Diosan Arupat yatichañatak chʼamachasiskakim

“JUMANAKAX: “Yatichiri, Tata” sapxistawa. Uk sasinxa walikwa sasipktaxa, ukapunïskaraktwa.” (Juan 13:13.) Uk sasaw Jesusax yatichirïtap arkirinakapar amtayäna. Ukat alaxpachar janïr sarkasax akham sänwa: “Taqi akapachankir jaqinakar yatiyir sarapxam, nayar arkir tukuyapxam [...]. Yatichapxarakim taqi kuntix nayax jumanakar yatichapksma ukanaka phuqhaña” sasa (Mat. 28:19, 20). Qhipa maranakatxa, Diosan Arupat yatichirïñax wali wakiskirïtapwa Pablox qhanañchäna. Irpir chuyman Timoteorux akham iwxtʼäna: “Diosan arunakap leeñaru uchasim, jilatanakar chʼamañchasina, ukhamarak yatichasina. [...] Akanakatxa taqi chuymamampi amtasim, kunjämtix jumax nayraqataru sarkta uk taqini uñjapxañapataki” sasa (1 Tim. 4:13-15).

Jichhürunakanxa, yatiyir sarktan ukhasa ukat tantachäwinakansa yatichañax wali wakiskirirakiwa. ¿Kunjamanakatsa suma yatichirïñatakix chʼamachasiskaksna? Ukat ukax ¿kunjamatsa Diosan Arupat yatichirjam nayrar sartatas uñachtʼayañatak yanaptʼistani?

Suma Yatichirit yatiqasipxañäni

Kunjamsa Jesusax yatichäna uk uñjasax niya taqiniw muspharapxäna. Nazaret markan sinagogar saririnakax kunjamsa Jesusar istʼasax jikxatasipxäna ukxa, akham sasaw Lucasax qhanañchi: “Taqinirakiw Jesusatxa: “Walikiw” sapxäna, muspharasipxarakïnwa jupan ukkha suma arunak jupanakar parltʼatapata” sasa (Luc. 4:22). Kunjamsa Jesusax yatiyäna ukxa, arkirinakapax yatiqasipxarakïnwa, ukatwa Pablox jilat kullakanakar akham säna: ‘Jumanakax nayat yatiqasipxam kunjamatï nayax Cristot yatiqasktxa ukhama’ sasa (1 Cor. 11:1, NM). Niyakixay Pablox Jesusat yatiqasis yatichkchïnxa, jupax ‘taqin uñjkatasa ukat utat uta sarasa’ istʼirinakaparux wali sum yatichäna (Hech. 20:20, MT).

Plazan yatiyasa

Pablox walja jaqinakan nayraqatapanx suma yatichirïnwa uka tuqitxa, Hechos 17 jaljanwa parli. Atenas (Grecia) markar tumptʼir sarkäna ukhaw suma yatichirïtap uñjasïna. Ukanxa, callenakansa plazanakansa ukat taqi chiqansa idolonakakiw utjaskäna. Uk uñjasax Pablox wal coleraspachäna. Ukampis janiw coleramp atipayaskänti, jan ukasti “sinagogan judionakamp parläna [...]. Sapürurakiw plazanxa ukankir jaqinakampis parlarakïna” (Hech. 17:16, 17). ¡Ukax yatiqaskayapuniwa! Yatiyir sarasaxa, kunayman amuyuni jaqinakampiw parlañ waktʼistaspa, ukampis jan juchañchasa ukat respetompipuniw parlañasa. Inas ukhamat jaqinakax istʼistaspa ukat kʼari yupaychäwits jithiqtxapxarakchispa (Hech. 10:34, 35; Apo. 18:4).

Atenas plazanxa, kuntï Pablox yatichkäna ukanak jan amuytʼañ munir jaqinakampiw jupax parläna, ukanakatxa yaqhipax filosofonakänwa. Jupamp jiskhisiñ qalltapxän ukhaxa, kunatsa ukham mayj amuyapxäna uk Pablox sum amuytʼäna. Yaqhipax ‘ancha parlir jaqiw’ (Griego arunxa, “jathanak apthapiri”) sapxänwa, yaqhipasti “yaqha jan uñtʼat diosanakat parlir jaqjamakiwa” sapxarakïnwa (Hech. 17:18).

Ukampis jan wali arunakamp jiskʼachatas uñjaskchïnxa, Pablox janiw aynachtʼkänti. Jan ukasti, yatichäwimat qhanañchapxita sapxän ukhaxa, iyaw sasaw wali amuyumpi ukat yatiñampi yatichäna, ukhamatwa suma yatichirïtap uñachtʼayäna (Hech. 17:19-22; 1 Ped. 3:15). Jichhax Pablon arstʼäwipat sumpach uñakiptʼañäni ukat kunjamsa uka arstʼäwipax suma yatichirïñasatak yanaptʼistaspa uk yatiqarakiñäni.

 Kuntï yatiñ munapxaspa ukanakat yatichapxañäni

Pablox akham sasaw arstʼañ qalltäna: “Atenas markankir tatanaka: nayan amuyataxatxa jumanakax diosanakamar wali chuyma churatäpxtawa. Jumanakax sacrificionak luqtasipxirïktas ukawjanak sarnaqkasinxa, nayax mä altar jikxatta akham qillqatani: ‘Jan uñtʼat Diosaru’ sasa. Uka jan uñtʼkasin yupaychapktas uka Diosatpï nayax jumanakarux parlapxsmaxa” sasa (Hech. 17:22, 23).

Pablox yatiykäna uka chiqanakanxa, kunanakas utjäna uk sum amuyäna. Ukhamatwa jaqinakarux sumpach uñtʼäna. Yatiyir sarktan uka chiqanakan kunanakas utji uk amuyañäni ukhaxa, kunjamanakans jaqinakax jikxatasipxi uk yatirakiñäniwa. Inas anatañanak uñjsna jan ukax uta punkunxa kunanakas utjarakchispa. Ukanak amuyañäni ukhaxa, kuna tuqitsa parlañäni ukat kunjamsa parlañäni uks sum amuyarakiñäni (Col. 4:6).

Pablox llampʼu chuymampiw yatiyäna. Ukampis Atenas markankir jaqinakax yaqha diosanakar taqi chuym yupaychir uñjasaxa, kunjamsa jupanakax chiqa Diosaru yupaychapxaspa uk wali qhan Pablox arstʼpachäna (1 Cor. 14:8). Ukhamarakiw jiwasax Diosan Apnaqäwipat suma yatiyäwinak yatiyasax qhana ukat llampʼu chuymampi parltʼañasa.

Jan yaqhachasa ukat sum amuytʼasaw yatichäna

Pablox saskakïnwa: “Jupankiw alaxpachas akapachasa. Juparakiw akapachsa ukhamarak taqi ukan utjirinaksa lurixa. Jupax janiw jaqin lurat templonakan jakkiti. Janirakiw uka Diosax jaqin kunanaka jupataki lurañapsa munkiti. Jupaxay taqi jiwasanakarux jakañsa, samañsa, taqi kunanaksa churchistuxa” sasa (Hech. 17:24, 25).

Diosaw jakäw churistu sasaw Pablox qhanañchäna, ukampis ukxa wali amuyumpiw akham säna: “Jupankiw alaxpachas akapachasa” sasa. Jiwasarux ukhamarakiw suma chuyman jaqinakar yanaptʼañ waktʼistu. Kuna yupaychäwinkpasa ukat yaqha markatäskpasa, Jehová Diosïpanwa jakañax utji, uk taqiniw yatipxañapa (Sal. 36:9).

Pablox saskakïnwa: “Jupasti mä sapa jaqitakrakwa taqi cast jaqinaksa mirtayi [...]. Jupan munañaparakiw jaqinakan qawqha maranaka akapachan utjañapasa, ukhamarak kawkhakam jakañapasa. Diosax jaqinakan jupar thaqapxañapatakiw ukham ukx luri, inampis jupar kunjämats jikxatapxaspa. Ukampis Diosax chiqpachana janiw jayankkiti sapaqat jiwasanakatxa” sasa (Hech. 17:26, 27).

Yupachktan uka Diosax kunja munasiñanis ukwa yatichäwisax uñachtʼayañaparaki. Jehová Diosax janiw khitirus yaqhachkiti, ukat taqi markankiri chachanakasa ukat warminakasa jupar thaqapxañapa ukat jikxatapxañapwa muni. Ukhamarakiw jiwasax jan khitiru yaqhachasa taqinimp parltʼtanxa. Khitinakatï Diosar uñtʼapxi ukanakarux Jupamp sum apasipxañapataki ukat wiñayatak bendicionanak katuqapxañapatakiw yanaptʼsna (Sant. 4:8). Ukampis ¿kunjamsa Diosar jan uñtʼirinakarux yanaptʼsna? Pablon aka arstʼäwipat yatiqasisaw yanaptʼsna:

“Jiwasanakax Dios[ïpanwa] jakapxtanxa, sarnaqapxaraktanxa, utjapxaraktansa, kunjämtï jumanakan yaqhip qʼuchu qillqirinakamax sapxaraki: ‘Diosan familiapätanwa’ sasa. Ukham Diosan familiapäkasinxa, janipï amuyañasäkitix jaqinakan amuyunakaparjamaxa,  Diosax qurita, qullqita, qalata luratäkaspas ukhama.” (Hech. 17:28, 29.)

Pablox jaqinakamp istʼayasiñatakix qʼuchunak qillqiri wali uñtʼat jaqinakatwa parläna. Jichhürunakanxa ukhamarakiw kuna yatichäwinakarus jaqinakax iyawsapxaspa ukanakat yatichtanxa. Amuytʼañataki, Pablox Hebreonakar carta qillqkasax mä uñachtʼäwit parläna ukax jichhakamas wali askikïskiwa, ukan akham siwa: “Sapa utaw maynin luratäñapa, ukampis Diosaw luri taqi kunatix utjkis ukanakxa” sasa (Heb. 3:4). Uka uñachtʼäwit lupʼipxañapatak yanaptʼañäni ukhaxa, taqi kun Luriri Diosan chiqa yatichäwinakapat inas amuyapxchini. Ukampis Pablorux kunas ukham wali suma yatichirïñapatakix yanaptʼäna, ukwa jichhax yatiqarakiñäni.

Kuna urunakans jakasktan uk qhanañchtʼañäni

Pablox saskakïnwa: “Diosax nayra jakir jaqinakan pisi amuyump jakatanakapxa janis kunäkaspa ukhamwa imantäna. Jichhasti taqiniruw taqi tuqin yatiyi, uka jan wali sarnaqäwinak apanukupxañapataki. Diosasti mä uru wakichi, uküruw chiqa kankañampi akapacharux taripani kawkïr jaqtix jupax ajlliski uka tuqi” sasa (Hech. 17:30, 31).

Diosax jan walinak janïraw tukjkiti, ukampis kunjam chuymanïtansa uk uñachtʼayañasatakiw taqinir uka tiempo churistu. Ukatxa, kuna tiemponakansa jakasktan uka tuqit qhanañchtʼañax wali wakiskiripuniwa ukat Diosan Apnaqäwipax kuna bendicionanaktï akat mä jukʼa tiemporux apankani ukxa chuymar purtʼkirwa parltʼañasa (2 Tim. 3:1-5).

Kunayman jaqinakampiw jikistanxa

“Pablor ukham jiwatanakan jakatatañapat parlir istʼasinxa, yaqhipanakax larusipxänwa. Mayninakasti sapxarakïnwa: Akanakxatxa qhipüruw jukʼamp parlapxitäta sasa. Ukham sapxatapatsti Pablox jupanak taypitxa mistuwayxänwa. Ukampis yaqhip jaqinakax jupamp chikaw sarapxäna. Ukatsti iyawsapxarakïnwa.” (Hech. 17:32-34.)

Chiqa yatichäwinakat qhana ukat amuytʼkañ qhanañchtan ukhaxa, yaqhipax jankʼakiw iyawsapxi ukat yaqhipatakix tiempow munasispa. Ukampis maynix Jehová Diosar uñtʼawayki ukhax wal kusistanxa. Ukat Diosarux wal yuspäraraktanxa, kunattix Jupaw Yuqapan arkiripäpxañapatakix yanaptʼayistu (Juan 6:44).

Kunanaksa yatiqawaytanxa

Pablon arstʼäwipat yatxatawayasïnxa, kunjamanakatsa Biblian yatichäwinakapat jukʼamp sum qhanañchtʼsna ukwa yatiqawaytanxa. Taman arstʼañ waktʼistani ukhaxa, Pabljamarakiw wali amuyumpi arstʼañäni. Ukhamatwa Diosar jan luqtapki ukanakax Biblian chiqa yatichäwinakapat amuyapxani ukat iyawsapxarakini. Qhan parlañäni, ukampis yaqha amuyunïpki ukanakarux janiw juchañchañasäkiti. Ukat yatiyir sarasax wali amuyumpi ukat chuymapar purtʼkir parltʼañasa. Ukhamatwa, Pablon aka iwxtʼapar istʼañäni: “Diosan arunakap [yatichañaru] uchasim”.

[30 janan fotopa]

Pablox wali qhana, amuytʼkaña ukat amuyumpiw yatichäna

[31 janan fotopa]

Pablot yatiqasipxañäni ukat yatiyasax kunjamsa jaqinakax jikxatasipxi uk amuyapxañäni