatakix taqi ukanak uchasiñamapuniwa, janirakiw thanthäñapäkiti.

Yaqhip herramientanakax apnaqañjamäkchisa, sum apnaqañataki yatiqañaw wakisispa. Jumatï mä herramienta jan apnaqañ yatkstaxa, khititï pʼiqtʼaski ukar jisktʼasiñamawa. Jupaw yanaptʼätamxa. Yatir yatir tukuñax janiw walïkiti, altʼat chuymanïñamawa, ukhamatwa kunsa sum lurañ yatiqäta, ukat janirakiw chijir puriñas utjkaniti (Pro. 11:2).

Utanak lurkasinxa, jilapartix jalaqtasaw usuchjasipxi. Mä jiskʼa escaleraru jan ukax andamior janïr makatkasaxa, chijir jan puriñatakix sumäskiti janicha uk sum uñakipañamawa. Andamion jan ukax uta patankkasax jan jalaqtañatakix kunampis muytayañasawa, jan ukax pitanakampiw chinkatassna. Ukham alto patanakan jan irnaqañ yatkstaxa, pʼiqtʼirir jisktʼasiñamapuniwa. *

Jehová Diosan luqtirinakapax urut urutjamaw jukʼamp jukʼampi jilxattaski, ukatwa Tantachasiñ Utanakasa ukat yaqhanakasa jukʼamp munasi. Uka irnaqäwin pʼiqtʼiri jilatan mä luräwipaxa akarakiwa: Diosan wali munat ovejanakapat irnaqasipki ukanakar kʼumaräsipkañapatak uñjaña (Isa. 32:1, 2). Jumatï uka luräwin pʼiqtʼaskstaxa, chijir purirjam irnaqañax janipuniw walïkiti, uk jan armasimti. Taqi kunas suma apthaptʼatäñapawa ukat qʼumäñaparakiwa. Uka tuqinakat maynir amtayañax wakisini ukhaxa, wali munasiñampiw qhan sañama. Jichhaki jutasipki ukanakasa ukat waynanakasa, chijir puriñjamäki uka chiqanakarux janipuniw sarapxañapäkiti. Kuna jan walinakansa uñjasipxaspa uk qhanañchäta, ukat chijir purisax kuns lurapxaspa uk qhanañcharakïta. Tantachasiñ utanak lurasax tukuykam janipun khitis usuchjasispati, uk muntanxa.

Munasiñaw utjañapa

Tantachasiñ Utanaka ukat yaqha utanakampi lurañax chʼamakiwa, ukatwa taqinis wali amuyumpi kuns lurapxañapa. Ukat Biblian iwxanakaparjam lurañataki chʼamachasiñäni, ukat amuyumpi irnaqañatak utjki uka iwxanakar istʼasin ukarjam lurañäni ukhaxa, janiw usuchjaskañäniti ni mayninakarus chijir puriykañäniti.

¿Kunatsa taqi kunsa wali amuyumpi lurtanxa? Munasiñatwa. Jehová Diosaruw wal munastanxa, ukatwa jakäwirus Jupjam wali askit uñjaraktanxa. Ukat jaqi masisar munasitas laykuw kuns amuyumpipun lurtanxa, ukhamat jan khitirus asuchjañataki (Mat. 22:37-39). Ukhamasti, Tantachasiñ Utanak lurkasax taqini jan kuna chijir purisa, mä arunxa “kʼumaraki” irnaqañataki chʼamachasiñäni.

[Qhanañchäwi]

[30 janan recuadropa/fotopa]

Escaleramp irnaqaña

Khä Estados Unidos markanxa, pasïr maranakwa 160.000 irnaqirinakax escalerat jalaqtasin usuchjasipxatayna, jupanakatxa 150 jiwapxatayna. Ukhaman jan uñjasiñatakixa, kanjamsa irnaqäwinsa utansa escaler apnaqsna, ukanak mä qawqha uñjañäni.

◇ Thanthäki ukat jan walïki uka escaleranakxa, janiw apnaqañamäkiti. Ni askichañamäkisa, jaqtxañamawa.

◇ Janiw taqpach escaleranakax wali jathinakatakïkiti. Ukhamasti, jumampi ukat herramientanakamampix kawkïr escaleratakjamäptasa ukarukiw makatañama.

◇ Kawkintix escalerax sum saytʼki ukharukiw uchasïta. Janiw andamio patarusa, cajonanak patxarusa, baldenak patxarusa ni ukham yaqhanak patxarusa saytʼayañamäkiti.

◇ Esacalera uñtatapuniw makatätasa saraqätasa.

◇ Janipuniw escalera punataru saytʼasïtati ni quntʼasïtasa.

◇ Kunapachatï uta patar escalerat makatäta ukhaxa, niya mä metrow pirqat jilarañapa. Ukat jan jittʼañapatakixa, chinkatañamawa jan ukax uraqir mä qʼullu liqʼintasaw ukar takkatayasma. Jan ukham lurañjamäkanixa, maynimpiw kattʼayasisma. Ukat jan maysarstʼañapatakixa, alayatwa chinkatañama.

◇ Janiw pä escaler jaya jayjar saytʼayasin ukar mä tablampi ayxatasax uka patan sarnaqätati.

◇ Escalerankkasaxa, jayjankki ukanak janiw aptä aptä sasin yanañamäkiti, chʼusarstʼasmawa. Kun lurañatakisa ukat aptañatakisa walj kutis jittʼayaskakiñamawa.

◇ Kun lurañatakis punku qhipäxaru escaler saytʼayätaxa, mä letrero uchasïta, ukat llavempiw jistʼantäta. Jan ukax mayniruw uñttʼarapita sasin mayïta.

◇ Escaleratï mä jaqitakik luratächixa, janiw paninix makatapxätati. *

[Qhanañchäwi]

[29 janan fotopa]

Moisesax katuqkäna uka leyinakarjamaxa, uta patasa jan ukax terrazasa uyuchtʼasiñapänwa