Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Yatiyañax wal jilxattaskäna ukhaw Diosar luqtawayta

Yatiyañax wal jilxattaskäna ukhaw Diosar luqtawayta

Yatiyañax wal jilxattaskäna ukhaw Diosar luqtawayta

Harley Harris sat jilatan arsutaparjama

Khä 1950 maran septiembre phaxsit pä uru saraqataruxa, Kennett (Misuri, EE.UU.) markan pä uru jachʼa tantachäwin jikxatasipxayäta. Ukanxa colerat walja jaqinakaw muyuntapxitäna, ukatwa uka markankir alcaldex nänakar arxatañatakix policianakar khitanitayna, uka policianakan fusilanakapax bayoneta cuchillompi usktʼatänwa, ukhamaw callenak muyuntapxarakïna. Tuqitpachas autor purisaw jachʼa tantachäwi tuktʼayañatakixa, Girardeau (Misuri) markar sarawayapta. Ukanwa 14 maranix bautisasiwayta. Ukham jan walinakankkasas kunatsa Jehová Diosan Qhanañchiripar tukuwayta, uk jichhax qhanañchtʼapxäma.

KHÄ 1930 maranakanxa, Rutherford jilatan grabat yaqhip arstʼäwinakapwa, achachilajampi, awichajampi ukat kimsaqall wawanakapampix istʼapxatayna, ukatwa akaw chiqax sapxäna. Ukat 1935 maran Washington markan apaskäna uka jachʼa tantachäwinwa Bay ukat Mildred Harris sat awk taykajax bautisasipxäna. Uka jachʼa tantachäwinwa khitinakäpxis ‘walja jaqinakax’ uk qhanañchasïna, uka taypinkapxatap yatisaw awk taykajax wal kusisipxäna (Apo. 7:9, 14).

Nayax 1936 maranwa naciwayta ukat mä maratsti Misisipi sat markaruw sarxapxta. Ukarux janiw mä kutis tamanak tumptʼir jilatax jutawaykiti ukat cartanak tuqikiw Betelampis parlasipxirïta. Ukat jachʼa tantachäwinakwa jilat kullakanakampis jikisipxirïta.

Arknaqatpachas aguantawayapxtwa

Payïr Jachʼa Chʼaxwäwinxa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapax janiw mitisiwayapkti ukatwa wal arknaqapxitäna. Familiajampix Mountain Home (Arkansas) markaruw sarxapxayäta. Mä urux awkijampiw callen yatiyasipkayäta ukat mä jaqiw jutasin revistanak aparas phichhanti. Jumanakax llaythanakäpxtawa, ukatwa guerrarux jan sarapktati sasaw sapxitu. Nayax phisqa maranikïskayätwa ukat sustjataw jachirïta. Awkijax amukipuniw uka jaqin sarxañapkam uñchʼukïna.

Ukat suma jaqinakax arxatapxarakitänwa. Mä urux walja jaqinakaw autor muyuntapxitäna. Ukat uka markan fiscalaw jakʼachasisin “¿kunas kamachi?” sasin jachʼat artʼäna ukat mä jaqiw akham säna: “Aka Jehová Diosan Qhanañchirinakapaxa, janiw marka layku nuwasiñ munapkiti” sasa. Ukspachaw fiscalax autor makatasax akham säna: “Nayax Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwin nuwasiwaytwa, jichhax sararakïwa. Aka jaqinakarux jan kuns lurapxamti, jupanakax janiw khitirus jan walinak lurapkiti” sasa. Uk istʼasax amukiw sarawayxapxäna. ¡Ukham suma jaqinakarux walpun yuspärapxirïta! (Hech. 27:3.)

Jachʼa tantachäwinakaw chʼamañchtʼapxitu

Khä 1941 marana San Luis (Misuri) markan kimsa uru jachʼa tantachäwix nänakatakjamapunïnwa. Ukanxa 115.000 tantachasipxayäta ukat 3.903 bautisasipxäna. Rutherford jilatan “Reyin wawanakapa” sat arstʼäwipat sum amtasiskta. Wayn tawaqunakaru ukat wawanakaruw parltʼapxitäna, ukat Hijos sat azul libro taqinir churapxitu. Ukat jutïr maranxa, jan waltʼäwinakaw nayatakix escuelan utjäna, ukar saykatañatakiw uka jachʼa tantachäwin istʼawaykta ukax chʼamachtʼawayitu. Banderar jan yupaychapxatax laykuw primonakajampix escuelat jaqunukut uñjasiwayapxta. Directoranakax inach katuqxistani sasaw sapa alwax escuelar chʼumi taypnam sarapxirïta, ukampis wasitampi kutinukuyapxirïtu. Chiqas ukhaman jikxatasisaw Jehová Diosan Apnaqäwipar atinisitax uñachtʼayaskayäta.

Mä jukʼa tiempotxa, banderar yupaychañax janiw wakiskapuniti sasaw Estados Unidos markankir Tribunal Supremo satäkis ukax yatiyäna, ukhaw escuelan katuqxapxitäna. Ukampis mayni yatiqirinakat sipansa qhiptʼatäpxayätwa, ukatwa yatichirix munasiñampi yanaptʼawayapxitu ukat masinakajas respetompiw uñjapxarakitäna.

Cleveland (Ohio) markanxa, 1942 maranwa jachʼa tantachäwix apasïna. Ukanwa Nathan H. Knorr jilatax arstʼäna, pʼiqiñchäwipax “Sumankaña... ¿jaya tiempüniti?” satänwa. Ukanxa Apocalipsis 17 qillqatatwa qhanañchtʼäna, ukat Payïr Jachʼa Chʼaxwäwi pasatatxa, mä qhawqha tiempow sumak jakasiñäni ukat taqi chiqanwa Diosan Arupat yatiyasini sänwa. Chiqas ukham yatiyasiñapatakixa, 1943 maranwa Escuela de Galaad satäkis ukax qalltäna. ¡Kunjamsa uka escuelax yanaptʼitani uk janipuniw amuykayätti! Guerra tukuyatarux janiw sinti arknaqxapxitänti. Ukampis 1950 maranwa, Corea markamp mä chʼaxwäwix qalltäna. Ukhaw kunjamtï qalltan sasipkayäsmaxa, wasitat arknaqapxitäna.

Jilxattaskäna ukhaw yanaptʼawayta

Ukat 1954 maranwa colegion tukuyta, mä phaxsitxa precursorjamaw irnaqañ qalltawayta. 1950 maranwa Kennett (Misuri) markan Diosatak irnaqaskayäta, ukanwa walja jaqinakax muyuntapxitäna. Ukat marzo phaxsin 1955 maranwa Betelar jawsapxitu. Ukar purisax mä tamankañatakiw khitapxitu, uka tamax Times Square sat wali uñtʼat chiqanwa yatiyapxäna, ukax Nueva York markan tayp taypinkapuniwa. Campot jutirjamaxa, uka jachʼa markan yatinuqtañax chʼamakïnwa. Ukat uka markankirinakaxa, jan tiemponiw sarnaqapxäna, ukhampachas mä revistat suma yatichäwi uñxattʼayasaw jumax ukham jisktʼasirïtati sasin revistanak jaytirïtxa.

Kunjamsa Knorr jilatax Betelan sapa alwa Diosar yupaychañataki tantachäwi sarayäna ukax chuymarupuniw purtʼirïtu. ¡Bibliax kunanaks yatichistu ukat kunjamsa jakäwisan yanaptʼistaspa uk sum qhanañchäna! Solteronakarux mä awkjamaw iwxtʼapxirïtu ukat kunjamsa tawaq kullakanakarux uñjapxañaxa uka tuqitsa, walja kutiw iwxtʼapxirïtu.

Ukat 1960 maranwa jaqichasiñ amtawayta. Mä phaxsi faltkipanwa Betelat sarxäw sasin yatiyxayäta, ukampis janiw kamsapkitänsa. Wali axsarirïkayätsa, sarxañax urux jan axsarasaw uka tuqit jisktʼta, Robert Wallen jilatampiw telefonot parltʼapxta ukat irnaqkayäta ukaruw uka jilatax jutäna, ukat precursor especialañ tuqitsa jan ukax tamanak tumptʼirïñ tuqitsa kamstas sasaw jisktʼitu. Ukat nayax akham sistwa: “Jilata Bob, 24 maranikïsktwa, janiw ukanak phuqañatak yatxattʼatäkti” sasa.

Tamanak tumptʼirjam irnaqasa

Uka arumaw cuartojan mä jachʼa sobre jikxatta. Ukanx pä solicitudanakaw utjatayna, mayax precursor especialañataki, yaqhasti tamanak tumptʼirjam irnaqañataki. ¡Janipuniw chiqaw sañjamäkänti! Misuri ukat Kansas markanakax jikxataski, uksa tuqiruw tamanak tumptʼirjam luqtañatak khitapxitäna. Ukampis janïr Betelat mistkasax tamanak tumptʼirinakataki mä tantachäwiruw sarawayta. Ukat Knorr jilataw akham sas uka tantachäwi tukuyäna: “Tamanak tumptʼirjamas jan ukax tamanak tumptʼirinakan uñjirinakapjamas irnaqapkätaxa, janiw mayni jilat kullakanakat sipansa jukʼamp yatxattʼatäpktati. Yaqhipanakax jumanakat sipansa jukʼamp yatxattʼatäpxiwa, ukampis janiw jumanakjam irnaqtʼirjamäpkiti, jupanakat wal yatiqasipxasma” sasa.

¡Uka arunakapax chiqäskapunïnwa! Walpun jilat kullakanakat yatiqawayta. Sañäni, Fred Molohan jilataru ukat esposaparu ukat Parsons (Kansas) markankiri Charley sat jilapampiruw uñtʼawayta. Jupanakax janïr nascayäta ukhaw 1900 qallta maranakan Bibliat yatiqañ qalltapxatayna, jupanakan experiencianakap istʼañax khusapunïnwa. Ukat munasiri mayni jilatax John Wristen satarakïnwa, jupax Joplin (Misuri) markatänwa ukat walja maranakaw precursorjam luqtaskäna. Uka munat jilat kullakanakaxa, Diosan markapax kunjam uttʼayatäkitix ukarux wali respetompiw uñjapxäna. Nayax waynakïskchiyätsa, tamanak tumptʼirïtaw sasaw wali munasiñampi uñjapxirïtu.

Ukat 1962 maranwa, Diosar wali kusisit luqtir Cloris Knoche sat precursoramp jaqichasta, jupax qhusi uñnaqtʼanïnwa. Jupampiw tamanak tumptʼirjam irnaqtʼasipkakiyäta. Jilat kullakanakan utanakapankasax sum jupanakarux uñtʼawayapxta. Ukat walja wayn tawaqunakaruw precursoräpxañapataki yanaptʼapxta. Jay Kosinski ukat JoAnn Kresymana sat qʼaxu wayn tawaqurux ukham yanaptʼañaw wakisïna. Nänakamp wali kusisit yatiyir sarasaw Diosar jukʼamp luqtañ amtawayapxäna. JoAnn kullakaxa, precursor especialjamaw irnaqtʼäna ukat Jay jilatax Betelan irnaqtʼarakïna. Qhipatsti panipaw jaqichasipxäna ukat jichhakamax 30 maranakaw tamanak tumptʼirjam irnaqtʼasipki.

Misionerjamaw inarqtʼapxta

Yaqha markan misionerjam irnaqtʼir sarapxasmati, sasaw 1966 maran Knorr jilatax jisktʼapxitu. Ukat akham sapxayätwa: “Irnaqasipkta ukanx sumakïsipktwa, ukampis yaqha chiqan yatiyirinak munaschi ukax sarapxäwa” sasa. Mä semanatsti, Escuela de Galaad satäkis ukar sarañatakiw mä invitacionax purinïna. Uka escuela tukuyañapkam Betelankañax wali kusiskañapunïnwa, uñtʼkayäta uka munat jilat kullakanakampiw jikisipxayäta. Uka escuelankir jilat kullakanakampis wali sumaw jichhakam apasipxta, jupanakax Diosarux taqi chuymaw luqtasipkaki.

Ecuador markaruw pusi misioneronakamp chik khitapxitu. Dennis Crist ukat Edwina warmipampi, Ana Rodríguez, Delia Sánchez kullakanakampi. Dennisampi Edwinampixa Quito markaruw sarapxäna. Ukat nänakax Anampi Deliampiw Cuenca markar sarapxta. Yatiyapkayäta ukanxa pä provincianakaw utjäna. Ukat Cuenca markanxa, suxtanikiw utajan tantachasipxirïta, kunjamakis taqi jaqinakar yatiyañäni sasaw llakisipxirïta.

Cuenca markanxa, iglesianakax waltʼatapunïnwa, ukat fiesta urunakax santonak kalltʼataw callenak phuqantapxäna. Ukampis uka markankirinakax walja jisktʼanakanïpxänwa. Mario Polo sat chachat parltʼañäni, jupax bicicletamp tʼijurinakat atipirïnwa, uñtʼkayäta ukjpachaw akham sas jisktʼitu: “¿Apocalipsis libron parlki uka qʼañu warmix khitisa?” sasa.

Mä arumaxa, wali llaktʼataw Mariox utajar jutatayna. Mä pastoraw Jehová Diosan Qhanañchirinakap contra parlir mä qillqat churatayna. Ukham kʼarintatax qhanstayañaw wakisi sasaw Mariorux sistxa. Qhipärmantix uka pastorampir nayampiruw jawsapxitu. Ukham tantachasisaxa, Trinidad tuqit parltʼañäni sasaw sistxa. Ukat kunapachatï pastorax Juan 1:1 qillqat liytʼäna ukhaxa, Mario pachpaw uka qillqatat sum qhanañchäna ukat yaqha jiskʼa tʼaqanakatsa qhanañcharakïnwa. Chiqas pastorax Trinidad tuqit jan qhanañchasakiw sarxäna. Ukatwa Mariompi esposapampix akäskapuniw chiqaxa sapxänwa. Qhipatsti jupanakaw Biblian yatichäwinakap arxatxapxäna. Misionerjam khitapxitu uka chiqanakanxa, jichhax 63 tamanakaw utji ukat Cuenca markanxa 33 tamanakaraki, ukaw wal kusisiyapxitu. ¡Tamanakax walpun jilxattawayi!

Betelatwa tamanakan jiltatap uñjta

Khä 1970 maranxa, Guayaquil markankkäna uka sucursalaruw Al Schullo sat jilatampir jawsapxitu. Ukat Bibliat apstʼat qillqatanak 46 tamanakar apayañatakixa, Joe Sekerak jilataw awisax yanaptʼapxirïtu. Betelan irnaqaskayäta ukhaxa, mä qhawqha tiempow Clorisax utat ut yatiyaskakïna. Ukhamaw 55 jaqinakarux bautisasiñapkam yanaptʼawayi, sapa jachʼa tantachäwinwa yatiqirinakapat 3 jan ukax 5 bautisasipxirïna.

Clorisaxa, Lucresia sat warmiruw Bibliat yatichäna, ukampis chachapax janiw munkänti. Ukhampachasa, Lucresiax bautisasisax precursor regularjamaw irnaqañ qalltäna. Ukat wawanakaparuw Bibliat yaticharakïna, jichhax phuchapax precursorjamaw irnaqtʼaski, pä yuqanakapasti irpir chuymaninakäpxiwa, maynix precursor especialjamaw luqtaskaraki. Allchhipax mä suma jilatampiw jaqichasiwayi ukat panipaw jichhax precursor especialjam luqtasipki. Uka familiax waljaniruw chiqa yatichäwinak yatichawayapxi.

Khä 1980 maratakixa, 5.000 yatiyirinakaw Ecuador markan utjäna. Ukhamax Betelax jiskʼakïxänwa, ukat mä jilatax niya 32 hectarean mä uraqi Guayaquil markan churapxitu. 1984 maranwa machaq sucursala ukat mä jachʼa tantachasiñ uta lurañ qalltapxta, tukuyasax 1987 maranwa mä arstʼäwimpi uka utanakax Diosar katuyasïna.

Yatiyasiskakiñapatakix wal yanaptʼapxi

Walja yatiyirinaka ukat precursoranakaw yaqha markanakat Ecuador markan yatiyañatakix purinipxi, ukax wali kusiskañänwa. Andy Kidd jilatan irnaqtʼatapax yatiqaskayapuniwa, jupax Canadá markanwa yatichirit jubilasxäna, ukat 70 maraniw 1985 maran Ecuador markar purintäna ukat 2008 marakamaw Diosarux taqi chuym luqtawayi, ukhamaw 93 maranix jiwawayxi. Uka jilatar uñtʼkayäta ukhaxa, sapakiw irpir chuymanit mä jiskʼa taman irnaqtʼaskäna, ukat janiw español arsa sum parlkänti. Ukhampachas taqinitak arstʼäwi churäna, Yatiyañataki sat revistat Yatxatañataki ukat Yatiyañataki Diosan Yatichäwipa sat tantachäwinakxa juparakiw sarayäna, ukat Yatiyañataki Tantachäwinxa jupa sapakiw niya taqi arstʼäwinak churarakïna. Jichhax uka chiqanxa, pä tamanakaw wal jilxattaski ukat niya pä patak yatiyirinakaw utjxi, ukat irpir chuymaninakas waljanïpxiwa.

Yaqha jilatasti Ernesto Díaz satarakiwa, jupasti familiapampiw Estados Unidos markat Ecuador markar jutxapxäna, ukat kimsaqallqu phaxsitsti, akham sänwa: “Wawanakajax español aru parlañsa yatiqxapxiwa, ukat Bibliatsa wali sum yatichapxaraki. Awkjamaxa, aka jan wali urunakanxa janjamakiw familiajampix precursorjam luqtkiristi sirïtwa, ukampis precursorjamaw irnaqtʼasipkta. Taqinix 25 Bibliat yatichapxta. Ukaw familiajarux jukʼamp mayachtʼi, Jehová Diosampis jukʼamp sum apasipxta” sasa. Jïsa, ¡ukham irnaqtʼir jilat kullakanakax wali munatäpxiwa!

Ukat 1994 maranxa, sucursalax mä ukchʼampiw lurasïna. 2005 maratakixa, 50.000 yatiyirinakatsa jukʼampïxänwa, ukhamax sucursalax mayamp jachʼaptayañaw wakisïna. Jachʼa tantachäwinak apañ utaw jachʼaptayasïna ukat machaq cuartonakasa, traduciñatak oficinanakas lurasirakïnwa. Taqi ukanakax octubre 31, 2009 maranwa mä arstʼäwimpi Diosar katuyasïna.

Kunapachatï 1942 maran escuelat jaqunukupkitäna ukhaxa, 60.000 Qhanañchirinakaw Estados Unidos markan utjäna. Jichhax mä millonats jiläxiwa. Ukat 1966 marana Ecuador markar puripxta ukhax 1.400 yatiyirinakaw utjäna, jichhasti 68.000 yatiyirinakaw utjxi. Jilxattaskakiniwa, kunattix 120.000 jaqinakaw Bibliat yatiqasipki ukat 2009 marana Jesusan jiwäwip amtañatakix 232.000 tantachasiwayapxta. Chiqas Jehová Diosaw markapar bendiciwayi, janiw ukham jilxattani sañjamäkänti. Jehová Diosan markapax jilxattaski uka chiqanakan jakañax wali kusiskañapuniwa. *

[Qhanañchäwi]

^ Aka qillqatax wakiyasiskäna ukhaw Diosar taqi chuym luqtir Harley Harris jilatax jiwawayxi.

[5 janan fotonakapa]

1981 maran mä jachʼa tantachäwi ukat uka pachpa chiqan 2009 maran jachʼa tantachäwinak apañatak uta