Jehová Diosan sutipar imantasipxañäni

‘Nayax altʼat chuymani mä markaruw jaytawayäxa, jupanakax Jehová Diosan sutiparuw imantasipxani.’ (SOF. 3:12, NM.)

1, 2. ¿Kuna urus taqinir niy katjani?

 KUNAPACHATÏ jallus jan ukax chhijchhis wal sartani ukhax jankʼakiw kuna puente manqharus imantastanxa. Ukampis mä jachʼa thayax wal sartani ukhaxa, janiw mä puente manqhan imantaskaraksnati, jan ukasti yaqha chiqaruw imantassnaxa.

² Ukampis jallut sipansa, chhijchhit sipansa wali axsarkañ mä jachʼa uruw jutaski. Mä “chʼamak” uruw jakʼachasini. Uka uruxa Jehová Diosan “jachʼa urupa” satawa, wali jakʼankiwa. Taqiniruw katjani, ukampis jiwasatakix mä imantasiñaw utji (Sofonías 1:14-18 liytʼasiñapawa). Ukampis ¿uka imantasiñan qhispiñatakix kun lurañasasa?

Jehová Diosan nayra jachʼa urunakapa

3. ¿Kuna jachʼa thayas israelitanakar katjäna?

³ Taqi kʼari yupaychäwinakax tukjasini ukhaw Jehová Diosan uka jachʼa urupax qalltani. Ukampis ¿kuna imantasiñas utji? Uk amuytʼañatakixa, kunjamsa Diosax nayra israelitanakxar urupa apayanïna uk uñjañäni. Diosan urupax mä akatjamatwa kutkatasir tunka tribunakarux katjäna, “taqi kun tukjir thayjamawa” sasaw Isaías profetax säna (Isaías 28:1, 2 liytʼasiñapawa). Kunapachatï Asiria markax uka tunka tribunakar 740 nayrapach maran katuntäna ukhaw uka profeciax phuqasïna. *

4. ¿Kunjamsa Jehová Diosan urupax Jerusalén markarux 607 maran katjäna?

⁴ Ukat kunapachatï Judá markankir jaqinakax yaqha diosanakar yupaychxapxäna ukhaxa, Jehová Diosan ‘jachʼa urupax’ uka markarus 607 nayrapach maranxa katjarakïnwa. Jerusalén markas qʼala tukjataw uñjasïna. Babilonia marka apnaqir Nabucodonosoraw ejercitopamp Jerusalén markar katuntäna. Judionakax ‘imantasipkchïnsa’, mä kʼarisiñarukiw imatasipxäna. Mä arunxa, Egipto markarukiw inamaya atinisipxäna. Ukampis kunjamatix chhijchhix yapu tukjawaykixa, ukar uñtasitaw Babiloniat jutir jaqinakax uka imantasiñar tukjawayapxäna (Isa 28:14, 17).

5. Kunapachatï kʼari yupaychäwinakax tʼunjatäni ukhaxa, ¿Diosan markaparux kunas pasani?

⁵ Jehová Diosan jachʼa urupax ukhamaw Jerusalén markar katjäna. Ukampisa, kunjamsa jichha tiempo kʼari cristianonakarux tukjasini  ukwa mä qhawqha uñachtʼayistu. Ukat Jachʼa Babilonia taypir jakhut mayni yupaychäwinakas qʼala tukjatarakïniwa. Jïsa, taqi kʼari yupaychäwinakaw chhaqtayatäni. Ukxarusti, kunanakatix Supayan apnaqat akapachan utjki ukanakas tʼunjasirakiniwa. Ukampis Diosan markapax janiw tukjatäkaniti. Jehová Diosan sutipar imantasisaw qhispipxani (Apo. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21).

Diosax pä tuqit imantistu

6. ¿Kunjamatsa Diosax cristianonakar imantaspa?

⁶ Aka qhipa urunakansa, ¿Jehová Diosax markapar jan walinakat imantarakispati? Jïsa, imantaspawa. Ukampis uk jikxatañatakix janiw Diosan sutipat ‘armasiñasäkiti’, jan ukasti wali respetompiw uka qullan sutxa amtasiñasa, ukatxa taqi chuym luqtañasarakiwa (Malaquías 3:16-18 liytʼasiñapawa). Ukampis janirakiw Diosan sutipatxa aliqakix amtasiñasäkiti. “Khititix Tatitun sutipa artʼaski ukax qhispiyatäniwa” sasaw Bibliax qhanañchi (Romanos 10:13). Ukhamasti, qhispiñ munasax Diosan sutipat ‘artʼasiñasawa’. Chiqas jiwasax janiw Diosar jan istʼir jaqinakjamäktanti, jan ukasti Diosan sutipat amtasisaw Qhanañchirinakapjamax taqi chuym luqttanxa, suma chuyman jaqinakax uk sum amuyapxi.

7, 8. ¿Nayra cristianonakax kunjamsa qhispipxäna, ukat jichha tiempox kunjamsa qhispipxani?

⁷ Ukampis Jehová Diosax jañchi tuqitsa qhispiyarakistaniwa. Janiw jupat jithiqtayir jan walinakatak imantkistaniti. Uk amuytʼañatakixa, 66 maran kunas pasäna uk uñjañäni. Cestio Galo sat jilïrin pʼiqtʼataw romano soldadonakax Jerusalenar muyuntapxäna. Ukampis uka jachʼa tʼaqhisiñ ‘urunakax jiskʼaptayatäniwa’ sasaw Jesusax säna (Mat. 24:15, 16, 21, 22). ¿Kunjamas uka arunakax phuqasïna? Mä akatjamatwa uka soldadonakax sarawayxapxäna. Ukhamatwa cristianonakax jiwañat ‘qhispipxäna’. Yaqhipax Jerusalenatsa ukat uka chiqanakatsa jayaruw sarxapxäna, Jordán jawirat inti jalsu tuqiruw sarxapxäna, uka jakʼankir qullunakanwa imantasipxäna.

⁸ Jichha tiempo cristianonakax ukhamarakiw qhispiñäni. Khä urunakanxa, Diosan arunakap istʼasaw qhispipxäna; jiwasax ukham lurañasarakiwa. Ukampis jichha tiemponxa, janiw kawkir sarañas wakiskiti. Niyakixay taqi chiqankstanxa, janiw mä qullurus ni mä chiqarus sarksnati. Ukampis kunapachatï Diosar kutkatasir kʼari cristianonakax tukjatäpxani ukhaxa, Diosan ‘ajllit’ cristianonakasa ukat taqi chuym luqtir mayni uwijanakasa qhispipxaniwa. ¿Kunatsa? Jupanakax Diosarus markaparus taqi chuymaw atinisipxi.

9. ¿Khitinakas Diosan sutip chhaqtayañ munapxi? Uk mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼam.

⁹ ¿Kunatsa kʼari cristianonakan tukusiñapax wakisi? Jupanakax kʼarinak yatichasaw jaqinakar pantjasiyapxi, ukat Diosan sutiparus wal uñisipxaraki. Amuytʼañäni, khä 500 maranakat 1500 maranakkamax Europa uksa tuqinxa Diosan qullan sutipax wali uñtʼatänwa. Hebreo arut apsuta pusi letranakampi, mä arunxa YHWH (jan ukax JHVH) letranakampi uñtʼata qullan sutixa, libronakansa, qullqinsa, uta pirqanakansa ukat Biblianakansa uñstapunïnwa. Ukatxa, Católica ukat Protestante iglesianakansa wali uñtʼatarakïnwa. Ukampis aka qhipa maranakanxa, Diosan sutipxa chhaqtayxapxiwa, Biblianakatsa apsxapxakiwa. Sañäni, 2008 maran junio phaxsit 29 urunak saraqataruxa, akham sasaw Iglesia Católica pʼiqtʼirinakax mä carta iglesianakar apayapxatayna: “Hebreo arut apsuta pusi letranakaxa ‘Tata’ jan ukax ‘Tatitu’ sasakiw apnaqasiñapa” sasa. Ukatxa, Diosan sutipax janiw qʼuchunakansa ni mayisiñanakansa aytasiñapäxaspati sasaw sapxarakïna. Ukat janiw ukakïkiti, cristianütwa siri yupaychäwinakasa ukat yaqhanakasa ukhamaw Diosan qullan sutipxa waranq waranqa jaqinakat imantapxi.

 Sutip jachʼañchirinakarux imantiwa

10. ¿Kunjamsa Diosan sutipxa jachʼar aptapxi?

¹⁰ Ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapax janiw mayni yupaychäwinakjamax Diosan sutip jiskʼachapkiti, jan ukasti uka qullan sutirux wal respetapxi. Kunjamatix uñjasiñapäki ukarjamaw jachʼar aptapxi. Ukat kunapachatï luqtirinakapax Jupar atinisipxi ukat yanaptʼistaniwa sasin alkatapxi ukhaxa, wal Jehová Diosax kusisi. Chiqpachansa, khitinakas “jupar confiasipki” ukxa sum yati (Nah. 1:7; Hech. 15:14).

11, 12. ¿Khitinakas nayra Judá markanxa Diosan sutipar imantasipxäna, ukat khitinakas jichha tiemponxa ukham imantasipxaraki?

¹¹ Nayra Judá markanxa niya taqiniw Diosar kutkatasax jan wal sarnaqapxäna, mä qhawqhanikiw Diosan sutipar imantasipxäna (Sofonías 3:12, 13 liytʼasiñapawa). Kunapachatï Judá markax Babiloniar katuyat uñjasïna ukhaxa, waljaniw Babiloniar apatax uñjasipxäna, markas qʼala tukjatänwa. Ukampis mä qhawqhanirukiw Jehová Diosax qhiparayäna, uka taypiruw Jeremías, Baruc ukat Ebed-melec sat aski jaqinakarus ‘jaytawayarakïna’. Ukat Diosar taqi chuym luqtirinakatsa yaqhipax Babiloniar apataw uñjasipxarakïna. Ukampis 539 maranwa Media ukat Persia jaqinakax Ciron pʼiqtʼatäsax Babiloniar katuntasin tukjapxäna. Ukatsti, judionakax markapar kuttʼapxaspawa sasaw Cirux mä kamachi apspüna, ukhamatwa mä chikatanix Judá uraqir kuttʼapxäna.

¹² Kunjamtï Sofoniasax siskänxa, Jehová Diosaw chiqa yupaychäwi mayampi saytʼayir luqtirinakaparux jan walinakat qhispiyäna ukat kusisit chuymampi uñjäna (Sofonías 3:14-17 liytʼasiñapawa). Ukat uka arunakax jichha tiemponxa mayampiw phuqasiraki. Jachʼa Babiloniatwa Jehová Diosax 1919 maranxa aka Uraqin jiltʼir ajllitanakaparux qhispiyäna. Ukatwa jichhakamas uka cristianonakatakix wali kusisita jikxatasi.

13. ¿Kuna tuqit qhispiyatas taqi cristianonakax jikxatasipxi?

¹³ Ukat aka Uraqin jakapkani uka cristianonakas Jachʼa Babilonian kʼari yatichäwinakapat qhispiyatäpxarakiwa (Apo 18:4). Ukhamasti, kuntï Sofonías 2:3 jiskʼa tʼaqax siski ukaxa jichha tiemponwa sumpach phuqasi, ukanxa akham siwa: “Taqi jumanakax Diosaruy thaqtapxam, [...] llampʼu chuyman jaqinaka” sasa. Alaxpachar sarapkani uka cristianonakasa ukat aka Uraqin jakañ suyapki uka cristianonakasa, taqi markatäpkchisa, Jehová Diosan sutiparuw imantasipxi.

Janiw “Jehová, Jehová” sasax aliqaki aytasiñasäkiti

14, 15. 1) ¿Jaqinakax kunjamsa Diosan sutip apnaqapxi? 2) ¿Kunsa suertetakisa jan ukax jan walinakat jarkʼaqasiñatakis janix apnaqañasäki?

¹⁴ Yaqhip israelitanakax uñisirinakat qhispiñatakikiw Diosan templopar atinisipxäna (Jer. 7:1-4). Ukat jukʼamp nayraxa, ukhamarakiw Diosar yupaychañ arka apnaqapxäna, chʼaxwäwinakan jan atipayasiñatakikiw uka arkar atinisipxäna (1 Sam. 4:3, 10, 11). Ukatxa, Constantino el Grande sat mä jilïr jaqixa, soldadonakapan escudonakaparuw kji ukat rho siski uka arunak pintarayatayna, uka qillqatanakax griego arunxa “Cristo” sañ muni. Chʼaxwäwin jarkʼaqasipxañapatakiw uk lurayatayna. Ukatsti, Suecia marka apnaqir Gustavo II Adolfo reyixa chuymat jarkʼaqasiñ mä hierro corazampi uchasisaw Europa tuqin utjir mä chʼaxwäwin nuwasiriw saratayna. Ukat kunjamtï 7 janan uñjaskixa, qhanapuniw Iehova sutix uka corazan uñsti.

¹⁵ Jaqinakax kunarus Diosan sutipampix qillqxatapxakiwa, ukat ukanakaruw suertetakisa jan ukax jan walinakat jarkʼaqasiñatakis atinisipxi. Ukampis jiwasax amuyasiñasawa. Inas Diosan luqtirinakapatsa yaqhipax saxranakan atipañ munatax Diosan sutip jachʼat artʼasipxchi, ukampis Diosan sutipan qillqxatat yänak apnaqañax janiw walïkiti. Janiw ukax Diosan sutipar imantasiñäkiti.

 Kawkinsa jichhürunakan imantassna

16. ¿Kawkinsa Jichhürunakanxa jan walinakat imantassna?

¹⁶ Jichhasa wali sum Diosax markapar imantaraki (Sal. 91:1). Akapach jan walinakat qhispiñasatakix Amuyasiri Chiqapa Uywata ukat irpir chuymaninak tuqiw chiqapar yatichistu, ukampis jan istʼasax jan walinakaruw pursna (Mat. 24:45-47; Isa. 32:1, 2). Amtañäni, walja kutiw jan qullqi chuymäpxamti sasax iwxtʼapxistu, uka arunak istʼasax sumakiw Dios nayraqatan jikxatastanxa. Maysa tuqitxa, jankʼaki Diosar luqtañäni sasaw walja kuti amtayapxarakistu, jan ukhamäkaspa ukhax thayarxaksnawa. Bibliax akham siwa: “Jan amuytʼasitanakapaw aynachtʼayani. Ukampis khititix nayar istʼkitani ukaxa, sumankañanwa jakasini, ukatsti janiw axsarayaskaniti kuna jan waltʼañanakansa” sasa (Pro. 1:32, 33). Ukat Diosan ukham imantat sarnaqañ munasax sum sarnaqañasarakiwa.

17, 18. ¿Jehová Diosan sutipar imantasiñatakix kuna yanaptʼanakas utji?

¹⁷ Ukatxa, kunjamtï Jesús pachpax siskänxa, ukhampunwa Diosan arunakapat yatiyirix taqi chiqar sarapxañäni sasax Amuyasiri Chiqapa Uywatax sapa kuti amtayarakistu (Mat. 24:14; 28:19, 20). Ukat kunjamatsa jaqinakax Diosan sutipar imantasipxaspa uka tuqitxa akham sasaw Sofoniasax qhanañcharakïna: “Kunapachatix ukanakax purinini ukkhax, taqi markanakan parläwinakapwa qʼumachä, ukhamata taqinin Diosaru yupaychapxañapataki, ukatsti mayakiraki Diosaru servipxañapataki” sasa (Sof. 3:9).

¹⁸ ¿Kunas uka qʼuma arunakaxa? Jehová Diosata ukat amtanakapat chiqa yatichäwinak sañ muni, ukax Qullan Qillqatanakan jikxatasi. Kunapachatï Diosan Apnaqäwipata yatiyir sartan ukhaw uka qʼuma arunakxa yatiytanxa. Ukatxa, “niyaw Diosan taqi kunxar Munañanïtapax qhanstani, sutipas qʼumachatäniwa ukat aski jaqinakas walja bendicionanakwa katuqapxani” sasin yatiyktan ukhasa, uka qʼuma arunakwa yatiyaraktanxa. Ukatsti, waljaniw ukham yatiyapxi, ukatwa jaqinakax taqi chiqan Diosan ‘sutipat artʼasipxi’. Chiqansa millón millonaw aka urunakanxa Jehová Diosan sutipar imantasipxi.

19, 20. ¿Mä kʼari imantasiñar atinisisax kunarus israelitanakax purtʼasipxäna?

¹⁹ Akapachankir jaqinakax kunayman jan walinakan uñjasisax janis askichañjamäkaspa ukham amuyapxi, ukat pantjasir jaqi masiparukiw atinisipxi. Kunjamtï nayra israelitanakax yaqha markanakar atinisipkänxa, ukhamarakiw jichhax marka apnaqirinakar atinisipxi, jupanakaw taqi kuns askichapxani sasa. Ukampis inakiw suyapxi, israelitanakjamaw chuymas pʼakintata uñjasipxani. Chiqasa, janipuniw politicanakasa ni Naciones Unidas siski ukasa jaqinakan taqi jan waltʼäwinakapxa askichapkaspati. Ukhamasti, inamayaw ukanakar atinissna jan ukax imantassna. Uka imatasiñanakax ‘kʼarikiwa’ sasaw Bibliax qhanañchi (Isaías 28:15, 17 liytʼasiñapawa).

²⁰ Niyaw Jehová Diosan jachʼa urupax purinini, chhijchhir uñtataw akapach kʼupsuwayani. Jaqinakan lurat imantasiñanakax  janiw kunatakïkanisa, yänakasa ukat kuna imantasiñanakas qʼala tukjataw uñjasini. Isaías 28:17 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Jumanakax kʼarisiñanakaman imantasipktas uksti, chhijchhiw qʼal tukjxani, uka imantasiñ chiqsti umaw qʼal apasxani” sasa.

21. ¿Kuna askinaksa 2011 marataki ajllit arunakarjam sarnaqasax jikxatañäni?

²¹ Jichhürunakansa ukat jutïr tʼaqhisiñ urunakansa Diosan markapax Jupan sutiparuw sum imantasipxani. Ukat Sofoniasan pachpa sutipas Diosar imantasiñwa yanaptʼarakistu. Uka sutixa, “Jehová Diosax imantiwa” sañ muni. Ukarjamaw jichha 2011 maratakix Sofonías 3:12 jiskʼa tʼaqatxa, “Jehová Diosan sutipar imantasipxañäni” siski uka arunakaw ajllisiwayi. Ukhamasti, Diosan sutipar taqi chuym atinisiñasawa, janiw qhipakam suyañasäkiti (Sal. 9:10). Ukat Qullan Qillqatanakan akham sarakistuwa: “Tatitun sutipax imantasiña jachʼa torrer uñtatawa, aski jaqinakax jupan ukar imantasiñataki jutapki ukanakatakixa” sasa (Pro. 18:10).

[Qhanañchäwi]

Yatiqatax utjiti

• ¿Kunjamatsa aka urunakanxa Diosan sutipar imantastanxa?

• ¿Kunatsa kʼari imantasiñanakarux jan atinisiñasäki?

• ¿Khitis jutïrinxa imantistani?

[Jisktʼanaka]

[6 janan qhanañchäwipa]

2011 marataki Bibliat apstʼat arunaka: Jehová Diosan sutipar imantasipxañäni (Sofonías 3:12)

[7 janan fotopax khitin apsutasa]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”