Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¡Diosan yatiñapax wali muspharkañawa!

¡Diosan yatiñapax wali muspharkañawa!

¡Diosan yatiñapax wali muspharkañawa!

“¡Kunja sumas Diosan yatiñ kankañapaxa, munañapasa, amuytʼapasa! Janiw jupan amtäwinakapxa qhanañchksnati, ni jupan thakipsa amuytʼkaraksnati.” (ROM. 11:33.)

1. ¿Bautisat cristianotakix kunas jukʼamp khusaxa?

 ¿KUN katuqañas jumatakix wali khusapunïnxa? Inas mä aski lurañ katuqkayäta, jan ukax walikpun ukham lurtax sapkayätam ukanak amtasta. Ukampis bautisat cristianotakix Jehová Diosamp sum apasiñaw taqi kunat sipans jukʼamp askixa. Ukhamasti chiqpach Diosamp sum ‘uñtʼatäñaw’ jukʼamp khusaxa (1 Cor. 8:3; Gál. 4:9).

2. ¿Kunatsa Diosar uñtʼañasa ukat Jupamp uñtʼatäñas khusapunixa?

2 ¿Kunatsa Diosar uñtʼañasa ukat Jupamp uñtʼatäñas khusapuniw sistanxa? Janiw alaxpachansa ukat aka Uraqinsa wali chʼamanïtap laykukix ukham sisktanti, jan ukasti, khitinakarutï Jupax munaski ukanakar jarkʼaqirïtapatwa ukham sistanxa. Diosamp amuytʼayatax akham sasaw Nahúm profetax qillqäna: “[Jehová] Tatitux wali suma Diosawa, llakisiñ horasansti arxatasirirakiwa; jupasti arxatarakiw khitinakatix jupar confiasipki ukanakaruxa” sasa (Nah. 1:7; Sal. 1:6). Wiñay jakañ katuqañ munstanxa, chiqpach Diosaru ukat Jesucristo Yuqapar uñtʼañasawa (Juan 17:3).

3. ¿Diosar uñtʼañatakix sutip yatiñakit wakisi?

3 ¿Diosar uñtʼañatakix sutip yatiñakit wakisi? Janiwa. Jan ukasti kunjam Diosas uk yatxatañasawa, mä suma amigosarjam uñjañasarakiwa, ukatsti, kunas kusisiyi kunas chuymap ustʼayi ukanaks yatiñasarakiwa. Ukat kunanaktï Jupat yatiqktan ukarjam sarnaqañasawa (1 Juan 2:4). Janiw ukakïkiti, Diosar Jukʼamp sum uñtʼañatakixa, kunanaksa lurawayi, kunjamsa amtanakap phuqawayi ukat kuna amtampis ukanak phuqawayi, taqi ukanak sum yatxatañasawa. Diosan amtanakapat jukʼamp yatxatañäni ukhaxa, “kunja sumas Diosan yatiñ kankañapaxa” ukanakxa jukʼamp amuytʼarakiñäni.

Jehová Diosax amtap phuqiriwa

4, 5. 1) ¿Biblianx “amtäwiparjama” siski uka arux kuns qhanañchañ muni? 2) Mä amtaxa kunaymanitwa phuqasispa, uka tuqit mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼanim.

4 Jehová Diosax mä amtampipuniw taqi kuns luri. Diosax “luriwa wiñay amtäwiparjama” sasaw Bibliax qhanañcharaki (Efe. 3:10, 11). ¿Biblianx “amtäwiparjama” siski uka arux kuns qhanañchañ muni? Mä amtäwixa, jan ukax kuns lurañ muntan ukax kunaymanitwa phuqasispa uk qhanañchañ muni.

5 Amuytʼañäni, maynix mä markaruw sarañ munaspa, ukhamax ukar puriñaw jupan amtäwipaxa. Inas kunjamsa ukat kawknämsa sarani uk amtawaychi. Ukampis sarkasax thakin jarkʼantataw uñjasispa, jan ukax kunayman jan waltʼäwinakaw utjarakispa. Ukatwa yaqha thaknam sarañapax wakisxaspa. Chiqas amtap phuqañatakixa, kuna jan waltʼäwinak utjkipansa uka markarux puripuniniwa.

6. ¿Kunjamsa Jehová Diosax amtanakap phuqi?

6 Jehová Diosax wali amuyumpiw amtanakap phuqi, janiw kunjamtï amtawaykta ukhampuniw phuqasiñapa siskiti. Jan ukasti, amtap phuqasiñapatakix kunay wakischi ukanakwa luri, ukhamarus amuytʼasir wawanakapan amtanakap respetompiw uñjaraki. Diosax jutaniw sat Wawa tuqix kunjamsa amtanakap phuqawayi uka tuqit parltʼañäni. Nayrïr awk taykasar lurasaxa, Diosax akhamwa jupanakar säna: “Wali mirantapxam, aka uraqirusti phuqhantapxarakim, apnaqapxarakim” sasa (Gén. 1:28). Ukampis Edén jardinan Adanamp Evampi Diosar kutkatasipxatap laykux ¿Diosan amtapax janit phuqasxpachäni? Janiwa, amtapax phuqasiniwa. Ukham jan waltʼäwi utjipanxa, jankʼakiw kunjamatsa amtap phuqani ukanak amtxäna. Ukat mä ‘Wawaw’ jutani, juparakiw kuna jan walinakarutï Diosar kutkatasirinakax puriykistu ukanak askichani sasaw arsuwayäna (Gén. 3:15; Heb. 2:14-17; 1 Juan 3:8).

7. ¿Éxodo 3:14 qillqatan Jehová Diosax Jupa pachpat parlki ukax kunsa yatichistu?

7 Jehová Diosax amtap phuqañatakix kun lurañay wakischi ukanak lurañatak chʼamanïtapwa uñachtʼayi. Moisesar mä luräw churkasax Jupa pachpat kamsänsa ukanwa ukax amuyasiraki. Kunapachatï Moisesax aka jan waltʼäwinakaw utjaspa ukatwa janix phuqkiristi siskäna ukhaxa, Jehová Diosax akham sasaw chuymachtʼäna: “Nayätwa khitïktix ukaxa” sasa. Ukat sarakïnwa: “Ukham sasaw israelitanakarux säta: ‘Nayätwa siski ukawa khithanitu jumanakan ukaruxa’ sasa” (Éxo. 3:14). Ukham sasaxa, Jehová Diosax amtanakap phuqañatakix kunay wakischi ukar tukuñatak chʼamanïtapwa qhanstayäna. Apóstol Pablos ukwa Romanos 11 qillqatan wali sum qhanañcharaki, uka qillqatansti olivo alitwa parli. Alaxpachar sarañatak ajllitanakasa, aka Uraqin wiñay jakañ suyirinakasa, taqiniw uka tuqit yatxatañasa, ukhamatwa Jehová Diosan yatiñ kankañapax kunja sumas uk amuytʼañäni.

Diosan amtapampi, jutaniw sat Wawampi

8, 9. 1) ¿Olivo alit parlki uk sum amuytʼañatakix kunanak yatxatañas yanaptʼistani? 2) ¿Kuna jisktʼarus qhanañchañasa, ukat uka jisktʼan qhanañchäwipax kunsa Jehová Diosat amuytʼayistu?

8 Olivo alit parlkasax khitinakatsa parlaski uk sum amuytʼañatakixa, kunjamsa Diosax jutaniw sat Wawa tuqix amtanakap phuqi ukwa pusi tuqit amtañasa. Nayrïri, Jehová Diosax akham sasaw Abrahamarux säna: “Taqi markanakarakiw [‘wawanakam’, NM] tuqi bendecitäni” sasa (Gén. 22:17, 18). Payïri, Jehová Diosax Abrahaman wawanakapata, mä arunx Israel markat ‘sacerdotenak’ utjañapwa munäna (Éxo. 19:5, 6). Kimsïri, jila parte israelitanakatxa janiw Mesiasar katuqapkänti, ukatwa Jehová Diosax khitinak tuqis ‘sacerdotenakax’ utjani uk amtxäna (Mat. 21:43; Rom. 9:27- 29). Pusïri, “Abrahaman wawanaka[pat]” jutir Wawax Jesucristowa, ukampis Jehová Diosax yaqha jaqinakampiruw Abrahaman wawanakapar tukuyaraki (Gál. 3:16,  29).

9 Apocalipsis libronx yaqha tuqimpitwa parlaraki. Ukanx 144.000 ukhaniw reyinakjama ukat sacerdotenakjama Cristomp chik apnaqañatak alaxpachar sarapxani sasaw qhanañchi (Apo. 14:1-4). Ukat jupanakax ‘Israelan wawanakapawa’ sarakiwa (Apo. 7:4-8, MT). Ukhamax ¿144.000 ajllitanakax taqinit israelitanakäpxi, mä arunx judionakäpxi? Uka jisktʼan qhanañchäwipaxa, Jehová Diosax wali amuyumpi amtanakap phuqirïtapwa uñachtʼayistu. Ukhamax uka jisktʼar qhanañchañatakix apóstol Pablox Roma markankir cristianonakar qillqkäna uka tuqit yatxatañäni.

‘Sacerdotenaka’

10. ¿Kunas Israel markat mistuñapäna?

10 Kunjamtï uñjktanxa, Israel markatakwa ‘sacerdotenakasa’ ukat Diosar katuyat ‘suma markas’ mistuñapäna (Romanos 9:4, 5 liytʼasiñapawa). Ukampis ¿jutaniw sat Wawax purinkani ukhax kunas pasani? ¿Abrahaman wawanakapat jutiri alaxpachar sarañataki ajllitanakaxa, mä arunx ‘Diosan israelapax’ Judío markatakti mistuni? (Gál. 6:16, MT.)

11, 12. 1) ¿Kunapachatsa alaxpachar sarir sacerdotenakar jawsasiñ qalltasïna, ukat jila parte judionakax kuns lurapxäna? 2) ¿Kunjamsa Jehová Diosax Abrahaman wawanakapat jutapki uka ajllit cristianonakar ‘phuqachasapäna’?

11 (Romanos 11:7-10 liytʼasiñapawa.) Nayrïr maranakanxa, judionakax janiw Jesusarux katuqapkänti. Ukatwa Abrahaman wawanakap tuqi jutir ‘sacerdotenakax’ uka markat jan mistxänti. Ukampis 33 maran Pentecostés urun alaxpachar sarañatak ‘sacerdotenakar’ jawsaskäna ukhaxa, judionakatxa janiw taqinix iyaw sapkänti, jan ukasti ‘mä jukʼa’ waranqanakakiw iyaw sapxäna (Rom. 11:5).

12 Ukhamasti, ¿kunjamsa Jehová Diosax Abrahaman wawanakapat jutapki uka ajllit cristianonakar ‘phuqachasapäna’? (Rom. 11:12, 25, MT.) Apóstol Pablox uka tuqit kamsänsa uk yatxatañäni, jupasti sänwa: “Janiw Diosati arsutanakapxa jan phuqkixa, jan ukasti taqi israelitanakaxa janiw chiqpachan israelitäkiti. Janirakiwa taqi khitinakatix Abraham awkisat jutkis ukanakax jupan wawapapunïpkiti, [...]. Akasti jiwasanakarux amuytʼayistuwa, janiw khitis uka castat jutatap laykuxa Diosan wawapäkaspati, jan ukasti khitinakatix Diosan arsutaparjam utjapki ukanakaw chiqa wawanakata uñtʼata” sasa (Rom. 9:6-8). Ukhamasti, Jehová Diosax janiw taqpach ajllit cristianonakax Abrahaman wawanakapatpun jutapxañapa sisxänti.

¿Olivo alix kunamp sasisa?

13. 1) ¿Olivo alixa kunamp sasisa? 2) ¿Olivo alin saphipax kunamp sasisa? 3) ¿Olivo alin troncopax khitimp sasisa? 4) ¿Khitinakas olivo alin ramanakapaxa?

13 Apóstol Pabloxa, Abrahaman wawanakapax olivo alin ramanakapamp sasiwa sasaw qhanañchi (Rom. 11:21). * Ukatxa, Jehová Diosax Abrahamamp mä arustʼäwir mantkäna ukax kunjamsa phuqasi uk uñachtʼayañatakiw olivo alit parlasiraki. Uka olivo alin saphipasti qullanawa, ukat Jehová Diosamp sasirakiwa, kunattix Jupaw ‘Diosan israelapa’ sat uñtʼatäpki ukanakarux utjayi (Isa. 10:20; Rom. 11:16, MT). Olivo alin troncopasti Jesusawa, kunattix jupaw Abrahaman wawanakapat jilïrixa. Ukat olivo alin ramanakapasti, khitinakatï Abrahaman wawanakapat jutirïpki uka ajllit cristianonakawa.

14, 15. ¿‘Khuchhurat’ ramanakax khitinakasa, ukat injertat ramanakax khitinakarakisa?

14 Olivo alit uñachtʼäwinxa, Jesusar jan katuqir judionakax uka alit ‘khuchhurat’ ramanakamp sasiwa. Ukhamasti uka judionakax janiw Abrahaman wawanakapat jutirinakjam uñtʼatäxapxiti (Rom. 11:17). ¿Khitinakarus jupanak lantix uchasispäna? Judionakan jan yäqat jaqinakaruw ajllisiñapäna. Abrahaman wawanakapat jutirïpxatap laykux judionakax wal jachʼañchasipxäna. Ukampis bautisir Juanaxa, jupanakarux Jehová Diosax munaspa ukhax “qalanakatsa Abrahaman wawanakapxa sartayakispawa” sasin qhanañchxäna (Luc. 3:8).

15 Ukhamasti, ¿amtap phuqañatakix kunsa Jehová Diosax luräna? Kunjamtï apóstol Pablox qhanañchkixa, khuchhurat ramanak lantixa, montenkir olivon yaqha ramanakampiw injertäna (Romanos 11:17, 18 liytʼasiñapawa). Ukat Apóstol Pablon arunakaparjamaxa, yaqha markanakat jutiri ajllit cristianonakax olivo alir injertatäxapxänwa, Roma markankir jan Judío cristianonakas uka taypinkapxarakïnwa. Ukhamatwa Abrahaman wawanakapar tukupxäna. Qalltanxa, jupanakax montenkir olivo alin ramapar uñtatäpxänwa, ukatwa Abrahaman wawanakapjamax jan uñtʼatäpkaspänti. Ukampis Jehová Diosaw alaxpachar sarir ‘israelar’ tukupxañapatakix jawsäna (Rom. 2:28, 29).

16. ¿‘Diosan israelap’ utjatapatxa kunjamsa Pedrox qhanañchäna?

16 Apóstol Pedrox ‘Diosan israelaparu’ ukhamarak yaqha markat jutir cristianonakaruw mä carta qillqäna, ukan akham sasaw qhanañchi: “Khitinakatix iyawsapkta ukanakatakix [Jesucristox] wali jila alaniwa; ukampis jan iyawsirinakatakix, kunatix Diosan arupax siski ukaw phuqhasiskaraki: ‘Uta luririnakan apanukut qalax, mä suma esquin qalaw tukuwayxi’ sasa. Ukatsti aka arurakiw phuqhasi: ‘Uka qalax mayninakarux lanktasiyiwa liwisiyir qarqarakiwa’. [...] Ukampis jumanakax ajllit jaqinakäpxtawa, reyir serviri tukuyat sacerdotenakäpxaraktawa; mä qʼuma markäpxtawa; Diosan ajllisit markapäpxaraktawa. Akasti lurasiwa, jumanakax Diosan muspharkañ luräwinakap yatiyapxañamataki. Uka Diosarakiw jumanakarux chʼamakat irpsusinxapxtam, suma muspharkañ qhanapar mantxapxañamataki. Jumanakax nayrax janiw mä markäpkäyätati, jichhasti Diosan markapäxapxtawa. Nayrax janiw khitis jumanakatx khuyapayaskänti, ukampis jichhax Diosaw khuyapayasxapxtam” sasa (1 Ped. 2:7-10).

17. ¿Kunatsa Jehová Diosan injertatapax mayjänxa?

17 Kuntï Jehová Diosax lurkäna ukxa janiw khitis ukham lurani siskaspänti. Apóstol Pablox kunjamtï injertasiñapäki ukhamxa janiw injertaskänti sasaw qhanañchäna (Rom. 11:24). ¿Kunatsa ukham sispachäna? Kunattix montenkir alit khuchhurasin huertankir suma alir injertañax janiw uñjasirïkiti. (Ukampis nayrïr maranakanxa, yaqhip yapuchirinakax ukhamwa injertapxirïna.) * Jehová Diosax ukhamarakiw montenkir olivo ramampix mä suma olivor injertäna. Judionakatakix yaqha markankirinakax janiw suma achunak churirjamäpkänti, ukampis Diosax “horasapar achunak churkis” uka markankapxañapatakiw jupanakat mä qhawqhanir jawsäna (Mat. 21:43). Khä 36 maranxa, yaqha markankiri jan circuncidat Corneliow nayraqat cristianor tuküna ukat alaxpachar sarañatak qullan ajayump ajllitäxarakïnwa. Ukat uksaruw jan Judío jaqinakasa, jan circuncidat jaqinakasa, olivo alimp saski ukar injertatäxapxi (Hech. 10:44-48). *

18. ¿Judionakatakix 36 mara qhipat kuna suytʼäwis utjaskäna?

18 Ukhamasti, ¿36 marat aksarux janit judionakax Abrahaman wawanakapjam uñtʼatäxapxasapäna? Janiw uk sañ munkiti. Pablox akham sasaw qhanañchi: “Judionakatix wastat iyawsapxanixa, jupanakasti wasitat uka quqarux ayrkatatarakïniwa, Diosasti uk lurañatakix chʼamaniwa. Ukampis jumatix jan judiökasina montenkir olivota khuchhuratäkasina ayrkatatäksta ukaxa, ukat sipans judionakax chiqpach ramäsinxa, jukʼamp derechoniwa uka olivo quqaru wasitat ayrkatatäñatakixa” sasa (Rom. 11:23, 24).

“Taqi israelitanakarakiw qhispiyatäxani”

19, 20. ¿Olivo alit uñachtʼäwirjamax kunsa Diosax jikxatawayi?

19 “Diosan israela[pa]” sat uñtʼatäki ukanakatakix kuntï Jehová Diosax amtkäna ukax wali sumaw phuqasiski (Gál. 6:16, MT). “Taqi israelitanakarakiw qhispiyatäxani” sasaw Pablox qhanañchäna (Rom. 11:26). Ukat kunapachatï Jehová Diosax munkani ukhaw ‘taqi israelitanakax’, mä arunxa ‘Diosan israelapax’ alaxpachan reyinakjama ukat sacerdotenakjam lurañanakap phuqapxani. ¡Kunas kunäskpanx Diosax amtanakap phuqapuniniwa!

20 Abrahaman wawanakapatxa, Jesucristow jilïrixa, ukxarusti 144.000 ajllitanakaraki. Ukat jupanak tuqiw “jan judiöpkis” ukanakax walja bendicionanak katuqapxani, ukhamatwa Diosan arsutapax phuqasini (Rom. 11:12; Gén. 22:18). Kunjamtï uñjktanxa, Diosax markapankirinakarux taqiniruw bendicini. Chiqpachansa, Diosan amtap phuqasir uñjasax taqi chuymaw akham saraktanxa: “¡Kunja sumas Diosan yatiñ kankañapaxa, munañapasa, amuytʼapasa!” sasa (Rom. 11:33).

[Qhanañchäwinaka]

^ Apóstol Pablox janiw Olivo alix Israel markampi sasiwa siskänti. Israel markanxa, reyinaka ukat sacerdotenak kunaw utjäna, ukampis janiw sacerdotenakan apnaqat markakänti. Moisesax katuqkäna uka Leyerjamaxa, israelit reyinakax janiw sacerdotenakjam Diosar luqtapkaspänti. Ukhamasti Israel markax janiw olivo alimp saskaspati. Diosax sacerdotenak utjayañ amtkäna ukax kunjamsa alaxpachar sarañatak ajllitanakampi, mä arunxa ‘Diosan israelapampi’ phuqasxi ukwa Pablox olivo alit parlkasax uñachtʼayäna. Aka qhanañchäwixa, kuntï La Atalaya del 1 de enero de 1984, 14 janat 19 janakam qillqatan yatichaskäna ukaruw qhanañchi.

^  “¿Kunatsa montenkir olivo ramanakax injertasi?” siski uka recuadro uñxattʼäta.

^ Kunjamtï 70 semananakat parlir profeciax siskixa, ukhamarakiw pasäna: kimsa mara chikatankamaxa, judionakarukiw ‘Diosan israelapa’ sat tamankapxañapatakix jawsasïna, uka maranak qhipatwa yaqha markat jutir jaqinakarux uka tamankapxañapatak jawsasxarakïna (Dan. 9:27).

¿Yatiqatax utjiti?

• ¿Jehová Diosax kunjamsa amtap phuqi, kunsa jiwasax ukat yatiqassna?

Romanos 11 qillqatan parlki uka uñachtʼäwirjamaxa:

¿Olivo alix kunamp sasisa?

¿Saphix kunamp sasisa?

¿Troncox kunamp sasisa?

¿Ramanakax kunamp sasisa?

• ¿Kunatsa Jehová Diosan injertatapax mayjänxa?

[Jiskt’anaka]

[24 janan recuadropa/fotopa]

¿Kunatsa montenkir olivo ramanakax injertasi?

 ▪ Roma markankiri Lucio Junio Moderato Columela sat chachaxa, nayrïr maranakanwa jakäna, soldadonwa ukat yapuchirirakïnwa. La labranza sat pʼiqiñchäwini 12 libronak qillqarakïna, ukatwa wali uñtʼat jaqïnxa.

Phisqïri libropänxa, akham siwa: “Olivo yapuchki ukaxa, achuñapwa muni; abonompi apxatki ukaxa achuñapatakiw mayisi; ukat ramanak khuchhuririx achuñapatakiw jankʼachi” sasa

Ukxarusti akham sarakiwa: “Yaqhip alinakaxa, sum chʼuxñkasas janiw achuqkiti. Ukanakarusti mä herramientampi khuchhunukuñaw wakisi, ukarusti, montenkir olivon ramapampi sum injertañawa. Ukhamatwa jakthapisax olivo alix sum achxarakini” sasa.

[23 janan fotopa]

¿Olivo alit parlki uka uñachtʼäwit amuytanti?