Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunatsa warmix pʼiqtʼiripar istʼañapa?

¿Kunatsa warmix pʼiqtʼiripar istʼañapa?

¿Kunatsa warmix pʼiqtʼiripar istʼañapa?

“Chachasti warmin pʼiqiparakiwa.” (1 COR. 11:3.)

1, 2. 1) ¿Jehová Diosax kun uttʼayi sänsa Pabloxa? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus jichhax qhanañchañäni?

 “CRISTOWA taqi chachan pʼiqipaxa, [...] kunjämatix Diosax Criston pʼiqipäki ukhama” sasaw apóstol Pablox satayna (1 Cor. 11:3). Jehová Diosaw ukham uttʼayatayna. Nayrïri yatichäwinxa, Jesusax taqi chuymaw Diosar istʼi sasaw sayätanxa. Ukat kunatsa chachanakax Jesusar istʼapxañapa uksa uñjawayaraktanwa. Ukatxa, Jesusat yatiqasisaw mä jilatax mayninakar munasiñampi, khuyapayasiñampi sum uñjañapa, janiw munañapaki thaqhañapäkiti, ukat warmiparus jukʼamp sum uñjañaparakiwa sasaw sayätanxa.

2 Ukampis ¿khitirus warmix istʼañapa? Pablox akham siwa: “Chachasti warmin pʼiqiparakiwa” sasa. ¿Kunjamsa kullakanakax Diosan amuytʼayat uka arunak katuqasipxañapa? Chachapax Diosar jan yupaychirïkchi ukhasa, ¿uka arunakar istʼañax wakisiskakiti? ¿Kuna amtar puriñatakis janipunit chachap jakʼan arsusiñapäki? ¿Ukat sum uñjatäñatakix kunsa mä warmix lurañapa? Uka tuqinakat jichhax amuytʼañäni.

“Yanaptʼiri lurarapï”

3, 4. ¿Kun phuqañatakis chacha warmix chʼamachasipxañapa?

3 Adán chachar lurkäna uka qhipatxa akham sasaw Diosax säna: “Janiw walïkiti jaqin sapakïñapaxa. Nayax jupatakix mayni jupampi chika jakiri, ukhamaraki yanaptʼiri lurarapï” sasa. Ukatwa Adanatakix Eva sat mä warmi lurarapïna. Adanasti uka yanapir uñjasax wali kusisitaw akham säna: “¡Akapï chiqpachansa janchixat janchinixa, ukhamarak chʼakhaxat chʼakhanixa!” sasa (Gén. 2:18-24). Ukhamasti, warmin pʼiqipax chachawa. Ukatxa, panpachaniw wiñayataki aka Uraqin wali sum jakasipxañapäna, wawanakapas janiw juchanïpxañapäkänti.

4 Ukampis janiw Diosar istʼañ munxapxänti, ukatwa Edén huertat jaqsuta uñjasipxäna, ukhamaw wiñay jakañ aptʼasiwayapxi (Romanos 5:12 liytʼasiñapawa). Ukampis Diosan amtapax pachpakïskiwa, mä arunxa, warmix pʼiqipar istʼaskakiñapawa. Kunapachatï chachax warmipar sum pʼiqtʼki ukat warmix sum istʼaraki ukhaxa, wali kusisitaw jikxatasipxi. Kunjamtï Jesusax janïr aka Uraqir jutkasax Awkipar istʼasin kusisita jikxataskänxa ukhamarakiw jikxatasipxi (Pro. 8:30NM). Ukat niyakixay panpachanis pantjasirïpxchixa, chachatakix warmir sum pʼiqtʼañax chʼamäspawa, ukat warmitakis chachar sum istʼañax chʼamarakïspawa. Ukampis purapat chʼamachasipxani ukhaxa, sumakiw aka jan wali urunakansa qamasipxani.

5. ¿Jaqichatanakax kunatsa Romanos 12:10 jiskʼa tʼaqar taqi chuym istʼapxañapa?

5 Chacha warmi kusisit sarnaqasiñatakixa, kuntï Pablox siski ukarjam phuqapxañapawa, jupax akham sänwa: “Maynit maynikamaw munasipxañama jila purjam taqi chuymampi, suma aytat sarnaqañansti purapat suma axsartañampi uñjasisa” sasa (Rom. 12:10). Ukatxa, akham saskakiwa: “Sumankapxam, maynit maynikama khuyaptʼayasirïpxam, perdonasirïpxarakim” sasa (Efe. 4:32).

Warmi sapaki Diosar luqtir kullakanaka

6, 7. ¿Diosar jan yupaychir chachapar istʼasax kunsa mä kullakax jikxataspa?

6 Yaqhip familianakanxa, warmi sapakiw Diosar luqtapxi. ¿Ukhaman uñjasisax kunsa mä kullakax luraspa? Diosan Arupax akham siwa: “Warminaka, chachanakamar istʼasa sarnaqapxam, ukhamata inas kawkïri chachas jan Tatitur iyawskchi ukax jumanakan sarnaqäwinakam tuqi Tatitutaki jikxatatäñapataki jan kuna arumpisa, jan ukasti jumanakan suma sarnaqatam uñjasaki” sasa (1 Ped. 3:1, 2).

7 Ukhamasti, chachax Jehová Diosar jan yupaychkchi ukasa, warmix jupar istʼaskakiñapaw sasaw Bibliax yatichi. Chiqasa, warmipar ukham sarnaqir uñjasaxa, mä chachax Biblia tuqit yatxatañ munarakispawa, ukhamatwa Diosan markapar mantaspa.

8, 9. Mä kullakan chachapax janipun kunsa yatiñ munkani ukhaxa, ¿kunsa kullakax luraspa?

8 Ukampis mä kullakan chachapax janipun kunsa yatiñ munkani ukhaxa, ¿kunsa kullakax luraspa? Wali chʼamäkipansa, munasiñ uñachtʼayañapawa, mä arunxa, jan walinakan uñjasisasa “llampʼu chuyma[nïñapawa]” (1 Cor. 13:4). Ukatxa “taqi altʼat chuymampi” ‘wali pacienciampiw’ aguantañaparaki (Efe. 4:2MT). Chiqansa, Diosan qullan ajayupaw ukham jan walinakansa cristianjam sarnaqañatakix kullakanakar yanaptʼani.

9 “[Diosan] chʼamapampix taqi kunaruw saykatirista” sasaw Pablox säna (Fili. 4:13). Jïsa, mä kullakax Diosan qullan ajayupampi yanaptʼayasisaw jan walinakar atipaspa ukat Diosan munañaparjam sarnaqarakispa. Sañäni, inas chachapan jan walinak luratax phuqsusiñ munchispa. Ukampis Bibliax akham siwa: “Janiraki ñanqhat ñanqha kuttʼayapxamti” sasa, ukat “nayaruw waktʼitu mutuyaskañaxa, nayarakiw phuqhaskäxa” sasaw Jehová Diosax Arupan sarakistu (Rom. 12:17-19). “Amuyasipxam jan khitis jan walitxa jan wal kuttʼaypanti. Ukat sipan aski lurañaru uskusipxam, jumanak taypinsa ukhamaraki taqinimpisa” sasaw Pablox saraki (1 Tes. 5:15). Chiqansa, qullan ajayuw ukanak phuqañ yanaptʼistu, janiw chʼamasampikix phuqksnati. Ukatwa “qullan ajayumampi yanaptʼita” sasin Jehová Diosar mayisiñasaxa.

10. ¿Jesusax jiskʼachatasa jan walinak luratas kamachänsa?

10 Kullakanakax Jesusat yatiqasipxañaparakiwa. ¿Jiskʼachatasa, jan walinak luratasa Jesusax kunsa kamachäna? “Jan wali arunakampi tuqipkän ukkhaxa, janiw jupax jan wali arumpiraki kuttʼaykänti; tʼaqhisiyapkän ukkhasti, janiw ‘suytʼam’ siskänti, jan ukasti chiqaparu taripir Diosaruw katuyänxa” (1 Ped. 2:23). Taqinis Jesusat yatiqasiñasawa, janiw colerampi atipayasiñasäkiti. Bibliax akham sistuwa: “Khuyapayasipxarakim [...], llampʼu chuymanïpxarakim”, ukat “jan ñanqhat ñanqhxa kuttʼayapxamti, ni jan wali arut jan wali arsa kuttʼayapxarakimti” sasa (1 Ped. 3:8, 9).

¿Janipunit warmix arsusiñapäki?

11. ¿Kunatakis Jehová Diosax warminakar ajlliraki, ukat kunsa ukampix uñachtʼayi?

11 Ukhamax ¿janipunit warmix familiansa ni kawkinsa arsusiñapäkäspa? Janiw uk sañ munktanti. Jehová Diosax warminakarus chachanakarus mayak uñji. Amtañäni, alaxpachar sarapxañapatakix janiw chachanakaruki ajllkiti; jan ukasti warminakas 144.000 ajllitanak taypin jakhutäpxarakiwa. Uka jilat kullakanakaw alaxpachatxa Jesusan pʼiqtʼatäsax sacerdotenakjam apnaqanipxani (Gál. 3:26-29). Ukhamasti, Jehová Diosax wali askitwa warminakar markapan uñji.

12, 13. Bibliax qillqaskäna uka urunakanxa, ¿profetjam irnaqir warminakax utjänti?

12 Amtañäni, Bibliax qillqaskäna uka urunakanxa, profetjam irnaqir warminakas utjarakïnwa. Joel 2:28, 29 jiskʼa tʼaqanakanxa Diosax akham siwa: “Nayax taqi jaqinakxaruwa ajayux khitanï; yuqanakamasa, phuchanakamasa nayxatwa parlapxani, [...] khaya urunxa servirinakamxarusa, ajayuxwa khitanirakïxa” sasa.

13 Khä 33 maran Pentecostés urunxa, patak pä tunkaniw Jesusan arkirinakapatxa Jerusalén markan mä altus utan tantachasipxäna. Ukanxa janiw chachakamakïkänti, jan ukasti warminakas utjarakïnwa. Ukat taqi jupanakxaruw Jehová Diosax qullan ajay apayanïna. Pedrox uka jilat kullakanakatxa, Joel profetan arunakap amtasax akham sänwa: “Jichhax phuqhasiskiw kuntix Diosax Joel profetap tuqi arsuwaykäna ukhamarjama: Qhipa urunakansti nayaw Qullan Ajayux taqi jaqinakxar khitanï. Yuqanakamasa phuchanakamasa jan uñjkañanak uñjapxani [...]. Khä urunakanxa taqi nayar servirinakxaruw Qullan Ajayux khitanï. Ukatsti jupanakax nayxatwa parlapxani” sasa (Hech. 2:16-18).

14. ¿Jesusax alaxpachar sarxäna uka qhipatxa kunjamsa kullakanakax yanaptʼapxäna?

14 Jesusax alaxpachar sarxäna uka qhipatxa, Diosan Apnaqäwipat yatiyasiñapatakisa cristian taman jiltañapatakisa walpun kullakanakax yanaptʼapxäna (Luc. 8:1-3). Mä kullakax Febe satänwa, jupatxa Pablox akham sasaw Roma markankir jilat kullakanakar säna: “Febe kullakaxar sum uñjarapipxita, jupasti Cencrea [tamanwa luqtaski]” sasa. Ukatxa akham sarakïnwa: “Aruntapxarakim Trifena, Trifosa uka kullakanakarusa, jupanakax Tatitutakiw irnaqapxi, ukhamaraki Pérsida munat kullakaxarus aruntapxam, jupax Tatitutakix wal irnaqarakïna” sasa (Rom. 16:1, 12).

15. ¿Kunjamsa kullakanakax Diosan markapan jichhax yanaptʼasipki?

15 Jichhürunakanxa, niya paqallq millonat jilaniw Diosan arunakapat yatiyasipki, uka taypinxa jilïr kullakanakas tawaqunakas walpun yanaptʼasipki (Mat. 24:14). Yaqhipax precursorjamas ukat misionerjamas wali sum irnaqtʼasipki, yaqhipasti Betel utan irnaqapxaraki. Jupanakatxa Davitax akham sänwa: “Tatituw mä yatiyaw arsu, waranq waranq [warminakaw luqtapxi, NM]” sasa, ukax chiqäskapuniwa (Sal. 68:11). Diosan arunakapat yatiyasipki ukat amtanakap phuqasiñapataki yanaptʼasipki uka warminakarux wali askit Jehová Diosax uñji. Chiqansa, warminakax pʼiqtʼiripar istʼasin jan arsusipxañapäkaspa ukhaxa, janiw Diosax ukham aski luräwinak jupanakar churkaspati.

Arsusipxänwa

16, 17. Kunas chuymapan utji ukxa warmix familian arsusispawa, ¿kunjamsa Sarax uk uñachtʼayistu?

16 Niyakixay Jehová Diosax warminakarus wali aski luräwinak churarakchixa. ¿Janit chachax mä amtar puriñatakix warmipar jisktʼañapäkaspa? Jïsa, jisktʼañax wakisiwa. Biblianxa wali amuytʼasir warminakatwa parli. Yaqhipax chuymaparjam amuytʼasaw kuns arsupxäna jan ukax lurapxäna. Jichhax pä warmit parltʼañäni.

17 Nayraqatxa, Sarat parltʼañäni. Agar warmimpir wawapampir khitanukxam, wawajaruw jiskʼachi sasaw chachapar säna, ukampis Abrahamax janiw munkänti, janiw wawapar khitanukusiñ munkänti, “chuymapxa wal usuyasïna”. Ukampis Diosax janiw jupjam amuykänti, ukatwa akham säna: “Jan jumax llakisimti uka wawatxa, ukhamarak servirimatsa. Kuntix Sara warmimax mayktam ukanakxa phuqhaskakim” sasa (Gén. 21:8-12). Diosan ukham sataxa, iyaw sasaw Abrahamax warmipar istʼäna.

18. ¿Chuymaparjam amuytʼasisax kunsa Abigailax luräna?

18 Jichhax Abigail sat mä warmit parltʼarakiñäni, Nabal sat mä qamir jaqin warmipänwa. Kunapachatï Davitax Saulat qhispiñataki yanapirinakapampi jayar sarxapxäna ukhaxa, uka qamir jaqin uywanakap jakʼaruw puripxäna. Ukat Nabalan uywanakap sum uñjapxäna, janiw maysa apaqapkänti. Ukat mä uruxa, manqʼañanak Nabalat mayinipxam sasaw Davitax yanapirinakapar khitäna. Ukampis uka “qhuru jan wali [jaqixa]”, janiw munkänti, ‘wali colerataw’ tuqisïna. “Jan amuytʼasir” inamay jaqïnwa. ¿Uk yatisax kunsa Abigailax luräna? Chachapar jan yatiyasax “jankʼakiw pä pataka tʼantʼa katüna, pä lipʼichi wayaqa vinompi, phisqa oveja kankatampi, pusi tunka kilo grano jampʼitampi, pataka uva pasasampi torta luratampi, higo pasasampi torta luratasti pä patakaraki”, ukatxa Davitaruw yanapirinakapampitaki churäna. Ukampis ¿chachapar jan yatiyas ukham luratapax juchänti? Janiwa, walikïskänwa. Mä qhawqha tiempotxa ‘Tatitun castigataw Nabalax jiwxäna’ sasaw Bibliax qhanañchi. Qhipatxa Davitampiw Abigailax casarasxäna (1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42).

“Tatitur axsariri warmiwa jachʼar aptataxa”

19, 20. ¿Kunjam chuyman warminakas jachʼar aptatäpxi?

19 Kuntï Jehová Diosax mayki ukarjam sarnaqir warmix wali askiw sasaw Bibliax qhanañchi. Proverbios libronxa, mä suma warmit akham siwa: “¡Jupax suma kʼajkir qalanakat sipansa jukʼamp valora[niwa]! Chachapax juparux taqpach chuymaw katuyasi; jupasti janipuniw kunapachas pistʼañanakan sarnaqkiti. Jupasti chachaparux yanapiwa suma askinak lurasa, taqi jakäwipa urunakana. Jupax yatiñampiwa parli, ukatsti munasiñampiw yaticharaki. Ukatsti jupax sumwa uñjasiraki utapax kunjamäskisa ukxa, janipuniw ina chʼusata jikxatata manqʼxa manqʼkiti. Wawanakapasa, chachapasa juparux jachʼañchapxiwa” sasa (Pro. 31:10-12, 26-28).

20 ¿Kunjam chuyman warminakas jachʼar aptatäpxi? Proverbios 31:30 qillqatax akham siwa: “Kʼarikiwa suma uñnaqani warmixa, jiwakïñasa inamayakiwa, ukampis Tatitur axsariri warmiwa jachʼar aptataxa” sasa. Ukhamasti, Diosar axsarir kullakanakaxa, kuntï Diosax uttʼayki ukarux wali respetompiw uñjapxi. ‘Chachasti warmin pʼiqipawa’, ukat “Cristowa taqi chachan pʼiqipaxa, [...] kunjamatix Diosax Criston pʼiqipäki ukhama” (1 Cor. 11:3).

Jaqichäwix Diosan churäwipawa

21, 22. 1) ¿Casarat jilat kullakanakax kunatsa Jehová Diosar yuspärapxañapa? 2) ¿Kuntï Diosax uttʼayki ukarux kunatsa respetompi uñjañasa? (17 janankir recuadro uñxattʼäta.)

21 Casaratäxapxi uka jilat kullakanakax Jehová Diosar wal yuspärapxañapawa. Kunattixa, pani purax wal yanaptʼasipxi. Ukat panpachanirakiw Diosar sum luqtapxi, ukaw jukʼampi kusiskañaxa (Rut 1:9; Miq. 6:8). Niyakixay jaqichäwix Diosan uttʼayatächixa, kunjamatsa kusisit sarnaqassna ukxa Jupax sum yati. Ukhamasti, jaqichatanakax Diosan munañaparjam sarnaqapxañapawa. Ukhamatwa aka jan wali urunakansa ‘Tatitun kusisiñap’ jikxatasax ‘chʼamañchasipxani’ (Neh. 8:10).

22 Mä suma chachaxa, jupa pachparjamaw warmipar wal munasi, ukat wali amuyumpiw pʼiqtʼaraki. Maysa tuqitsti, mä suma warmix wali respetompiw chachapar uñji ukat yanaptʼaraki, ukat chachapan wali munasitaw jikxatasiraki. Ukampis chacha warmjam purapat sum sarnaqasax Jehová Diosaruw jachʼañchapxi, ukaw taqi kunat sipansa jukʼamp askixa.

¿Amtastati?

• ¿Khitinakarus Diosax pʼiqtʼapxañapataki uttʼayi, ukat kunatsa istʼañasa?

• ¿Kunatsa chacha warmix respetasipxañapa?

• ¿Warmi sapaki Diosar yupaychir mä kullakax kunjamsa chachapar uñjañapa?

• ¿Mä amtar puriñatakix kunatsa chachax warmipar jisktʼañapa?

[Jisktʼanaka]

[17 janan recuadropa]

¿Kunatsa pʼiqtʼirinakar respetañasa?

Alaxpachansa aka Uraqinsa Jehová Diosax pʼiqtʼirinak uttʼayi, ukhamata taqi wawanakapax sum sarnaqasipxañapataki. Ukarjamaw maynix kuns lurani ukxa chuymaparjam amtaspa, ukat mayninakamp mayachtʼatax Diosar sum luqtaspa ukat jachʼañcharakispa (Sal. 133:1).

Alaxpachar sarapkani uka cristianonakaxa, pʼiqtʼiriparjamaw Jesucristor uñjapxi (Efe. 1:22, 23). Ukat Jesús pachpaw Awkiparux taqi kunansa wali respetompi istʼaraki. Jutïrinxa, “Dios Awkirurakiw katuyasxani, Diosax juparu taqi kuna katuyatap layku. Ukhamatwa Diosax taqi kunxarus munañanïni” (1 Cor. 15:27, 28). Ukhamasti, Diosan luqtirinakapax familiansa tama taypinsa Jupan uttʼayat pʼiqtʼirinakar respetompi istʼañataki chʼamachasiñasawa (1 Cor. 11:3; Heb. 13:17). Ukham lurañäni ukhaxa, Diosax sum uñjistani ukat bendicirakistaniwa (Isa. 48:17).

[13 janan fotopa]

Jaqichat kullakanakaxa, suma chuymanïñatakix Diosat mayisipxañapawa

[15 janan fotonakapa]

Apnaqäwipatak irnaqaskir kullakanakarux wali askit Diosax uñji