¿Kunas Diosan samarañ urupaxa?
¿Kunas Diosan samarañ urupaxa?
“Mä aski samarañaw Diosan markapatakix utjaski.” (HEB. 4:9.)
1, 2. ¿Génesis 2:3 qillqatat liytʼasax kuns yatiqtanxa, ukat kawkir jisktʼanakarus qhanañchasini?
GÉNESIS libron nayrïr janapanxa, kunjamsa Jehová Diosax suxta urunakan jaqinakan jakañapatak aka Uraq wakichatayna uka tuqitwa qhanañchi. Ukampis janiw 24 horani urunakat parlkiti, jan ukasti, walja tiempotwa parli. Ukat kunsa sapa urun luräna uk qhanañchañ tukuyasaxa, akham sarakiwa: “Ukhamaw [...] urux phuqhasïna” sasa (Gén. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). Ukampis paqallq urut parlkasax janiw ukham siskiti. Jan ukasti akham siwa: “[Diosax] uka paqallqüri urxa bendecïnwa, qullana uru sasaw sarakïna, uka urun taqi luräwinakapat [‘samaraskakitap’, NM] layku” sasa (Gén. 2:3).
2 Génesis libron ‘samaraskakïtapa’ siski uka aruxa, Diosan samaraskatapwa uñachtʼayistu. Ukhamasti, Moisesax 1513 nayrïr pach maran Génesis libro qillqkäna ukhax Diosax samaraskakïnwa. Ukampis ¿jichhürunakanx uka samarañ urunkaskaktanti? ¿Diosan samarañ urupar jiwasax mantaraksnati? Uka pä jisktʼanakax sapa maynitakix wali wakiskiriwa.
¿Jichhakamat Diosax ‘samaraski’?
3. ¿Diosan samarañ urupax janiw Jesusan tiempopanx tukuykänti sañatakix kunjamsa Juan 5:16, 17 qillqatax yanaptʼistu?
3 Jesusana ukat nayrïr cristianonakan tiempopanxa, Diosan samarañ urupankasipkänwa sañatakix pä tuqit amuytʼañäni. Nayraqatxa, sábado urxa janiw respepkiti sasin juchañchapkäna ukanakarux kunjamsa Jesusax qhanañchäna uk uñjañäni. Moisesar churat Leyinakarjamaxa, sábado urunx janiw irnaqasiñapäkanti, ukampis uka jaqinakatakix uka urun usutanak qullañax irnaqañamp sasïnwa, ukatwa Jesusar kʼumipxäna. Ukhamarus Jesusax akham qhanañchäna: “Awkixax jichhakamaw irnaqi, nayas uka pachparakiw irnaqtxa” sasa (Juan 5:16, 17). ¿Amuytanti? “Awkixax jichhakamaw irnaqi” sasaw Jesusax säna. Mä arunxa, “Awkijampi nayampix pachpa irnaqäwinipxtwa, Jupax waranq waranq maranakaw sábado urun irnaqaski, ukhamax nayan sábado urun irnaqatajax janiw kuna juchäkisa” sañ munaskäna. Jesusan urunakapanxa, Diosan samarañ urupankasipkakïnwa, mä arunxa, Diosax aka Uraqin luratanakap tukuyasin samaratapwa Jesusan arunakapax amuytʼayistu. Ukampis kunsa jaqinakatakisa, aka Uraqitakis amtäna uk phuqasiñapatakixa, Diosax irnaqtʼaskakïnwa. *
4. Jesusana ukat nayrïr cristianonakan tiempopanxa, Diosan samarañ urupankasipkänwa, ¿kunjamsa Pablox uk qhanañchäna?
4 Jesusana ukat nayrïr cristianonakan tiempopanxa, Diosan samarañ urupankasipkänwa sañatakixa, apóstol Pablon arunakapat jichhax amuytʼañäni. Jupasti janïr Génesis 2:2 qillqatat parlkasaxa, akham sasaw Diosan samarañ urupat qillqäna: “Jiwasa iyawsirinakaw uka samarañarux manttanxa” sasa (Heb. 4:3, 4, 6, 9). Ukhamasti, Diosan samarañ urupax janiw Pablon tiempopan tukuykänti. Ukampis ¿kunapachas tukuypachäni?
5. ¿Kunatakis Diosax paqallq uru uttʼayäna, ukat kunapachas amtapax phuqasini?
5 Kunapachas uka samarañ urux tukuspachäni uk yatiñatakixa, kunatsa Diosax uka uru uttʼayäna uk sum amuytʼañasawa. Génesis 2:3 qillqatax akhamwa uka tuqit qhanañchi: “[Diosax] uka paqallqüri urxa bendecïnwa, qullana uru sasaw sarakïna” sasa. Jïsa, Jehová Diosaw aka Uraqin amtap phuqañatakix uka urxa qullanar tukuyäna. Ukampis ¿kuna amtanïnsa Diosaxa? Istʼasir jaqinakampiw aka Uraq phuqantañ munäna ukat jupanakarakiw aka Uraqsa uñjapxañapäna (Gén. 1:28). Chiqas uka amtampiw Jehová Diosasa, Jesucristos ‘jichhakamas irnaqasipki’. Ukatwa Jesucristox “samarañ urxarus munañanirakiwa” sasin Biblian qhanañchi (Mat. 12:8). Jehová Diosax aka Uraqitak amtap sum phuqachxani ukhaw samarañ urupaxa tukuyxani. Uka amtapax Criston Waranq Mara Apanaqäwipax tukuyxani ukhaw phuqasini.
Janiw ‘jan iyawsir’ jaqinakat yatiqasiñasäkiti
6. ¿Khitinakatsa jan yatiqasiñasäki, ukat kunsa sarnaqäwinakapax yatichistu?
6 Adanarus Evarus Jehová Diosax sumwa amtapat qhanañchäna, ukampis jupanakax janiw uka amtap phuqasiñapatakix yanaptʼapkänti. Ukhat jichhakamas millón millón jaqinakaw jupanakjam sarnaqapxaraki. Diosan ajllit nayra Israel markax ukhamarakiw sarnaqäna. Ukatwa Pablox nayrïr cristianonakarux israelitanakjamarak pantjasisipkasma sasinwa akham qillqäna: “Uka samarañar mantañatakix wakisipï wal chʼamañchtʼasiñasaxa, jan khitis khä jan iyawsirinakjama sarnaqpati” sasa (Heb. 4:11). Kunjamtï Pablox siskixa, jan istʼasir jaqinakax janiw Diosan samarañapar mantapkaniti. Ukax jiwasan amuyasiñasatakiwa. ¿Diosan amtap contra sarnaqsna ukhax kunarus purtʼassna? ¿Jehová Dios contra sarnaqasax janit samarañapar matxañäni? Chiqas uka wakiskir jisktʼanakatwa yatxatañäni. Ukampis nayraqatxa, kuna jan walinaksa israelitanakax lurapxäna ukat kunatsa Diosan samarañapar jan mantapkäna ukwa yatxatañäni.
Janiw ‘samarañajarux’ mantapkaniti
7. ¿Kuna amtampis Diosax israelitanakar Egiptot qhispiyäna, ukat kunsa jupanakax lurapxañapäna?
7 Khä 1513 nayrïr pacha maranxa, kunjamsa Jehová Diosax israelitanakar Egiptot qhispiyani uk qhanwa Moisesar akham yatiyäna: “Ukatwa nayax jutta egipcionakana amparapata markaxar qhispiyasa mä jachʼa suma uraqiru apxañataki, kawkhantix lechesa, miskʼisa umjam jalaski ukaru” sasa (Éxo. 3:8). ¿Kuna amtampis Diosax israelitanakar qhispiyäna? Kunjamtï Abrahamar arsuwaykänxa, markapar tukuyuñatakiw qhispiyäna (Gén. 22:17). Ukhamarus Jupamp sum apasipxañapatakixa, walja kamachinakwa churäna (Isa. 48:17, 18). Ukatsti akham sasaw iwxtʼarakïna: “Jumanakatix nayan arunakax sum istʼasina jaysapxitäta, ukhamarak nayan jumanakampi mä suma amtäwi lurataxsa phuqhapxarakïta ukaxa jumanakasti nayan suma munat markaxäpxätawa taqi markanak taypinxa. Ukampis taqi uraqixa nayankiwa” sasa (Éxo. 19:5, 6). Kunjamtï amuyktanxa, Diosan markapäñatakix israelitanakax istʼasiripxañapänwa.
8. Israelitanakatï istʼasiripxasapänxa, ¿kuna bendicionanaksa katuqapxasapäna?
8 ¡Suma jakasiñwa Jehová Diosax israelitanakar churañ munäna! Jupanakatï istʼasiripxasapänxa, uraqinakapsa, uwas yapunakapsa ukat uywanakapsa Diosax bindicisapänwa ukat uñisirinakapats jarkʼaqarakisapänwa (1 Reyes 10:23-27 liytʼasiñapawa). Jesusax aka Uraqinkäna ukhasa, janipuniw Roma markasa ni yaqha chʼamani markas jupanakar apnaqkasapänti. Ukhamarus Jehová Diosax Israel markarux yaqha markanakat sipans jachʼaruw aptasapäna. Kunjamsa Diosax istʼasirinakarux taqi kunamp bedicispa ukaw qhan amuyasisapäna.
9, 10. 1) ¿Kunatsa israelitanakan Egiptor kuttʼañ munapxatapax jan walïkänxa? 2) ¿Egiptor kuttʼasax Diosar yupaychasipkakisapänti?
9 Jehová Diosan amtaparjam sarnaqasaxa, walja bendicionanakwa israelitanakax katuqapxasapäna, ukat tiempompix taqi jaqinakarakiw uka bendición katuqapxasapäna (Gén. 22:18). Ukampis jupanakax janiw Diosan apnaqat markapäñ munapkänti, janirakiw yaqha markanakat sipans jachʼar aptatäñ munapkänti. Jukʼampis ¡Egipto markar kuttʼañ kun munapxäna! (Números 14:2-4 liytʼasiñapawa.) Ukhamarus Egiptor kuttʼasax janiw kuns jikxatapkasapänti, janirakiw Jehová Diosan amtap phuqasiñapatakis yanaptʼapkasapänti. Antisas wasitampiw kʼari diosanakar yupaychir jaqinakan esclavonakapar tukupxasapäna. Ukat Moisesar churat Leyinakarjam jan phuqasaxa, janirakiw juchanakapatsa perdonatäpkasapänti. Ukham Egiptor kuttʼañ munasaxa, uka pisi amuyun jaqinakax munañanakap thaqhasipkäna. Ukatpï Jehová Diosax akham sänxa: “Colerast[wa] uka jaqinakatakixa, ukat sarakta: ‘Chuymanakapanx jayanpun sarnaqapxi, ukatsti janiw thakixxa uñtʼañ munapkiti.’ Ukatwa colerasta jupanakatakixa, ukatsti juramentompiw arsurakta, janiw mantapkaniti nayampi samaririxa” sasa (Heb. 3:10, 11; Sal. 95:10, 11).
10 Egiptor kuttʼañ munasaxa, Jehová Diosan bendicionanakapax janis kunäkaspa ukhamänwa uñachtʼayapxäna. Jïsa, jan istʼasir israelitanakanxa, Egiptonkir suma manqʼakiw chuymanakapankaskänxa (Núm. 11:5). Esaú chachjamaw tukupxäna, jupax mä plato manqʼa laykukiw jilïr yuqall wawäñxa aljasïna (Gén. 25:30-32; Heb. 12:16).
11. ¿Israelitanakan jan iyawsapxatap laykux Diosax amtap mayjtʼayänti?
11 ‘Jichhakam irnaqir’ Jehová Diosaxa, Egiptot mistunir israelitanakax janis Jupar iyasapkchïnxa, amtanakap phuqaskakïnwa. Jïsa Israelitanakan wawanakap tuqiw amtanakap phuqasiyäna. Jupanakax awk taykanakapat sipansa istʼasiripxänwa. Diosax Suma Uraqir mantapxam ukat markanaks katuntapxam siskän ukhaxa, istʼasipxänwa. Kunjam chuymanïpxänsa uka tuqitxa, Josué 24:31 qillqatax akham siwa: “Israel markasti Diosarux servïnwa kunapachatï Josué chachax jakaskäna ukkhakama, ukhamaraki kunapachkamatï Israelan jilïri jaqinakapax jakapkäna ukkhakama, kawkïrinakatï yatipkäna taqi kuntï Diosax lsrael markataki lurkäna ukanaka” sasa.
12. ¿Jichha tiemponkir cristianonakax Diosan samarañapar mantsnati?
12 “Josué chachampi chika jakir israelitanakaxa taqinirakiw jiwarxapxäna; uka qhipat nasir israelitanakasti janiw Diosatxa kunsa yatiñxa munkxapxänti, ni Israel markatak jachʼa milagronaka luratapatsa amtaskxapxänti”. Ukat “Diosansa uñjkatawa jan walinaka lurapxäna” yaqha ‘diosanakarus yupaychapxäna’ (Jue. 2:10, 11). Jan istʼasiripxatapatxa, janiw Diosampix sum apasipkänti, janirakiw Suma Uraqsa mä “samaraña” chiqar tukuyapkänti. Jupanakat parlkasax Pablox akham sänwa: “Josué chachatix uka samaraña israelitanakar churasapänxa, Diosax janiw wastatamp yaqha urutxa parlkasapänti. Ukhamax, mä aski samarañaw Diosan markapatakix utjaski” sasa (Heb. 4:8, 9). ‘Diosan markapa’ sasinxa, Pablox taqi cristianonakatwa parlaskäna. Ukhamax ¿cristianonakax Diosan samarañapar mantsnati? Jïsa, mantsnawa.
Yaqhip cristianonakax Diosan samarañaparux janiw mantapkänti
13, 14. 1) ¿Moisesan tiempopanx kunjamsa israelitanakax Diosan samarañapar mantapxäna? 2) ¿Pablon tiempopanx kunjamsa cristianonakax Diosan samarañapar mantapxäna?
13 Yaqhip cristianonakaxa, Diosan amtap phuqasiñapatak yanaptʼañat sipans Dios contrapxänwa. Ukatwa Pablox Hebreonakar wali llaktʼat mä carta apayäna (Hebreos 4:1 liytʼasiñapawa). ¿Kunans pantjasipxäna? Moisesar churat Leyinak kunjamats phuqasiyañpun munapxäna. Chiqas 1.500 maranakaw Diosan amtap phuqasiñapatak yanaptʼañ munirinakax uka Leyinakarjam phuqapxäna. Ukampis Jesusax jiwxäna uka qhipatxa, janiw uka Ley phuqañax wakisxänti. Yaqhip cristianonakax janiw uk amuyapkpachänti, ukatwa munkir jan munkir uka Ley phuqapxpachäna. *
14 Moisesar churat Leyinakarjam phuqasiyañ munir cristianonakarux ¿kamsasas Pablox qhanañchäna? Israel markan utjkäna uka templota, arustʼäwita ukat jilïri sacerdotet sipansa, jichhax Diosan yaqha templopa, mä machaq arustʼäwi ukat Jesucristo Jilïr Sacerdotew utjistu sasaw qhanañchäna (Heb. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12). Ukat sábado urut parlasaxa, cristianonakax Diosan samarañ urupar mantapxaspawa sasaw akham sasin qhanañchäna: “Mä aski samarañaw Diosan markapatakix utjaski. Khititix Diosampi samarir mantki ukax samariw irnaqäwipatxa, kunjämtï Diosax irnaqäwipat samarkäna ukhama” sasa (Heb. 4:8-10). Ukhamax Diosamp sum apasiñatakix janiw Moisesar churat Leyinakarjam phuqañax wakisxänti, ukwa uka arunakampix amuyapxañapäna. Ukat 33 maran Pentecostés fiestat aksaruxa, Diosamp katuqayasiñ munirinakax Jesucristoruw iyawsapxañapäna.
15. Jan istʼasirinakax janiw Diosan samarañapar mantapkaspati, ¿kunjamatsa uk yattanxa?
15 Moisés tiemponxa, israelitanakax Jehová Diosar jan istʼapxatap laykux janiw Suma Uraqir mantapkänti. Ukat apóstol Pablon tiempopanx jan istʼasirïpxatap laykurakiw Diosan samarañapar jan mantapkänti. Jïsa, jupanakax Moisesar churat Leyinakarjamakiw sarnaqañ munasipkäna, ukat kunjamsa Diosax markapar irpaskäna uksa janirakiw amuyapkänti.
Kunjamatsa Diosan samarañapar mantsna
16, 17. 1) ¿Kunjamatsa jichhürunakan Diosan samarañapar mantsna? 2) ¿Kuna tuqitsa jutir yatichäwin yatiqaskañäni?
16 Jichhürunakanxa, qhispiñatakix Moisesar churat Leyinakarjamaw phuqañasa sasax janiw khitis siskaspati. Pablox qhanwa uka tuqitxa Efesonkirinakarux akham sasin amuytʼayäna: “Diosan munasiñapatwa jumanakax qhispiyatäpxtaxa iyawsañ layku. Akasti janiw jumanakan luräwinakamäkiti, jan ukasti Diosaw jumanakar churapxtam. Janirakiw kuna luräw tuqikisa, ukhamat jan khitis jachʼachasiskañapataki” sasa (Efe. 2:8, 9). Ukhamax ¿Diosan samarañapar mantañatakix kun lurañas wakisi? Amtañäni, Jehová Diosax aka Uraqin munañap phuqasiñapatakiw paqallq uru ajllïna, mä arunx samarañ urupwa uttʼayäna. Ukhamax Diosan samarañ urupar mantañatakixa, taqi chuyma istʼañasawa ukat kunjamtï markap tuqix qhanañchkistu ukarjamaw Diosan amtap phuqasiñapatakix yanaptʼañasa.
17 Amuyasir Chiqapa Uywatax Bibliarjam iwxtʼistu ukanakarus wali askirjam uñjañasawa, janipuniw amtasarukix sarnaqañasäkiti. Ukham lurasax Jehová Diosan amtap contraw saytʼassna ukat janirakiw Jupamp sum apasxsnati. Ukhamarus kunjaman jikxatasisas Diosar istʼasirïtanti janicha uk uñachtʼaysna, ukwa jutïr yatichäwin uñjañäni. Ukat ukhaman jikxatasisax kunanak lurañxay amtstan ukaw Diosan samarañapar mantpachätanti janicha uk amuytʼasiñ yanaptʼistani.
[Qhanañchäwinaka]
^ Sacerdotenakasa, levitanakas sábado urunakan templon irnaqapxatapatxa janiw juchanïpkänti sasaw Jesusax qhanañchäna. Niyakixay Jesusax Diosan qullan templopan jilïri sacerdotjam irnaqchixa, janiw sábado uru imañ ley pʼakintkänti, jan ukasti Awkipax churkäna uka luräwimpiw phuqaskäna (Mat. 12:5, 6).
^ Khä 33 marana Pentecostés fiesta pasatatxa, inas yaqhip cristianonakax qhispiyasiñ urun sacrificionak luqtasipkchïna, janiw uk yatktanti. Ukampis ukham lurasax Jesusan jiwatapar jan respetompi uñjapxatapwa uñachtʼayapxasapäna. Ukhamäkchïnsa waljaniw Moisesar churat Leyinakarjam phuqasipkpachäna (Gál. 4:9-11).
Lupʼikiptʼañäni
• ¿Kunatakis Jehová Diosax samarañ urup uttʼayänxa?
• ¿Kunjamats paqallq urun janïra tukusitap yattanxa?
• ¿Kunatsa Moisés tiempopan jakir israelitanakasa, yaqhip nayrïr cristianonakas Diosan samarañapar jan mantapkänxa?
• ¿Kun lurañasas Diosan samarañapar mantañatakixa?
[Jiskt’anaka]
[26, 27 jananakan fotonakapa]
¿Diosan samarañapar mantañatakix kunjam jaqïñas wakisi?
