Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunatï jan walïki ukar uñisisktanti?

¿Kunatï jan walïki ukar uñisisktanti?

¿Kunatï jan walïki ukar uñisisktanti?

“Ñanqharusti uñistawa.” (SAL. 45:7.)

1. Jesusan arunakaparjamax ¿kuna kasta munasiñampis dicipulonakapax uñjasipxañapäna?

 MUNASIÑAX wali wakiskiripuniw sasaw Jesusax arkirinakapar akham säna: “Aka machaq mandamientwa churapxsma: Maynit maynikama munasipxam. Kunjämtix nayax munasipxsma, ukhama jumanakax maynit maynikam munasipxañamarakiwa. Jumanakatix maynit maynikama munasipxätaxa, taqiniw amuyapxani nayan discipulonakaxäpxatama” sasa (Juan 13:34, 35). Uka arunakampixa, jumanakat sipansa jil yaqhanakar munasipxam sasaw Jesusax saskäna, ukhamatakwa jupanakax Jesusan chiqpach arkirinakapjam uñtʼatäpxasapäna. Mä kutix akham sarakïnwa: “Uñisirinakamarux munapxam, Diosat mayirapipxarakim [...] jan walinaks lurapktam ukanakatakisa” sasa (Mat. 5:44).

2. ¿Kunarus cristianonakax uñisipxañasa?

2 Jesusax janiw kunarus munasipxañapa ukak yatichkänti, jan ukasti kunanakarus uñisipxañapa uksa yatiyarakïnwa. Jesucristotxa, mä profeciax akham siwa: “Kunatix chiqäki ukwa muntax, jan walïki uksti uñistawa”, mä arunxa “ñanqharusti uñistawa” sasa (Heb. 1:9; Sal. 45:7). Uka arunakarjamaxa, janiw kunatï chiqäki ukaruk munasiñasäkiti, jan ukasti taqi kasta juchanakaru ukat Jehová Diosan kamachip pʼakintki ukanakarux uñisiñasarakiwa. Apóstol Juanax sarakïnwa: “Juch lurki ukanakaxa, Diosan leyipwa pʼakinti, ukhamasti juch lurañax ley pʼakintañawa” sasa (1 Juan 3:4).

3. ¿Kuna jan wali luräwinakar uñisiñsa yatxatañäni?

3 Cristianonakax sapa mayniw akham jisktʼasiñasa: “¿Dios nayraqatan jan walïki ukanakarux uñistti?” sasa. Jakäwisanx kunanakarus uñisiñasa ukanakatwa jichhax pusi tuqit yatxatañäni: 1) Alcohol umañanakampi jiljaña, 2) Layqasiñanaka, 3) Wachuq juchanaka, 4) Juchar purtʼasirinakamp chikachasiña.

Alcohol umañanakat amuyasipxañäni

4. ¿Kunatsa Jesusax umañanakan jan jiljapxamti sasin taqi chuym qhan iwxtʼäna?

4 Jesusaxa, vinox Diosan mä regaloparakïtap yatisax mä qhawqha umtʼirïnwa (Sal. 104:14, 15). Ukampis janiw jiljirïkänti (Pro. 23:29-33). Ukatpï alcohol umañanakampix jan jiljapxamti sasin taqi chuym iwxtʼänxa (Lucas 21:34 liytʼasiñapawa). Alcoholamp jiljirinakax jukʼamp jan walinakar puripxi. Ukatwa Pablox qillqäna: “Jan machjasipxamti, machjasiñasti jiwañaruw api; antisas qullan ajayumpi phuqtʼatäpxam” sasa (Efe. 5:18). Ukat jilïr kullakanakarux jan ‘machirïpxamti’ sasaw iwxtʼarakïna (Tito 2:3).

5. ¿Alcohol umapki ukanakax kamsasas jisktʼasipxañapa?

5 Concienciasarjamax alcohol umañax walikïskchixa, akham jisktʼasiñasawa: “¿Alcohol umañanakampi jan jiljañ tuqitxa Jesusjamarakiti amuytxa? Mä jilatar jan ukax mä kullakar alcohol umañanakat iwxtʼañax wakisispa ukhaxa, ¿taqi chuymat iwxtʼiristxa? ¿Llakinak armañataki ukat sum jikxatasiñatakiti umtxa? ¿Semanan qhawqsa umtxa? ¿Umañanakampix jiljasktawa sapkitu ukhax kunjamsa katuqastxa? ¿Janiw ukhamäkiti sasakit arsustxa, jan ukax ratukich colerastxa?” sasa. Ukat alcohol umañampi mä esclavorjam apnaqayasiñänixa, janiw sum amuytʼasxsnati, ni suma amtanakarus purksnati. Cristianonakjamax janiw jan amuytʼasir jaqir tukuñ munktanti (Pro. 3:21, 22).

Layqasiñanakarux janipun mitisiñäniti

6, 7. 1) Kunjamsa Jesusax Supayarusa saxranakarus saykatäna 2) ¿Kunatsa layqasiñax Uraqpachan mirantaski?

6 Jesusaxa, Supayarusa saxranakarus jan axsartʼasaw aka Uraqinkkasax saykatäna. Supayan yantʼatax janipuniw Diosat jithiqtkänti (Luc. 4:1-13). Supayax jan amuykayak pantjasiyañ munkäna ukhas Jesusax janiw luräwipansa ni amtäwipansa pantjaskänti (Mat. 16:21-23). Ukat waljaniruw ñanqha ajayunak alissusax yanaptʼarakïna (Mar. 5:2, 8, 12-15; 9:20, 25-27).

7 Jesusax 1914 maran reyit uttʼayatäxäna ukhaxa, Supayampiru, saxranakampir jaqsusaw alaxpach qʼumachäna. Ukatwa Supayax jukʼampi colerasisin “aka uraqin jaqinakarux wali sallqjañanak luri”, jan ukax engañaski (Apo. 12:9, 10). Ukatarakwa layqasiñanakax jukʼamp jilxattaski. Mä usur uñtatarakiw Uraqpachan mirantaski, ukatpï jarkʼaqasiñasaxa. Ukampis ¿kunjamsa jarkʼaqassna?

8. ¿Kusistʼañ ajlliñ tuqitxa kunanak jisktʼasiñas wakisispa?

8 Biblianxa, layqasiñarusa, yaqha ukham jan walinakarus janipun mitisipxamti sasaw qhan iwxtʼistu (Deuteronomio 18:10-12 liytʼasiñapawa). Jichhürunakanxa, Supayampi saxranakapampix layqasiñ tuqit parlir peliculanakampi, libronakampi, anatañ videonakampiw jaqinakan amuyunakap apnaqapxi. Ukatpï kunanakampis kusistʼañäni ukanak sum ajlliñasaxa. Ukat akham jisktʼasiñasarakiwa: “Qhipa phaxsinakanxa, ¿peliculanakansa, anatañ videonakansa, libronakansa ukat televisionansa layqasiñ tuqi parlki ukanakti ajlliwaytxa? ¿Kunatsa layqasiñanakar jan mitisiñaxäki uk amuyastti, jan ukax janikich yäqktxa? ¿Kusistʼañanak ajlliwaykta ukanakax Diosatak walikïskpachati? ¿Supayan ñanqha luräwinakapar jalantti? Ukhamächixa, Jehová Diosar munasitaxa ukat kamachinakaparjam sarnaqañ munatax uñachtʼayañatakix ¿taqi uka jan walinak pʼiqijat jan mayampitak apsuñatakix amtaskti?” sasa (Hech. 19:19, 20).

Jesusar istʼasin wachuqa juchanakat jithiqtañäni

9. ¿Kunjamatsa maynix chuymapar ñanqha luräwinak mantayaspa?

9 Jesusax wachuqa juchanakat kamsis Diosan kamachinakapax ukxa arxatapunirïnwa. Akham sänwa: “¿Janit jumanakax Diosan arunakapana leetʼapkta, khititix qalltan lurkäna ukax chacha warmi lurki ukxa? Sarakïnwa: ‘Ukatwa chachax awkiparu taykaparu jaytanukusin warmipampi mayachasxani, panipasti mayakïxarakiniwa’. Ukhamasti janiw paninïkxapxiti jan ukasti mayakïxapxiwa. Ukhamax jaqix janiw jaljtaykaspati kuntix Diosax mayachkis ukxa” sasa (Mat. 19:4-6). Ukhamarus uñjktan ukanakax chuymasar mantirïtapxa Jesusax yatïnwa. Ukatwa Wali Uñtʼat Arstʼäwipanx akham säna: “Istʼapxaraktawa kunatï: ‘Janiw wachuqa juchan sarnaqätati’ satäkänsa ukxa. Ukampis nayax sapxsmawa, khititix mä warmirux munapayañataki uñtixa, niyaw chuymapanxa jupampi wachuqa juchxa lurxi” sasa (Mat. 5:27, 28). Ukhamax Jesusan iwxanakapar jan istʼirixa, kunatï ñanqhäki ukanaks munkaspa ukhamawa.

10. Pornografía uñchʼukiñxa apanuksnawa, uka tuqit parlir mä experienciamp qhanañchtʼma.

10 Wachuqa juchanakar wiytañatakixa, Supayax pornografía uñchʼukiñanakwa taqi chiqan utjayi. Ukat uñjktan ukanak pʼiqisat apsuñax wali chʼamäspawa, ukaruw yatintxaraksna. Ukhamaw mä jilatarux pasatayna, jupax akham siwa: “Pornografía jamasat uñchʼukiyäta. Chuymajänxa, Jehová Diosar serviñax utjaskänwa, ukampis uka jan walinak uñchʼukiñax chuymajänkarakïnwa. Jan walïtap amuyasiskayätwa ukampis Diosax yupaychäwix katuqaskaniw sirïtwa” sasa. ¿Kunas ukham jan amuyxañapatakix yanaptʼäna? Uka jilatax akham saskakiwa: “Uka tuqit parlañax wali chʼamäkchïnsa, irpir chuymaninakamp parlañatakiw amtayätxa” sasa. Tiempompisti uka qʼañu uñchʼukiñanakxa jaytxänwa. Ukatwa akham sarakïna: “Kunapachatï uka qʼañunak uñchʼukiñ apanukxayäta ukhakiw concienciajax qʼumäxatap amuyasiyäta” sasa. Ukhamasti, ñanqhäki ukar uñisiñatakix pornografiarus uñisiñasawa.

11, 12. Musicanak ajllkasaxa, ¿kunjamsa ñanqhar uñisitas uñachtʼaysna?

11 Musicasa, letrapasa chuymar purtʼkirïspawa ukat kunanakti istʼktan ukanakampiw apnaqayassna. Chiqpachansa musicax Diosan mä regalopawa, ukat nayra tiempotpachwa musicanakampix Diosar yupaychasirakïna (Éxo. 15:20, 21; Efe. 5:19). Supayan apnaqat aka pachanxa, musicanakax wachuqa juchanakaruw walikïkaspas ukham jachʼañchapxi (1 Juan 5:19). ¿Ischʼuktan uka musicanakax jan waliruti apaskistu janicha ukanak kunjamatsa yatsna?

12 Akham jisktʼasiñasawa: “¿Istʼkta uka musicanakaxa, jan wali arunakasa, jaq jiwayañasa, wachuqa juchanak lurañasa walïkaspas ukhamti uñachtʼayi? Yaqhatak uka musican letrap liytʼarapirista ukhaxa, ¿ñanqhar uñisitaxti, jan ukax chuymajax ukamp qʼañuchatäxatapcha amuyaspa?” sasa. Ukham jan wali musicanak ischʼukisax, janiw jucharux uñistwa sasax siskaraksnati. Ukhamax Jesusan arunakap janipun armañäniti; “Lakat mistki ukaxa chuyma manqhatwa juti, taqi akanakarakiw jaqinakarux qʼañuchi. Chuyma manqhatwa jan wali amtañanakax juti, jaqi jiwayañanaka, wachuqa juch lurañanakasa, lunthatasiñanaka, kʼarisiñanaka, ukhamaraki jaqxata jan wali parlañanakasa” (Mat. 15:18, 19; ukat Santiago 3:10, 11 uñxattʼarakisma).

Juchan sarnaqirinakarux Jesusjamarak uñjapxañäni

13. ¿Juchanakap jan apanukuñ munirinakarux kunjamsa Jesusax uñjäna?

13 Diosan kamachip pʼakintasin juchachasipki ukanakar jawsiriw jutta sasaw Jesusax säna (Luc. 5:30-32). Ukampis ¿kunjamsa Jesusax juchanakap jan apanukuñ munirinakarux uñjäna? Uka kasta jaqinakamp chikachasiñax janiw walïkiti sasaw iwxtʼäna (Mat. 23:15, 23-26). Ukat sarakïnwa: “Janiw khitinakatix: ‘Tatay, Tatay’ siskitus ukanakax taqini alaxpach markarux mantkaniti, jan ukasti khitinakatix Awkixan munañapa lurki ukanakakiw mantani. Kunapachatix [taripäwi] urux purinkani ukapachaxa, waljanirakiw sapxarakitani: ‘Tatay, Tatay, nanakax sutimaruwa parlapxäyäta, sutimarurakiw ñanqha ajayunakarus jaqsupxäyäta, ukhamarak sutimxarurakiw walja milagronaks lurapxäyäta’” sasa. Chiqas juchanakapat jan arrempentisipki ukat jan wali lurasipkaki ukanakarux Cristox akham saniwa: “Nayat jithiqtapxit jan wali luririnaka” sasa (Mat. 7:21-23). ¿Kunatsa uka jaqinakarux ukham juchañchani? Kunattix jan wali sarnaqasax Diosaruw jiskʼachapxi ukat jaqi masiparus jan wal lurapxaraki.

14. ¿Juchanakapat jan arrepentisirinakarux kunatsa tamat jaqsusi?

14 Diosan Arupanxa, juchanakapat jan arrepentisirinakarux tamat jaqsupxam siwa (1 Corintios 5:9-13 liytʼasiñapawa). Kunatsa tamat jaqsusiñapa: 1) Jehová Diosan sutip jan qʼañuchasiñapataki, 2) Taman qʼumäskakiñapataki, 3) Juchanir arrepentisiñ yanaptʼañataki.

15. ¿Diosar taqi chuyma yupaychañ munirinakax kamsasas jisktʼasipxañapa?

15 ¿Diosan kamachinakap jan istʼas juchan sarnaqasipkaki ukanakarux Jesusjamarakit uñjtanxa? Sapa mayniw akham jisktʼasiñasa: “Maynix tamat jaqsuyasispa jan ukax jupa pachpas tamat sarxaspa ukhaxa, ¿jupamp parlañ amtaskakiristti? ¿Familiarajäspa ukhax kamachiristsa?” sasa. Chiqas ukhamankasaw kunatï chiqäki ukar munasitasas ukat Diosar taqi chuyma yupaychatasas yantʼata uñjasispa. *

16, 17. ¿Kuna jan waltʼäwinsa mä kullakax jikxatasïna, ukat Diosan amtanakapar respetomp uñjañatakixa kunas yanaptʼäna?

16 Mä kullakat parltʼañäni. Yuqapasti jukʼat jukʼatwa Jehová Diosarux jan munasxänti, ukat juchanakan sarnaqjasax janirakiw arrepentiskänti, ukatwa tamat jaqsutax uñjasïna. Uka kullakax Jehová Diosarus yuqaparus wal munasïna, ukatwa tamat jaqsutanakamp jan chikachasipxamti sasin Biblian iwxtʼki ukar istʼañax jupatak chʼamakïnxa.

17 ¿Jiwasaxa uka kullakarux kamsasänsa? Kunja llakitätas ukxa Jehová Dios Awkisax sum yati, kunapachatï alaxpachankir wawanakapat mä qhawqhanix Jupa contra saytʼapkäna ukhas ukhamarakiw chuym wal ustʼayasïna sasaw mä irpir chuymani jilatax amuytʼayäna. Uka iwxtʼanakxa taqi chuymaw katuqasïna ukat kunatsa maynirux tamat jaqsusi uksa respetompiw uñjarakïna. * Ukham luratapatxa Jehová Diosax walpun kusispachäna (Pro. 27:11, NM).

18, 19. 1) Juchanakan sarnaqirimp jan chikachasktan ukhaxa, ¿kunar uñisitassa uñachtʼaytanxa? 2) ¿Diosat jan jithiqtasasa ukat kamachipar istʼasasa kunanaksa jikxatañäni?

18 Jiwasatï uka kullakjam wali llakit jikxatastanxa, Jehová Diosax jiwasat khuyaptʼayasirïtapwa amtañasa. Tamat jaqsutampi ukat jupa pachpa tamat sarxirimpi jan chikachasisaxa, janiw jupar uñisktanti, jan ukasti jan wali luratanakaparuw uñistanxa. Ukat ukham lurasax jupar munasitaswa uñachtʼayaraktanxa, ukat jupan askipatak jaqsupxatapsa yatiraktanwa. Chiqas jiwasatï Jehová Diosat jan jithiqkañäni ukat iwxanakaparus respetarakiñäni ukhaxa, juchanir arrempetisiñapataki ukat Diosan markapar kuttʼaniñapatakiw yanaptʼañäni.

19 Mä kullakax tamat jaqsutaw uñjasïna, ukat kuttʼanxasax akhamwa qillqatayna: “Jehová Diosax markapar munasisaw ukham qʼumachi, ukaw kusiskañaxa. Ukampis Diosar jan yupaychirinakax ukham maynir jaqsuñax janipuniw walïkiti sasin inas sapxchispa, ukampis chiqañchatäñax wakisiwa ukat munasiñatwa utjaraki” sasa. Tamankir jilat kullakanakasa ukat familiaranakapasa jaqsutäskipans jupamp chikachasipxasapäna ukhaxa, ¿uka kullakax ukhamarakti amuyaspänxa? Bibliax tamat jaqsutampix jan chikachasipxamti siski ukar istʼasaxa, kunatï chiqäki ukar munasitasa ukat Jehová Diosan sum sarnaqañ tuqit iwxtʼanakapar respetataswa uñachtʼayaraktanxa.

Ñanqharusti uñisipxam

20, 21. ¿Kunatï ñanqhäki ukar uñisiñ yatiqañax kunatsa wakiskirixa?

20 Apóstol Pedrox “wali amuytʼasirïpxam, jankʼakïpxarakim” sasaw iwxtʼistu. Kunattix “uñisir Supayasti mä leonar uñtataw warartʼasisa sarnaqaski khitiru manqʼantañatakisa” (1 Ped. 5:8). ¿Supayan katuntat jaqinak taypinkañäniti? Ukax jiwasatäxiwa, kunatï jan walïki ukar uñisiñatak chʼamachasisktanti janicha ukarjamäniwa.

21 Ñanqhäki ukar uñisiñax chʼamakïspawa, kunattix pantjasirïtanwa ukat akapachax maynitakik taqi kun munañaruw waytʼarakistu (1 Juan 2:15-17). Ukampis Jesusat yatiqasiñäni ukat Jehová Diosar jukʼamp munasiñäni ukhakiw Dios nayraqatan juchäki ukar uñisiñäni. Chiqas taqi cristianonakaw “ñanqhar” uñisiñapa. Ukat Diosax “aski arkirinakapan jakañaparux imiwa, ñanqha lurir jaqinakan amparapat qhispiyaraki[wa]” siski ukar atinisisaw kunatï ñanqhäki ukar taqi chuyma uñisiñ amtañasa (Sal. 97:10).

[Qhanañchäwinaka]

^ Ukat tuqitxa, La Atalaya del 15 de noviembre de 1981, 20-25 jananakanwa jukʼampi qhanañchasi.

¿Kamsasmasa?

• ¿Alcohol umañanak tuqit amuytʼasiñatakix kunas yanaptʼistani?

• ¿Layqasiñanakat jithiqtañatakix kun lurañasasa?

• ¿Pornografía uñchʼukisax kunarus purtʼassna?

• Familiasat maynix tamat jaqsutäspa ukhaxa, ¿kunjamsa ñanqhar uñisitas uñachtʼaysna?

[Jisktʼanaka]

[29 janan fotopa]

¿Alcohol umañanakatxa kuna tuqinakatsa mä cristianox amuytʼasiñapa?

[30 janan fotopa]

¡Ukatarak kusistʼañanakan Supayamp apayasisksna!

[31 janan fotopa]

¿Pornografía uñchʼukirinakax kunsa chuymapar apantasipki?